Saan Mababasa Ang Nobelang Walang Hanggan Paalam Online?

Kapag tumatanda ka na ng konti, nagkakaroon ng kakaibang timpla ng lungkot at pasasalamat tuwing pumapalakpak ang mga huling sandali sa anime. Isa sa mga eksenang hindi ko malilimutan ay mula sa 'Clannad: After Story'—ang bahagi kung saan unti-unting nawawala si Ushio at nararamdaman mo ang biglaang kawalan sa mundo ni Tomoya. Hindi lang ito tungkol sa pagpanaw; ito ay tungkol sa lahat ng mga maliit na pamamaalam na hindi agad napapansin hanggang sa sobrang laki na ng puwang. Ang musika, ang mga close-up sa mata, at ang katahimikan pagkatapos ng huling salita—lahat nagbubuo ng isang eksena na tumatalim sa puso ko. May mga eksena rin ako na makita ang mga tauhan na nagbibitiw sa kanilang nakaraan—'Anohana' kapag kusang nawawala si Menma sa alaala ng barkada. Hindi naman pisikal na pagpanaw sa lahat ng pagkakataon; minsan ang pamamaalam ay pagpayag na hindi na mawawala ang sakit. Yun ang nagtr-trigger sa akin para sulatin ang mga liham na hindi ko pa nasasabi, para tawagin ang mga kaibigan at sabihin na mahal ko sila. Sa huli, masakit ang mga pamamaalam pero nagbibigay din ito ng puwang para lumaki. Habang pinapanood ko ang mga eksenang iyon, lagi akong napapaisip kung paano ko haharapin ang sarili kong mga pamamaalam sa totoong buhay — at kung paano magiging mas mabuti na magpaalam ng may pasasalamat kaysa may pagsisisi.

Alam mo, may kanya-kanyang paraan ako ng pagwawakas tuwing huling araw ng shoot — parang maliit na ritwal para ibalot ang lahat ng pinagpaguran. Una, inuuna kong mag-hangout sandali sa gitna ng set: Hindi formal na meeting, kundi isang mabilis na debrief kung saan binabanggit namin ang maliliit na panalong hindi napapansin, mga bloopers na tumawa kami, at kung ano ang dapat tandaan para sa post. Mahalaga sa akin ang magbigay ng tuwirang pasasalamat sa bawat departamento, mula sa mga nag-ayos ng ilaw hanggang sa mga naglinis ng props, kasi doon talaga naka-depende ang resulta. Pagkatapos ng maikling speech, madalas kong sabihin ang linyang pamilyar sa lahat — 'That's a wrap' o simpleng 'Ayun, tapos na' — bago magbigay ng pagkakataon para sa mga yakap, high-five, at mga selfie. Hindi ko nakakaligtaan ang practical na checklist: kumpirmahin ang turn-in ng kagamitan, i-lock ang mga file, at ayusin ang mga contact para sa follow-up. Sa huli, may maliit kaming handog o snack table bilang pasasalamat, at pagkatapos ay isang email at personal na mensahe para sa bawat key player. Sa personal, ang pagpaalam ko ay laging halo ng pagod at tuwa — parang pagtatapos ng mahabang road trip na gusto mong i-replay ulit minsan, pero sobrang satisfying na matapos.

