Saan Pwede Mabasa Ang Diary Of A Pulubi Na Libro?

Ay naku, ang dami ngang kilalang nobelang nagsisimula sa letrang 'A' — at bawat isa, may kanya-kanyang bigat at alindog. Kung magbibilang ka, makikita mo agad ang mga klasiko tulad ng 'Anna Karenina' (Tolstoy), 'A Tale of Two Cities' (Dickens), at 'A Clockwork Orange' (Burgess). Malapit din sa puso ng maraming mambabasa ang 'A Farewell to Arms' at 'Atonement', pati na ang mas modernong paborito na 'American Gods'. Personal, tuwing naiisip ko ang mga akdang nagsisimula sa 'A', naiisip ko ang lawak ng tema: pag-ibig, digmaan, moralidad, at identity. May mga nagsisimulang 'A' na maliit ang sukat pero malakas ang impact, tulad ng 'A Confederacy of Dunces' na nagpapatawa habang nagpapakita ng malungkot na katotohanan. Sa Filipino naman, maraming pamagat ang nagsisimula sa 'Ang…' kaya maaari ring isama ang 'Ang Mga Kaibigan ni Mama Susan' at 'Ang Mga Ibong Mandaragit' — parehong may sariling lugar sa ating panitikang bayan. Kung hahanap ka ng panimulang listahan, simulan mo sa mga nabanggit ko at unti-unting palawakin—madalas, kapag isang 'A' ang pumukaw sa'yo, naghahain iyon ng buong mundo ng pagbabasa na sulit tuklasin.

Nakakatuwa, pero oo — marami talagang pelikula na nagsisimula sa letrang 'A' ang umani ng malalaking parangal. Personal kong paborito ang 'Amadeus', na nagwagi ng walong Academy Awards kabilang ang Best Picture at Best Actor; tuwang-tuwa ako nung una kong napanood at nakita ang pagkakasalalay ng istorya sa matinik na produksiyon at acting. Mayroon ding 'Argo' na umani ng Best Picture noong 2013, at 'A Beautiful Mind' na nagdala rin ng Best Picture at ilang iba pang Oscars; pareho silang halimbawa ng pelikulang nakakakapit sa puso ng mga voters dahil sa malakas na kuwento at direksyon. Huwag ding kalimutan ang mga pelikulang banyaga at festival darlings tulad ng 'A Separation' mula sa Iran — nanalo ito ng Golden Globe para sa Best Foreign Language Film at Academy Award para sa Best Foreign Language Film, at 'A Prophet' na tumanggap ng Grand Prix sa Cannes. At syempre, may 'Avatar' na humakot ng technical Oscars para sa visual achievements nito. Bilang manonood na mahilig sa pelikula, nakakatuwang makita na kahit simpleng letrang 'A' lang ang simula, diverse ang mga tema at uri ng parangal na natatanggap ng mga filmong ito.

Nakakabitin talaga ang pagbabasa ng 'Nam on Jo' para sa akin — hindi lang dahil sa plot twist, kundi dahil unti-unti nitong inaalis ang velvety na takip ng mga ideya tungkol sa pagkakakilanlan at alaala. Sa unang parte ng nobela ramdam ko na ang paghahanap: mga karakter na naglalakad sa mga lansangan ng sarili nilang nakaraan, naghahanap ng tugon sa tanong kung sino sila kapag wala na ang mga pangalang ipinasa sa kanila ng pamilya o ng komunidad. Ang tema ng memorya ang palagiang bumabalik; parang isang lumang laruan na paulit-ulit binubunot ng mga kamay ng narrator, tinitingnan, pinapaalala, saka itinatago muli — hanggang sa tuluyang masira at maipakita ang loob nito. Bukod diyan, napakahusay ng pagkakalarawan ng kahinaan sa pagitan ng indibidwal at lipunan. May mga sandaling personal at tahimik ang nobela — sulat-sulat na puno ng pangungulila at pag-asang hindi lubusang nasusulat — at may mga kabanatang lantang lumalaban sa istruktura ng kapangyarihan, nagpapakita kung paano napaupo ang galaw ng buhay ng mga karakter sa mga desisyon ng iba. Naging sentimental ako sa mga eksenang pamilyar: pagtatalo sa hapag-kainan, lumang litrato, at mga hinanakit na hindi na naayos. Sa huli, naiwan akong may malambot na pananaw: hindi laging kailangang magbigay ng malinaw na resolusyon ang nobela para maging makatotohanan. Ang 'Nam on Jo' ay parang isang hikbi at pagtawa nang magkasabay — tinatalakay ang trauma, ngunit may puwang din para sa paghilom. Nagtatapos ako na may pakiramdam ng pag-ibig para sa maliit, pang-araw-araw na paraan ng pagbangon ng mga tao.

