Anong Mga Panayam Ng May-Akda Ang Naglalarawan Ng Kritisismo?

Tila bawat bagong akdang pampanitikan ay may kani-kanyang bahagi ng mga tagahatid ng opinyon. Isang tiyak na halimbawa nito ay ang pagtanggap ng mga mambabasa sa nobelang ito na puno ng mga elemento ng pagkulay at diwa. Maraming nagbigay ng papuri sa mapanlikhang estilo ng pagsulat at mga kilig na eksena, na nagpatibay sa kanilang pagkagusto sa kwento. Gayunpaman, hindi rin nakaligtas ang nobela sa mga kritikal na pagsusuri. Ipinahayag ng ilan na may mga bahagi itong hindi kapani-paniwala at tila pilit ang mga paglikha ng karakter. Ang iba't ibang pananaw na ito, kahit na batay sa karanasan, ay naging simula ng mga masiglang diskusyon sa mga online na komunidad. Ang masiglang balitaktakan ukol sa nobelang ito ay lumutang lalo na sa mga forum. Sinasalamin nito ang pagkakaiba-iba ng opinyon ng mga mambabasa. Nakakatuwang isipin na ang kritisismong natanggap ng nobela, gamit ang iba’t-ibang pananaw mula sa iba’t-ibang grupo ng edad, ay nagbukas ng mas malalim na pag-unawa sa kwento at sa mga karakter nito. Para sa mga kabataan, may mga bahagi itong tila nakakaantig at may koneksyon sa kanilang sariling mga karanasan. Samantalang ang mga mas nakatatanda naman ay maaaring nagkita sa mga tema na mas komplikado at hinahanap ang pag-unawa sa mga saloobin ng mga kabataan. Sa huli, ang pagtanggap ng mga mambabasa sa kritisismo sa nobelang ito ay tila isang salamin ng kanilang sariling paglalakbay. Minsan, nagiging sanhi ito ng hidwaan, ngunit sa lahat ng pagkakataon, ito’y nagsisilbing tulay upang mas lalo pang maunawaan ang mga mensahe na nais iparating ng kwento. Kahit anuman ang pananaw, ang mahalaga ay patuloy na nakapagbigay ng inspirasyon ang nobela na ito na palawakin ang isipan ng lahat ng nakabasa sa kanya.

Sa mundo ng telebisyon, ang mga bagong serye ay tila nagsisilbing canvas para sa kusang-loob na opinyon at imahinasyon ng mga tao. Isa sa mga bagay na masaya akong pagnilayan ay kung paano ang mga kritisismo ay nagsisilbing gabay, hindi lang para sa mga manonood kundi pati na rin sa mga creator. Halimbawa, kung may bagong serye na lumalabas na puno ng makulay na karakter at masalimuot na kwento, ang mga kritiko ay nagsisilbing mga alkalde ng masining na bayan. Bawat pag-aaral at pagsusuri na isinagawa ay tumutulong sa mga manunulat na mas mapatibay o mapaunlad ang kanilang mga ideya. Bawat sasabihin ng kritiko ay parang paalakpak o salamin na nagpapakita ng kung paano nagba-bounce ang mga konsepto at nilalaman mula sa screen patungo sa ating puso at isipan. Sinabi ang lahat, ang mga kritisismo ay mahalaga sa pagbuo ng mas malalim na diskurso na maaaring makaapekto sa paraan ng pagtingin natin sa mga kwento at karakter. Ang pagtanaw sa mga pagkakataon at limitasyon ng isang serye ay nagpapahintulot sa mga manonood na makilala at pahalagahan ang mga aspekto ng sining na maaaring hindi natin napansin. Habang ang isang serye ay maaring umani ng papuri o kritisismo, ang ugnayan sa pagitan ng tagapanood at ng mga tagalikha ay isang interaktibong proseso na nagsisilbing pundasyon ng pagbuo ng mas makabuluhang nilalaman. Ang mga serye ay hindi lamang produktong kumikita, kundi isang buhay na pumapasok sa diskusyon ng lipunan. Kaya, sa huli, napakahalaga ng kritisismo bilang bahagi ng bawat bagong serye sa telebisyon. Ang proseso ng pagsusuri at pag-usisa ay nagbibigay-daan sa isang mas malawak na pag-intindi sa kahalagahan ng kwento, samantalang pinapaaunlad ang ating mga inaasahan at pananaw sa sining na ito. Hangga't may mga serye, tiyak na may mga opinyon at pagninilay-nilay na sumasabay sa kanilang pagsilang.

