"Elisa tawag ka ni Ate Lydia, pero mamaya ka na muna umuwi kapag nakatulog na siya. Mukhang galit kasi at nakainom nang hinanap ka sa akin. Alam mo naman yang Nanay mo, mas nakakapanakit kapag lasing." Mahabang litanya ni Grace ang nagpagising sa aking diwa.
Napabuntong-hininga na lamang ako sa narinig habang patuloy na nakatanaw sa papalubog pa lamang na araw. Ang ganda naman lagi ng panahon pero bakit hindi na gumanda yung buhay ko sa araw-araw? Wala namang bago sa sinabi ni Grace, basta lasing si Nanay ay ako agad ang tatawagin niya. Wala kasi siyang masisigawan, uutusan para maglinis ng suka niya, at hahampasin ng walis kapag naiinis. Hindi na ako nasanay sa buhay ko kahit halos araw-araw naman itong nangyayari sa tatlong taong nawala si Tatay.
"Hoy Elisa!"
"Ahh." D***g ko nang hilahin niya ang aking buhok.
"Narinig mo ba ako? Sabi ko yung Nanay -"
"Narinig ko, at narinig ko rin na sinabi mong mamaya ako umuwi kapag nakatulog na siya. Kaya nga di pa ako umaalis mask malamang gising pa iyon." Pagputol ko sa kanyang sasabihin. Ang daldal ni Grace, kailangan ko talagang sumingit dahil siguradong marami pa siyang sasabihin.
"Awan ko ba dyan sa Nanay mo, tumatanda nang paurong. Kung naghahanap-buhay siya, edi may pagkain sana kayo lagi. Kapag nagkakapera nang kaunti, alak agad ang binibili." Sermon niya pa na parang siya ang anak, pero tama naman siya. Minsan naiisip ko rin kung bakit mas pinipili ni Nanay ang buhay niya bilang isang maglalasing kesa maghanap ng trabaho na bubuhay sa amin.
Matipid ko na lamang nginitian si Grace. "Hayaan mo na, di ka pa nasanay. Halos araw-araw na nating naririnig ang sigaw ni Nanay, lasing man o hindi." Ako rin di nasanay, dugtong ko pa sa isip ko.
"True, umay na nga ako. Siya umuwi ka na at medyo tahimik na rin, di ko na naririnig boses ni Ate Lydia. Siguradong nakatulog na iyon, napagod kakasigaw ng pangalan mo."
"Sige, umuwi ka na rin at malapit na mag dilim. Alam mo namang may nabalita g umuuli na hindi kilalang lalaki dito." Sabi ko kay Grace dahil usap-usapan sa barrio namin na may matipunong lalaki na laging naka-puti ang pabalik-balik sa lugar namin. Hindi siya kilala ng mga kasamahan namin dito at hindi rin daw ito turista, napapansin lamanng nila na pauli-uli ito sa may tabing-dagat habang parang nagmamasid sa mga tao.
"Ay ayos lang!" Tili ni Grace. "Narinig ko'ng napakagandang lalaki raw non at matangkad. Abo raw ang kulay ng mata at medyo singkit, matangos rin ang ilong. Kapag nakita ko siya, magpapakilala agad ako." Pagpapatuloy ni Grace sa kanyang sinasabi habang nakatingin sa langit. Kitang-kita ko pa ang ang pagpikit-pikit ng mata niya. Ang hilig talaga sa gwapo. "Bawal kang magpakita sa kanya Elisa dahil siguradong mawawalan na ako nang pag-asa. Halos lahat ng mga kabaryo natin kalalakihan ay may gusto sa'yo." Hirit pa nito.
Hindi ko na siya sinagot at dire-diretyong nilakad ang daan pauwi sa amin. Ngunit bago pa ako maka-ilang hakbang ay may natanaw ako'ng lalaki na naka-tingin sa may banda ko —sa akin mismo. Pinasingkit ko ang mata ko para mas makita ang mukha niya ngunit dahil dumidilim na, ang napansin ko na lamang ay ang kayang magandang bulto at puting T-shirt. Siya kaya ang tinutukoy nila?
Inalis ko na ang tingin dito at nagpatuloy sa paglalakad. "-sa tatamaan ka sa akin pag nakita kita." Akala ko pa naman tulog na si Nanay, rinig na rinig ko nag galit nitong boses habang tinatawag at binabantaan ako. Wala naman ako'ng choice kung hindi umuwi at harapin kung ano man ang ibibigay niya sa akin. Ayos na rin ito para matapos na.
