Ano Ang Paniniwala Ni Mitsuha Sa Your Name Tungkol Sa Tadhana?

Sobrang nakakakilabot 'yung mga kwento ng wakwak noong bata pa ako. Naka-imprinta pa rin sa isip ko mga gabing may kakaibang kaluskos sa bubong at sinasabing yun ang 'wakwak'—may tunog na parang paghipo ng pakpak. Ang pinaka-karaniwang paniniwala: kumakain ito ng laman ng patay o nang-aagaw ng mga sanggol at buntis; kadalasan inuugnay sa mga aswang at mga bruha na naglilipat anyo sa gabi. Sabihin man ng iba na nilulunok nito ang kaluluwa o binabalutan ng dilim ang bahay, halos lahat ng bersyon nagsasabi ng iisang bagay: delikado kapag gabi at mahilig ito sa taong nag-iisa. May mga ritual at proteksyon din na pinalaganap ng mga magulang at tiyahin: paglalagay ng asin sa pintuan, pag-iwan ng mga ilaw, pagdadasal, at paglalagay ng bakal o kutsilyo sa ilalim ng unan ng sanggol. Ang iba naman naniniwala na hindi ito makakalapit kung may nakaabang na aso o kung may pamilya sa labas na nagbabantay. Personal, nakakatakot man, naiintindihan ko na bahagi ito ng cultural warning—parang paraan para maprotektahan ang mga bata at iligtas ang komunidad mula sa panganib sa dilim.

Ang mga alamat ng dagat ay may malalim na epekto sa ating pamumuhay at pananaw. Simula sa mga sinaunang ulit, sikat ang mga kuwentong ito sa mga tao sa mga baybaying-dagat, naglalarawan ng mga mitolohiya at tradisyon. Ang ginagawa ng mga alamat ay nag-uugnay sa tao sa likas na yaman at nakakatulong sa kanilang mga paniniwala ukol sa kasanayan at kalikasan. Sa mga kwento ng mga sirena at mga halimaw na nakatira sa ilalim ng dagat, naipapakita ang takot sa hindi kilalang mga puwersa at ang paggalang sa mga pwersa ng kalikasan. Sinasalamin din ng mga kuwentong ito ang mga halaga at aral, na nagtuturo sa atin na pahalagahan ang karagatan at ang mga kayamanan nito. Bilang isang tagahanga ng mga kwentong ito, lalo na sa mga anime at aklat, madalas kong napapansin na ang mga tauhan sa mga kwento ay madalas na nahaharap sa mga moral na dilemmas na nagsasalamin ng ating sariling mga karanasan. Paunti-unting bumuo ang mga alamat ng isang kultura na nagtuturo sa mga susunod na henerasyon na ingatan ang ating mga dagat at mga yamang-dagat. Sa bawat salin ng alamat, ang mahika at misteryo ng dagat ay nahahawakan ang ating imahinasyon, naghahatid sa atin sa mga mundo ng hindi kapanipaniwala at posibilidad. Kumbaga, ang mga alamat ng dagat ay hindi lamang bahagi ng ating kasaysayan; sila rin ay naglalarawan ng ating mga pananaw sa buhay, ating mga takot at pag-asa. Para sa akin, talagang nakakabighani ang pagkakaiba-iba ng mga kwento mula sa iba't ibang kultura. Parang isang malaking dagat ng kaalaman na patuloy tayong sinasagwan, puno ng mga kwentong nag-uugnay sa atin sa ating pinagmulan at mga kasaysayan.

