เพลงเรือมีกี่เวอร์ชันในตลาดเพลงไทยและต่างประเทศ?

มองจากมุมมองเชิงธุรกิจและการจัดจำหน่าย ฉันจะให้ตัวเลขที่คำนึงถึงการปล่อยแบบเป็นทางการเท่านั้น เพราะสิ่งนี้สะท้อนพฤติกรรมตลาดจริง ๆ ในไทย เวอร์ชันที่ถูกนับคือเวอร์ชันที่มีรหัสงานสิทธิ์ (catalogue entry) หรือมีการจดทะเบียนกับแพลตฟอร์มดิจิทัล ในกรอบนี้ฉันประเมินว่าในตลาดเพลงไทยมีประมาณ 8–15 เวอร์ชัน ขึ้นกับว่าศิลปินปล่อยไลฟ์หรือรีมิกซ์เป็นซิงเกิลหรือไม่ ขณะที่ต่างประเทศมักจะมีการนำเพลงไปแปลและวางตลาดหลายภูมิภาค ฉันให้ตัวเลขระหว่าง 12–25 เวอร์ชันที่เผยแพร่แบบเป็นทางการในหลากหลายประเทศ วิเคราะห์ง่าย ๆ คือ เวอร์ชันอย่างเป็นทางการ = จำนวนประเทศที่ซื้อสิทธิ์ × รูปแบบการปล่อย (สตูดิโอ/รีมิกซ์/ไลฟ์) สุดท้ายฉันจบด้วยมุมมองว่าไม่ว่าจะนับอย่างไร สิ่งที่สำคัญกว่าคือแต่ละเวอร์ชันช่วยยืดอายุเพลงและเชื่อมผู้ฟังใหม่ ๆ ได้ ความคุ้มค่าเชิงธุรกิจมักมาพร้อมกับความหลากหลายทางศิลป์อย่างคาดไม่ถึง

อยากเล่าแบบชัด ๆ ว่าการจะตอบคำถามว่า 'เพลงเรือ' มีกี่เวอร์ชันในตลาดไทยและต่างประเทศ ต้องเริ่มจากนิยามก่อนว่าคิดเวอร์ชันแบบไหน เพราะสิ่งที่แฟนเพลงเรียกว่า 'เวอร์ชัน' ขยายได้ตั้งแต่การบันทึกสตูดิโอใหม่, รีมิกซ์, เวอร์ชันอะคูสติก, ไลฟ์ที่ออกเป็นซิงเกิล, จนถึงการแปลเนื้อและอแด็ปต์ใหม่ในภาษาต่างประเทศ โดยถ้านับแบบเข้มงวดคือเวอร์ชันที่ออกอย่างเป็นทางการ (มีลิขสิทธิ์และวางจำหน่าย) ฉันมองว่าในตลาดไทยมีราว 10–12 เวอร์ชันหลักที่น่าจะจับต้องได้: เวอร์ชันต้นฉบับ, เวอร์ชันรีมาสเตอร์เก่า, เวอร์ชันอะคูสติกที่ปล่อยเป็นซิงเกิล, สองสามเวอร์ชันไลฟ์ที่ออกอย่างเป็นทางการ, รวมถึงรีมิกซ์แนวอิเล็กทรอนิกส์และอินสทรูเมนทัล

ฝั่งต่างประเทศต้องคิดเผื่อการแปลและการคัฟเวอร์โดยศิลปินนอกประเทศ ซึ่งมักจะมีทั้งเวอร์ชันที่ได้รับอนุญาตและเวอร์ชันอแด็ปต์ที่เปลี่ยนเนื้อหาไปเลย ถานะของฉันมองว่าอย่างน้อยจะมีประมาณ 15–20 เวอร์ชันที่ลงแผงหรือสตรีมแบบเป็นทางการ รวมถึงอีกชุดใหญ่ของเวอร์ชันไม่เป็นทางการบนแพลตฟอร์มวิดีโอและโซเชียลที่ยากจะนับให้สิ้นสุด ดังนั้นถารวมกันอย่างอนุรักษ์นิยมจะได้ตัวเลขประมาณ 25–32 เวอร์ชัน แต่ถ้านับรวมทุกรายการ UGC ตัวเลขนั้นอาจพุ่งเป็นหลายร้อยได้ ฉันชอบคิดว่าความหลากหลายของเวอร์ชันนี่แหละที่ทำให้เพลงมีชีวิตและเดินทางไปไกลกว่าต้นฉบับ

ยกมุมมองแบบแฟนเพลงที่คอยสะสมแผ่นและคลิป: ฉันแบ่งเวอร์ชันออกเป็นกลุ่มเล็ก ๆ เพื่อช่วยเห็นภาพชัดขึ้น วิธีคิดของฉันคือแยกเป็น เวอร์ชันสตูดิโอ, เวอร์ชันไลฟ์-ออฟฟิเชียล, รีมิกซ์/รีมาสเตอร์, เวอร์ชันภาษาต่างประเทศ และคัฟเวอร์โดยศิลปินอินดี้ ในตลาดไทยเวอร์ชันที่คนพูดถึงกันมากจะมีอยู่ราว 6–8 เวอร์ชันที่เห็นได้ชัดบนหน้าร้านเพลงดิจิทัลและแพลตฟอร์มขายเพลง ส่วนต่างประเทศมักจะมีการนำเพลงไปตีความใหม่เป็นภาษาต่าง ๆ หรือปรับสไตล์ให้เข้ากับแนวท้องถิ่น ฉันจึงวางตัวเลขแบบกลาง ๆ ว่าในต่างประเทศน่าจะมีอีก 10–15 เวอร์ชันที่เป็นทางการและได้รับการเผยแพร่ หากรวมคัฟเวอร์แบบไม่เป็นทางการบนยูทูบหรือติ๊กต็อก ตัวเลขจะสูงขึ้นอีกมาก แต่ในมุมสะสมของฉัน สิ่งที่สนุกคือการหาความแตกต่างเล็ก ๆ ในแต่ละเวอร์ชัน เช่นการเปลี่ยนคอร์ด การใส่ซินธ์ใหม่ หรือการสลับน้ำเสียง ซึ่งทำให้แม้เวอร์ชันจำนวนไม่มากแต่มีความหลากหลายทางเพลงได้เยอะ ฉันมักจบการไล่รายการด้วยการคุ้ยหาเวอร์ชันโปรดอีกทีหนึ่งในคอลเล็กชัน