“Binibini, may gumugulo po ba sa inyong isipan?” tanong ng dalaga sa aking harapan.
“Yes, there’s a lot to think of! Why every thing in here seems to be old? Nasa variety show o isang game show ba ako para maging ganito ang set up? Or this is a prank? Bakit ganito ang lahat?” tanong ko in deep exasperation on what the hell is happening. I keep on wandering but every thing is really much like in the historic era. A very simple way of living. The native hut that I usually saw on books when I was in elementary is here in the middle of wide grass field. Is this a dream? There’s no way it would still exist especially nowadays that every town already embrace by civilization, how come place like this exist?
Ibinalik ko ang tingin ko sa dalaga na ngayon ay nakayuko. “Paumanhin, binibini ngunit hindi ko lubos na maunawaan ang inyong sinasabi. Wala akong sapat na kaalaman tulad ng sainyo para kayo’y aking maintindihan,” nakayukong paghingi niya ng dispensa.
The heck! Her way of talking is similar to Lola Linda when she used to give sermons at me. What exactly is happening? I can’t even follow, damn! I’m not even familiar with this place. Shit! What am I going to do?
“Nasaan ba ako?” lakas-loob kong tanong. This is not going anywhere if I will not ask. If I want to know what exactly is going on I must ask her.
Napaangat ang kan’yang ulo at nakakunot-noong humarap sa akin. “Binibini, nasa sariling hacienda niyo po kayo,” sagot niya na bahagyang naguguluhan.
“No, no, no! What I mean--- Shit! Anong lugar ito?” natatarantang tanong ko. Damn! This is really messing me!
“Ito po ang Hacienda Montecielo,” maikling sagot niya.
“Shit! Paano ba kami magkakaintindihan nito?” mahinang bulong ko sa aking sarili. “Anong bayan ba ito?” tanong ko nang mahagilap ko na ang tamang tanong sa kan’ya.
“Ito po ang bayan ng Amadeo sa probinsya ng Cavite, Binibining Helena.” Sagot niya dahilan para malinawan na ako nang bahagya.
Damn! Paano ako nakarating sa Cavite ‘e papunta akong Laguna? Ano ‘to sumakay lang ako ng P2P bus tapos ganito na ang nangyari?
“Binibining Helena? Ayos lang po ba kayo?” nag-aalalang tanong nito.
Hinawakan ko ang magkabilang balikat nito ng mariin at tinignan siyang maigi. “Umamin ka nga sa akin, nasa variety o game show ba tayo? Bakit ganito ang nangyayari?” nanggigigil kong tanong sa kan’ya na labis na ang pagkasiphayo at pagkalito sa mga nangyayari.
“Hindi ko po kayo lubos na maunawaan sa inyong itinuturan. Ang inyong ikinikilos ay labis na kakaiba.” Aniya na labis na ring naguguluhan sa akin.
“Shit! Ano ba kasing nangyayari?” napasabunot ako sa aking buhok. “Is there anyone who can explain what’s happening here?” sigaw ko at umaasang may lalabas na mga cameraman para sabihing galingan ko pa sa pag-arte o kaya ang gago kong asawa at sasabihing, “It’s a prank!” ngunit ilang segundo na ang lumipas pero wala akong nakita ni isang anino ng cameraman o kaya ng manlolokong asawa ko. Is this real?
“Wala talaga? Kahit isa?” sigaw kong muli dahilan para manlaki ang mga mata ng dalaga na nasa aking harapan.
“Binibini, hinaan niyo po ang inyong boses,” awat niya. “Hindi po maganda sa isang tulad niyo ang kumilos ng hindi kabini-bini.”
“If I’m not going to shout I will go insane in this place where I don’t know how I end up here?” I said out of frustration.
Hindi umimik ang dalaga na nasa aking harapan na bakas ang matinding pagkalito sa aking ikinikilos at bigla na lang ito napayuko. I’m sorry for her but I can’t help it. I don’t know how and why I am here. She can’t barely understand me as if she really lived in a hundred decade past. I take a glance at her once again, still the confusion is written on her face. I take a deep breath and tried to calm myself as well as my mind. After a few moments, and composed myself and tried to recall how Lola Linda spoke with me when I was still a kid when she tell her written stories to me. I need to know her first and ask her some questions to help me cope with this sudden incident.
“Paumanhin po kung nagawa ko po kayong magalit. Nais ko lamang na ipaalala sainyo na hindi maganda ang inyong inaasal para sa isang binibini. Patawarin niyo po ako sa aking kapahangasan,” wika niya na nanatiling nakayuko sa aking harapan.
Napasapo ako ng aking noo. Mukhang natakot ko ata siya. Huminga ako nang malalim bago nagsalita.
“Hindi mo kailangan humingi ng tawad. Pagpasens’yahan mo na ako bahagyang nawala ako sa aking sarili.” Ani ko. Shit! Hindi ako sanay magsalita ng tagalog na formal! Damn! This is a lot work to do!
“Hindi po. Kasalanan po ng matabil kong bibig kung bakit kayo ay nagalit.” Aniya na nanatili pa rin siyang nakayuko.