Sobrang mapanlikha ng mga artist pagdating sa pagsulat ng mga kanta na may tema ng pag-ibig at pagtitiwala. Isang kantang nakakaantig na madalas na isipin ko ay ang 'Tadhana' ni Up Dharma Down. Ang liriko nito ay punung-puno ng damdamin at para talagang ipinakikita nito ang sakit na dulot ng kawalan ng pagtitiwala sa isang relasyon. Ang pagkakaroon ng pagdududa sa isa't isa ay nagiging sanhi ng pagkaputol ng mga ugnayan, at ang kantang ito ay ganap na nakikita ang saloobin ng isang taong nasaktan. Isang napaka-hirapang paglalakbay ang nilalarawan, mula sa pag-asa hanggang sa kabiguan. Ang mga bagay na bumabalot sa pagkakaibigang ito ay tila walang hanggan, at kung minsan, kahit anong pagsisikap, ang mga walang tiwala ay nagiging hadlang sa mga pangarap na pagsasama. Isang ibang kanta na hindi ko maaaring kalimutan ay 'Jeepney' ni Sponge Cola. Ang kantang ito ay hindi lamang tungkol sa pag-ibig kundi pati na rin sa mga pagsubok at pagtitiwala sa isa't isa. Tugma ang mga salin ng mga damdamin ng magkasintahan na nagtatangkang lumikha ng isang magandang alaala sa gitna ng hirap. Sa bawat chorus, nararamdaman mo ang pagnanais na kalampagin ang puso ng taong mahalaga para ipakita ang totoong pakay ng pagmamahalan at pagkakaunawaan, na wala sa pakiramdam ng pagtitiwala. Kabilang din sa mga popular na kanta ang 'I Will Always Love You' na sinulat ni Dolly Parton at ginawan ng mas sikat na bersyon ni Whitney Houston. Ang tema ng pagiging tapat sa pagmamahal ay malalim na nakaugat sa liriko nito, na parang sinasabi na kahit naging masakit ang sitwasyon, ang pagtitiwala sa isa't isa ay nabuo na. Tila kumakatawan ito sa pagtanggap na hindi palaging nagtatagumpay ang pag-ibig kung ang tiwala ay nagkukulang. Ang damdaming ito ay tunay na nakakarelate at umuusig sa puso ng sinuman. Huwag na ring kalimutan ang 'Need You Now' ng Lady A! Ang kantang ito ay nagpapakita ng pagkagutom para sa isang tao na walang tiwala. Ang lahat ng mga sitwasyong pinagdaraanan sa pagmamahalan ay kasama ang mga tampuhan at may mga pahayag ng sagabal dahil sa kawalan ng tiwala. Nagsisilbing window ng sariling puso habang di makapaghintay na muling makita ang tao ang dumarating na ugnayan. Minsan ang pag-ibig ay nasa pisikal na anyo ngunit madalas ay lubhang kailangan ang emosyonal na koneksyon na nakaugat sa tiwala. Sa huli, isang kanta na talagang namumukod-tangi para sa tema ay ang 'Halo' ni Beyonce. Sa kanyang tinig, sinasaklaw niya ang ligaya ng pag-ibig na puno ng tiwala, ngunit ang pangambang mawala ito ay evident na naririnig din sa mga liriko. Ang pag-aalala ng isang tao sa kanyang pag-ibig ay tila nagniningning sa kanyang tono. Sa kabuuan, ang bawat kantang ito ay nagbibigay ng mas malalim na pananaw sa kung paano ang tiwala ay isang pundasyon sa tunay na pagmamahal. Ang mga ito ay ilan sa mga paborito kong kanta na nagbabalik sa isip kung gaano kahalaga ang pagtitiwala sa kahit anong uri ng relasyon.

Nais kong talakayin ang tema ng 'walang forever' na tila luminang sa ating kamalayan sa mga serye sa TV. Sa bawat kwento, ang pag-ibig ay madalas na pinapakita bilang tunay at kaya tayong umibig ngunit nagtapos sa isang mapait na katotohanan. Isang magandang halimbawa nito ay ang 'One More Chance' na nagtampok sa maingat na pag-explore sa mga relasyon na nagdurusa sa pagsubok ni John Lloyd Cruz bilang Popoy at Bea Alonzo bilang Basha. Ang ganitong tema ay tila uhog sa ating mga puso, dahil pinapakita nito ang mga tunay na hamon ng pag-ibig, pagbuo sa mga pagkakamali, at ang hakbang ng pag-move on. Nagsisilbing salamin ito sa ating sariling mga buhay, kung saan madalas tayong naiwan sa desisyong dapat nating gawin sa pag-ibig. Isang bagay na nakakaakit ay ang paraan ng storytelling na ginagamit sa mga serye. Ang pagsasaad ng 'walang forever' ay may kasamang mga kwentong hinabi ang pag-asa, pananampalataya, at pag-yakap sa kaliwanagan kahit sa mga madidilim na pagkakataon. Ang mga karakter na pinapakita ang ganitong tema ay lumilitaw na tunay at maaaring makaugnay sa mga manonood. Minsan, tadhana ang nagiging salarin sa mga nasirang relasyon at ang pag-navigate sa mga inspirasyong ito ay nakakawili at nakakaengganyo na i-immerse ang sarili sa mga kwento na naglalaman ng mga ganitong tema.

