Sino Ang Sumulat Ng Comic Na Zsa Zsa Zaturnnah?

Sobrang nakakatuwa ito dahil music talaga ang nagbigay-buhay sa pagkakakilanlan ng ‘Zsazsa Zaturnnah’. Personal kong trip ang mga Indonesian-esque camp at OPM-flavored na musical numbers kaya sobrang natuwa ako nung unang beses kong narinig ang soundtrack ng palabas. Ang orihinal na musika para sa stage version ng ‘Zsazsa Zaturnnah’ ay kinompose ni Vincent de Jesus, at makikita mo agad ang signature niya sa mga melodies—madaldal, dramatic, at puno ng puso. Hindi siya ang type na manunulat na puro showbiz sparkle lang; may puso ang mga ballad at may pagka-pop ang mga upbeat na kanta, kaya swak sa humor at emosyon ng kwento. May mga cast recordings at ilang live recordings na kumalat online, kaya kung gusto mong maramdaman ang buong vibe, hanapin mo ang mga ‘original cast recording’ ng musical. Para sa mga nagustuhan ang theatrical staging: ang soundtrack ang magbabalik sa’yo sa eksaktong timpla ng comedy, camp, at sincerity na nagpapasikat sa karakter ni Zsazsa. Sa akin, ang pinakamaganda ay yung feeling na hindi lang basta kanta—mga moments ang bawat numero; nagbibigay ng dagdag na kulay sa isang already iconic na kuwento. Talagang sulit pakinggan kung fan ka ng musical theatre at OPM na may konting katatawanan.

Tuwing naiisip ko ang timeline ng 'Zsazsa Zaturnnah', una kong naalala kung paano mabilis na kumalat ang kuwento mula sa komiks patungo sa entablado at pelikula. Ang unang malinaw na adaptasyon na tumama sa mainstream ay noong 2006—yun ang taon na nakita ng publiko ang malalaking produksyon batay sa gawa ni Carlo Vergara. Mayroong nakapagtataka at makulay na bersyon sa entablado, at hindi naglaon ay sinundan ng pelikula na pinamagatang 'Zsazsa Zaturnnah Ze Moveeh'. Naaalala kong parang lahat kami sa komunidad ng komiks ay excited—ang character na si Ada na nagiging superhero na si Zsazsa Zaturnnah ay biglang buhay sa ibang medium. Sa pelikula, ang lead role ay ginampanan ni Rustom Padilla (na kilala na ngayon bilang BB Gandanghari), at idinirek ito ng isang kilalang direktor ng pelikulang Pilipino. Para sa maraming fans, 2006 ang taon na nagdala ng malaking pagsisid sa pop culture dahil sa kakaibang timpla ng komedya, drama, at camp na dala ng karakter. Bilang tagahanga, ang pinakamalaking impact para sa akin ay hindi lang ang petsa—kundi ang pakiramdam na nakita mo ang paboritong komiks na naglalakbay sa ibang anyo at nakakonekta sa mas maraming tao. Para sa akin, 2006 ang unang malaking taon ng adaptasyon at nagbukas ito ng maraming usapan tungkol sa representasyon at gender sa local na sining.

Naku, sobra akong natuwa nung unang beses kong nabasa ang komiks na ‘Zsazsa Zaturnnah’—kaya kapag may balita tungkol sa bagong adaptasyon lagi akong nakaabang. Mahuhusay ang naging buhay niya sa entablado at sa pelikula; naalala ko pa yung pagkaka-adapt sa entablado at yung pelikulang ‘Zsazsa Zaturnnah ze Moveeh’ na nagbigay ng ibang uri ng exposure sa kuwento at sa kanyang humor at puso. Hanggang sa huling pagtingin ko sa mga opisyal na anunsiyo, wala pang kumpirmadong bagong serye na telebisyon o streaming na inihayag na base sa ‘Zsazsa Zaturnnah’. May mga usap-usapan at fan wishlists na umiikot sa internet—lalo na mula sa mga streaming platforms na aktibo sa Pilipinas—pero iba ang usapan sa mga opisyal na rights at sa kung sino ang magpapa-produce. Kadalasan, ang proseso ng pagdadala ng komiks sa serye ay tumatagal: kailangang ayusin ang karapatan, creative team, at budget. Bilang tagahanga, nabibighani pa rin ako sa posibilidad na gawing serye ang kwento dahil sa dami ng pwedeng i-explore: ang backstory ng mga karakter, mas malalim na tema tungkol sa identidad at komunidad, at ang nakakatawang satire na natural sa orihinal. Sana maganap iyon nang may respeto sa pinagmulan at sa malasakit ng may-akda na si Carlo Vergara—kung mangyari man, panay ang cheer ko.