Tila yata ang mga kritisismo ng mga sikat na libro ay nakakalat sa iba’t ibang sulok ng internet, mula sa mga blog hanggang sa mga social media platforms. Isa sa mga paborito kong puntahan ay ang Goodreads, kung saan ang mga mambabasa ay malaya at tapat na nagbabahagi ng kanilang mga opinyon. Madalas akong matuwa sa mga komentaryo na puno ng passion — iba-iba ang pananaw, at ang bawat isa ay nagdadala ng sariling karanasan at saloobin sa aklat. Nakakaengganyo ring tingnan ang mga review ng mga libro sa YouTube, kung saan may mga vlogger na nagpapahayag ng mas detalyadong pagsusuri. Ang pagsusuri ay kadalasang kahit nakakatawa o may mga pagka-taas ng kilay, pero masaya dahil natututo tayo mula sa bawat pananaw ng iba. Isa pa, ang mga literary magazines at websites gaya ng 'The New York Times Book Review' ay nag-aalok din ng mga kritikal na pananaw sa mga pinakasikat na aklat, at madalas, may mga insightful na analysis na talagang nakaka-inspire upang basahin ang ibat ibang genre. Maraming mga pagkakataon na ang mga kritisismo ito ay hindi lang basta batikos; madalas itong nagiging simula ng mas malalim na pag-unawa at pagninilay-nilay ukol sa mga tema ng kwento.

Isang kayamanan ng mga ideya at damdamin ang nakapaloob sa mga fanfiction. Ang mga piraso ng kuwentong ito ay naglalabas ng damdamin ng mga tagahanga, hindi lamang sa mga karakter kundi pati na rin sa mga kwento, na pumapasok sa mga aspeto na madalas natutukoy sa orihinal na materyal. Sa isang bahagi, ang ilan sa mga kritisismo ay nagmumula sa mga tagahanga mismo. Ang mga purista o ang mga malalim na nakakaalam sa orihinal na mga kwento ay nagiging kritikal kapag may mga pagbabago na masyadong malayo sa mga umiiral na kwento. Para sa kanila, ang fanfiction ay tila isang pagkakanulo sa mga prinsipyong itinayo ng mga orihinal na awtor. Ngunit sa kabilang dako, may mga hosgado naman na tumatanggap sa mga alternatibong kwento na lumalampas sa mga pinagdaraanan ng mga pangunahing tauhan, na nagbibigay daan sa mga bagong posibilidad at pagsasama na maaaring hindi pa nakuha sa opisyal na materyal. Minsan, ang mga tagasuporta ng fanfiction ay nagiging masigasig sa paglikha ng malikhaing mga kwento na nagpapakita ng maraming bersyon ng kwento kaysa sa orihinal. Kaya, isang hamon ang pagguwa ng mga bagong ideya habang itinatago ang mga elemento na mahalaga sa mga tagahanga. Napakahalagang gawin ang tamang balanse dito, o maaaring masaktan ang mga damdamin. Sa personal kong pananaw, ang reimagination ng mga tauhan at kwento sa fanfiction ay parang pagsasayaw; kailangan mo ng tiyansa at administrator upang maging kaakit-akit. Gayunpaman, hindi maiiwasan na ang iba ay may negatibong pananaw dito. Ang madalas na gothic at angst na tamang tema ay nagiging sagot sa mga hindi pagkakaunawaan ng mga mambabasa. Sinasalamin nito na ang mga paksang inilalabas ay maaaring hindi talaga ang gusto ng nakakarami, kaya ang backlash ay nagiging natural. Pero hindi ba't ang pagkakaiba ng opinyon ay talagang bahagi ng kagandahan ng pagiging tagahanga? Ang pagkakaroon ng hindi pagkaka-unawa ay paminsang nagiging daan para sa nakakaengganyang diskurso kung saan ang mga tao ay nagsasama-sama para talakayin ang kanilang mga paborito o hindi-paboritong elemento ng isang fanfic?

