Bakit Mahalaga Ang Tawag Sa Istorya Ng Isang Nobela?

Tulad ng maraming aspeto ng kultura, ang terminolohiyang ginagamit upang ilarawan ang 'buhay na nunal' ay nagbibigay-diin sa yaman ng pagkakaiba-iba sa wika. Sa Espanyol, may mga tawag na 'lunares' o 'lunares vivos', na maaaring tumukoy sa mga nunal. Samantalang sa Pranses, ang tawag dito ay 'grain de beauté', na literal na nangangahulugang 'butil ng kagandahan'. Ang mga terminolohiyang ito ay hindi lamang tumutukoy sa pisikal na katangian, ngunit nagbibigay din ng nuance sa kahulugan na nakapaloob sa mga nunal—na tila isang natatanging piraso ng pagkatao na nagbibigay ng dagdag na karakter sa isang tao. Sa mga hindi pagkakaunawaan ng salin, pakikita ito na paminsan-minsan ay nagiging simbolo ng kagandahan o kahit na kapintasan, depende sa pananaw ng tao. Kaya't sa bawat wika, ang mga tawag sa buhay na nunal ay may dalang kwento na nagbibigay-diin sa pagkakaiba-iba ng kultura at aesthetic preferences. Habang naglalakbay ako sa Korea, napansin ko na ang tawag sa isang nunal doon ay 'myeonggeun', at ito ay posibleng ikonekta sa mga paniniwala tungkol sa kapalaran at swerte. Maraming tao sa mga bansa sa Asya ang may mga sariling paniniwala sa mga nunal—may mga isa na nagsasabi na ang lokasyon ng nunal sa iyong katawan ay maaaring magbigay ng indikasyon sa iyong personalidad o kapalaran. Halimbawa, ang mga nunal sa kanang bahagi ng mukha ay sinasabing nagdadala ng swerte! Sana, sa mga opisyal na tawag at mga paniniwala, higit pa tayong magpahalaga sa ating mga natatanging katangian. Ngunit mayroon pang isang tawag na nagtatampok sa mga nunal sa iba pang mga wika. Sa Italyano, ito ay 'neo', na tila mas teknikal at tiyak kaysa sa mga romantikong termino sa ibang wika. Madalas itong ginagamit sa konteksto ng dermatolohiya. Napaka-interesante kung paano nag-iingat ang iba't ibang kultura sa mga terminolohiyang ito, na naglalaman ng higit pa sa pisikal na anyo at tumutukoy din sa mga aspeto ng tao na bumubuo sa kanilang pagkatao. Ang isang maliit na nunal, kung maigi, ay maaaring maging isang daan ng pagpapahayag at pagkilala sa ating mga natatanging kwento sa ilalim ng ating balat.

Isang diwa ng pagka-erehe na talagang umaalab sa bawat pahina ng mga nobela at kwento ay ang ideya ng mga ‘anathema’. Sa mga akdang bumabalot sa malalim na pilosopiya at tila kathang-isip na mundo, ang mga anathema ay kumakatawan sa mga taong lumalabag sa mga inaasahang alituntunin ng kanilang lipunan. Sa isang paraan, ang mga karakter na ito ay parang mga rebelde sa kanilang mga kwento, nagtu-target sa mga mahigpit na batas o pamantayan na nagiging hadlang sa tamang pag-unlad ng naratibo. Ang mga ganitong kwento ay kadalasang nakatuon sa pagbuo ng mga tauhan na hindi lang ipinakita ang kanilang mga kabiguan, kundi nagbibigay-diin din sa kanilang lakas at katatagan sa pagharap sa mga mapanghamong sitwasyon. Pag-isipan ang mga uri ng mga tauhang ito sa mga kilalang nobelang gaya ng '1984' ni George Orwell o 'Brave New World' ni Aldous Huxley. Sa mga akdang ito, makikita natin ang mga pangunahing tauhan na labas sa karaniwan, na tumatayo laban sa isang masalimuot at oppressive na sistema. Ang kanilang mga laban ay hindi lamang laban sa mga kalaban ngunit laban din sa mga ideya at tradisyon na higit na nakakaapekto sa kanilang mga pagkatao. Ang mga ganitong tema ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang mga erehe sa mas malawak na usapan tungkol sa kalayaan at pagkakakilanlan. Kaya sa dulo, ang mga erehe sa literatura ay hindi lamang basta mga karakter; sila rin ay mga simbolo ng pag-asa at pagbabago. Sila ang nagsisilbing gabay na nagtuturo sa mga mambabasa na minsang ang pagiging iba ay hindi kasalanan kundi isang tunay na hakbang patungo sa pag-unawa sa ating mga sarili at sa ating mga paligid.