Puwede siguro nating isipin na ang mga paniniwala sa musical soundtrack ng mga pelikula ay parang mga marahil na piraso ng puzzle na nag-uugnay sa mga emosyon, kwento, at damdamin ng bawat eksena. Isipin mo na lang ang mga iconic na tunog mula sa 'Titanic' – di ba't ang tema ng pag-ibig at sakripisyo ay higit pang lumalabas dahil sa napakagandang mga nota na iyon? Ang mga musical score ay may kakayahang bumuo ng atmospera at, sa maraming pagkakataon, nagbigay-diin sa mga paniniwala ng mga tauhan. Kung ang isang eksena ay puno ng tensyon, ang mas mabigat na tunog ay nagdadala ng pangyarng mas lalo pang bumibigay-diin sa takot at pangangailangan. Napakahalaga ng papel na ginagampanan ng mga tunog sa pagbibigay ng kulay at konteksto sa mga visual na elemento. Ang mga paniniwala at nilalaman ng isang pelikula ay tila mas nakakapukaw kapag sinusuportahan ng maayos na soundtrack na tumutugma sa mensahe na nais iparating ng mga filmmakers. Tila isang sining kung saan ang mga tunog at musika ay nagiging isang wika na walang salin. Ang mga paniniwala sumasalamin din sa mga pamana ng kultura na makikita sa mga musikal na tawag at kultura ng lipunan. Kaya kapag naririnig ko ang isang soundtrack, nadarama ko ang isang halo ng nostalgia at koneksyon, kung saan ang mga nota ay tila kwento ng ating buhay. Minsan naman, isa pang aspeto ay ang pagkakaroon ng simbolismo. Ang ilang musika ay may mga tiyak na kasaysayan o mensahe na may kaugnayan sa mga paniniwala, at kadalasang lumalabas ang mga ito sa mga backstory ng mga tauhan. Halimbawa, sa isang pelikulang ukol sa digmaan, ang mga melodiyang puno ng lungkot ay madalas na uso. Ito ay nagsisilbing paalala na sa likod ng bawat tagumpay ay may kaakibat na sakripisyo at pasakit. Ang pagkakaroon ng mga sikat na tema para sa mga tauhan o kwento ay nagiging nagsisilbing tagapagsalita ng kanilang mga paniniwala, na nagpapahayag kaagad ng kung ano ang pinapahalagahan nila, kung ano ang kanilang laban, at ano ang kanilang mga pangarap. Sa madaling salita, ang mga paniniwala ng mga tauhan ay naipapahayag, at ang kanilang mga kwento ay nagiging higit na makabuluhan sa tulong ng maingat na pinag-isipang mga musical na elemento.

Ang mga paniniwala ng isang anime viewer ay maaaring may malaking impluwensya sa kung paano nila nauunawaan at tinatanggap ang mga istorya sa mga palabas. Sa katunayan, tila ang ating mga karanasan sa buhay, kultura, at mga paniniwala ay nagbibigay-daan sa atin upang makilala ang mga tema at karakter na tumutukoy sa ating sariling mga saloobin. Halimbawa, kung ang isang tao ay lumaki sa isang pook na nakatuon sa tiwala at pagkakaisa, tiyak na madarama nila ang lalim ng pagkakaibigan sa mga serye tulad ng 'Naruto' o 'One Piece', kung saan ang pagkakaibigan at pagtutulungan ay isang mahalagang tema ng kwento. Ang mga ganitong kuwento ay nagdadala ng mga mensahe ng pag-asa na nagbibigay-inspirasyon sa mga tao, at madalas nilang ipapahayag ito sa kanilang kaibigan o online na komunidad. Sa kabilang banda, maaaring hindi rin maiiwasang may mga nanonood na nagdadala ng mas negatibong pananaw na naaapektuhan ng kanilang mga pananaw o personal na karanasan sa buhay. Halimbawa, ang mga may pananaw na mas nakatuon sa kompetisyon at tagumpay ay maaaring makahanap ng mga kwentong tulad ng 'Death Note' bilang mas kapanapanabik, kung saan ang mga moral na desisyon at pag-uugali ng mga karakter ay umuusbong mula sa isang mas madilim na aspeto ng tao. Sa ganitong mga kaso, ang mga nanonood ay nagiging mas kritikal at nagiging mas mapanuri anuman ang mga mensahe ng kwento dahil sa kanilang sariling mga saloobin at paniniwala. Ito ay nagiging isang nakakaengganyo at kayamanan ng talakayan sa mga online na platform, kung saan maraming tao ang nagtatalo at nagbabahagi ng kanilang mga opinyon. Isang makabuluhang aspekto ng mga paniniwala ay ang paraan kung paano tayo tumutugon sa mga simbolismo at temang nakapaloob sa mga anime. Halimbawa, sa mga serye tulad ng 'Attack on Titan', ang mga temang politika, pagbabagong-anyo, at ang tunay na likas ng tao ay talagang nakaugat sa mga paniniwala at sitwasyon sa kasaysayan ng mundo. Sa mga ganitong kwento, maaaring ang isang tao na mayroong mas malawak na pag-unawa sa mga sosyo-pulitikal na isyu ay makakakita ng mas malalim na mensahe kaysa sa isang tao na hindi gaanong napapansin ang konteksto. Ang iba't ibang opinyon na nagmumula sa ating mga paniniwala ay talagang nagbibigay kulay sa mga talakayan, pinalalawak ang mga ideya at usapan ng mga tagahanga. Nakakatulong ito upang mas lalo pang maunawaan ang mga storyline at karakter, at maaaring magresulta sa mas magagandang pagkakaibigan at koneksyon sa kapwa tagahanga. Sa madaling salita, ang pagkakaroon ng mga paniniwala ay hindi lamang humuhubog sa ating pagkakaunawa sa anuman, kundi nag-uumapaw din ito sa ating mga talakayan at ugnayan sa iba. Ang bawat pananaw, mula sa positibo hanggang sa negatibo, ay nagdaragdag ng nuwes sa ating masiglang mundo ng anime, at ito ang nagpapasigla at nagpapanatili ng mga makabuluhang talakayan. Sa buhay, katulad din sa anime, laging may puwang para sa pagkatuto at pagkakaintindihan, di ba?

