Malungkot na pinaglipat-lipat ni Danna ang mga mata sa mga kasambahay na nagtipon-tipon sa malaking living room ng mansion. Napamahal na siya sa mga ito kaya napakahirap para sa kanya na magdesisyon.
Nagpakawala muna siya ng malalim na buntong- hininga bago nagsalita. "Hindi po lingid sa inyong kaalaman na naisanla ng papa ang hacienda at ang mansion na ito sa isang mayamang negosyante." panimulang aniya. "Alam din po ninyong lahat na nasa hospital pa ang papa't hindi pa nagkakamalay. Malaki po ang mga gastusin namin sa hospital at...." muli ay humogot siya ng malalim hangin sa dibdib bago nagpatuloy. Napamahal na po kayong lahat sa akin, amin ni papa pero ikinalulungkot ko pong sabihin na hindi ko na rin po kayo kayang suwelduhan." pagtatapat niya sa mga ito. Sinikap ang sarili na huwag maiyak pero hindi mautatago ang lumbay sa magandang mukha. Nagkatinginan naman ang mga kasambahay sa isat-isa. Nasa mga mata ng mga ito ang kalungkutan. Napamahal na rin ang mga ito sa Don at sa kanilang mabait na senyorita. Kaya mahirap din para sa mga ito na lisanin ang mansion. "Tatawagan ko po ang mga kaibigan ko kung nakakailangan sila ng kasamambahay para mairekomenda ko po kayo sa kanila. Napamahal na rin po kayo sa akin pero ayuko naman pong abusuhin ang inyong kaibaitan. Sa susunod na araw ko po ibibigay ang kumpletong sahod ninyo." "Senyorita, ayaw din po namin kayong iwan lalo pa't hindi pa nagkakamalay ang Don." anang isang kasambahay. "Ako rin naman po aling Lilia. Pero sa lunes po ay darating na ang taong pinagsanlaan ni papa nitong mansion at ang taong ito rin po ang nakabili ng iba pang ari-arian namin." malungkot na pahayag niya sa mga ito. "Eh, senyorita saan po kayo titira ni Don Feliciano?" "May nahanap na po akong Paupahan sa bayan. Nakausap ko na rin po ang landlady roon. May kalakihan rin po kaya makakapag-adjust rin agad si papa."Nakangiting saad niya na hindi naman umabot sa mga mata. Pilit na ikinukuble ang pait at paghihirap ng kanyang kalooban. Ang totoo'y pigil niya ang mga luha na huwag maglandas sa mga sandaling iyon. Awa ang mababanaag sa mga mata ng mga kasambahay para sa dalaga. At kung may maitutulong lang sana sila sa kanilang senyorita ay hindi sila manghihinayang. "Seneyorita, ipandagdag niyo na po sa gastusin ng Don ang tatlong buwan sahod ko, naging napakabuti po ng inyong mga magulang sa akin at sa pamilya ko. Kulang pa po ang halagang iyan kumpara sa kabutihang ng iyong ama." naluluhang wika pa ng isang ginang. Ang kusinera sa mansyon. "Idagdag niyo na rin po ang huling sahod ko senyorita. " ani Belen. "Iyong sa akin rin senyorita." dugtong ni Nanet. "Maraming salamat po, pero kailangan niyo rin po ang halagang iyon," aniyang labis na natutuwa sa kabaitan ng mga katulong. Nagpapasalamat siya't mayroon pa rin mga taong may busilak na puso at nagmamalasakit sa kanilang mag-ama. "Hija, kulang pa ang maliit na tulong na ito kumpara sa kabutihang ipinakita sa amin ng inyong nasirang ina at ni Don Feleciano, tanggapin n'yo po sana ang aming maliit na tulong." giit ni Aling Lilia. Hilam sa luhang tumango ang dalaga. Tila yata baliktad na ang panahon ngayon at katulong na ang nagbibigay tulong sa kanilang amo. Hiyang-hiyang aniya sa sarili. Ang totoo ay labis siyang nangangamba at nag-aalala kung makakayanan ba niyang lisanin ang mansyon gayong dito na siya lumaki at nagkaisip. Masakit para sa kanya ang nga nangyayari pero wala siyang magawa sa ngayon kundi ang tanggapin na lamang ang katotohanan. - Iginala ni Eugene ang mga mata sa buong kapaligiran paglabas niya ng NAIA. Kasabay ng paghugot niya ng hangin sa dibdib. Kay guwapo at kay kisig ng binata sa simpleng kasuotan nito. Sinong mag-aakala na sa kabila ng masayahing aura nito'y nagkukubli ang madilim na kahapon? "I'm