May Mga Manga Bang Nagpapakita Ng Buhay Ng Mga Komunista?

Ang tema ng komunismo ay tila masalimuot at nagbibigay-daan sa maraming diskusyon sa mundo ng literatura. Isa sa mga kilalang nobela na tumatalakay dito ay ang '1984' ni George Orwell. Sa kwentong ito, ipinasok tayo sa isang mundo ng totalitaryanismo kung saan ang bawat galaw ng tao ay minomonit ng isang makapangyarihang estado. Ang diin sa pagmamanipula ng katotohanan at mula sa mga boses ng mga tao ay nagbibigay-diin sa mga panganib ng malupit na pamamahala. Malinaw na ang nilalaman ay nakaka-engganyo at uh na umuusbong mula sa social realism, ito ay nagpapakita kung paano ang ideolohiya ng komunismo ay maaaring baguhin o baluktutin ang moral na pamantayan ng lipunan. Susunod, ang 'The Dispossessed' ni Ursula K. Le Guin ay isang napaka-mahusay na halimbawa. Ang kwento ay naglalarawan ng dalawang magkaibang planeta: ang isang utopianong komunistang lipunan at ang isang kapitalista. Ang salamin na ito ng dalawang mundo ay talagang nagbibigay-diin sa mga pananaw na nagmumula sa iba't ibang aspeto ng tao. Napaka-kawili-wili kung paano nakikilala ng mga tauhan ang kanilang mga sarili sa ilalim ng iba't ibang pamahalaan at ideolohiya. Anong paraan ang pumipili sa tao sa kalainan ng buhay na ipinapahayag nito? Hindi rin matatawaran ang 'Animal Farm' na nagnanais bigyang-diin ang mga kabiguan ng komunismo. Ang mga hayop na nagha-hangad ng mas magandang lipunan ay nahahantong sa kaparehong abusadong pamahalaan na kanilang iniiwasan. Lumikha ito ng isang alegorya na puno ng simbolismo kaugnay sa pagbabago ng kapangyarihan, pati na rin ng mga mahihirap na sitwasyon na dulot ng responsable at di-responsableng pamamahala. Ang mga akdang ito ay tunay na nakakaimpluwensya sa mga nagbabasa, at nag-uudyok ng debato tungkol sa tunay na diwa ng mga ideolohiya. Obserbahan mo ang mga nabanggit, at makikita mong maraming aspeto ng ating buhay ang hinuhubog ng mga ideologiyang ito, paano nga kaya makakabuti ang mga prinsipyo ng komunismo kung mapapatupad nang wasto? Ang mga nobelang ito ay nagbibigay ng paalala sa atin sa halaga ng pagsusuri at pagtatanong sa mga ideolohiya na nakapalibot sa atin. Kaya't kung ang komunismo ang paksa, tiyak na magiging masigla at kapana-panabik ang iyong paglalakbay sa literatura!

Tila ang usapan tungkol sa mga komunista at ang kanilang ugnayan sa mga kasalukuyang adbokasiya ay isang matinding usapan na puno ng mga pagsusuri at opinion. Para sa akin, ang ideolohiya ng komunismo, na sa mga nakaraang dekada ay nasa likod ng maraming mga kilusan at rebolusyon, ay tila muling bumabalik sa mga modernong debate. Sa kasalukuyan, nakikita natin ang mga adbokasiyang umuusbong hinggil sa mga karapatan ng mga manggagawa, pantay-pantay na oportunidad, at mga isyu sa kalikasan na may malapit na kaugnayan sa diwa ng komunismo. Nararamdaman ko na maraming tao ang tila bumabalik sa mga ideyang ito bilang tugon sa lumalalang agwat sa pagitan ng mayayaman at mahihirap at ng mga hamon ng klima na dinaranas ng mundo. Sa panahon ngayon, ang mga kolektibong pagkilos na hinihimok ng mga grupo tulad ng mga environmental activist ay maaaring maikategorya bilang isang modernong anyo ng adbokasiyang komunista, kung saan ang sama-samang pagtutulungan at pag-aalaga sa isa't isa ay kinakailangan. Bilang isang tagapanood ng mga pagbabago sa mundo, nakikita ko ang pagkakaroon ng bagong henerasyon na nagdadala ng ideyang ito sa mga social media platforms. Maraming kabataan ang nag-aasam ng mas makatarungan at makatawid na sistema, kaya naman bumabalik ang mga halagahan na matagal nang nakilala sa mga komunista. Sa totoo lang, napaka-uplifting makita ang mga bagong lider na lumalabas sa mga paaralan at komunidad na may adbokasiyang nakabatay sa mas egalitaryong ideya. Sa ganitong paraan, parang anglahat ng mga kaisipan ng nakaraan ay muling nabuhay. Nasa likuran ng mga ito ang mga damdamin ng pagka-frustrate sa mga umiiral na system at ang pagnanais na baguhin ito. Bawat isa sa atin ay may sariling papel na dapat gampanan sa paggawa ng mas mahusay na mundo. Hindi man tayo komunista sa tradisyonal na pakahulugan, nakakonekta tayo sa mga layunin ng pagkakapantay-pantay at hustisya. Ang mga adbokasiyang ito, sa kabila ng kanilang pinagmulan, ay patuloy na nag-uugnay sa atin upang magkasamang makipaglaban para sa isang mas magandang hinaharap.