Tuwing naiisip ko si Monkey D. Luffy, ang unang lumalabas sa isip ko ay ang kanyang matapang pero simpleng konsepto ng kalayaan—hindi ito grandiose o pilit na ideolohiya, kundi isang malalim na pagnanasa na mabuhay ayon sa sariling loob at protektahan ang kalayaan ng mga taong mahal niya. Sa 'One Piece', ang pagiging Pirate King para kay Luffy ay hindi tungkol sa paghahari; para sa kanya, ang titulo ay simbolo ng pagiging pinakamalayang tao sa dagat. Ipinapakita niya ito sa lahat ng maliit at malaking desisyon: pinipili niyang maglakbay, sumama sa kanyang mga kasama, at labanan ang sinumang nagtatangkang alipinin o pigilan ang iba sa pag-asa at pangarap nila. Simple pero matibay—kalayaan = pagpili, pagkilos, at responsibilidad para protektahan ang mga pinili mong mahalin. Maraming eksena sa serye ang nagpapakita kung paano niya isinasabuhay ang prinsipyong iyon. Sa Arlong Park, ang laban para sa Nami ay hindi lang personal; ito ay pagbasag sa umiiral na paniniil at diskriminasyon. Sa Enies Lobby, ginawa niyang misyon ang pagliligtas kay Robin dahil naniniwala siyang may karapatang pipiliin ng isang tao kung ano ang gusto niyang malaman at gawin—hindi ang pilitin siyang maging katahimikan dahil natatakot ang mundo. Sa Dressrosa, ipinakita ang malupit na anyo ng kontrol sa pamamagitan ng Doflamingo—ang pag-alis sa kawalan ng kalayaan sa mga tao, at ang pagbabalik ng kanilang katauhan. Maging ang mga isyung panlipunan tulad ng pagkaalipin ng mga tao, pagsasamantala ng mga Celestial Dragons, at ang paghahangad ng Fish-Men na hindi na maranasan ang paghihiwalay ay pawang bumabalik sa iisang tema: kalayaan mula sa pang-aapi at kakayahang mamili ng sariling tadhana. Si Luffy, sa kanyang pagiging tuwiran at impulsive, ay madalas na tumatayo bilang salamin ng simpleng katarungan—lalaban kapag nakita niyang may inaapi. May interesting na balanse sa pananaw ni Luffy tungkol sa kalayaan: hindi niya ito itinuturing na walang limitasyon o karapatan na sirain ang buhay ng iba. Ang kanyang kalayaan ay umiiral kasabay ng sukat ng pag-aalaga sa crew—kapag kailangan, sasabihin o gagawin niya ang bagay na maglilimita muna sa kanilang personal na kagustuhan para sa kabutihan ng grupo. Ibig sabihin, para sa kanya, tunay na kalayaan ay hindi solo act lang; kasama dito ang pananagutan. Minsan nakakapagkamali siya at nagdudulot ng gulo dahil sa sobrang tapat o sunud-sunod ang impulses niya, pero iyan din ang dahilan kung bakit napakarami niyang inspiradong tao—ang kanyang uri ng kalayaan ay nakakahawa at nagbibigay lakas. Sa huli, ang paniniwala ni Luffy tungkol sa kalayaan ay nakapagliligtas at nakakapagpagising ng pag-asa: isang paalala na ang tunay na kalayaan ay ang karapatang mamuhay nang may dignidad at pumili ng sariling landas, sabayan ng tapang na ipaglaban iyon. Napaka-inspiring sa akin, at tuwing pinapanood ko ang kanyang mga laban, nararamdaman ko pa rin ang simpleng ligaya at lakas na dala ng tunay na kalayaan.

