เอสเปอร์ คือความสามารถที่พบในนวนิยายวิทยาศาสตร์ไหม?

ในจักรวาลแห่งอนิเมะและมังงะ เอสเปอร์คือตัวละครที่มีพลังจิตพิเศษที่มักถูกเปรียบเทียบกับนักจิตวิทยาในโลกสมมติ พวกเขาสามารถเคลื่อนย้ายวัตถุด้วยจิต อ่านความคิด หรือแม้แต่ทำนายอนาคตได้เหมือนใน 'A Certain Scientific Railgun' ที่มิโคโตะและเพื่อนๆ แสดงพลังอันน่าทึ่งเหล่านี้ ความน่าสนใจของเอสเปอร์อยู่ที่การนำเสนอความขัดแย้งระหว่างพลังเหนือธรรมชาติกับชีวิตปกติ บางเรื่องเช่น 'Mob Psycho 100' เล่าเรื่องชิเงโอะที่พยายามใช้ชีวิตแบบเด็กมัธยมทั่วไปทั้งที่เต็มไปด้วยพลังจิต สิ่งนี้สร้างมุมมองที่ลึกซึ้งเกี่ยวกับการยอมรับในตนเองและการควบคุมอำนาจ โลกของการ์ตูนยังแบ่งระดับความสามารถของเอสเปอร์อย่างเป็นระบบเหมือนใน 'Toaru' series ที่มีระดับ 0 ถึง 5 ทำให้ผู้ชมสามารถวัดศักยภาพตัวละครได้อย่างชัดเจน การออกแบบนี้ช่วยเพิ่มมิติเชิงกลไกให้กับเรื่องราว

ในโลกของเรื่องแต่ง เอสเปอร์มักถูกนิยามว่าเป็นผู้มีความสามารถทางจิตที่เหนือมนุษย์ทั่วไป สามารถทำสิ่งที่วิทยาศาสตร์ยังอธิบายไม่ได้ ตัวอย่างคลาสสิกที่สะท้อนแนวคิดนี้ได้ดีคือ 'A Certain Scientific Railgun' ซึ่งมิโคโตะ มิซากะใช้พลังไฟฟ้าในระดับที่ควบคุมได้อย่างน่าทึ่ง ส่วนใน 'Mob Psycho 100' เราจะเห็นชิเงโอะใช้พลังจิตทั้งในด้านการโจมตีและป้องกันตัว พลังเอสเปอร์เหล่านี้มักแบ่งระดับความแข็งแกร่ง บางเรื่องมีการจัดอันดับอย่างเป็นระบบเหมือนใน 'Toaru' ซีรีส์ ความน่าสนใจอยู่ที่การตีความพลังจิตในแต่ละเรื่อง 'Psycho-Pass' แสดงให้เห็นว่าเอสเปอร์สามารถถูกใช้ในทางที่ผิดจนนำไปสู่หายนะ ในขณะที่ 'Charlotte' เล่าเรื่องราวของวัยรุ่นที่ต้องเรียนรู้การใช้พลังอย่างรับผิดชอบ

การแยกแยะความแตกต่างระหว่างพลัง 'เอสเปอร์' กับ 'จิต' ในอนิเมะนั้นน่าสนใจเพราะทั้งคู่มักถูกพูดถึงในบริบทที่คล้ายกัน แต่จริงๆแล้วมีรายละเอียดที่แยกจากกันชัดเจน เอสเปอร์ (Esper) มักถูกนำเสนอในอนิเมะอย่าง 'Toaru Majutsu no Index' หรือ 'A Certain Scientific Railgun' เป็นพลังที่เกิดจากการพัฒนาศักยภาพสมองผ่านกระบวนการทางวิทยาศาสตร์หรือการทดลอง มันคล้ายกับพลังจิตแต่มีการอธิบายด้วยหลักการทางกายภาพมากขึ้น เช่น การคำนวณคลื่นสมองหรือการควบคุมอนุภาค พลังเอสเปอร์มักถูกจัดระดับเป็นระบบ (เช่น Level 1-5 ใน 'Toaru' series) และมีขีดจำกัดที่ชัดเจนตามศักยภาพของแต่ละบุคคล ในทางตรงกันข้าม 'พลังจิต' (Psychic Powers) ในอนิเมะมักมีความลึกลับและเชื่อมโยงกับจิตวิญญาณหรือพลังงานภายในมากกว่า ตัวอย่างเช่นใน 'Mob Psycho 100' ที่พลังของโมบเกิดจากอารมณ์และจิตใต้สำนึก ไม่ได้อาศัยการคำนวณทางวิทยาศาสตร์ พลังจิตมักแสดงออกผ่านการทำนายอนาคต การเคลื่อนย้ายวัตถุด้วยจิต หรือแม้กระทั่งการรักษา ซึ่งบางครั้งก็ยากจะอธิบายด้วยหลักการทางวิทยาศาสตร์ ความแตกต่างที่สังเกตได้ชัดคือการนำเสนอ เอสเปอร์มักอยู่ในโลกอนิเมะที่วิทยาศาสตร์ก้าวหน้า ในขณะที่พลังจิตมักอยู่ในเรื่องที่มีองค์ประกอบเหนือธรรมชาติมากกว่า ทั้งสองแบบต่างก็ให้ประสบการณ์การรับชมที่หลากหลาย ขึ้นอยู่กับว่าผู้สร้างต้องการให้โลกในเรื่องมีโทนสีแบบไหน