Pagdating sa mga kwento, napakarami sa atin ang umaasa na ang mga ito ay magiging kawili-wili at makabuluhan. Kung ang isang manunulat ay basta-basta na lamang o nagmamadali sa pagbibigay ng kwento, maaaring magdulot ito ng pagkabigo sa mga mambabasa. Ang pampanitikan na pagkukuwento ay may kasamang responsibilidad. Isa sa mga pangunahing kritisismo ay ang kakulangan sa pagkakaunawa ng tema o mensahe. Kung ang kwento ay walang tunay na layunin, ang mga mambabasa ay nangingibang-bansa sa kanilang isip at damdamin. Isang magandang halimbawa ay ang mga anime na mukhang nagmamadali na lamang sa pagtatapos — kadalasang nagiging side quests na hindi na napapansin. Mukhang nalilimutan ang mga pangunahing karakter na hindi nagbibigay ng sapat na pag-unlad sa kanilang kwento, nagiging pangunahing dahilan ng pagkadismaya ng mga tagapanood. Tulad ng sa buhay, ang kwento ay nangangailangan ng pansin at pag-aalaga. Isang kritisismo na naapektuhan ng basta-basta na kwento ay ang hindi pagkakaunawaan ng mga mambabasa sa emosyonal na konteksto. Sa mga pagkakataong nagmamadali ang kwento, nalalampasan ito ang mga detalyeng pumapawi sa mga karanasan ng mga tauhan. Para bagsak na lamang sa isang cliche ang lahat, na nagreresulta sa isang kwento na walang malalim na koneksyon. Pansinin ang mga kwentong may sapat na lalim, tulad ng 'Berserk' — kahit na ang mga karakter ay dumaan sa iba't ibang pagsubok, ang kwento ay nakaka-engganyo dahil sa emosyonal na timbang nito. Bilang isang masugid na tagahanga, napansin ko rin na ang mga kwentong gumagamit ng shortcut ay kadalasang nag-iiwan ng mga hole sa plot. Yung tipong parang ibinaba ang kwento sa ere at walang sinuman ang nagbigay pansin sa mga detalye ng mga pangunahing tauhan. Dahil dito, nagiging mahirap i-empathize ang mga desisyon at mga resulta ng karakter. Nakakatakot na mawalan ng mga detalye angles na nagbibigay ng halaga sa mga kwento, tulad ng mga detalyadong backstory o plot twists na, sa halip ay nagiging predictable. Ang mga kwentong iyon ay tila lumalabas na iniwan sa takilya at walang kasunod na kwento na nakapagpapa-inspire sa mga tagapanood yaman ng pinagdaanan ng mga karakters. Siyempre, may mga pagkakataon na ang kwento ay kailangang umusad upang makuha ang atensyon ng mga tagapanood. Subalit, mahalaga pa rin ang balanseng ito. Ang mga karanasan at emosyon na ibinabahagi ng mga tauhan ay dapat na may kasamang konsiderasyon pagdating sa mga aksyon o desisyon nila. Kakaiba ang saya na dulot ng mga kwentong nagbibigay ng magandang plot build-up na hindi nagmamadali sa wakas. Halimbawa, sa 'Attack on Titan' — ang kwento ay nagbigay-diin sa bawat pagpiling ginawa ng mga tauhan na tila walang mga pag-aalinlangan. Sila ay mga tao na pagkatao ang hinamon. Ang mga ganitong kwento ay di lang nag-iiwan ng epekto kundi nagdaragdag ng karunungan at pag-unawa, na nagbibigay sa mga tagapanood ng iba't ibang pananaw sa buhay at kung paanong pinagdadaanan ng bawat isa. Isang bagay na hindi dapat kalimutan ng sinumang manunulat pareho sa anime o nobela.

Isang bagay na palaging bumabalot sa mga pelikula na naka-base sa mga tanyag na akdang pampanitikan ay ang mga hamon sa pagsasalin ng naratibo sa isang visual na anyo. Sa kaso ng 'Tadeo El Filibusterismo', maraming tagasuri ang nagbigay ng komento, at ito ay naging pagkakataon upang talakayin ang mga puwang sa akto ng pagsasaloob at diwa. Isa sa mga pangunahing kritisismo ko ay ang pag-eksplora sa mga temang malamang na hindi naipahayag ng ganap sa mga tauhan. Ang mga karakter, na dapat nagsilbing simbolo ng mga ideya at pag-aawa ng lipunan noong panahon ni Rizal, ay tila hindi masyadong napalalim. Habang ang kwento ay puno ng mga makapangyarihang tema, ang kakayahang ito na ipakita ang pag-unlad ng kanilang saloobin ay hindi ganap na nahango sa mga eksena. Bilang isang masugid na tagahanga ng parehong pelikula at literatura, nakuha ko rin ang pagnanais na mapanatili ang diwang nakapaloob sa mga akda. Sa 'El Filibusterismo', ang tono at mensahe sa orihinal na akda ay labis na mahalaga. Dito, may mga pagkakataon na hindi ito natumbok mula sa pananaw ng mga eksena. Isang halimbawa ay ang talakayan sa mga konsepto ng rebolusyon at pagkakaisa; sa bandang huli, nakasentro ang kwento higit sa nakaw na katatawanan at mga pangyayari na nag-focus sa lahok. Ipinapahiwatig nito na hindi ito natupad sa masusing pagsusuri sa ligaya at kaligayahan na maaaring magbunga mula sa mas mabigat na tema. Ngunit sa lahat ng ito, mahalaga ring bigyang-diin na ang 'Tadeo El Filibusterismo' ay nagdala ng atensyon at interes sa salita ni Rizal sa mas bagong henerasyon. Lalo na kapag isinasaalang-alang ang estilo ng pagkukuwento na maaaring tumakbo para sa mas bata o bagong audience. Sa kabuuan, ang mga kritisismong ito ay nagtuturo sa atin tungkol sa ating pagtingin sa sining, sa kung paano dumaan ito sa proseso ng pagbuo at pagbibigay-diin sa maaaring kabatiran at katotohanan mula sa nakaraan.