Tila isang nakakaantig na paksa ang pag-usapan ang ‘walang forever’ sa usaping anime. Sa totoo lang, isang serye na agad na sumagi sa isip ko ay ang ‘Your Lie in April’. Ang kwento nito ay nagkukuwento tungkol sa pag-ibig, pag-asa, at pati na rin ang kakayahang tanggapin ang mga pagbabagong dulot ng buhay. Si Arima Kousei, ang pangunahing tauhan, ay bumangon mula sa kanyang madilim na nakaraan sa tulong ni Kaori Miyazono, na nagbigay liwanag sa kanyang buhay. Subalit, sa kabila ng mga magagandang alaala at damdaming nilikha, makikita mo na ang pag-asa at pagpapahalaga sa bawat sandali ay kasabay ng katotohanang ang lahat ay nagbabago. Makikita sa anime na kahit gaano pa man kaliwanag ang mga tao sa ating paligid, may mga tao at pagkakataon talagang maiiwan na tila walang kasiguraduhan sa hinaharap. Sa huli, ang mensahe ng serye ay nag-iiwan ng alaala na dapat pahalagahan ang mga tao at sandali habang may pagkakataon pa. Minsan naman, naiisip ko ang ‘Toradora!’, na mahigpit na umuugma sa temang ito. Habang ang kwento ay puno ng pagmamahalan at pagkakaibigan, lumalabas din ang mga angst ng mga tauhan habang sinusubukan nilang ipakita ang kanilang tunay na damdamin. Si Ryuuji at Taiga, pareho silang nagtatanong kung talagang sila ay ginawa para sa isa't isa. Sa kalaunan, ang pagtanggap sa katotohanan na may “walang forever” ay naging bahagi ng kanilang paglalakbay. Sinasalamin ito ang mga karanasan ng mga kabataan na nagkakaroon ng mga una at natatanging pagmamahalan na sa bandang huli, kailangan nilang harapin ang mga realidad ng buhay. Sinasalamin ng anime ang mga mapait ngunit tunay na katotohanan ng mga tao, na lalong nagiging dahilan kung bakit nakakabighani ang ‘Toradora!’. Huli na lamang, isang makabuluhang halimbawa ay ang ‘Clannad: After Story’, na nagpapakita ng mga pagsubok na dinaranas ng isang pamilya, na sa huli ay naglalantad na ang mga bagay na inaasahan nating pangmatagalang kadalasang nagbabago. Taglay nito ang aspektong ‘walang forever’, dahil tahasang ipinakita ang mga higpit ng mga pampamilyang ugnayan at tila ang hindi maiwasang layunin na makapagpatuloy sa kabila ng pagkawala. Kung ikaw ay sobrang nakaka-relate sa puso ng kwento, makikita mo ang tunay na halaga ng bawat sandali at mga tao sa ating paligid, kaya naman ang tema ng ‘walang forever’ ay hindi maiiwasan, kundi pagtanggap na tila narito tayo sa mundo upang lumikha ng alaala, kahit na hindi ito nagtatagal.

Sa totoo lang, ang pakiramdam ng hapdi sa mga mata na nagmumula sa kakulangan ng tulog ay talagang isang isyu na karaniwan sa marami sa atin. Kapag walang pahinga ang ating mga mata, sila ay nagiging tuyot at nanghihina, na nagiging sanhi ng pangangati at hapdi. Sa likod nito, ang katawan natin ay nagpapasigla ng produksyon ng mga kemikal na naghahanap ng lunas, pero kung walang sapat na oras para magpahinga, tila walang katapusan ang ganiyang pakiramdam.  Bilang isang masugid na tagahanga ng mga laro at anime, madalas akong nakakaranas nito habang naglalaro ng mga bagong titles o nanonood ng binge-worthy na serye. Uzumaki-ron, kapag abala ka sa mga paborito at ang oras ay hindi na naiisip, tiyak na aabutin mo ang mga sandaling wala nang tulog. Ang nakakalungkot ay ang mga scene na sobrang dramatiko ay nagiging blurry! Ano pa, dapat talagang malaman ng lahat na ang mga mata ay pahalagahan at ang tamang tulog ay hindi dapat ipagpaliban. Kung may pagkakataon, ipasok mo ang ilang pahinga sa iyong schedule, at ipagkalat ang balita na ang tamang tulog ay may epekto hindi lamang sa iyong mga mata kundi pati na rin sa overall na pakiramdam. 

