Paano Nagsimula Ang Konsepto Ng Kanya Kanyang Sa Manga?

Tahereh Mafi ay isang kilalang manunulat na ipinanganak noong 1988 sa America, at sa kanyang kwento, maraming mga ginampanang papel na naging inspirasyon. Ang kanyang pinakasikat na aklat ay ang ‘Shatter Me’, na isang dystopian young adult novel at nagsisilbing simula ng isang serye na kinabibilangan ng maraming mga aklat na tumatalakay sa pag-ibig, kapangyarihan, at mga salungatan. Ang kanyang istilo sa pagsulat ay talaga namang natatangi, puno ng makulay na paglalarawan at emosyon, kaya ang mga mambabasa ay madaling napapasok sa kanyang mundo. Isa pang kahanga-hangang likha mula sa kanya ay ang ‘Restore Me’, na patuloy na pinapanday ang kwento ng mga karakter mula sa ‘Shatter Me’. Bukod pa rito, ang kanyang mga aklat ay tila may sariling live na puso dahil sa paraan ng kanyang pagsisiwalat sa mga damdamin at mga panloob na laban ng kanyang mga tauhan. Ang kanyang impluwensya sa kwentong ito ay humahantong sa damdaming puno ng pag-asa, pagsisikhay, at ang pipilitin ng mga tauhang bumangon mula sa kanilang mga sugat. Tulad ng kanyang mga tauhan, hindi lamang siya nagbigay ng mga kwento kundi mga aral sa kanilang mga mahirap na karanasan, kaya naman ang kanyang mga aklat ay hindi basta basta binabasa kundi mga karakter na nakaka-relate sa atin. Ang ‘Shatter Me’ at ang kanyang mga sumunod na likha ay hindi lamang isang kwento kundi isang paglalakbay na patuloy nating sinusuportahan habang tayo’y nasasabik sa kanyang mga susunod pang proyekto.

Zeus, ang hari ng mga diyos sa mitolohiyang Griyego, ay talagang isang napaka-kapana-panabik na karakter. Siya ang nagdadala ng kidlat, na ginagawang isa siya sa pinakamatibay na diyos sa Olympus. Madalas siyang inilalarawan na may hawak na mahaba at malinis na kidlat na simbolo ng kanyang kapangyarihan. Ang kanyang mahigpit na pamumuno at mga desisyon ay may malaking epekto sa kalikasan at sa buhay ng mga tao. Kahit na siya ay may kapangyarihang iligtas ang mga kaluluwa o humatol sa kanila, makikita ring may mga kahinaan siya, lalong-lalo na pagdating sa pag-ibig at ugnayan. Ang mga kwentong patungkol sa mga grupo ng diyos at mga mortal na naperwisyo dahil sa kanyang mga kagustuhan at bisyo ay nagpapakita ng masalimuot na kalikasan ng kanyang karakter. Ipinakita sa iba't ibang kwento na si Zeus ay hindi lamang sagisag ng lakas at kapangyarihan, kundi pati na rin ng katarungan. Siya ang nakatalaga na magpataw ng parusa sa mga diyos na lumalabag sa mga alituntunin, at madalas na umuusad sa mga moral na kwento sa kanyang mga desisyon. Tila marami ang natututo mula sa kanya, dagdag pa rito ang kanyang mga pag-ibig, mula kay Hera hanggang kay Semele, na nagpapakita ng iba't ibang aspeto ng buhay at pagnanasa. Ang kanyang pagsasakatawan sa lakas at pananampalataya ay talagang nagiging simbolo ng pag-asa sa madilim na mundo ng mitolohiya. Bilang isang tagahanga ng mitolohiya, nakakaaliw talagang tuklasin ang kanyang mga kwento at mga paglalakbay sa mga pangunahing akdang pampanitikan tulad ng 'Iliad' at 'Odyssey'. Lagi akong nagugulat kung paano ang Diyos na ito ay maaaring maging nabubuo at malalim, na puno ng mga desisyon na tinatanggal sa mga mortal. Ang kasaysayan ni Zeus ay hindi lamang limitado sa kanyang kapangyarihan kundi pati na rin sa mga crisis na kanyang dinaranas, kaya't ito ay nagbibigay sa akin ng iba’t ibang pananaw tungkol sa buhay mismo.