Naku, tuwing naiisip ko si 'Zsa Zsa Zaturnnah' nag-uumapaw agad ang saya—kumbaga, gusto kong mag-movie night kaagad! Kung hahabulin mo kung saan mapapanood ngayon, ang unang bagay na lagi kong sinisilip ay ang malalaking streaming stores: Google Play Movies (o YouTube Movies) at Apple TV. Madalas may option sila para mag-renta o bumili ng pelikula, kaya mabilis kang makakapanood kahit wala sa isang subscription service. Mahalaga lang i-check kung available sa region mo kasi ibang bansa, ibang catalog ang lumalabas. Bilang dagdag na tip na natutunan ko sa paghahanap, tsaka ako lumalapit sa mga opisyal na channel ng mga producers o distributors sa YouTube— minsan may full uploads o official clips na puwede ring panoorin. Kapag wala doon, susubukan ko ang mga lokal na platform tulad ng iWantTFC o TFC sa cable/online, lalo na kung ang pelikula ay gawa ng local studio na may tie-up doon. At syempre, ginagamit ko ang JustWatch bilang mabilisang search engine para malaman kung alin sa mga platform ang may streaming rights ngayon. Habang naghahanap, lagi kong pinipili ang legal na paraan—mas magandang suportahan ang gumawa at may kalidad din ang video. Kung wala talagang digital copy, minsan may limited screenings o DVD re-releases, kaya nakakatuwa ring i-follow ang mga social accounts ng pelikula para sa mga announcement. Sa huli, kapag nahanap ko na at napanood, laging may konting kilig at nostalgia na bumabalik—sulit pala maghanap!

Nakakatuwa na napag-usapan mo ang 'Zsa Zsa Zaturnnah'—isa yun sa mga paborito kong lokal na kuwento kaya lagi akong alerto sa mga merch na lumalabas. Personal, nagsisimula ako sa paghahanap sa mga kilalang local bookstores at comic shops dito sa Pilipinas: Fully Booked at National Bookstore madalas may kopya ng mga collected editions o reprints, at may mga independent comic shops tulad ng Comic Odyssey na minsan may special editions o collaborations. Hindi palaging naka-stock ang mga ito, kaya tip ko: mag-follow sa social media ng mga tindahan at i-turn on ang notification para sa restocks. May pagkakataon ding naglalabas ng limited runs ang mismong may-akda o maliit na publishers—kung may opisyal na anunsyo si Carlo Vergara sa kanyang Facebook/Instagram, doon ko agad nalalaman kung may bagong release o signed copies. Bilang kolektor, madalas ako mag-scout sa online marketplaces kapag naghahanap ng older prints o fan-made merch. Shopee at Lazada may mga nagbebenta ng shirts, pins, at posters—pero mag-ingat: i-check lagi ang seller ratings at mga larawan para siguradong quality items ang bibilhin. Para sa secondhand o out-of-print na mga libro, Carousell at eBay ang madalas kong puntahan; maraming sellers ang nagpo-post ng scanned photos ng kondisyon ng item na malaking tulong kapag pinagpipilian. Kung gusto mo ng handcrafted o fanmade na pieces (pins, enamel badges, prints), sinusuwerte ako kapag may Komikon o ToyCon dahil maraming independent creators doon na gumagawa ng creative takes sa 'Zsa Zsa Zaturnnah'. Hindi ko makakalimutan yung beses na nakabili ako ng signed comic sa isang lokal na book fair—ang thrill na makita ang personal touch ng artist ay sulit na sulit. Paalala lang: laging i-verify kung licensed o authorised ang merch lalo na kung gusto mong suportahan ang creator. Kung wala sa stock ang official channels, mag-set ng alert at i-join ang mga FB groups o Discord servers ng local comics community—madalas un ang pinakamaagang source ng balita tungkol sa reprints, pop-up shops, o collaboration drops. Sa huli, kung naghahanap ka ng tunay na collector’s piece o simpleng fan shirt lang, may paraan—konting tiyaga, tamang network, at panghuli, excitement sa paghahanap, iyon ang tunay na parte ng hobby na hindi ko kayang hindi ma-enjoy.