พลังจิตหรือเอสเปอร์เป็นองค์ประกอบที่พบได้บ่อยในโลกการ์ตูนและอนิเมะญี่ปุ่น ชื่อเรียกนี้ปรากฏในหลายเรื่อง แต่ที่โดดเด่นที่สุดคงหนีไม่พ้น 'Toaru Majutsu no Index' และภาคแยก 'Toaru Kagaku no Railgun' ที่สร้างโลกสมมติแบบวิทยาศาสตร์ผสมเวทมนตร์ ใน 'Toaru' ซีรีส์ เอสเปอร์ถูกแบ่งระดับความสามารถจาก Level 0 ถึง Level 5 โดยมีมิซากะ มิโคโตะ ตัวละครหลักของ 'Railgun' เป็นเอสเปอร์ Level 5 คนที่ 3 ที่สามารถควบคุมไฟฟ้าได้ ระบบการศึกษาในเมืองอะคาเดมีก็ออกแบบมาเพื่อพัฒนาพลังจิตของนักเรียนโดยเฉพาะ อีกเรื่องที่ใช้คำว่าเอสเปอร์คือ 'Mob Psycho 100' แม้จะเรียกผู้มีพลังว่า 'เอสเปอร์' เช่นกัน แต่โทนเรื่องต่างกันมาก ถ้า 'Toaru' เป็นแนวไซไฟผสมแอ็กชัน 'Mob Psycho 100' เลือกใช้พลังจิตเป็นเครื่องมือเล่าเรื่องชีวิตประจำวันผสมคอมเมดี้พร้อมแง่คิดเกี่ยวกับการเติบโต ความน่าสนใจอยู่ที่การตีความพลังจิตในแต่ละเรื่อง 'Psycho-Pass' แม้ไม่ใช้คำว่าเอสเปอร์โดยตรง แต่มีตัวละครที่มีลักษณะคล้ายกัน ในขณะที่ 'Saiki Kusuo no Ψ-nan' เล่นกับแนวคิดนี้แบบตลกขบขัน โลกแห่งเรื่องราวเหล่านี้ทำให้เอสเปอร์เป็นมากกว่าคำเรียกผู้มีพลังพิเศษ แต่สะท้อนมุมมองต่อสังคมและมนุษย์ได้อย่างน่าคิด

ในโลกของวิทยาศาสตร์จิต หลายคนอาจคุ้นเคยกับคำว่า 'เอสเปอร์' จากอนิเมะอย่าง 'A Certain Scientific Railgun' ที่ผสมผสานพลังจิตเข้ากับการต่อสู้แบบไฮเทค แต่จริงๆ แล้วรากศัพท์นี้มาจากภาษาอังกฤษว่า 'ESP-er' (Extra-Sensory Perception) ก่อนจะถูกย่อและรับมาใช้ในวัฒนธรรมญี่ปุ่น ความน่าสนใจอยู่ที่ว่าญี่ปุ่นมักปรับคำภาษาต่างประเทศให้กลมกลืนกับภาษาของตัวเอง เช่น 'バイト' (จาก德语 'Arbeit') หรือ 'サラリーマン' (Salaryman) ส่วน 'เอสเปอร์' ก็เป็นหนึ่งในนั้น ที่ถูกทำให้เป็นญี่ปุ่นผ่านการออกเสียงและแนวคิดเฉพาะตัว ต่างจากตะวันตกที่มักใช้คำเต็มว่า 'Psychic' หรือ 'Telepath' ในมุมของแฟนพันธุ์แท้ รู้สึกว่าคำนี้ให้อารมณ์ 'เฉพาะ' กว่าคำอื่นๆ มันทำให้จินตนาการถึงพลังพิเศษที่วัดค่าได้เหมือนใน 'Toaru' ซีรีส์ มากกว่าจะเป็นพลังลึกลับแบบทั่วไป