Sa paglalakbay ko sa mundo ng mga masining na likha at panitikan, talagang kapansin-pansin ang mga akdang isinulat ni Marcelo Adonay. Kilala siya sa kanyang mga obra na naglalarawan ng tunay na buhay at cultura ng mga Pilipino. Ang kanyang pinakatanyag na akda, ‘Ang Naglalayag na Bahay’, ay isinulat noong 1959. Kaya naisip ko, ang perspektibo ng artist na ito ay talagang tumatalakay sa mga karanasan ng mga tao, at iyon ang nagbibigay buhay sa kanyang mga salita. Kung babalikan mo ang mga taon, isa siya sa mga tinitiak na boses ng kanyang henerasyon, na parang sinasalamin ang kultura at lipunan ng Pilipinas. Bukod sa ‘Ang Naglalayag na Bahay’, marami pa siyang isinulat na mga tula at kwento na umabot mula sa 1950 hanggang 1980, katulad ng ‘Hawak Kamay’ at ‘Tahanan ng mga Nawawala’. Ang mga ito ay nagpapakita ng malalim na koneksyon sa pook, tao, at tradisyon. Habang pinagmamasdan ko ang kanyang mga likha, mas lalo kong naisip kung gaano kahalaga ang mga ganitong kwento sa pagkilala natin sa ating pinagmulan. Ang kanyang istilo ay estilo ng isang kwentista at patunay ng kanyang pagmamahal sa sining at literatura. Talagang nagbibigay siya ng inspirasyon sa susunod na henerasyon ng mga manunulat. Nagdudulot siya ng rugre sa mga puso ng mambabasa sa kanyang sinasaklaw na tema. Napakahilig ko sa pagkakapare-pareho ng kanyang mga tema—malalim pero madaling maunawaan, puno ng sining na maaaring maramdaman ng sinumang nakabasa. Tinatalakay niya ang hinanakit at pag-asa sa kanyang mga kwento, na tila ba iniimbitahan tayong magmuni-muni sa ating mga sariling karanasan. Ang masabi ko, ang mga likha ni Adonay ay bumubuo sa isang magandang tapestry ng panitikang makabayan, nagbibigay ng liwanag sa madidilim na sulok ng ating kaisipan at pag-unawa.

Isang bagay na labis kong hinahangaan kay Rizal ay ang kanyang kakayahang gamitin ang pagsusulat bilang isang sandata laban sa katiwalian at kawalang-katarungan. Ang kanyang mga nobelang 'Noli Me Tangere' at 'El Filibusterismo' ay hindi lamang mga kwentong puno ng pagkilos at drama; ito rin ay mga salamin ng kanyang mga karanasan. Hindi maikakaila na ang mga karanasang nakuha niya sa kanyang paglalakbay sa Europa, kasama na ang kanyang mga pag-aaral, ay nagbigay ng malalim na pagkakaunawa sa mga ideya ng liberalismo at nasyonalismo. Sa kanyang istilo, tila nanawagan siya sa mga kababayang Pilipino na gisingin ang kanilang diwa at kamalayan, gamit ang kanyang mga nobela upang ituro ang mga maling sistema ng lipunan na kinakailangan ng pagbabago. Ngunit hindi lang ang politika ang naging inspirasyon ni Rizal; ang kanyang pagmamahal sa sariling bayan at inosenteng mga tao ay nagtulak din sa kanya na simulan ang kanyang misyon. Mula sa mga alaala ng kanyang pagkabata sa Calamba hanggang sa mga kwentong narinig niya tungkol sa mga pagkabigo at tagumpay ng mga Pilipino, nagbigay ito sa kanya ng inspirasyon na mangarap para sa mas magandang kinabukasan. Ang kanyang mga ideya ukol sa edukasyon at pagkakapantay-pantay ay nadama sa mga tauhan ng kanyang mga akda, na nagbigay liwanag hindi lamang sa kanyang panahon kundi maging sa mga susunod pang henerasyon. Makikita rin sa kanyang mga nobela ang impluwensya ng mga akdang pampanitikan mula sa iba’t ibang bansa, tulad ng mga ideya mula sa mga European na manunulat. Marami siyang nabasang akda na kung saan ang tema ay lumalaban sa mga uri ng pamahalaan. Ang mga temang ito ay naging inspirasyon sa pagkilala sa papel ng mga Pilipino sa mundo—hindi bilang mga tunguhing tao kundi bilang aktibong bahagi ng lipunan. Sa kabuuan, ang mga inspirasyon ni Rizal ay hindi lamang limitahan sa kanyang mga karanasan, kundi pati na rin sa mas malawak na pag-unawa sa mga ideya na nakakaapekto sa kanyang bayan at sa kanyang sariling pagkatao.

