“Binibini, may gumugulo po ba sa inyong isipan?” tanong ng dalaga sa aking harapan.
“Yes, there’s a lot to think of! Why every thing in here seems to be old? Nasa variety show o isang game show ba ako para maging ganito ang set up? Or this is a prank? Bakit ganito ang lahat?” tanong ko in deep exasperation on what the hell is happening. I keep on wandering but every thing is really much like in the historic era. A very simple way of living. The native hut that I usually saw on books when I was in elementary is here in the middle of wide grass field. Is this a dream? There’s no way it would still exist especially nowadays that every town already embrace by civilization, how come place like this exist?
Ibinalik ko ang tingin ko sa dalaga na ngayon ay nakayuko. “Paumanhin, binibini ngunit hindi ko lubos na maunawaan ang inyong sinasabi. Wala akong sapat na kaalaman tulad ng sainyo para kayo’y aking maintindihan,” nakayukong paghingi niya ng dispensa.
The heck! Her way of talking is similar to Lola Linda when she used to give sermons at me. What exactly is happening? I can’t even follow, damn! I’m not even familiar with this place. Shit! What am I going to do?
“Nasaan ba ako?” lakas-loob kong tanong. This is not going anywhere if I will not ask. If I want to know what exactly is going on I must ask her.
Napaangat ang kan’yang ulo at nakakunot-noong humarap sa akin. “Binibini, nasa sariling hacienda niyo po kayo,” sagot niya na bahagyang naguguluhan.
“No, no, no! What I mean--- Shit! Anong lugar ito?” natatarantang tanong ko. Damn! This is really messing me!
“Ito po ang Hacienda Montecielo,” maikling sagot niya.
“Shit! Paano ba kami magkakaintindihan nito?” mahinang bulong ko sa aking sarili. “Anong bayan ba ito?” tanong ko nang mahagilap ko na ang tamang tanong sa kan’ya.
“Ito po ang bayan ng Amadeo sa probinsya ng Cavite, Binibining Helena.” Sagot niya dahilan para malinawan na ako nang bahagya.
Damn! Paano ako nakarating sa Cavite ‘e papunta akong Laguna? Ano ‘to sumakay lang ako ng P2P bus tapos ganito na ang nangyari?
“Binibining Helena? Ayos lang po ba kayo?” nag-aalalang tanong nito.
Hinawakan ko ang magkabilang balikat nito ng mariin at tinignan siyang maigi. “Umamin ka nga sa akin, nasa variety o game show ba tayo? Bakit ganito ang nangyayari?” nanggigigil kong tanong sa kan’ya na labis na ang pagkasiphayo at pagkalito sa mga nangyayari.
“Hindi ko po kayo lubos na maunawaan sa inyong itinuturan. Ang inyong ikinikilos ay labis na kakaiba.” Aniya na labis na ring naguguluhan sa akin.
“Shit! Ano ba kasing nangyayari?” napasabunot ako sa aking buhok. “Is there anyone who can explain what’s happening here?” sigaw ko at umaasang may lalabas na mga cameraman para sabihing galingan ko pa sa pag-arte o kaya ang gago kong asawa at sasabihing, “It’s a prank!” ngunit ilang segundo na ang lumipas pero wala akong nakita ni isang anino ng cameraman o kaya ng manlolokong asawa ko. Is this real?
“Wala talaga? Kahit isa?” sigaw kong muli dahilan para manlaki ang mga mata ng dalaga na nasa aking harapan.
“Binibini, hinaan niyo po ang inyong boses,” awat niya. “Hindi po maganda sa isang tulad niyo ang kumilos ng hindi kabini-bini.”
“If I’m not going to shout I will go insane in this place where I don’t know how I end up here?” I said out of frustration.
Hindi umimik ang dalaga na nasa aking harapan na bakas ang matinding pagkalito sa aking ikinikilos at bigla na lang ito napayuko. I’m sorry for her but I can’t help it. I don’t know how and why I am here. She can’t barely understand me as if she really lived in a hundred decade past. I take a glance at her once again, still the confusion is written on her face. I take a deep breath and tried to calm myself as well as my mind. After a few moments, and composed myself and tried to recall how Lola Linda spoke with me when I was still a kid when she tell her written stories to me. I need to know her first and ask her some questions to help me cope with this sudden incident.