"Nanay," tawag ko kay Nanay pagpasok ko sa loob ng bahay. Lumingon agad siya sa akin habang pikit na ang mata. Lasing na lasing talaga siya.
"Bakit ngayon ka lang? Kanina pa kita pinapatawag kay Grace ah." Putol-putol man ang imik ay malinaw ko pa rin naintindihan ang kanyang Sinasabi.
"May ginawa lang po."
"Bakit hindi pa hugas ang mga plato? Nasaan yung alak ko sa ilalim ng lamesa?" Sabay hampas sa akin ng walis na hawak niya na sadya bago pa ako makauwi. Hindi na lamang ako d*****g pa. Sinadya kong itapon ang alak dahil akala ko di niya na maaalala iyon.
"Pasensya na Nay, maghuhugas na po ako." Pinili ko na lamang hindi banggitin ang itinapon kong alak para di na siya mas magalit pa.
"Aba! Dapat lang." Sigaw ni Nanay bago siya bumagsak sa mahaba naming upuan.
Dumiretso na ako sa kusina para maghugas ng mga plato. Ganito lamang lagi ako para maiwasan na mas magalit siya sa akin. Pagkatapos ko dito ay matutulog na ako dahil may exam ako sa isa kong major subject, hindi ako puwedeng bumagsak ulit.
Habang naghuhugas ay naalala ko ang lalaking nakita ko kanina. Pansin ko talagang sa akin siya nakatingin, diretso lang ang katawan niya habang nakatingin sa direksyon ko. Ano kayang kailangan niya dito sa lugar namin? Mukha kasi siyang mayaman kaya hindi ko maisip na maymasama siyang balak, ngunit wala rin naman sa itsura o ayos ang paggawa nang masama. Baka kaibigan siya ng anak ni Governor.
Bakit ko ba pinoproblema ang lalaking iyon? Hindi tuloy ako matapos agad dito.
•••
Sa University of Sta. Ana ako pumapasok, ito ang pinakamalapit na school sa baryo namin. Taga-Soloc ako, isang maliit na isla na nasa dulo ng Palawan. Walang school sa Isla na tinitirahan ko kaya kailangan ko pang lumiban sa kabilang lugar para makapasok, ayos lang rin naman dahil malapit lang sa bahay.
Habang naglalakad ako sa hallway, naririnig ko ang pinag-uusapan ng mga Junior students sa aking likuran. "Nakita ko rin noong nagpunta kami kahapon sa Soloc." Rinig kong tili ng babae sa asking likuran.
Napataas ang kilay ko sa narinig, bihira lang kasing pumunta ang mga taga-Sta.Ana sa Soloc kahit na maganda ang tanawin lalo na ang dagat sa among lugar. Malapit lamang sila sa Isla ngunit bibihira Silang lumiban simula pa noon, hindi ko rin alam kung bakit. Naiisip ko lamang dahilan ay ayaw nila sa mga tao sa amin, halos mahihirap lang kasi ang mga naninirahan sa Soloc at ang mga taga-Sta. Ana ay puro mayayaman. Maganda naman ang lugar namin at inaalagaan kaya ayos na rin kung hindi sila pupunta, baka masira lang ang ganda ng Isla.
"Ha? Pumunta kayo sa Soloc?" Parang hirap na hirap siyang sabihin ang ang 'Soloc' at halos di makapaniwala na nagpunta sa ganitong Isla ang kaibigan niya.
"Oo, may dinalaw lang sila Mama doon. Maganda ang lugar, masyado nga lamang maraming tao na hindi maganda sa paningin."
"I knew it" Maarteng tugon ng panibagong boses. "Pero balik tayo sa topic, nakita mo yung sinasabi nilang gwapong lalaki na laging nasa Soloc? Ang swerte mo girl."
"Hindi ako sure kung siya nga ang lalaking pinag uusapan ng mga estudyante dito sa school pero pogi yung nakita ko. Maganda ang katawan, at nakaputing T-shirt. Hindi ako makakilos kaya di ko siya nalapitan, na-starstruck ako sa itsura niya girl." Mahabang sagot nang babaeng nagsabi na galing siya sa Soloc. Mukhang ang tinutukoy nila ay yung misteryosong lalaki na pabalik-balik raw sa Isla. Siya na naman?