Isang gabi, habang nagbabasa ako ng mga kwento ni José Rizal, napagtanto ko na ang mga nobela niya ay sumasalamin hindi lamang sa kanyang talino kundi pati na rin sa kanyang kat courage na gamitin ang banyagang wika. Isipin mo, isang pilipino sa panahon ng kolonyal na espanya, pinili niyang isulat ang 'Noli Me Tangere' at 'El Filibusterismo' sa wikang kastila! Ipinakita nito ang kanyang layunin na makipag-ugnayan sa mas malawak na mambabasa, lalo na sa mga espanyol na nakaupo sa kapangyarihan. Ang mga nobelang ito ay hindi basta-basta, kundi mga ostoys na naglalaman ng mga mensahe na naglalayong gisingin ang diwa ng mga Pilipino. Sa oras na yun, ang paggamit ng banyagang wika ay hindi lang tungkol sa pagsasalin, kundi isang paraan ng diskarte upang ipahayag ang kanyang mga mito at paniniwala nang mas malakas sa kanyang mga mambabasa. Nararamdaman ko ang hirap at sakripisyo na kasama nito, hindi ba? Ang bawat salin ay tila isang digmaan na kung saan ang katotohanan at katarungan ay ang mga sandatang ginamit ni Rizal. Bukod dito, ang kakayahan ni Rizal na palawakin ang kanyang panitikan sa banyagang wika ay tunay na kahanga-hanga. Ang kanyang pag-aaral sa iba’t ibang wika ay bahagi ng kanyang misyon upang ipakalat ang kaalaman at kasaysayan ng mga tao sa kanyang bayan. Sa mga pinasimulang akda niya, makikita ang pagbibigay halaga sa kanyang bayan habang nilalampasan ang hangganan ng wika. Sinasalamin nito kung gaano siya naging mapanlikha at masigasig sa pagbuo ng mga ideyang makabago at makabayan, na sana’y maging inspirasyon din sa mga kabataan ngayon. Sa mga naging kontribusyon ni Rizal, talagang nakakabilib na mahanap ang kanyang mga nobela sa banyagang wika, na parang mga kayamanan na hindi lang para sa mga nasa Espanya kundi pati na rin sa mga susunod pang henerasyon. Halimbawa, ang mga piraso ng kanyang nilikhang nobela, sa isang banda, ay tila nagsasabi sa atin na ang Pilipinas ay hindi lamang isang kolonya, kundi isang bayan na may malawak na kultura at kasaysayan. Ang taglay na mensahe ng kanyang mga akda ay walang hangganan, na umaabot sa puso ng bawat Pilipino, gaano man kalayo ang kanilang lokasyon. Ito ang nagpapakita ng tunay na diwa ni Rizal, na ang kaalaman at kultura ay dapat ipagmalaki, anuman ang wika na ginagamit. Siyempre, ang kanyang mga akda ay naging tulay upang ipakita sa mundo ang ating mga hinanakit at pag-asa. Ipinapakita nito na sa likod ng mga banyagang wika, may tatag at kwento ng bawat Pilipino na dapat ipagmalaki at ipangaral. Kaya naman, para sa akin, ang kanyang mga nobela ay hindi lang mga akda, kundi mga baul ng mga alaala at pangarap ng ating lahi.