“Paumanhin po kung nagawa ko po kayong magalit. Nais ko lamang na ipaalala sainyo na hindi maganda ang inyong inaasal para sa isang binibini. Patawarin niyo po ako sa aking kapahangasan,” wika niya na nanatiling nakayuko sa aking harapan.
Napasapo ako ng aking noo. Mukhang natakot ko ata siya. Huminga ako nang malalim bago nagsalita.
“Hindi mo kailangan humingi ng tawad. Pagpasens’yahan mo na ako bahagyang nawala ako sa aking sarili.” Ani ko. Shit! Hindi ako sanay magsalita ng tagalog na formal! Damn! This is a lot work to do!
“Hindi po. Kasalanan po ng matabil kong bibig kung bakit kayo ay nagalit.” Aniya na nanatili pa rin siyang nakayuko.
“No, no. It's not---” Oh, crap! “Ibig kong sabihin hindi mo ‘yon kasalanan. Kasalanan ko ‘yon dahil mali ang aking kinilos itinama mo lang ako. Kaya ‘wag ka na riyan mangamba at itaas mo ang iyong ulo dahil alam kong nahihirapan ka na sa gan'yang posisyon,” saad ko na may alanganing ngiti sa aking labi dahil sa na-aawkward din ako sa ginagawa niya.
“Ngunit---
Hindi na ako nakatiis at inangat ko ang kan'yang ulo nang magtagpo ang aming mga mata at binigyan siyang ng ngiti.
“Sabi ko, ayos lang.” At ngitian ko siyang muli.
“Maraming salamat, binibini,” mahina at nahihiya niyang sabi.
And now that everything is settled. Let's get started!
“Maaari bang malaman kung ano ang pangalan mo?” malumanay kong tanong at binigyan siya ng ngiti to ease the tension.
AKALA ko ay tuloy-tuloy na ang magagandang pangyayari sa buhay namin pero sa mga nagdaang mga araw ay napapansin kong parang may mali kay Joaquin patuloy siya sa panghihina at namumutla.“Mahal, ayos ka lang ba?” nag-aalala kong tanong sa kanya.“Ayos lang ako, mahal. Huwag mo akong alalahanin masyado,” wika ni Joaquin at hinawakan niya ang aking kamay nang mahigpit. “Ang kailangan mong alalahanin ay ang iyong nalalapit na panganganak. Kabuwanan mo na at kailangang hindi ka masyadong nag-aalala sa mga bagay-bagay baka masama pa ang idulot nito sa iyo at sa anak natin.” Dagdag niya.“Nag-aalala lang naman ako sa ‘yo, mahal kasi matagal na rin na masama ang kalagayan mo mas makakabuti kung magpatingin tayo sa manggagamot o kaya kung ayaw mo ako na lang susuri sa ‘yo. Manggagamot din naman ako—”“Mahal, ayaw kitang mag-aalala sa akin. Ayos lang ako kaya sana ‘wag ka na mag-aalala,
LUMIPAS ang mga araw hanggang sa ‘di namin namalayan na sumapit na ang Pebrero at habang tumatagal ay unti-unti na kaming nakaka-adjust sa mga nangyari sa amin. Sina Lola Nilda, Mang Prospero, Rafaelito, Manang Miling at Rosa ay naninirahan sa dating naming tahanan. Actually, ibinigay na namin sa kanila ang bahay na iyon para makalimutan na rin namin ang masasalimoot na naganap at kasinungalingang nabuo sa pamamahay na iyon. Ginawa rin namin iyon para sila na rin ang mamahala sa buong hacienda. Sa mga nakalipas na mga araw din ay nagkaayos na rin ang magkapatid na sina Don Carlos at Don Emilio well, hindi totally ayos pero at least nasa step one na sila at tuloy-tuloy na magkakaayos. Ang biruang naganap kina Doña Celestina at Heneral Dionisio ay nauwi nga talaga sa ligawan na sobrang nakakatuwa. Ngunit si Doña Celestina nga lang itong nag-aalangan gawa ng nangyari kina Don Roman at Don Raul. Iniisip niya baka masama ang maidulot ng kanilang relasyon lalo na sa mg
