AFTER one year, sa tulong ni Thorin ay nabigyan ng gobyerno ng amnesty ang grupo ni Ka Andres at kasalukuyan na itong namumuhay bilang mga ordinaryong mamamayan.
Hindi pa roon natatapos ang pagtulong ni Thorin sa ama-amahan ng nobya at sa grupo nito, dahil kinuha niyang manggagawa sa hacienda ang mga ito at binigyan ng matitirhan sa hacienda. Sinikap niya at ni Don Ysmael na tulungan ang mga ito upang tuluyang magbagong buhay.
Samantalang ang mga tulisan naman na pumatay sa kanyang mga magulang at dumukot noon kay Malaya ay nalitis at nahatulan na ng reclusion perpetua o lifetime imprisonment at kasalukuyan ay nakapiit na sa New Bilibid Prison. Si Nicolai ang tumayong abogado at nagpakulong sa mga ito.
Naging maayos ang buhay ng iba sa nakalipas na isang taon, pero hindi kay Thorin. Lumipas na kasi ang isang taon ay hind
"Malaya..."Hindi malaman ni Malaya kung bakit awtomatikong napamulat siya ng kanyang mga mata nang marinig ang malamyos na tinig ni Thorin. Halos katutulog pa lang niya noon dahil mula ng dumating siya sa mansyon kagabi ay katakot-takot na kwento ang pinagsaluhan nila ni Thyon. Hindi tuloy niya napuntahan si Thorin sa silid nito.Bumalikwas ng bangon si Malaya upang hanapin ang pinanggalingan ng boses. At gayon na lang ang pagpatak ng kanyang mga luha nang makitang nakatayo sa may hamba ng pinto ng kanyang silid si Thorin.Sa loob ng isang taon, ni hindi nawala sa isip at puso niya ang lalaking kauna-unahan niyang minahal. Walang araw at gabing hindi niya ito naiisip. Kaya ngayong nasa harapan na niya ito ay walang pagsidlan ang sayang kanyang nararamdaman.Akala niya noong una, tuluyan na siyang kinamuhian ni Thorin dahil sa pag-amin niya sa kanyang tuna
NAKATANAW si Malaya sa veranda ng hacienda Aragoncillo at pinagmamasdan ang kulay kahel na kalangitan. Para sa kan'ya, napakagandang pagmasdan ang papalubog na araw sa kanluran. Kung dala lang niya ang kanyang camera, siguro ay kinuhanan na niya iyon ng litrato."Mukhang ang lalim ng iniisip mo, huh? Nahihirapan ka na ba sa law school?"Mula sa kalangitan na unti-unting nagiging kulay dugo ay ibinaling ni Malaya ang paningin sa lalaking nagsalita sa kanyang likuran. "Kuya..."Malapad ang pagkakangiti ng kanyang Kuya August habang nakatingin din sa kalangitan na noon ay unti-unti nang kinakain ng dilim. "Iniisip mo naman siya, 'no?" usisa pa nito. "Sunday bukas, 'di ba? If you want pagkasimba natin, dumalaw tayo sa cemetery, " suhestiyon pa nito.Napangiti naman ang dalaga matapos marinig iyon sa nakatatandang kapatid. "Sige, Kuya. Naging busy din kasi ako this past week ka
"Ka Andres, totoo bang napulot lang niyo si Malaya sa gubat noong naghahanap kayo ng mapagtataguan?"Nahinto ang sanang paglapit ni Malaya sa mga nakatatandang nag-uusap, kabilang ang kanyang ama. Hindi niya maipaliwanag pero bigla siyang kinabahan sa maaaring marinig mula sa mga ito."Hinaan mong boses mo, Ka Igme. Baka nariyan lang si Malaya at marinig ka!" dinig ni Malaya na saway ng ama kay Ka Igme.Pinagbutihan ni Malaya ang pagkukubli sa likod ng matandang puno kung saan sila pansamantalang tumigil upang magpahinga. Walang nakapapansin sa dalaga roon dahil ang iba nilang kasamahan ay pawang nahihimbing na."Pero ano nga ba, Ka Andres, totoo nga ba iyon o usap-usapan lamang?""Oo totoo iyon. Napulot lamang namin si M