glad your back, dude." yumakap na bati ni Yougie sa kaibigan. "Thanks, dude. ,Mahirap kalimutan ang inang bayan, you know." sagot dito ni Eugene nang humiwalay sa pagkakayakap sa kaibigan. Sa tulong ng ama ay nakumbinsi niya ang ina na bumalik ng Pilipinas pero sa kondisyon kailangan niyang bumalik ng abroad pagkaraan ng anim na buwan magtagumpay man siya sa mga plano niya o hindi ay kailangan niya iyon kalimutan. But six months is long enough to to pursue his main goal. Sapat na ang anim na buwan upang maisakatuparan niya ang lahat. "Nagsawa na marahil sa mga babes sa State kaya napasugod pabalik ng Pinas." mula sa likuran na wika ni Jorakz. Halatang kararating din lang nito. Napangiti na lamang si Eugene sa sinabing iyon ng lalake. "Hey! I thought hindi ka darating." masayang pahayag ng binata, sinalubong na rin ng yakap ang kaibigan. Matalik na kaibigan niya ang dalawa mula pa noong highschool at kolehiyo hanggang sa kasalukuyan. Nakilala niya ang mga ito sa America. "So, what's up, dude?" How was New York? I thought isasama mo si Jenny sa pagbabalik mo rito," tanong dito ni Jorakz nang nasa loob na sila ng sasakyan. Ang tinutukoy nito ay ang long time girlfriend ni Eugene sa New York. "She's busy and I came here for important things guys," "Oh yeah! Business as well," nagkibit balikat na sabat ni Yougie. Batid kasi nito na ang kaibigang si Eugene ang mas nakakahigit sa kanila pagdating sa kalakalan ng negosyo. "Not exactly." ngumiting sagot ng binata. Dumiretso ang tatlo sa club na pag-aari ni Yougie. Nagulat pa ang binata dahil sa surprisang inihanda sa kanya ng mga ito. Naroroon din lahat ang mga olden friends nila noong highschool at college na talaga namang ikinatuwa niya. "Welcome back, pare." anang isa mga kaibigan nila. "We're all happy to see the one of those stunning, gorgeous and clever, succesfull business man in New York." si Ken na itinaas ang kupita ng alak para sa binata. Eugene smiled tenderly with pleasure. He was so happy and pleased sa pagsalubong sa kanya ng mga ito. "Well, I'm speechless, guys. I'm absolutely flattered and to see all of you guys it's definitely made me feel so great. Thanks for everything. Let's have fun and spoil this night." aniyang itinaas sa ere ang nakakahilong inumin. "Let's cheers!" malakas na sigaw ni Yougie. "Cheers..." halos magkasabay na bigkas ng lahat. Pagkaraan ng ilang sandali, ginayak ni Jorakz si Eugene at ipinakilala sa mga dalagang mistulang kay lagkit at init ng pagkakatig sa kanya. Hindi naman niya ang mang-snobbed nalang lalo pat nagkakandahang muse ang nasa harapan niya. "You can take home any of them," nakangising bulong ni Jorakz sa kanya bago siya nito iniwan. "Yeah!" napailing na sagot ni Eugene dito. Kahit noon pa man ay babaero na si Jorakz. Magandang lalake ito kung kaya lapitin ng mga naggagandahang kadalagahan. Hindi na rin nagtagal pa si Eugene sa welcome party sa kanya ng mga kaibigan. Kung kaya't alas dyes pa lang ng gabi ay nagpaalam na siya sa mga ito. May kailangan siyang puntahan! Nasa kotse pa lang siya'y tinawagan na niya ang abogado upang ipaalam na dumating na siya ng Pilipinas. Hindi na rin siya makapaghintay na makita ang taong kinamumuhian niya. Sa pakaisipin ang matandang Don ay nagdulot sa kanyang ng masidhing pagkapuot. Muling nanariwala sa kanyang balintataw ang nakaraang pilit niyang ikinukuble. Matalim ang mga mata at kuyom ang mga kamao ni Eugene habang nakatitig sa nakaratay na katawan ni Don Feliciano. Nanariwala sa kaniyang memorya ang pagpapatay nito sa kanyang pamilya ang daing at paki-usap ng kanyang ina. Ang sigaw ng kanyang kapatid at ang pagmamakaawa ng ama na huwag idamay ang kanyang mag-anak. "Ang mawala ka sa ganitong paraan ay hindi sapat na kabayaran pa para sa kawalang hiyaan mo