Sa unang tingin, ang 'Spirited Away' ay parang isang fairy tale na pinalubog sa mitolohiya at pang-araw-araw na ritwal ng Japan — pero habang tumatagal ang panonood ko, lumalalim ang pakiramdam na hindi lang ito pantasya; ito ay praktikal na leksiyon sa paniniwala sa espiritu. Nakikita ko ang paniniwala sa espiritu dito bilang isang uri ng animismo na tahimik na ipinapakita: lahat ng bagay, mula sa ilog hanggang sa pinakamaliit na uling na tupa, ay may sariling presensya o kaluluwa. Isipin mo ang eksena ng ilog na natunaw sa isang dambuhalang nilalang na puno ng polusyon; hindi lang iyon special effect — simbulo siya ng paggalang at pananagutan sa kalikasan, at ang paraan ng paglilinis sa kanya ay parang seremonya ng paglilinis o 'harae' sa Shinto na tradisyon. Praktikal din ang pagpapakita ng mga ritwal: ang mga papel na ofuda, ang paglalagay ng asing, ang pagkilala sa pangalan — lahat ng ito ay may kahulugan sa kontekstong espiritwal. Nakakatuwang isipin na si Haku ay hindi lang tauhan kundi isang espiritu ng ilog na nawalan ng pangalan at direksyon, at ang pagbabalik sa kanyang orihinal na pangalan ay parang pagbabalik ng kanyang kaluluwa. May personal na koneksyon ako dito; tumuntong na rin ako sa ilang lumang shrine sa Japan at ramdam ko ang parehong estilo ng ebidensya ng paggalang sa di-nakikitang mundo: tahimik, praktikal, at puno ng maliliit na ritwal na naglalapit ng tao sa kalikasan. 'Yubaba' at ang bathhouse ay parang microcosm ng isang lipunan ng espiritu, kung saan may hierarchy, pampaligo na ritwal, at ekonomiya ng palitan tungo sa paggalang. Sa emosyonal na lebel, ang pelikula rin ay nagsasabing ang paniniwala sa espiritu ay hindi laging malambot o mabait; minsan itong komplikado, mapang-akit, at sinasalamin ang ating mga hangarin—tingnan mo si No-Face na nagrerepresenta ng kalituhan ng konsumo at kalungkutan. Ngunit sa pinakatama, pinapakita ng pelikula na ang komunikasyon at paggalang — simpleng mga kilos tulad ng paggising ng responsibilidad, pag-alam ng pangalan, at paglilinis — ang susi para sa pagkakasundo ng tao at espiritu. Kapag lumabas ako mula sa pelikula, ramdam ko na naglalakad din ako sa isang mundo na mas maraming di-nakikitang presensya kaysa iniisip natin, at may maliit na galak sa pag-aakalang pwedeng makiangkop ang kabahayan natin sa mga ritwal na iyon.