Ang mga akda ni Jose Rizal ay hindi lamang mga produkto ng kanyang isip kundi mga salamin din ng kanyang mga karanasan at relasyon sa kanyang pamilya. Sa bawat pahina ng kanyang mga nobela tulad ng 'Noli Me Tangere' at 'El Filibusterismo', mararamdaman mo ang lalim ng kanyang pagmamahal at paggalang sa kanyang mga kapatid, lalo na sa kanyang kapatid na babae na si Maria Rizal. Isang diwa ng pakikibaka ang nakapaloob sa kanilang relasyon, na nagbigay inspirasyon sa kanyang pagsusulat at tunguhing makamit ang kalayaan para sa kanyang bayan. Ang koneksyon nila ay tila isang flames ng apoy na nagsisilbing apoy sa kanyang simoy ng pagsulat. Si Jose Rizal, sa kanyang mga sulat, madalas na tinutukoy si Maria bilang isang kaalyado at matatag na tagapagsuporta. Sa katunayan, ang kanyang mga ipinahayag na pananaw sa kalagayan ng lipunan ay kadalasang hango sa mga pag-uusap niya sa kanyang mga kapatid, na nagbigay-diin sa kanilang mga pinagdaanan at pangarap. Sa kanyang mga gawa, makikita mo rin ang kanyang ginawang mga karakter na kumakatawan sa mga kakayahan at pananaw ng kanyang pamilya — hindi lamang ang kanilang mga tagumpay kundi pati na rin ang mga sakripisyo na kanilang ginawa. Higit sa lahat, ang mga akda ni Rizal ay nagsisilbing makapangyarihang mensahe ng pagkakaisa. Ang kanyang pagpapahalaga sa kanyang mga kapatid ay nagpapakita na ang mga pahayag pa lamang tungkol sa bayan at pagkakabuklod ay may ugat na nakaugat mula sa isang mas malalim na kwentong pansarili. Ang mga salitang kanyang isinulat ay nagsisilbing alaala ng kanyang pamilya na nagtulong-tulong sa kanilang mga mithiin. Ang pag-ibig at pagkakaunawaan na nag-ugat mula sa kanyang pamilya ay naging daan upang mapalitan ang kanyang mga kaisipan sa kanyang mga akda, na nagbigay-daan sa paghahanap ng tunay na pagkakakilanlan ng mga Pilipino. Sa kabuuan, ang kapatid ni Jose Rizal, kasama na ang lahat ng kanyang pamilya, ay isang pangunahing bahagi ng kanyang buhay at mga sulatin. Ang kanilang mga kwento, tulad ng mga pahina ng kanyang mga akda, ay nagtuturo sa atin na ang bawat tagumpay ay may kasama ring kwentong personal na sumasalamin sa ating pagkatao. Kaya naman, ang kanilang impluwensya ay hindi matutumbasan, at mahirap isipin ang mga akda ni Rizal kung wala ang ginampanang papel ng kanyang pamilya sa kanyang buhay.