Don Feleciano. Kung mabuhay ka man sisiguraduhin kong mas nanaisin mo pang mamatay." wika ng binata. Namalayan na lang ni Eugene na naglandas na ang mga luha sa kanyang mga mata dulot ng masaklap na ala-alang iyon. "Hindi man ako kasing hayop mo! Ipapatikim ko sa nag-iisa mong anak ang lupit ng aking paghihiganti." nagngi-gitngit ang kalooban patuloy niya na tila naririnig siya ng walang malay na Don. Lumabas siya ng silid. Bukas ay simula na niya ang kaniyang paniningil. Makikita na niya ang anak ng Don. Ipapamukha niya rito ang kalupitan ng ama sa paraaang alam niya. "I'm sorry," anang binata ng mabunggo niya sa pasilyo ng hospital ang dalaga mistulang wala ng ginawa kundi ang umiyak dahil sa pamamaga ng eyelid nito. Nakaramdam ng habag si Eugene sa babae. Parabagang nakikita niya ang sarili noong kasagsagan ng kanyang pagdadalamhati. "It's okay." Tipid na sagot nito na hindi siya nilingon bagkus ay tuloy-tuloy ito sa paglalakad.Bigla ang pagsipa ng kaba sa dibdib ni Danna. Kinakabahan siya ng 'di niya mawari. Marahil ay dahil ito ang unang pagkakataon na makakaharap niya ang bagong may-ari ng kanilang mga ari-arian. Dinadalangin niya na sana' y mabait at makasundo niya ito. Nakatalikod ang lalaki na tila hinahagod at sinusuyod ng tingin ang malaking letrato ng Don na nakasabit sa makinis na dingding. Huminga ng malalim si Danna habang binabagtas ang kahabaan ng hagdan. May ngiti sa labing sinalubong siya ng mga katulong na matiyagang naghihintay sa kanyang pagbaba. Ginantihan niya iyon ng matamis na ngiti sa kabila ng kanyang namamahay sa loob ng dibdib niya. "Good morning Mr. Bermudez." bati ni Danna sa lalaking nakatalikod.
Alas- otso na ng gabi nang dumating ang mga kaibigan ni Eugene. Binalaan pa siya nito na huwag lumabas ng kusina na ipinagtaka naman niya. Malulutong na halakhak ang naririnig ng mga kasambahay mula sa malaking living room. Marahil ay nagkakatuwaan ang mga ito."Senyorita, ayos ka lang ba?" nag-aalalang tanong ng isa sa mga kasambahay."Oo naman po," tipid niyang sagot ngumiti siya upang ipakita na wala itong dapat na ikabahala."Hindi ko matantiya ang ugali mayroon ang bagong may-ari nitong mansiyon," ani Belen."Sa nakikita ko magiging maayos ang lahat huwag lang natin siyang suwain." si Aling Lilia na tumingin sa mga kasamahan."Ang guwapo ng mga kaibigan ni senyorito Eugene. Halos ayoko na ngang pumikit kanina, eh," nangangarap na bulalas ni Nanet ito kasi ang naghatid ng mga inumin. "Kaya siguro ayaw kang palabasin ni senyorito ay baka mapusuan ka ng mga kaibigan niya senyorita," kinikilig na dugtong ni Nanet na naging dahilan pa
NAGISING si Danna dahil sa malakas na kalampag ng pinto. Ayaw pa sana niyang bumangon pagkat naiidlip pa ang diwa niya. Pakiramdam din niya'y binugbog ang buong katawan niya sa subrang pananakit at pamimigat sanhi ng mahabang trabahong ipinagawa sa kanya ng bagong may ari ng mansyon. Isa pa'y hindi niya nakasanayan ang mga gawaing bahay higit sa lahat ay ang magpuyat. Muntik pang mahulog mula sa maliit na kama si Danna sa labis na pagkagulat nang muling kumatok ng malakas ang nasa labas. Tila walang pakialam kahit masira pa ang pinto. "Sandali," pupungas-pungas na sagot niya. Mabilis niyang isinuot ang tsenelas upang pagbuksan ang pangahas na gumambala sa malalim niyang tulog. "What are yo—nabitin sa ere ang anomang nais sambitin ng dila nang bumungad sa pinto ang babaeng kanina pa gustong tirisin. Napatda si Eugene habang