Hindi ko na itinuloy ang pakikinig sa kanila at dumiretso na ako sa canteen. Kanina pa ako'ng nagugutom, nagmamadali kasi ako'ng umalis ng bahay dahil ayaw kong maabutan ako ni Nanay. Siguradong hindi niya ako papapasukin o kaya ag sesermunan niya ako nang sobrang tagal hanggang sa hindi ako makapag take ng exam. 8:00 a.m pa naman ang exam at 7:03 a.m pa lang, may almost 1 hour pa ako para mag breakfast sa canteen. Sana lang may menu na para masustansya ang breakfast ko at mas mas may maisagot ako sa exam. Nag review naman ako kagabi kaya medyo sure ako'ng makakapasa ako ngayon.
8:07 a.m na ako nakarating sa school, masyado ko atang ninamnam ang sopas sa canteen kaya di ko namalayan ang oras. Buti na lang wala pa si Ma'am Jonna, ang teacher ko sa Cognitive Psychology. Second year college student na ako dito sa University of Sta. Ana, scholar ako kaya kailangan kong i-maintain ang mataas na marka. After some minutes at dumating na rin si Ma'am. Inutusan niya kaming ilabang ang cellphone kaya rinig na rinig ko ang d***g ng mga kaklase ko. Alam na kasi namin basta ipinalabas ang phone tapos may exam, sa Quizizz itetake ang test. Isa itong application sa cellphone na puwedeng magsagot ng mga random questions depende sa category na gusto mo at puwede rin gumawa ng exam katulad na lang ng hobby ni Ma'am Jonna basta magtetest.
Inilagay na namin ang code at nag intay ng ilang minuto bago mag start. Madadali lang naman ang mga tanong, puro application and hindi definition pero gets ko naman kasi nakapag aral ako. Ang ayaw ko lang sa Quizizz ay may oras, 30 seconds per question lang ang inilalagay ni Ma'am kaya napepressure kami. Mas possible pa kaming magkamali dahil sa pressured sa oras. At last, natapos rin ako and 0 mistake. Nauna akong matapos sa kanila and perfect ko ang quiz kaya Rank 1 ako sa naka-flash na ranking ng Quizizz. Kitang-kita ko ang dismaya ng ilan dahil may nakatapos na, mas napressure silang magmadali.
Nang matapos na ang lahat magsagot, pinatingin kami ni Ma'am sa ranking. "And as what I expected, perfect ka again Ms. Soriano. Hindi na ako nagtataka kung ikaw ang kukuhanin nilang sumali sa Quiz Bee na ilalaban sa Manila." Napangiti lamang ako sa sinabi ni Ma'am and narinig ko naman ang congrats ng mga kaklase ko, masaya ako na wala ako'ng nakakagalit na kaklase. Lahat naman kasi sila ay friendly and hindi matapobre kahit kitang-kita sa mga gamit at itsura na anak-mayaman.
"Thank you po." Maikli kong sagot kay Ma'am Jonna.
"Okay, we are done for now. I'm sure you are all exhausted sa results ng exam niyo' kasi iilan lamang ang may 10 below na mistakes. This is not a surprise exam so dapat nag aral kayo. See you next meeting"
"OMG!" Rinig ko na agad ang tili ni Britanny/Bert, ang kaklase kong lalaki pero mas malambot pa sa akin ang kilos at boses. Kaibigan ko siya dito sa school. "Ang galing mo talaga Elisa, as always. Kaya hindi na rin ako magtataka tulad nang sabi ni Ma'am if ikaw ang ipanlaban ng program para sa Quiz Bee, I am sure na ikaw rin ang mananalo."
"Ano ka ba Bert, wala ngang sinasabi sa akin na ganiyan si Ma'am Cheche. Kung ako ma yun, edi sana sinabi niya na sa akin kasi by next month na ata hahanapin."
Si Ma'am Cheche ang head ng BS Psychology program at tumatayong adviser namin. Baka isipin ng ibang makakarinig na assuming ako, tapos malaman ko na lang rin na iba pala ang ilalaban sa Manila. Ayoko rin nang naiissue kahit alam ko naman na mababait ang mga kaklase ko, iba pa rin yung nag iingat ako sa mga kilos at sinasabi ko. Iniisip ko na lang lagi is hindi ito ang Isla ko kaya kailangan kong makibagay sa lugar nila.
"My name Elisa. It's Brittany not that 'eww'. At saka, di niya pa lang nasasabi sa'yo pero for sure once of these days is magpapractice na kayo."