Natutuwa akong pag-usapan ang moral lessons sa mga klasikong nobela dahil para sa akin, parang nakakabit ang puso ko sa bawat pahina. Marami sa mga lumang kuwento ang nagtuturo ng empathy: ang kakayahang pumasok sa sapatos ng iba at tingnan ang mundo mula sa kanilang pananaw. Halimbawa, sa 'Noli Me Tangere' at 'Les Misérables' ramdam mo ang galit sa kawalan ng hustisya pero kasama rin ang pang-unawa sa mga pagkukulang ng tao. Ito ang nagtutulak sa pagbabago—hindi lang upang parusahan ang masama kundi para itama ang sistemang nagpalala sa kasamaan. Bukod doon, madalas kong napapansin ang aral ng personal na responsibilidad at ang kabayaran ng mga desisyon. Karamihan sa mga bida sa klasikong mga nobela ay dumaan sa mga pagsubok na nagpapakita kung paano ang pagmamadali o kayabangan ay may kapalit; samantalang ang pagtitiis, pagpapakumbaba, at matibay na paninindigan ay nagbubunga ng tunay na pagbabago. Sa huli, ang pinakamalaking leksyon para sa akin ay ang pagiging tao: may kabutihan at kasamaan, at nasa atin pumili kung alin ang huhubog sa ating pamayanan. Laging may pait ngunit may pag-asa—at iyan ang dahilan kung bakit paulit-ulit kong binabalikan ang mga klasikong iyon.

Nakita ko agad na ang puso ng mga rebelde sa 'Attack on Titan' ay umiikot sa isang napakasimpleng ideya: hindi nila papayagang diktahan ang kanilang kapalaran ng mga makapangyarihan o ng takot. Sa unang tingin mahirap ilarawan sila bilang iisang grupo dahil magkakaiba ang pinanggagalingan at layunin — may mga Eldian sa Marley na nagnanais bumawi sa kahihiyan at karapatan, at may mga taga-Paradis na gustong makalaya mula sa banta ng buong mundo. Pero sa ilalim ng lahat ng pagkakaiba-iba na iyon, may iisang common thread: isang matinding hangarin para sa kalayaan at pagkilos bilang isang tao, kahit na minsan sinusukat nila ito sa pamamagitan ng karahasan, paghihiganti, o radikal na solusyon. Kung titignan mo nang mas malalim, makikita mong iba-iba rin ang moral na pilosopiya ng bawat grupo. Halimbawa, mga Restorationists sa Marley ay naniniwala na dapat buuin muli ang kahalagahan ng Eldian identity at ibaliktad ang kapangyarihan na matagal nang pinagkait sa kanila; para sa kanila, rebolusyon ang paraan para makuha muli ang dangal at seguridad. Sa kabilang banda, may mga tagasuporta ni Eren na naniwala na dapat wakasan ang banta sa pamamagitan ng anumang paraan — isang malupit na calculus na nagsasabing ang kaligtasan ng nakararami ay mas mahalaga kaysa sa buhay ng marami pa. Mayroon din namang mga rebelde na mas intelektwal ang diskarte: nagnanais silang ilantad ang katotohanan at sirain ang mga ilusyon na nagpapanatili sa mga tao sa ilalim ng mga pader. Ang punto ay: iba-iba ang moral na balakid nila, ngunit karaniwan ang pakiramdam ng pagiging pinagsamantalahan, ng kawalan ng representasyon, at ng desperadong pangangailangan para kumilos. Hindi ko maiwasang humanga kahit na minsan takot ako sa mga desisyong kanilang ginagawa. Ang ganda ng gawa ni 'Attack on Titan' ay pinapakita nito na ang reporma at rebolusyon ay bihirang maging malinis o romantiko — madugong, puno ng kompromiso, at puno ng mga tanong na walang madaling sagot. Para sa akin, ang pananaw ng mga rebelde ay hindi laging tama, pero lagi silang totoo sa kanilang damdamin: gusto nilang bumawi, magprotekta, o magtakda ng bagong mundong maaari nilang tawaging sarili nila. Sa huli, naiwan ako na nag-iisip tungkol sa kung saan nagtatapos ang karapatan na lumaban at saan nagsisimula ang paglabag sa karapatang pantao — isang tanong na bumubulong pa rin sa akin tuwing isinasara ko ang pahina o natatapos ang episode.