"Danna?!"Malakas na tawag ni Nube sa pangalan ng dalaga na ikinalingon niya. Itinigil nito ang sasakyan sa tapat niya pagkatapos ay mabilis na bumaba mula roon."Danna, bakit ka naglalakad? Nasaan si Semon? Bakit hindi ka nagpahatid? Nasaan ang kotse mo?" sunod-sunod ang mga tanong nito sa kanya."Kailan ka dumating?" Sa halip ay tugon niya na natutuwang niyakap ang kaibigan na ilang buwan din niyang hindi nakita."Kumusta ka na?""Huwag mong sagutin ng tanong ang tanong ko, Danna." Nasa kislap ng mga mata nito ang pag-aalala."G-gusto ko lang maglakad," naging mailap ang mga matang aniya na kinakunot noo ng lalake.Ang totoo'y walang kahit anumang natira sa kanya. Ayaw niyang magsinungaling sa kaibigan pero hindi niya gustong kaawaan siya nito."Are you okay?"Bumalik ito kaagad ng bansa nang mabalitaan ang nangyari sa Don . Masyado kasi itong naging abala sa pag-aasikaso ng mga negosy
Umalingawngaw ang boses ni Eugene sa buong kabahayan mula sa ikalawang palapag ng mansyon. Galit ang tinig nito habang tinatawag ang pangalan niya. Naramdaman na naman niya ang biglaang pagsipa ng kaba sa dibdib niya. Ano na naman kaya ang nagawa niyang pagkakamali? Hindi pa man niya ito nakikita ay raramdaman na niya ang galit nito. Ano na naman kaya kinakagalit ng lalake? Magalang na nagpaalam si Danna sa kanyang yaya upang puntahan ang tola tigreng lalake. Hindi na niya hinintay na makasagot ang may edad na babae bagkus ay kaagad na siyang nagtungo sa kinaroroonan ni Eugene. "Hija?!" tawag ng yaya Ging niya ngunit hindi na niya ito nilingon sa halip ay nagtutuloy-tuloy na siya sa ikalawang palapag. Hindi na lingid sa kaalaman ng mayordoma ang tungkol sa lalake sapagkat naikuwento na rito ng mga kasambahay ang tungkol dit
"Hindi yata kayo masayang makita ako ah." si Nube na napakamot ng sariling batok. "Ikaw bata ka bakit ngayon ka lang nadalaw dito?" Malapad ang mga ngiting ani aling Lilia na tila hindi makapaniwala. Lumapit dito si Nube at nagmano sa may edad na babae. Ugali na kasi nito iyon bilang paglalambing upang huwag na itong kuwentsiyonin ng ali. Isa pa'y parang ina na rin ang turing nito kay aling Lilia at sa personal na yaya ni Danna. "Hindi mo ba ako babatiin man lang Net?" may simpatikong ngiting ani Nube sa dalagang tahimik lang na nakamasid. "H-huh? Ah- eh, hello po senyorito, Nube. K-kumusta ho kayo?" nauutal pang wika ng dalaga. "Ayos la
"I want you to clean my room, aling Lilia," aniya nang makitang naglilinis sa malawak na sala ang isa sa mga kasambahay sa mansyon."S-senyorito? Ako po ba ang maglilinis ng inyong silid?" hindi makapaniwalang tanong nito na tinuro ang sarili."May ibang tao pa ba rito bukod sa ating dalawa?" walang ekspresyon ang mukhang saad ni Eugene."Ah, oho. Ngayon din senyorito," anang may edad na babae na nagmamadaling umakyat sa ikalawang palapag ng mansyon.Natutuwa ito at hindi na inutusan ng binatang amo ang kanilang senyorita Danna na maglinis ng silid nito. Hindi na rin masungit ang hitsura nito ngayon kumpara sa nakaraang mga araw. Kung sa bagay ay pinakikitunguhan naman sila ng maayos ni Eugene at sa katunayan ay mabait ito sa kanila at sa mga trabahador sa hacienda maliban na lamang kay Danna na tila noon pa man ay may galit na ito sa kanilang mabait na senyorita.Tinanggal ni Eugene sa trabaho si Nube biglang tagapangas
NANLUMONG pinagmasdan ni Danna ang kabuuan ng kuwadra. Sa dami at laki ng silid pahingaan ng mga kabayo ay hindi siya makaapuhap ng tamang sagot kung saan magsisimula. Kung paliliguan ba ang mga kabayo o lilinisin ang sahig? Napangiwi pa siya nang biglang dumumi ang dalawang kabayo. Sa dinami-rami ba naman ng maaaring ipagawa sa kanya ng guwapo pero antipatikong lalaki ay ang paglilinis pa ng silid ng mga kabayo. Kaya niyang gawin lahat ng trabaho puwera na lamang sa paglilinis ng kuwadra. Nasubukan na rin niyang magpaligo ng kabayo kaya alam na niya kung paano pero ang linisin ang buong stable? Hindi siya maarte tulad ng ibang anak ng mga mayayaman, but that was before, ngayon ay mahirap pa siya sa naghihikaos na kalahi ni Jerry masuwerte lang siya dahil walang T