Isang bagay na talagang kapansin-pansin sa mga pelikula ay ang kapangyarihan ng soundtrack. Minsan sa panonood ng 'Interstellar', naisip ko kung gaano kalalim ang koneksyon ng musika sa emosyonal na saloobin ng isang eksena. Yung boses ni Hans Zimmer, na parang bumabalot sa akin habang naglalakbay ang mga tauhan sa space, talaga namang umaabot sa puso. Ang mga tono at melodiya ay nagbigay ng malaking tulong sa pagbuo ng tensyon at damdamin. Sa tingin ko, ang mga soundtracks ay hindi lamang background anumang oras; sila mismo ay isa sa mga tauhang nagsasalaysay ng kwento, binibigyang-diin ang mga sandali ng tagumpay o pagkalugi. At kapag lumabas na ang konsiyerto ng mga tunog, aminin natin, nakakaramdam tayo ng mga tunay na emosyon na bumabalot sa buong karanasan. Nakakatuwang isipin kung paano may mga pagkakataon na ang isang piraso ng musika kalakip ang mga visual ay kayang dumampi sa ating pag-iisip at panlasa.

Tila ba ang mga uso sa kultura ng pop ay nagbabago sa isang kamangha-manghang bilis. Sa ngayon, mapapansin mo ang pagdagsa ng mga bagay tulad ng K-Pop at anime, na talagang pumatok sa buong mundo. Ang 'Stranger Things' ay isa sa mga halimbawa ng makabagong palabas na kumakatawan sa nostalgia ng mga 80s, samantalang ang mga influencer sa social media, lalo na sa TikTok, ay nagiging mga bagong superstar sa kanilang sariling karapatan. Ang mga hashtag tulad ng #BookTok ay nagiging viral at nagdadala ng bagong buhay sa mga librong dating hindi gaanong kilala, biglaang nagiging bestseller. Bagaman hindi lahat ay sang-ayon na ito ang hinaharap, makikita ang mga pagbabagong ito bilang senyales ng mas malawak na tinatangkilik na kultura, na pinagsasama-sama ang iba't ibang henerasyon at uri ng tao sa mga bagong paraan. Sa mga laro, ang mga virtual reality at metaverse experiences ay nagiging sikat, nagbibigay ng pagkakataon sa mga tao na magsama-sama sa mga digital na mundo. Halimbawa, ang 'Fortnite' ay hindi lang isang laro; ito na ang takbuhan ng mga concert at iba pang live events. Tila ang lahat ay nahuhumaling sa paglikha ng sariling mga kwento sa mga online gaming spaces, kung saan ang mga tao ay hindi lamang naglalaro kundi nagiging parte ng isang mas malaking komunidad. Isang bagay na napaka-cool at nakakaengganyo, di ba? Sa buong mundo, gusto nating matutunan at magkaroon ng karanasan sa iba’t ibang kultura. Sa pamamagitan ng social media, ang mga trending na stuff ay agad na nailalabas, nagbibigay-daan sa mas maraming tao na maranasan ang mga bagay na hindi nila ma-access sa kanilang likuran. Tulad ng mga pagkaing viral na sa ‘food blogging’ na umaabot sa milyong views, nagiging inspirasyon ito sa marami, pagbabago sa ating mga pang-araw-araw na pamumuhay at pananaw. Ang mga usong ito ay nagiging hindi lang sandali kundi parang isang tulay sa ating interkonektadong mundo.

Nako, lagi akong naaaliw kapag nag-iisip kung paano niya binibigyang-buhay ang tawag sa Filipino—parang mini-drama sa loob ng isang pangungusap. Kapag sinusubukan kong isalin ang isang linyang may 'Hey, John!' o 'Excuse me, sir,' unang tinatanaw ko ang ugnayan ng mga tauhan: magkaibigan ba sila, may distansya o respeto ba ang naghahari? Mula doon, pumipili ako ng tamang salitang magdadala ng parehong tono. Halimbawa, ang 'hey' pwedeng maging 'uy', 'hoy', o 'oy' depende kung kambal ang kanting-bitag ng biro o galit. Ang 'sir' madalas ay mananatiling 'sir' sa konteksto ng modernong Tagalog, pero sa mas pormal na nobela maaari kong gawing 'Ginoo' o 'G.' para panatilihin ang tradisyonal na dating. Isa pang piraso ng puzzle ang mga honorifics mula sa ibang wika—tulad ng 'san', 'chan', o 'sensei' sa Japanese. Hindi tuwirang isinasalin; minsan iniiwan ko ang orihinal at binibigyan ng panaklong na paliwanag, o kaya sinosubukan kong hanapan ng lokal na katumbas: 'kuya/ate' para sa 'onii-san/onē-san', at 'titser' o 'guro' para sa 'sensei'. May pagkakataon ding calque ang pinakamalinaw: ang 'Teacher' ay 'Guro'. Sa dulo ng araw, hindi biro ang pag-aayos ng mga tawag—may mga desisyon na estetiko at may mga desisyon na praktikal. Masaya para sa akin ang maliliit na adaptasyon: isang 'po' dito, isang 'pare' doon, at bigla nagiging buhay ang diyalogo. Talagang nakakaengganyo kapag tama ang timpla ng respeto, tawag, at personalidad.