Minsan, nakakagulat kung gaano karaming mga artista ang may malalim na koneksyon sa mga ideolohiya tulad ng komunismo. Isang halimbawa ay si Pablo Picasso, isang hindi maikakailang higante sa mundo ng sining. Ang kanyang mga gawa, tulad ng ‘Guernica’, ay hindi lamang mga piraso ng sining kundi mga komentaryo sa lipunan na naglalaman ng kanyang pagkapit sa isyu ng digmaan at opresyon. Sa kanyang buhay, siya ay naging aktibong tagasuporta ng mga ideyal ng komunismo, at ang kanyang mga pag-uusap ukol dito ay nagpakita ng kanyang kagustuhan na itaguyod ang mga karapatan ng mga manggagawa. Ang ideyang ito ay lumitaw sa kanyang sining, na madalas nang hamunin ang mga umiiral na pamahalaan at sistema. Kasama rin dito si Bertolt Brecht, ang mahalagang dramaturgo at makata, na naging sentro ng mga kilusang pampulitika sa Europe. Ang kanyang mga gawa, tulad ng 'Threepenny Opera', ay ipinakita ang kanyang kritika sa kapitalismo at ang kanyang adbokasiya para sa pagbibigay kapangyarihan sa mga masa. Ang kanyang teatro ay hindi lamang para sa aliw, kundi isang plataporma upang ipahayag ang kanyang mga pananaw sa pulitika at lipunan—isang tunay na pahayag ng komunismo sa anyo ng sining. May mga artista pang tulad ni Diego Rivera, na hindi lamang naging kilala sa kanyang mga mural kundi pati na rin sa kanyang aktibong pagsuporta sa sosyalistang ideya. Ang kanyang sining ay nakatuon sa mga tao at inilarawan ang kanilang mga paghihirap laban sa mga pandaigdigang sistema. Sinasalamin nito ang kanyang pagnanais na bumuo ng isang mas makatarungan at pantay-pantay na lipunan, na talagang nababagay sa diwa ng komunismo.

Ang pagbabalik tanaw sa mga pelikulang may temang komunista ay talagang kapana-panabik at nagbibigay ng mas malalim na pag-unawa sa kasaysayan at ideolohiya. Isang pelikula na namutawi sa isip ko ay ang 'The Lives of Others', na ipinapakita ang mahigpit na pagmasid at pagmamanipula sa buhay ng mga tao sa ilalim ng isang komunista. Ang pagkakalarawan sa buhay ng mga nagtatangkang umunlad sa ilalim ng rehimeng ito ay nakatatak, at ang emosyon sa pelikula ay tumatagos. Isa pa, ang 'Reds' ay isang obra na batay sa buhay ni John Reed na isang Amerikanong manunulat at aktibistang komunista. Ang estilo ng pagkukuwento at ang pagtalakay sa mga kaganapan sa paligid ng rebolusyong Bolshevik ay nagbibigay-diin sa tunay na pakikibaka at pag-asa. Kilala rin ang 'Z' na nagpapakita ng mga pag-aabuso sa kapangyarihan sa ilalim ng isang authoritarian regime, na madalas na nauugnay sa mga prinsipyo ng komunismo. Ang mga ganitong pelikula ay hindi lamang naglalarawan ng mga ideolohiya kundi nagbibigay din ng mas kalalim na pag-unawa sa mga tao sa likod ng mga ideyang ito. Ang mga paggabing kulay at musika ay nagdaragdag sa damdamin ng pagsalungat at pag-aalala na nararamdaman ng mga tao sa ganoong mga regime. Natutunan kong mahalaga ang pagbiyahe sa mga damdaming ito at sa mga mensahe na kanilang dinadala, kahit na matagal na ang nakalipas. Siyempre, hindi matutumbasan ang epekto ng 'The Baader Meinhof Komplex', na nagsasalaysay ng kwento ng Red Army Faction sa West Germany. Isa iyon sa mga pelikulang ang damdami ay gutom na gutom sa mga ideya ng rebolusyon. Ang mga ganitong kwento ay nauugnay sa mas maraming pinagdaraanan ng ating kasaysayan, na puno ng sigasig, pagkatalo, at pag-asa para sa mas mabuting kinabukasan.