Isang magandang araw para pag-usapan ang mga akda ni Havey, ang makabagbag-damdaming may-akda ng 'Diary ng Panget'! Ang kwentong ito ay nakakuha ng puso ng maraming mambabasa sa mismong diwa ng kabataan, punung-puno ng mga emosyon at hamon na dinaranas ng mga teen. Pero alam mo ba na higit pa sa obra master na ito, maraming ibang aklat si Havey na nag-aanyaya rin sa ating mga mambabasa? Ang kanyang serye na 'The Modern Epic' ay talagang nakakaengganyo, nakatayo ito sa tema ng pagmamahal at pagkakaibigan na madalas na umiikot sa buhay ng mga kabataan. Naka-engganyo ito at mainit na tinanggap ng mga tao, na nagbibigay ng mas malalim na pananaw sa mga karakter at kwento. Nagbibigay ito ng panibagong dama at gawin, na tila naaapektuhan tayo ng bawat pag-ikot ng kanilang mga kwento. Bilang karagdagan, narito rin ang ‘She’s Dating the Gangster’, na naging napaka-impluwensyal at patok sa mga kabataan. Ang kwentong ito ay tungkol sa mga hindi inaasahang buhay na nag-uumapaw ng romansa at drama na talagang makaka-relate tayo. Ang mga tema ng pagkakaibigan at tadhana ay tila nakasulat para sa ating lahat na bumubuo ng mga pangarap at pag-asa. Talaga namang umaabot sa puso ang kwento, kaya’t hindi kataka-takang nagkaroon ito ng maraming tagahanga din. At hindi mo dapat palampasin ang kanyang 'The Eternity of Anecdotes', kung saan hinahawakan ang mahahalagang tema tungkol sa alaala at mga experience na nagbibigay halaga sa ating buhay. Tila nagiging alon ng mga alaala ang mga tauhan, at sa bawat pahina ay tila isa ring paglalakbay. Ang kanyang paglikha ay isang mataposang paalala na ang bawat karanasan, mabuti man o masama, ay may dahilan at halaga sa ating pagkatao. Minsan, naiisip ko kung gaano kahalaga ang mga ganitong kwento para sa mga kabataan. Parang paalala na hindi ka nag-iisa sa mga laban ng buhay. Talaga namang nakakamangha ang talinong pagiging kwentista ni Havey, at ang bawat isa sa kanyang mga akda ay patunay na ang storytelling ay isang sining na lumalampas sa oras. Kahit anong tema o genre, siguradong makakakita tayo ng piraso ng ating sarili sa kanyang mga kwento.

I pinapangarap kong isang araw maging parte ng isang mundo gaya ng sa 'Attack on Titan'. Kasama ang napakaraming natatanging tauhan, isa sa mga nangingibabaw na personalidad ay si Eren Yeager. Ang pagiging matatag niya, kasama ang kanyang masugid na determinasyon na labanan ang mga higante, ay tunay na nakaka-inspire. Sa simula, mukhang simpleng bata siya na naglalayong makawala sa mga pader, ngunit habang umuusad ang kwento, natutunghayan natin ang kanyang malalim na pag-unawa sa tunay na mga hamon ng kanilang mundo. Kung gaano siya kahanda na ipagsapalaran ang lahat para sa kanyang mga kaibigan at sa kalayaan ng humanidad, yan ang talagang humuhubog sa akin bilang isang tagahanga. Mas nakaka-engganyo pa ang pag-unawa kay Mikasa Ackerman. Bilang pinaka-madalas na kasama ni Eren, ang kanyang masigasig na proteksyon sa kanya ay hindi lang gawa ng pag-ibig, kundi pati na rin ng isang pangako. Ipinapakita ng karakter na ito kung paanong ang pag-ibig at pagbibigay ng halaga sa kahit na mga simpleng relasyon ay may malaking kontribusyon sa pagbuo ng isang mas malalim na kwento. Dito mo makikita ang juxtaposition ng kanilang mga personalidad: si Eren na puno ng galit at paninindigan at si Mikasa na laging nariyan bilang matatag na suporta. Huwag din nating kalimutan si Armin Arlert na, sa kanyang kahinaan, ay nagdadala ng napakalaking strategic na katalinuhan sa grupo. Si Armin ay isang halimbawa ng kung paanong ang tunay na lakas ay hindi palaging nakikita sa pisikal na anyo; madalas natutunan ko sa kanya na may mga pagkakataong ang pag-iisip at pagpapasya ang tunay na bumubuo ng tagumpay. Ang lahat ng tauhan dito ay nagdadala ng kanilang sariling diwa at paglalakbay na nagbibigay ng napaka-rich na narrative na bumabalot sa mga madamdaming usapan tungkol sa kalayaan, pagkakaibigan, at sakripisyo. Sa kabuuan, ang mga tauhan sa 'Attack on Titan' ay hindi lamang mga karakter; sila ay mga simbolo ng mga ideya at pananaw na talagang nakakapukaw sa puso ng sinumang nagmamasid. Dulot ng kanilang iba't ibang pananaw at simbolismo, patuloy nitong pinag-iisipan at pinapairal ang ating mga sarili sa mga tunay na hamon sa buhay. Ang kwento ay tila nakakaunawa at patuloy na nagtuturo ng mga aral na kapaki-pakinabang hindi lang sa mundo ng anime kundi pati na rin sa totoong buhay.