Isang simpleng mundong puno ng kulay at imahinasyon ang kadalasang nakikita sa anime at manga. Ngunit minsan, hindi maiiwasan na mapalibutan tayo ng damdaming walang gana, lalo na kung bumabagsak ang kalidad ng mga palabas o serye. Nakakainis isipin na ang ilang mga kwento na inaasahan mong magiging kapanapanabik ay nagiging monotonous. Napag-isip-isip ko na madalas tayong umaasa na makatagpo ng bagong thrill, mga twist, at character development, ngunit sa isang iglap, natutuklasan natin na medyo may kapareho ang lahat. Tulad ng pag-inom ng paborito mong inumin, minsang dumarating ang sandali na parang naubos na ang lasa. Batid ko rin na ang malupit na pressure sa mga creator na maghatid ng patuloy na kalidad ay nagiging sanhi ng ganitong sitwasyon. Kaya, kapag ang isang anime o manga ay nahulog sa ilalim ng inaasahan nating pamantayan, hindi natin maiiwasang magduda sa isa't isa: sana hindi pa ito ang katapusan. Kapag naisip ko ang tungkol sa ganitong walang gana, madalas kong naaalala ang mga palabas na talagang nakapagbigay inspirasyon sa akin. Ang mga kwentong nagtagumpay na ilabas ang mga damdamin at nagbigay sa akin ng bagong pananaw ang tunay na humihikbi sa akin! Kaakibat ng isang pagnyayaring emosyonal ang tila pagkawala ng pakikigalaw ng mga kwento sa panahon ng pagkaubos ng aking asal. Kapag nagbago ang aking pananaw, nagiging mas sosyal ang mga panonood. Kaya’t palaging mahalaga ang pag-refuel sa ating mga puso—nasanayin tayong maghanap ng mga bagong genre o genre twist na maaaring muling pag-igtingin ang ating interes!

Minsan, mahirap talagang iwasan ang pakiramdam ng walang gana sa buhay, at may mga aklat na talagang nailalarawan ang ganitong emosyon. Isang magandang halimbawa ay ang 'Norwegian Wood' ni Haruki Murakami. Sa kwentong ito, sumusunod tayo kay Toru Watanabe na nahuhulog sa napaka-mahirap na sitwasyon ng pag-ibig at pagkawala. Ang kanyang pakikibaka sa kanyang sariling kalungkutan at pagkilalang pulos ipinapakita ang pag-aalinlangan at kawalang gana sa paligid. Bukod sa kanyang madamdaming paglalakbay, masisilayan ang mga tema ng pag-iisa at pag-ibig na may kaunting pag-asa. Nagsisilbing salamin ito ng maraming tao sa ating lipunan na nahahawakan ng mga ganitong damdamin, na talagang nakakaengganyo at nakakaantig. Sa isa pang bahagi naman, hindi maikakaila ang 'The Bell Jar' ni Sylvia Plath na naglalarawan sa pagkakaiba ng pananaw sa buhay at sikolohiya. Si Esther Greenwood, ang pangunahing tauhan, ay nakakaramdam ng sobrang walang gana na umaabot sa pagkakalumbay. Ang kanyang munting mundo na puno ng mga inaasahan at paminsan-minsan na pangarap ay parang nagkakahiwalay na mga piraso, na tinatalakay ang masakit na realidad ng pakikibaka sa mental na kalusugan. Minsan, sa pag-usad ng kwento, makikita ang kanyang mga pagdududa at pag-aalinlangan sa mga moralidad at paniniwala na ang lahat ay tila mahirap isipin. Umaabot tayo sa mga masalimuot na damdamin na ating maiisip at maunawaan, na tila nagpapaalala na hindi tayo nag-iisa sa ating panganib na nararamdaman. Hindi rin maikakaila ang 'The Catcher in the Rye' ni J.D. Salinger na tila pumapaimbulog sa atin sa isang paglalakbay kasama si Holden Caulfield. Ang kanyang walang gana sa mundo ay nababalot sa kanyang pag-ugong ng pagnanasa na protektahan ang mga bata mula sa mga problemang nararanasan niya sa buhay na may sanhi ng pagkawala at kawalang-katiyakan. Habang naglalakbay siya sa kanyang sariling pagkatao sa New York City, madalas siyang naguguluhan sa paligid at sa mga tao na tila may mga maskara sa kanilang mukha. Puno ito ng kasiyahan at lungkot, at hatiin ang mga asal ng isang kabataan na ayaw ng umangkop sa mundong puno ng “phony.” Isang bagay na napaka-historikal ay ang talagang pag-iral ng mga aklat na ito. Sobrang relatable sa mga tao, at isa itong simbolo ng paghahanap ng sagot sa masalimuot na mundo. Ang bawat kwento ay nagbigay-lakas at nag-udyok sa maraming mambabasa upang harapin at unawain ang kanilang mga sariling laban sa buhay.