"GOOD morning, Kuya!"Nilingon ni Thorin ang nakakabatang kapatid habang masigla itong naglalakad papalapit sa kan'ya, pagkatapos ay humalik sa kanyang pisngi. "Good morning, Thyon," ganting-bati niya rito. "Maupo ka na, sabay na tayong mag-agahan."Agad namang tumalima ang dalaga at saka naupo sa katabing silya niya. "Pupunta ka sa hacienda, Kuya?" tanong nito habang nagtutusok ng sausage na nakahain sa malaki at pahabang mesa.Marahan naman siyang tumango sa kapatid habang naglalagay ng sariling pagkain sa plato. "Oo. Bibisitahin ko lang ang pag-aani ng kape. At saka gusto kong kumustahin ang mga farmer sa labas ng hacienda. Ang sabi kasi ni Tata Pedring, humihingi sa atin ng tulong ang mga magsasaka roon. Natutuyot daw kasi ang palayan dahil kinakapos sila ng mapagkukunan ng tubig," aniya sa kapatid habang pinong nginunguya ang pagk
"SEÑORITO Thorin, nagising na ang inyong bisita."Nilingon ni Thorin si Nana Delia, ang kanilang mayordoma. "Okay Nana Delia, pupuntahan ko s'ya. Paki-handaan na rin po niyo siya ng hapunan," tugon naman ni Thorin sa matandang katiwala."Sige, Señorito.""Who's your visitor, kuya? Bakit 'di ko yata alam?" tanong naman ng kanyang kapatid.Bakas sa mukha nito ang pagtataka. Kalimitan kasi, kapag may panauhin sa mansyon, ay pinaghahandaan nila ito ng maliit na salo-salo. Kung kaya't marahil ay nagtaka ito dahil walang ganoong pangyayari ang naganap."'Yong babaeng nasagip ko sa labas ng hacienda kaninang tanghali pag-uwi ko.""Babae, Kuya?" pag-uulit ng kapatid.
"KUYA, alam mo? Bagay kayo ni Malaya."Nilingon ni Thorin ang kapatid habang nasa komedor sila at naghahanda ng agahan. Bakas sa mukha ng nakababatang kapatid ang panunukso ng sabihin iyon."Stop it, Thyon. Baka marinig ka ni Malaya," saway niya rito sabay lingon sa direksyon ng pinto ng komedor. Subalit lihim rin siyang napangiti sa sinabi ni Thyon, at aywan niya kung bakit.Humagikhik naman ang dalaga sa kanyang Kuya Thorin. Nakita kasi niyang namula ang mukha nito. "Eh, bakit nagba-blush ka, kuya? Para kang teenager na kinikilig!"Hindi na lamang sinagot ni Thorin ang kapatid at saka umiling-iling na lamang rito. Ilang sandali pa nga, dumating na si Malaya sa komedor. Agad napansin ni Thorin na namula ang babae nang magtama ang kanilang mga paningin. Napangiti tuloy siya sa kanyang isip dahil doon.
"MALAYA, marunong ka bang gumamit ng computer?" tanong ni Thyon kay Malaya. Naroon na sila sa shop nito at kasalukuyang nag-aayos. Kabubukas pa lamang kasi nila ng naturang tindahan.Mula sa pagsasalansan ng mga naka-hanger na bistida, binalingan ng tingin ni Malaya ang dalaga. "Pasensya ka na pero hindi ako marunong e," nahihiyang aniya."Gan'on ba? 'Di bale. . ." anang Thyon na nasa laptop ang tingin, "I will teach you na lang. Come here," anitong nakangiti pang nakatingin sa kan'ya. Mabilis naman siyang lumapit at naupo sa katabing silya nito."A-ano ba ang kailangan kong gawin?" taning niya rito na ang paningin ay nasa screen na rin ng naturang aparato.Palibhasay laki siya sa bundok, wala siyang alam sa mga de-kuryenteng kagamitan. Ni hindi pa siya nakakagamit ng cellphone o nakakanood ng telebisyon. Sa buo
Kasalukuyang abala si Malaya sa pagtulong sa mga kawaksi sa paghahanda ng agahan nang pumasok sa komedor si Thyon."Good morning, Malaya! Come here, maupo ka na. Si Nana Lupe ang bahala d'yan," agad nitong anyaya sa kan'ya. Ipinaghila pa siya ng upuan ng dalaga upang maupo siya sa tabi nito."Good morning, Thyon. Maaga ba ang pasok mo?" tanong niya rito. Araw kasi ng Lunes noon at ang alam niya ay balik eskwela na ulit ito.Umiling ang dalaga. "Hindi naman. Actually, 9:00 pa ang pasok ko. Gumising lang talaga ko nang maaga para makausap ka."Napamaang naman siya sa sinabi nito. "Tungkol sa trabaho ba?""Nope. Hindi tungkol d'on. Tungkol sa sinabi ni Kuya Thorin na gusto mo raw maghanap ng uupahang bahay. Why, Malaya? Ayaw mo na ba kaming kasama?" Bakas pa ang pagtatampo sa tinig nito ng sabihin iyon.Mabilis namang umiling si Malaya sa babae. "Naku! Hindi naman 'yon gan'on