Isa sa mga pinaka-astig na aspekto ng karakter ni Saika Totsuka mula sa 'My Teen Romantic Comedy SNAFU' (Oregairu) ay ang kanyang unique na personalidad at itsura. Diba, ang idea ng pagiging isang cute na 'trap' na nag-udyok sa mga tao na magtanong kung ano ang tunay na anyo ng pagkatao niya ay talagang gumising sa interes ng marami. Ang kanyang charismatic na presensya at ang mga nakakatuwang interaksyon niya sa ibang mga karakter ay nakatulong upang makuha ang atensyon ng mga manonood. Ibinibigay niya ang isang cool na twist sa typical na rom-com, na ginagawang hindi kapani-paniwala na masaya at nakakaaliw ang mga eksena. Kaya naman, sa kabila ng background na medyo seryoso at puno ng drama sa kwento, si Saika ay parang breath of fresh air na nagpapasaya sa lahat. Ang pagkakaroon niya ng dualidad bilang isang charming na karakter at ang kanyang masalimuot na kwento sa likod, lalo na ang kanyang paglalakbay sa pagtanggap at pagsasaayos ng kanyang sarili, ay nagbigay sa mga fans ng isang malalim na pag-unawa sa kanyang pagkatao. Dahil dito, nakitaan siya ng mga tao ng koneksyon, higit pa sa pagiging simpleng supporting character. Naging daan ito upang mas marami ang mapansin ang serye, dahil sa kanyang kakayahang makuha ang damdamin ng mga tao at ipakita ang layers ng pagkatao na bihira sa mainstream na anime. Darating ang mga tao sa isang punto na hindi na sila makontrol sa pagsasabi ng langit-ng-tunay na katangian ni Saika. Ang kanyang pag-usbong mula sa karakter sa gilid patungo sa isa sa mga pangunahing dahilan kung bakit gusto ang kwento ay isa sa pinakatumatak na elemento na nagpapalakas ng kasikatan ng buong serye. Talagang nakakatuwang isiping ang mga character na tulad ni Saika ay nagbibigay ng bagong liwanag sa mga kwentong pinapanood natin, at sa huli, nagiging paborito na hindi natin inaasahan.

Kakaibang isyu talaga ang pagkakapantay-pantay sa mga karakter sa anime. Maraming mga kwento ang bumubuo ng napaka-kakaibang mundo na puno ng iba't ibang mga indibidwal na may kanya-kanyang kakayahan at katangian. Sa isang seryeng tulad ng 'My Hero Academia', makikita natin ang mga karakter na may iba't ibang antas ng kapangyarihan, ngunit ang pagkakaibigan at pagtutulungan ay nag-uugnay sa kanila, na nagpapakita ng isang mahigpit na samahan sa kabila ng kanilang mga pagkakaiba. Sa ibang bahagi naman, tulad ng sa 'Attack on Titan', ang paghahanap sa katotohanan at pagkakapantay-pantay ng bawat tao sa ilalim ng magkaibang kapalaran ay isang nag-uudyok na tema. Hindi lang ito tungkol sa lakas, kundi sa pag-unawa sa buong pagkatao ng bawat karakter at ang kanilang pinagdaraanan. Sa tingin ko, ang pagkakapantay-pantay ay hindi lamang pisikal na aspeto, kundi isang emosyonal at moral na dimensyon. Ang mga 'slice of life' na anime tulad ng 'March Comes in Like a Lion' ay nagpapakita kung paano magkakaiba ang mga karanasan ng mga tao ngunit lahat ay may kanya-kanyang laban sa buhay. Kahit gaano pa man kalalim ang sugat o gaano sila ka-bihasa, lahat sila ay may pag-asa at nakaguguhit ng kanilang landas. Kapag nanood ako ng mga ganitong uri ng anime, naisasalaysay ko ang aking sariling mga karanasan, at hindi ko maiiwasang ihambing ang aking buhay sa kanilang mga kwento. Isa itong malikhaing paraan upang unawain ang aking mundo at ang pagkakapantay-pantay ng mga pananaw. Minsan, sa mga karakter na 'handsome' at mataas ang uri, sinasadyang isinasalanga nito ang ideya ng pantay-pantay pagdating sa panlabas na anyo. Ang 'Fruits Basket' ay isang magandang halimbawa; kahit na may kanya-kanyang galing at kagandahan ang mga karakter, sa bandang huli, ang kanilang kahinaan at kahalagahan bilang tao ang tunay na nagbubuklod sa kanila. Ipinapakita nito na lahat tayo ay may ambag at maaaring magpahayag sa ating sariling mga kwento, anuman ang ating anyo.