“No, no. It's not---” Oh, crap! “Ibig kong sabihin hindi mo ‘yon kasalanan. Kasalanan ko ‘yon dahil mali ang aking kinilos itinama mo lang ako. Kaya ‘wag ka na riyan mangamba at itaas mo ang iyong ulo dahil alam kong nahihirapan ka na sa gan'yang posisyon,” saad ko na may alanganing ngiti sa aking labi dahil sa na-aawkward din ako sa ginagawa niya.
“Ngunit---
Hindi na ako nakatiis at inangat ko ang kan'yang ulo nang magtagpo ang aming mga mata at binigyan siyang ng ngiti.
“Sabi ko, ayos lang.” At ngitian ko siyang muli.
“Maraming salamat, binibini,” mahina at nahihiya niyang sabi.
And now that everything is settled. Let's get started!
“Maaari bang malaman kung ano ang pangalan mo?” malumanay kong tanong at binigyan siya ng ngiti to ease the tension.
“Ako po si Lita.” Aniya. “Lagi niyo na lang po nakalilimutan ang aking pangalan, binibini,” nahihiyang dagdag niya.Napatawa ako ng hilaw. “Gano’n ba? Pagpasens’yahan mo na ako, Lita,” wika ko kahit hindi naman talaga ako makalilimutin. As a doctor, I can’t forget important things especially the information regarding to my patients. Sasakyan ko na lang lahat ng sasabihin niya para hindi na siya malito sa akin at hindi niya mapansin na ibang Helena ang nasa kan’yang harapan.“Lita? Tama ba?” paninigurong tanong ko. Tumango lang siya bilang tugon.“Anong petsa na ba ngayon?” segway kong tanong. Gusto ko lang makasiguro na nagkakamali lang ako sa aking hinala.“Ika-tatlongpu't isa po ng Marso.”March 31? Hindi ba April 1 na bago ako umalis ng L.A? 9 pm ako umalis doon plus 15 hours na biyahe…dumating ako sa Pilipinas ng 1 pm ng tanghali? Dapat April 3 na ngayon! Bakit March 31 pa lang?Napatingin ako kay Lita. “Anong taon ngayon, Lita?”“Isang
Hindi ko namalayan na nakarating na kami ng mansyon dahil sa napasarap ang aming usapan at tawanan. Hindi naman pala mahirap hanapin ang mansyon hindi tulad ng inaakala ko. Hinatid ako ni Lita hanggang sa makarating kami sa sala at doon ko nakita ang isang lalaki na nasa middle age, I think? Nakaupo at nagbabasa ng isang letter.“Siya na ba si Don Raul?” tanong ko sa aking sarili.“Don Raul, narito na po si Binibining Helena,” nakayukong sabi ni Lita.Inalis nito ang kan’yang tingin sa binabasa at itinuon ang atensyon sa akin.“Makakaalis ka na Lita,” saad ni Don Raul. Tahimik na umalis si Lita at iniwan ako kasama ng aking ama.Shit! Anong klaseng ama ba si Don Raul? Anong gagawin ko? Lita! Bakit mo ko iniwan dito mag-isa? Mukhang masungit pa ata ‘to kung tignan naman ako nito para ‘yong mga superiors ko sa ospital na halos mangangain na ng buhay kapag nagkamali lang ako ng kilos o ng sasabihin. Hindi lang naman sa akin sila gano’n, halos sa lahat na m
Nasa k’warto na ako, matapos namin kumain ng hapunan ay nagpaalam ako kay Amang Don Raul at Inang Doña Celestina na magpapahinga na ako dahil inaantok na ako pero ang totoo I just want to avoid their questions. Sumasakit ang ulo ko sa mga tinatanong nila. It’s hard to make alibis when in the first place I don’t know who their daughter is. Talking to them really drained me out. I feel like I had three surgeries in line without even taking a break. I feel like shit of how am I supposed to speak in very decent, nice and lovely with them in formal Tagalog! It’s just so great that even Lola Linda had dementia, she keeps on writing historical fiction novels and send them to me once she’s on her right state of mind. I really love her works. I know it’s quite out style but her novels are really good. If I weren’t a doctor by this days, I want to follow Lola Linda’s footstep. However, it so happened that I choose to be a doctor, a neurosurgeon because of her. She had her early symptoms of de
Sunod-sunod na pagtilaok ng manok ang aking narinig kasabay ng katok sa pinto ng aking k’warto. Kahit antok pa ay bumangon ako sa aking pagkakahiga at pikit-matang dinampot ang puting tela at sinuot iyon sa aking katawan at mabilis na naglakad patungo sa pinto.“What happened? Is there something happened to the patient?” Sunod-sunod kong tanong na nanatiling nakapikit ang aking mga mata. Naglakad akong palabas ngunit bigla akong napatigil at napamulat ng aking mga mata nang wala akong naririnig na sumasagot sa aking mga tanong.“Intern! Why you are not---Napatigil ako sa aking sasabihin nang makita ko ang mga titig ni Lita na naguguluhan sa aking ikinikilos dahilan para mabilis akong napasapo sa aking noo ng mag-sink na ang lahat na ginawa ko. Shit! Ano na namang kapalpakan ang ginawa mo Helen? Dammit! Sa tagal ko ng nagtatrabaho sa ospital halos ultimong paghinga ko alam na kung ano ang gagawin ko sa araw-araw. Mabilis akong hinila ni Lita sa aking k’warto