Nakakatuwa kung pag-usapan ang pangalan: ang 'Konoha' ay pinaikling tawag sa buong pangalang 'Konohagakure' o sa mas pormal na anyo, 'Konohagakure no Sato'. Literal itong nanggagaling sa mga karakter na nangangahulugang "nakatago sa mga dahon ng puno"—kaya madalas itong isinasalin bilang "Hidden Leaf Village" o sa simpleng Filipino, "Nayon na Nakatago sa mga Dahon". Bilang isang tagahanga na lumaki sa pagbabasa at panonood ng 'Naruto', napansin ko kung gaano kalalim ang kahulugan nito sa lore: hindi lang ito lokasyon, kundi simbolo ng pamilya, pagpapakita ng kapangyarihan ng pakikipagkaibigan, at ng ideolohiyang tinawag nilang "Will of Fire". Ang 'Konoha' ay isa sa limang malaking shinobi villages sa mundo ng 'Naruto', nakabase sa Land of Fire, at itinatag sa panahon matapos ang Warring States period sa tulong nina Hashirama Senju at Madara Uchiha. Para sa akin, ang pangalan mismo—nakatago sa mga dahon—ay nagpapahiwatig ng kagandahan at misteryo, pati na rin ng pag-iingat at pag-aalaga ng pamayanan.

Nagbukas ako kagabi ng isang forum thread at hindi agad makawala sa pag-scroll—ang dami pala talaga ng fan theories tungkol sa ‘tawag’ na umiikot sa iba't ibang fandoms. Madalas na theme ang komunikasyon bilang catalyst: isa sa pinakasikat ay ang theory na ang tawag ay isang mensahe mula sa hinaharap o alternatibong timeline. Fans ng sci-fi at time-travel na palabas ay nag-uugnay ng tawag sa mga paradox—parang sa ‘Steins;Gate’ na kung saan ang bawat message o tawag ay may bigat sa pagbabago ng fate. Isa pang malakas na teorya ay ang tawag bilang 'awakening trigger'—yung sandali na nagbubukas ng kapangyarihan o realidad para sa bida. Makikita mo ito sa mga fan threads ng fantasy at dark works: may tumatawag, may nagbabago sa mundo. May tumatalakay rin na ang tawag ay metaphoric—simbolong pagkatawag ng nakaraan o trauma, katulad ng tone sa ‘Serial Experiments Lain’ kung saan ang komunikasyon mismo ay may existential weight. Personal, naging hooked ako sa mga ganitong pagsusuri kasi parang nagiging detective ka ng narrative, hinahango ang maliliit na pahiwatig at pinapakalat ang plausibility hanggang sa madama mong totoong posible ang theory.

Nakakatuwang isipin kung paanong ang tawag o direktang pag-a-address ay nagiging makapangyarihang sandata sa kamay ng isang manunulat — para sa akin, si William Shakespeare ang unang tumatalon sa isip kapag pinag-uusapan ito. Madalas niyang ginagamit ang apostrophe o ang dramatikong pag-tawag sa isang absent na karakter o abstraktong ideya para bigyan ng emosyon at bigat ang eksena. Halimbawa sa 'Romeo and Juliet', ramdam ang pag-iyak sa linyang "O Romeo, Romeo!" kung saan ang panawag ay nagiging repleksyon ng pag-ibig at desperasyon; sa 'Hamlet' naman, marami siyang linyang nagsisimula sa "O" o direktang pagtawag na nagpapakita ng suliranin at pagmumuni-muni. Bilang isang taong mahilig mag-arte at minsan nag-audition sa mga lokal na dula, nakita ko mismo kung paano nagbubukas ang tawag ng isang monologo — parang pintig na tumatagos sa bangkay ng eksena. Hindi lang ito estilong pampalipas; naglilingkod itong tulay para marinig ng manonood ang loob ng tauhan nang mas malinaw. Shakespeare ang klasikong halimbawa na nagpakita na ang simpleng pagsigaw o pag-address ay kayang gawing pambihira ang pangkaraniwang damdamin. Kapag binabasa ko ang mga monologo niya, parang nakikipag-usap ang daliri ng manunulat mismo sa akin — tumatawag, humahalakhak, umiiyak. Iyon ang dahilan kung bakit palagi kong sinasabi sa mga kaibigan kong gustong mag-acting na pag-aralan ang paraan niya sa pagtawag; dito mo makikita ang sining ng pagpapahayag na hindi naluluma.