Bilang isang masugid na tagahanga ng anime, talagang nailalagay sa saya ang bawat bagong adaptation, pero sa bagong proyekto na ito, tila marami ang nagbigay ng magkahalong reaksyon. Isang pangunahing kritisismo na lumutang ay ang paraan ng pag-uugma sa orihinal na materyal. Maraming tagahanga ang nag-expect ng maayos na pagsasalin ng kwento, ngunit sa kasamaang palad, may mga bahagi ng plot na mukhang hindi nailipat nang maayos sa screen. Ayon sa mga tagapanood, ang ilan sa mga karakter na pinakapaborito sa comic o light novel ay ginawang mas mababaw, na nagdulot ng pagka-sad at disappointment. May pag-usapan din ukol sa animation quality at art style. Habang ang ilang eksena ay makulay at kaaya-aya, may mga pagkakataon na tila ang budget ay hindi naman sapat kaya't bumagsak ang ilang key visuals. Sa mundo ng anime, ang kalidad ng animation ay napaka-importante dahil dito bumubuo ang distansya ng pahina at ang kakayahang magdala ng damdamin. Ang mga nakaraang adaptation na nakita natin ay naglagay ng mataas na pamantayan at inaasahan natin na umabot sa mga ito. Nagsimula na ring tumaas ang boses ng mga tagahanga ukol sa tunog at musika. Kung minsan, ang mga paboritong manunulat ng soundtracks na nagbigay ng buhay sa mga karakter at kwento ay ipinasok, ngunit ang pagkakaroon ng ibang kompositor ay tila hindi kumagat sa mga tagahanga. Ang simponikong mga damdamin na inuumaga ng huli ay tila hindi nakahanap ng lugar sa bagong proyekto. Lahat ito ay pawang pahayag mula sa grupong ito na hindi nararamdaman ang kanilang suporta sa pagbabago ng material. Sa kabuuan, ang adaptation na ito ay mukhang marami pang dapat ayusin. Sa pagtakbo ng mga susunod na episode, umaasa akong matutunan ng mga tagagawa ang hinanakit ng mga tagahanga at hindi natin masasabing wala na itong pag-asa, kundi sana ito ay maging insentibo para sa mas maganda pang mga susunod na proyekto.

Isang magandang pagkakataon na talakayin ang pag-unlad ng pananaw ng mga tao sa kritisismo ng manga! Sa mga nakaraang taon, talagang bumuhos ang suporta sa industriya. Maraming naisip na noong una, ang mga kritiko ay naging masyadong mahigpit sa pagsusuri sa mga likha. Siyasatin natin ang pag-usbong ng fan culture na nagpapalit ng pananaw sa mga akdang ito. Marami nang manga na ang kinilala hindi lamang sa Japan kundi maging sa ibang bahagi ng mundo. Ngayon, ang mga kritiko at mambabasa ay mas bukas sa sari-saring genre at istilo, kaya't ang mga bagong obra ay mas nahahasa sa ilalim ng mas malawak na pananaw. Humahanap na ngayon ang mga tao ng bago at mas malutang na presentasyon ng kwento, na nagiging sanhi ng mas masiglang talakayan. Palaging may mga tao na mabangis kung manghusga sa mga partikular na genre, nakikita itong ligtas o tradisyonal. Pero kasabay ng pag-usbong ng online platforms, ang mga mambabasa ay mas nangunguna sa pagpapahayag ng kanilang mga opinyon. Ngayon, sa kulturang ito, ang kritisismo ay nagiging isang daluyan ng usapan, hindi lang basta panghuhusga. Sa mga social media, madaling makakita ng mga mukhang sariwa mula sa mga non-traditional na kritiko. Parang nagiging collaborative ang lahat, kaya’t tila mas nagiging masaya at makulay ang dekuryente. Sa kabila ng mga positibong pagbabagong ito, may mga hamon pa rin. Hindi maikakaila na ang tradisyunal na pananaw sa paglikha ng manga ay maaaring makapigil sa pag-unlad ng bagong ideya. N observahan kong ang mga matatandang kritiko ay minsan mahirap ubusin ang kanilang nangyaring opinyon, kaya’t ang mga bagong boses ayusin na talagang nagbibigay boses sa nagsisimula at sa hindi tradisyonal na disenyo. Madalas akong masiyahan sa mga pagtalakay na nangyari sa mga pag-usad na ito, dahil dito, natututo tayong lahat sa mga boses at storya ng bawat isa.