Natigalgal ako sa lahat ng sinabi ni Lita. Nawawala ang mga alaala? Kaya ba hindi siya nabigla nang magtanong ako ng mga bagay na hindi ko alam kasi alam niyang nawawala na naman ang aking alaala? Kaya ba hindi niya ako pinagduduhan na hindi ako ang Helena na kilala niya?“Lita, may nalalaman ka pa ba na hindi mo pa nasasabi?”“Wala na po akong nalalaman, binibini. Lahat ng aking nasabi ay iyon lamang po ang tangi kong nalalaman at kung may nais ka pa po na malaman ang lahat ng sagot ay nasa inyong silid at nasa inyong sarili lamang.” Aniya.What is this? What did Helena do to lose her memories? Her memory is slowly deteriorating… does it mean she suffer from Alzheimer? But, she’s too young.“Lita, maliban sa unti-unting pagkawala ng aking alaala ano pa ang iyong napansin?’ seryosong tanong ko.Binitawan ni Lita ang aking mga kamay at bahagyang napaisip. “Iyon lamang, binibini.”“Kailan mo napansin na nagsimula naging makalilimutin ako? Gaano na k
Gaya ng sinabi ni Lita ay ngayon ang araw kung kailan ko kukunin ang k’wadernong ipinasadya ko kay Ginoong Huseng kaya nagpaalam ako kina Amang Don Raul at Inang Doña Celestina para pumunta ng bayan. Madali naman nila akong pinayagan ‘pagkat alam na nila na iyon din ang araw na pinag-usapan namin ng ginoo. Habang sakay ng kalesa ay pinagmasdan ko ang luntiang kapaligaran kung saan ang mga malalaking puno ang naroon at malawak na palayan na malayong-malayo sa nakasanayan kong lasangang puno ng mga gusali at sementadong bahay. Nakaka-refresh ng pakiramdam ang ganitong tanawin.Muli kong nilanghap ang sariwang hangin at napangiti. “Ang sarap naman manirahan dito. Lahat ng malalanghap at makakain ay sariwa.”“Binibini talaga, parang hindi ka na nasanay,” nakangiting sambit ni Lita.If you only knew, Lita. Ito ang unang beses na makakalahanghap ako ng sariwang hangin sa tanang buhay ko. Hindi na lamang ako umimik at pinagpatuloy ako pagmamasid sa aming dinaraanan.
Bigla akong nanlumo sa inasal ni Lita. Hahayaan niya lang talagang saktan ng mga taong iyan ang isang taong wala naman ginagawa sa kanilang masama? Anong mali ang nagawa niya? Wala naman, ‘di ba? Bakit siya pinaparusahan ng gan’yan? Naramdaman ko ang paghigpit ng pagkakahawak ni Lita sa aking kamay. Ibinalik ko ang aking mga tingin sa binatang patuloy pa rin na binubugbog ng mga guwardiya sibil hanggang sa dumugo ang pisngi nito maging ang mga labi nito. Hindi ko maatim ang kanilang ginagawa rito. Bakit hindi siya lumaban? Bakit hinahayaan niya lang na saktan siya ng mga baliw na guwardiya sibil?“Ayusin mo ang trabaho mo, Señorito Joaquin!” sabay ngisi nito ng nakaiinsulto.Señorito? Anong ginagawa ng isang anak ng may kapangyarihan para gawin ang mabigat na gawain na ginagawa niya at pagmalabisan ng mga guwardiya sibil na walang ginagawa kun’di ang yurakan ang kan’yang pagkatao? Napakunot-noo ako sa aking narinig. Pinagmasdan ko ang kawawang binata na tinawag nil
Huminga nang malalim si Ginoong Huseng bago nagsalita. “Napakabait ng mga Perez, halos lahat ng tao rito sa bayan ay mahal na mahal sila. Lahat ng mga nangangailangan ay kanilang tinutulungan. Maging si Señorito Joaquin ay labis na napakabukal ang puso tulad ng kan’yang ama na si Don Arturo. Sa kabila ng kanilang pagiging makapangyarihan at salaping meron sila ay nakikisalamuha sa mga mahihirap na tulad namin si Señorito Joaquin. Itinuturing nila kami na pareho ang aming antas sa lipunan sa kanila,” nakangiting saad ni Ginoong Huseng.“Kung gano’n ang pamilya niya at maging si Señorito Joaquin, bakit siya inaalipin? Bakit ganoon na lamang siya insultuhin ng mga guwardiya sibil?” Sunod-sunod kong tanong.Gumuhit ang mga lungkot sa mga mukha ni Lita at Ginoong Huseng. Ilang segundo rin silang nanahimik ngunit si Lita ang bumasag noon.“Wala silang ibang ginawa kun’di tumulong sa mga kapos-palad na tulad namin ngunit hindi namin alam ang buong dahilan kung bakit sila