"Hala! Bumalik ka na nga sa upuan mo at baka dumating na si Sir. Bagsak pa naman ako sa last exam niya." Naalala ko na naman ang 7/10 ko'ng score sa surprise quiz ni Sir, buti na lang at sinabi niya sa GC nang gabi na hindi iyon recorded. Nasanay ako na 0-1 mistake lang ako lagi kaya medyo conscious ako kapag 3 mistakes na, scholar rin kasi ako kaya ingat na ingat ako sa grades ko.
"OA mo girl ha. Yung 3 mistakes mo nga score ko lang, saka di naman recorded kaya no worries. Ciao." Sabay tayo niya at bumalik na ulit sa kanyang puwesto.
Dumating na rin si Sir at nag open ng new topic. Nakinig na lamang ako pero after some minutes napansin ko na lamang ang sarili ko'ng iniisip yung lalaking naka-puting T-shirt. Para kasing nakita ko na siya, and yung tingin niya sa puwesto ko that time ay parang may gustong iparating.
Hayst. Ang hilig ko talaga mag overthink, perks of being psychology major.
After ng klase, dumiretso agad ako sa cafe na sinasabi sa akin ni Bert. Naulit ko kasi na wala na ako'ng work at mahihirapan na naman ako'ng maghanap ng trabaho na babagay sa schedule ko sa school. Kaya naman sabi niyan sa akin ay hiring raw yung cafe ng Tita niya, puwede raw ako'ng mag apply doon at sasabihin niya na lamang ay kung puwedeng every afternoon ang schedule ko ng work kasi hapon pa ang tapos ng klase ko. Nang makausap ko naman si Ate Liz , Tita ni Bert ay ayos lang raw iyon. Ang bait niya and mahinhin ang boses, hindi ako nahirapang kausapin siya kasi ang smooth lang niya kausap and ang bilis naming nagkapalagayang-loob. Puwede na rin daw ako'ng mag start sa Monday since Saturday na bukas. Pagkalabas ko sa cafe ay pumara agad ako ng tricycle papunta sa pier at para umuwi. May maliit kasing bangkaan dito at pier ang tawag namin, nakasanayan lang kaya hindi
"Wala ka bang pupuntahang iba? Kanina ka pa sunod ng sunod sa akin." Tanong ko kay Hanz na kanina pang nasa likuran ko at wala atang balak pumunta sa kung saan man siya sadya tutungo. "I need to guard you. Base on what you are wearing, I'm sure that there are many guys who will go after you." Seryoso nitong sagot sa'kin. Ang over acting niya naman, normal lang ang suot ko pero big deal lagi sa kanya. Nagulat ako nang kuhanin niya ang mga pinamili kong props. Aangal pa sana ako pero nauna pa siyang maglakad sa akin. "Hoy, wait. Dito ako bibili. Kailangan ko ng mga tela para sa dim at light effect." Bumalik naman siya at sumunod ulit sa akin. Kitang-kita ko ang mata ng mga magtitinda na nakasunod sa bawat galaw ni Hanz, parang ngayon lang sila nakakita ng lalaki. Ang haharot.