ANG LAKAS ng kabog ng aking dibdib habang pinagmamasdan ko ang puting sobre na nasa aking kamay. Binabalot ako ng samu't saring emosyon na hindi ko na malaman kung ano. Habang pilit kong kinukumpas ang aking sarili ay hindi ko na namalayan na ang pagkalas ni Doña Celestina sa aking mga braso dahilan para mapatingin ako nang wala sa huwisyo sa kanya direksyon.“Sandali lang, anak, basahin mo muna ‘yan sundan ko lang sila Dionisio,” paalam ni Doña Celestina at mabilis na sumunod kina Don Emilio. “Emilio, sandali!” tawag niya rito.Pinagmasdan ko ang pag-alis ni Doña Celestina sa kawalan na pati huwisyo ko ay nawawala.“Ate Helena, ayos ka lang po ba?” Narinig kong tanong ni Nina sa akin ngunit wala ako sa huwisyo na sagutin siya sobrang nilalamon ng emosyon ang aking isipan.“Ate He—”Pinutol ni Joaquin ang pagsasalita ni Nina. “Ako na bahala sa kanya, Nina. Dito m
MABILIS ang mga pangyayari at ang mga nagdaang mga araw na halos hindi namin naramdaman na naggdaang pasko dahil sa labis na dami ng naganap hindi lang sa akin kun'di para sa aming lahat. Napatunayan na rin sa wakas na walang sala at hindi ang rebelde ang Pamilyang Perez dahilan para ibalik sa kanila ang lahat ng ari-arian kinumpiska ng pamahalaan sa kanila at unti-unting bumalik sa ayos ang kanilang buhay. Matapos ang lahat na nangyari ay nanumbalik na rin sa sariling katinuan si Doña Celestina nang mismong araw na komprontahin niya si Don Raul at labis ko ‘yon na ipinasasalamat. Ang hindi pagkakaunawaan at sama ng loob ni Mateo kay Don Emilio ay naayos na rin at buo niya na ring tinanggap si Teresa bilang kapatid niya. Sinabi ko rin sa kanila kung ano ang tunay na kalagayan ni Teresa kung kaya nagpasyahan nila na ipadala ito sa Espanya para doon ay ipagamot para sa ikabubuti nito. Ang mga binihag ni Don Raul ay aking pinasalamatan at tinulungan na makabalik sa kanilang probinsya a
NANIGAS ang buong katawan ko nang sandaling makita ko ang dugo sa sahig.Hindi… Hindi maaari…Unti-unting nanlabo ang aking mga mata habang patuloy kong naririnig ang malalakas na hiyawan ng mga tao sa aking paligid.“Anong ginagawa niyo? Pigilan niyo siya!”“Kunin niyo ang baril sa kanya!”“Hulihin niyo siya!”Dinig ko ang mga malalakas na tinig at utos ng mga matataas na opisyal na katabi ni Heneral Dionisio sa mga Guardia Civil. Ngunit wala roon ang aking atensyon kun’di na kay Joaquin.“Joaquin, hindi!” nanghihina kong sigaw. Ngunit lahat ng hindi ko maipaliwanag na damdamin nang sandaling iyon ay naglaho ng hawakan niya ako sa aking mukha at magsalita siya.“Ayos ka lang ba, mahal?” tanong niya sa aking na labis ang pag-aalala sa kanyang mga mata.“Ayos ka lang ba?” pagbabalik kong tanong sa kanya.“Ayos
DAMANG-DAMA ang init sa buong kapaligiran ngunit sa kabila ng init na ‘yon ay pinagpapawisan ako nang malamig. Hindi ko alam kung kaba o takot ba itong nararamdaman ko. Ito ang unang beses na mapapatawag o nasa loob ako ng korte. Sa ilang taon na nagtatrabaho ako bilang isang doktor ay hindi pa nangyari na magkaroon ako ng kaso nang dahil sa malpractice. Ito ang kauna-unahang mararanasan ko na lilitisin ako sa isang kasong hindi ko naman ginawa at isa lamang malaking akusasyon na wala man lang batayan. Kahit na isa akong doktor ay hindi ko pa rin magawang makontrol ang emosyon na aking nararamdaman. Tao lang din ako na nakakaramdam takot at kaba. Hindi ko maipaliwanag pero ang sakit ng tiyan ko na hindi ko maipaliwanag na parang natatae ako na ewan. Totally, hindi ko maunawaan nararamdaman ko nang sandaling makapasok kami sa loob ng korte na kung saan napakaraming manunuod ang naroon. Mga nakakaangat sa lipunang corrupted nang maling pamamalakad ang nagbibigay sa amin ng mga m