Nakita ko agad na ang puso ng mga rebelde sa 'Attack on Titan' ay umiikot sa isang napakasimpleng ideya: hindi nila papayagang diktahan ang kanilang kapalaran ng mga makapangyarihan o ng takot. Sa unang tingin mahirap ilarawan sila bilang iisang grupo dahil magkakaiba ang pinanggagalingan at layunin — may mga Eldian sa Marley na nagnanais bumawi sa kahihiyan at karapatan, at may mga taga-Paradis na gustong makalaya mula sa banta ng buong mundo. Pero sa ilalim ng lahat ng pagkakaiba-iba na iyon, may iisang common thread: isang matinding hangarin para sa kalayaan at pagkilos bilang isang tao, kahit na minsan sinusukat nila ito sa pamamagitan ng karahasan, paghihiganti, o radikal na solusyon. Kung titignan mo nang mas malalim, makikita mong iba-iba rin ang moral na pilosopiya ng bawat grupo. Halimbawa, mga Restorationists sa Marley ay naniniwala na dapat buuin muli ang kahalagahan ng Eldian identity at ibaliktad ang kapangyarihan na matagal nang pinagkait sa kanila; para sa kanila, rebolusyon ang paraan para makuha muli ang dangal at seguridad. Sa kabilang banda, may mga tagasuporta ni Eren na naniwala na dapat wakasan ang banta sa pamamagitan ng anumang paraan — isang malupit na calculus na nagsasabing ang kaligtasan ng nakararami ay mas mahalaga kaysa sa buhay ng marami pa. Mayroon din namang mga rebelde na mas intelektwal ang diskarte: nagnanais silang ilantad ang katotohanan at sirain ang mga ilusyon na nagpapanatili sa mga tao sa ilalim ng mga pader. Ang punto ay: iba-iba ang moral na balakid nila, ngunit karaniwan ang pakiramdam ng pagiging pinagsamantalahan, ng kawalan ng representasyon, at ng desperadong pangangailangan para kumilos. Hindi ko maiwasang humanga kahit na minsan takot ako sa mga desisyong kanilang ginagawa. Ang ganda ng gawa ni 'Attack on Titan' ay pinapakita nito na ang reporma at rebolusyon ay bihirang maging malinis o romantiko — madugong, puno ng kompromiso, at puno ng mga tanong na walang madaling sagot. Para sa akin, ang pananaw ng mga rebelde ay hindi laging tama, pero lagi silang totoo sa kanilang damdamin: gusto nilang bumawi, magprotekta, o magtakda ng bagong mundong maaari nilang tawaging sarili nila. Sa huli, naiwan ako na nag-iisip tungkol sa kung saan nagtatapos ang karapatan na lumaban at saan nagsisimula ang paglabag sa karapatang pantao — isang tanong na bumubulong pa rin sa akin tuwing isinasara ko ang pahina o natatapos ang episode.

Napakasalimuot ng damdamin ko tuwing naiisip si Elias sa 'Noli Me Tangere'. Hindi siya simpleng rebelde na galit lang — para sa akin, siya ang representasyon ng taong nasaktan ng sistema ngunit hindi nawalan ng pag-asa sa kabutihan ng tao. Sa unang bahagi ng buhay ko bilang mambabasa, nakita ko siya bilang isang misteryosong gabay kay Ibarra: madalas tahimik, mapanuri, at handang magsakripisyo kapag kinakailangan. Nakita ko rin ang isang taong naniniwala sa katarungan na hindi palamunin ang sarili sa galit; mas pinipili niyang unahin ang buhay at kaligtasan ng mga inosente bago ang simpleng paghihiganti. Mas malalim na pagbasa naman ang nagpakita sa akin na halos parang pilosopo si Elias pagdating sa pinaniniwalaan niya: naniniwala siya sa pagwawasto ng lipunan, sa pag-alis ng korapsyon ng mga opisyal at sa abusadong kapangyarihan ng simbahan at estado. Pero hindi siya naniniwala sa malabong idealismo lang — praktikal siya. May mga eksena sa nobela kung saan klaro na nauunawaan niyang ang pagbabago ay may kapalit, at handa siyang humatra kapag ang direktang konfrontasyon ay magdudulot ng mas malawak na sakuna. Ipinapakita nito na ang paniniwala niya ay kombinasyon ng radikal na pagnanais ng hustisya at responsableng pag-iingat sa pagprotekta sa buhay ng mga taong hindi dapat mapinsala. Bilang isang taong lumaking nagbabasa ng realistang kuwento, napakahalaga sa akin na si Elias hindi lang simbolo ng paghihimagsik kundi ng etikal na pamumuno sa gitna ng kawalang-katarungan. Ang pagwawalang-bahala niya sa sariling kaligtasan para mailigtas si Ibarra at ang kanyang determinasyon na itama ang mali, kahit hindi laging madali, ay nagpapaalala sa akin na ang tunay na pagbabago ay hinihingi din ng sakripisyo, tapang, at isang malinaw na moral na bisyon. Sa huli, iniwan niya sa akin ang tanong: paano natin isinasaalang-alang ang kabutihan ng marami habang lumalaban tayo sa abusadong sistema? Iyan ang talagang tumatatak sa akin mula sa 'Noli Me Tangere'.