"Oh! Hanz?" Kahit si Duke ay parang nagulat sa pagsulpot ng lalaking ito sa aming harapan. Sino ba naman ang hindi? Gabi na at tahimik lang kami tapos biglang may lalabas na kung sino na hindi namin expected. Hobby na ata ni Hanz ang bigla na lang magpapakita sa mga unexpected situation. "Why are you going home late?" Parang tatay na tayong niya sa akin. Yes, sa akin talaga kasi diretso lang yung tingin niya sa mata ko na para bang hindi niya narinig ang pagkakagulat na bati sa kanya ni Duke. "May shift ako sa cafe and ganitong oras ang out ko. Nakita ko lang si Duke sa pier kaya nagsabay na kami pauwi." Wait, why do I need to explain? "That's not safe. Let me have your schedule and let m
It's been two days since I had lunch with Mr. and Mrs. Cruz, and all I can say is I don't want to have lunch with them again. Given na yung mabait sila pero I felt that they are looking at me as someone they want to be with, not as Elisa who had her breakdown in stadium. Wala nang ginawa si Tita Asyana kung hindi itanong kung ano pa ang favorite ko at kung gusto ko pa ba umorder ng macaroni. They also insisted to call them Tito and Tita kaya medyo nalilito ako sa itatawag ko sa kanila. Tito Golem, on the other hand naman, keep on glancing back at Hanz and me. Para bang sinasabi niya na Hanz should talk to me or must insist a conversation. That lunch made me feel awkward, hindi ko alam kung ano ang kilos na kailangan ko'ng gawin kasi parang binabantayan nila ako. I do understand na nakikita nila sa akin si Brie and sobrang mahal nila si Brie, nalaman ko kasing parents sila ni Hanz kaya mas nakaramdam ako ng aw
Pagkarating ko sa clinic ay dumiretso na ako sa kama kahit wala pa ang nurse na mag aassist. Hindi ko na rin hinintay na magreply si Ms. Estefano kanina dahil sumasakit na lalo ang ulo ko at mukhang matagal pa bago siya maka get over sa pagkakagulat. Nawala ang maganda niyang posture nang makita ako, yung tingin at gulat niya ay mas sobra pa kesa sa unang pagkikita naming ni Mike. If part talaga siya ng past ko, alam ko'ng may hindi kami magandang nakaraan. May galit kasi ako'ng nararamdaman at parang gusto ko'ng umiyak at sampalin siya. "Ms. Soriano?" Napapiksi ako nang dumating na ang nurse sa clinic. "Masakit po ang ulo ko. Meron po ba kayong gamot dito?" Nginitian ko na lamang ito at sinabi ang kailangan, pero parang mas kailangan ko ang magpahinga. "Yes, of
"Ano ba?" Sigaw ko dito nang maka get over ako. Feeling niya na naman ay kung sino siya na kailangan ko'ng sundin. "What do you think are you wearing? Wearing a piece of shit and dancing with someone who's rubbing his ass with you?" Hindi siya sumisigaw pero pagalit yung tono niya. At ano'ng rubbing his ass? Nagtwerk lang si Bert, napaka-OA nito. "He's not rubbing his ass with me and he's my friend. Mas kilala ko siya kesa sa'yo kaya tumigil ka nga. At ano ba ang pakialam mo?" Hindi ako magpapatalo sa kanya. Feeling niya everytime may sasabihin siya ay kailangan ko'ng sumunod? I am not his Brie. "May pakialam ako dahil asawa kita. Lasing na lasing ka pa ngayon, gawain ba yan ng kaibigan? Papainumin ka nang marami at ano, gagawan ka nang masama." &n
Mukhang hindi na mapakali si Grace, at medyo namutla siya sa tanong ko. Pero kalaunan ay bumuntong-hininga na lamang siya. "Ang totoo niyan ay hindi. Bago ang araw nang pagpunta mo rito sa Isla, umuwi muna sina Kuya Minggoy at Ate Lydia. Sinabi nila sa lahat na uuwi muli sila at may dala nang anak. Lahat ay natawa pero ang sabi nila ay inampon ka na raw nila. Dalaga ka na raw at papangalanan ka nila’ng Elisa kaya dapat pagdating mo ay tatawagin ka nami’ng Elisa at babatiin. Hindi namin naisip na may amnesia ka, napagtanto na lang namin ito nang makausap ka nang marami at wala ka’ng maisagot. Siguro ay sinamantala na rin ng mga Nanay mo ang nangyari sa'yo para maampon ka. Matagal na kasi nilang gusto ng anak pero hindi sila magkaroon, blessing ka para sa kanila." Nalulungkot ako sa mga sinabi niya, iniisip ko kung ano kaya ang buhay ko kung wala ako dito. Masaya rin naman sa Isla at minahal ako ng mga ta
"She's allergic in shrimps." Hindi naman makapaniwala si Duke sa narinig kaya napalingon ito sa akin. "Really?" Parang sinisigurado niya muna kung tama ba si Hanz. Nakakapagtaka nga naman na alam ito ni Hanz. "Ah oo, namumula at nahihirapan ako'ng huminga kapag nakakakain ng hipon. Puwede ba’ng sa simpleng kainan na lang?" Nag suggest kasi si Ruth na kung puwede ay sa sea food restaurant kami kumain. "Of course, sa ibang resto na lang tayo para masulit mo." Tumawa na lang ako sa sinabi ni Duke pero pansin ko pa rin ang kalituhan niya, siguro ay dahil sa sinabi ni Hanz. "No. Bakit siya ang masusunod? Kung allergy siya sa hipon edi sa iba siya kumain. Hindi natin kailangan mag adjust para s