LUMIPAS ang buwan nang napakabilis at halos hindi namin namamalayan at maging ang tiyan namin ni Nina ay lumalaki na halos malapit ng sa kabuwanan si Nina ngunit, hindi ko alam kung bakit hanggang ngayon ay hindi pa rin kami nililitis at nakakulong lang kami rito. Hindi ko matukoy kung ano ang gustong mangyari ni Don Raul sa aming lahat. Either na gusto niya kami mawalan ng pag-asa at sumuko na lang ng kusa sa kanya o pahirapan kami nang dahan-dahan hanggang sa tuluyan kaming mawala sa aming sarili? Dahil kung ito man ang binabalak niya hindi ko alam kung hanggang saan ang kakayanin namin ni Nina na makita naming binubugbog habang binababoy sina Joaquin at Mateo.“Ate Helena, hindi ko na kaya,” lumuluhang sabi ni Nina.Wala ako magawa kun’di ang yakapin na lang siya. Alam kong nahihirapan siya sa kanyang nakikita hindi ito ang unang nangyari ito kay Joaquin pero kay Mateo hindi niya matatanggap ang ganito pero kahit na manlaban siya ay masasaktan lang
MADILIM pa ang buong paligid ngunit naghahanda na kaming lahat sa pag-alis. Puno man ng pag-aalala sa maiiwan kong mga tao ay kailangan ko maging matatag at magtiwala kay Don Emilio tulad ng sinabi ni Mang Prospero. Sa huling pagkakataon susugal ako kay Don Emilio at sana hindi masayang ang lahat ng iyon.“Ayos ka lang ba, mahal?” tanong ni Joaquin habang hawak-hawak ang aking kamay.Tumango lang ako na may ngiti sa aking labi bilang tugon at para na rin makumbinsi siyang ayos lang talaga ako kahit alam kong hindi. Mabilis kong binawi ang aking tingin para hindi niya iyon mapansin ngunit wala ata talagang nakakaligtas sa kanyang matalas na paningin. Maingat na kinabig niya ang aking mukha para magkatinginan kami sa mata.“Sabihin mo sa akin, mahal, may bumabagabag ba sa ‘yong isipan?” tanong niya habang nakatutok ang kanyang mga mata sa aking mga mata.Hindi ko alam kung saan ako magsisimula sobrang gulo ng isipan ko pero&mda
TULAD ng kasunduan naming dalawa ni Don Raul ay ginawa niya ang gusto kong mangyari. Ipinatigil niya ang pantutuligsang ginagawa ng taumbayan sa amin, pinakawalan mula sa pagkakagapos ang mga kasamahan namin at binigyan ng mga panlunas at sapat na pagkain ngunit nanatili kami lahat ng nakakulong. Mabuti na rin ito kaysa na patuloy silang pagmalupitan at alipustahin ng mga taong hindi naman sila kilala ang importante ay natutugunan ang kanilang pangangailangan lalo na sa pagkain.“Muli niyong iniligtas ang aming buhay, Binibini. Maraming salamat po sa kabutihan niyong lubos,” pasasalamat ng ginang sa akin habang binibendahan ang sugat na kanyang natamo sa kanyang braso at binti.“Wala po ‘yon,” nakangiti kong tugon at pinagpatuloy aking pagbebenda.“Labis-labis na po ang natatanggap naming kabutihan sainyo, Binibii, hindi namin alam kung paano ka po namin papasalamatan sa aming utang na buhay sainyo,” wika ng isang ginoo.