Nagsimula ang aking paglalakbay sa paghahanap ng merch tungkol sa mga komunista sa Pilipinas nang mapagtanto kong kayamanan ng kasaysayan at kultura ang nakapaloob dito. Maraming online na tindahan at lokal na artist ang nag-aalok ng mga produkto na tiyak na magugustuhan ng mga tagahanga ng ganitong tema. Makikita mo ang mga T-shirt, sticker, at iba pang mga item mula sa mga platform tulad ng Etsy o kahit na mga lokal na tindahan sa social media, kung saan iba’t ibang mga indie artist ang nagbebenta ng kanilang mga likha. Palagi akong nagtataka kung paano nakababalik sa mga batayang prinsipyo ang mga disenyo, sining, at pati na rin ang mga simbolismo na lumalarawan sa diwa ng sosyalismo at komunismo sa ating bansa. Tama lang din na bisitahin ang mga flea market o mga art fair sa mga sikat na lugar upang makahanap ng mga merch na may malalim na mensahe. Sa mga ganitong pagkakataon, makikita mo ang mga lokal na artist na nag-aalay ng kanilang sining na nagsasalita tungkol sa mga isyu ng katarungan at egalitaryanismo na mahalaga sa mga komunista. Aking nahanap na ang pakikipag-ugnayan sa mga artist mismo ay nagdadala ng mas malalim na pang-unawa sa kanilang mga likha, at higit pa, nagiging inspirasyon din para sa aking mga proyekto. Wala rin namang masama kung subukan ang mga online community sa mga forum o social media group. Maraming mga tagahanga ang nagbabahagi ng mga ideya at impormasyon sa mga available na merch, at paminsang mayroon ding mga giveaways o swap. Nakatutuwang marinig ang iba’t ibang kwento at karanasan mula sa mga tao, na nagbigay ng mas malalim na koneksyon sa likha ng kulturang komunista sa Pilipinas.

Pagdating sa mga serye sa TV na may mga elemento ng komunismo, isa sa mga paborito kong halimbawa ay ang 'The Expanse'. Kahit na ito ay isang sci-fi na palabas, makikita mo ang malinaw na representasyon ng Marxist na ideya. Ang mga karakter mula sa Mars at ang mga Belter ay madalas na naglalaban-laban sa mga isyu ng kapangyarihan at kayamanan, na nagpapakita ng hindi pagkakapantay-pantay sa lipunan. Sa isang partikular na episode, nagkaroon ng pag-aaklas ang mga Belter laban sa Earth at Mars, na parang isang simbolo ng proletariat na pagsasaayos laban sa mga naghaharing uri. Napaka-mapanlikha ng pagkukuwento rito, na nagbigay-diin hindi lang sa mga hidwaan, kundi sa pagkilos para sa katarungan at pantay-pantay na akses sa yaman. Isang mas sikat na halimbawa ay ang 'Stranger Things', na tila hindi naglalaman ng komunismo sa unang tingin. Pero pagnilayan mo ito: ang mga batang bida ay tumutukoy sa mga pagsubok ng kanilang henerasyon, na lumalaban sa mga ahensya ng gobyerno at mga makapangyarihang tao. Ang salin ng kanilang laban sa 'Upside Down' ay tila parang laban ng mga ordinaryong tao laban sa mga makapangyarihang institusyon, na makikita mo rin naman sa mga ideolohiyang komunista. Parang nagiging alegoriko ang kanilang kwento, at nagiging simbolo ng pagbabago na gusto ng mga mamamayan. Huwag kalimutan ang 'The Handmaid's Tale', na kahit na mas malapit sa dystopia kesa sa komunismo, ay naglalarawan ng isang lipunan kung saan ang mga tao ay pinipigil ang kanilang mga karapatan. Ang mga ideya ng kolektibong interes at pamahalaang mahigpit na hawak ang populasyon ay mga ideolohiyang nakaturo sa mga tema ng komunismo. Makikita rin na ang babae ay ginagampanan ang pangunahing tungkulin sa paghahanap ng kalayaan at katarungan, isang responsibilidad na madalas na pinapakita sa mga ideolohiyang nagsusulong ng kolektibong laban na tila pinag-uugnay ang mga tema ng komunismo at feminismo.