Isang umaga, habang tinitingnan ko ang isang rcya series ng 'Ang Prinsesa at ang Pulubi', naisip ko kung gaano ito ka-epic sa bawat detalye. Ang kwento ay umikot sa dalawang magkaibang mundo: ang buhay ng isang maharlika na prinsesa at isang simpleng pulubi na puno ng pangarap. Ang prinsesa, naiinggitan sa buhay ng isang pulubi, ay nagpasya na sumama sa mga tao sa kabukiran upang maranasan ang tunay na mundo. Narito ang naganap na hindi inaasahang pagkikita nila. Ang kanilang kwento ay hindi lamang tungkol sa pag-ibig kundi pati na rin sa paghahanap sa sariling pagkatao at ang tunay na kahulugan ng kaligayahan. Salamat sa mahusay na paglalarawan, talagang naiisip kong naglalakad ako sa ibang mundo. Ang pagsisimula ng kwento ay tila isang tango sa pagitan ng fantasy at reality. Nakakatuwang isipin kung anong mga aral ang makukuha ng mga karakter sa kanilang paglalakbay. Ang simbahan ng prinsesa ay nagbigay sa kanya ng lahat ng yaman, ngunit sa huli, anong halaga iyon kung hindi siya masaya? Samantalang ang pulubi, na kulang sa materyal na bagay, ay may mga pangarap na walang hanggan. Ang kanilang pagkakaibigan ay nagbukas ng kanilang mga mata sa mga bagay na dati nilang tinutuklasan lamang sa kanilang mga isipan. Napakahirap talagang ipaliwanag ang damdaming dulot ng interaksyon nilang dalawa, lalo na sa mga hindi inaasahang tagpuang nagbigay liwanag sa bawat isa. Habang sinusunod ko ang kwento, namutawi sa aking isipan ang mga tanong tungkol sa sistemang panlipunan na nagtatakda ng mga limitasyon sa tunay na kalayaan ng mga tao. Bakit kailangan pang husgahan ang isang tao batay sa kanilang estado sa buhay? Ang kwento ay isang makapangyarihang paalala na ang ating mga puso ay puno ng kakayahang magmahal at tanggapin ang isa’t isa, sa kabila ng mga pagkakaiba sa lipunan. Ang simbolismo ng kanilang kwento ay nag-udyok sa akin na suriin ang mga pinagmulan ng aking mga sariling prejudices. Sa kabuuan, ang 'Ang Prinsesa at ang Pulubi' ay hindi lamang isang kwento ng pag-ibig; ito rin ay isang repleksyon ng ating mga hangarin at pangarap. Kung bibigyang-diin natin ang pagmamahal at pagkakaunawaan, tiyak na makakahanap tayo ng mga paraan upang malampasan ang mga hadlang na nakaimpluwensya sa ating pagkatao. Kung sa isang kwento ng fantasy ay nakahanap ng tunay na kaibigan ang mga tauhan, sana ganoon din tayo sa ating tunay na mundo - tumuklas ng mga koneksyon, kahit sa mga pinakamahihirap na pagkakataon. Ang pagbubukas ng ating isipan sa iba’t ibang karanasan ay susi upang ang ating mundo ay maging mas makulay at puno ng pag-asa.