Nakakatuwa na alamin kung ilang beses ko nang naibalik-balikan ang komiks na ito sa koleksyon ko — at ang pang-unang-edisyon nito ay lumabas noong 2002. Ang orihinal na pamagat ay karaniwang inilalarawan bilang 'Ang Kagila-gilalas na Pakikipagsapalaran ni Zsazsa Zaturnnah', gawa ni Carlo Vergara, at bagama't madalas tawagin bilang nobela sa casual na usapan, mas tumpak na ilarawan ito bilang komiks o graphic novel. Unang lumabas ito noong 2002 at doon nagsimulang kumalat ang kaniyang kakaibang timpla ng superhero camp, queer humor, at pop culture references. Naaalala ko pa kung paano ako napangiti sa kakaibang boses ng pangunahing karakter, pati na rin sa mapanlikhang visual na storytelling ni Vergara. Dahil dito, mabilis naging bahagi ng kulturang pop Pilipino ang akda; nagkaroon ito ng mas malalaking adaptasyon — kabilang ang entablado at pelikula — ilang taon pagkatapos ng publikasyon. Ang pelikulang adaptasyon, na nagpaalala pa lalo sa publiko, lumabas noong 2006, kaya marami ang natuklasan ang original na akda mula rito. Sa pabor kong pananaw, ang 2002 na publikasyon ang nagsilbing sinimulan ng boom ng interes sa mga lokal na graphic novels na may matapang na tema at boses. Para sa sinumang naghahanap ng makulay, nakakaaliw, at may puso na kuwento mula sa Pilipinas, sulit talaga bumalik sa pinagmulan — 2002 ang taon na dapat tandaan.

Sobrang saya ko pag pinag-uusapan 'Zsa Zsa Zaturnnah' kasi ramdam mo talaga ang pagbabago pag lumipat sa pelikula. Sa komiks ni Carlo Vergara, mas layered at matapang ang satire — may mahahabang eksena na nagpapakita ng buhay ni Ada bago pa maging superhero, pati na rin ang malalim na commentary tungkol sa gender, pagtanggap, at pagkakakilanlan. Ang pacing sa komiks mas marunong mag-balanse ng comedy at drama; maraming silent panels at visual gags na tumatak dahil graphic medium talaga ang nagbibigay daan sa mga detalye ng art at layout na nagpapalalim ng eksena. Pagdating sa pelikula, may mga pinasimpleng plot beats para magkasya sa oras at para mas madaling matunton ng mas malawak na audience. Natural na may scenes na ni-trim o ni-reorder: ang backstory ni Ada medyo pinaikli para mas bigyang-diin ang mga blockbuster moments — ang transformation, ang mga laban, at ang comedic timing. Ang tono ng pelikula nararamdaman kong mas 'entertaining' at mas malaki ang emphasis sa spectacle at slapstick kaysa sa tahimik na panghihimok ng komiks. Sa personal, gustung-gusto ko pa rin pareho. Mahilig ako sa original na humuhubog ng mas maraming nuance, pero enjoy din ako sa pelikulang nagbigay-buhay at nagsanib ng visual at musika na hindi kayang ipakita lang ng papel. Para sa akin, ang pinakamagandang bahagi ay pareho nilang pinapaalala na marami at makulay ang paraan ng pagiging bayani.

Sobrang memorable sa akin ang eksena ng pagbabagong-anyo sa ‘Zsa Zsa Zaturnnah’ — hindi lang dahil sa visual na punch, kundi dahil sa dalang emosyon nito. Napanood ko ito na parang sinusuklian ng hangin: isang tahimik na araw sa buhay ni Didi, tapos biglang may kakaibang bato, at sa isang iglap nagbago ang lahat. Ang comedic timing ng komiks at musical adaptation doon ay perpekto — ang tension bago ang transform, tapos boom: ang glamor, ang pagkabighani ng mga tao sa paligid, at ang awkward pero empowering na pagtanggap ng sarili ng bida. Ang iconic na sandali para sa akin ay satire at homage sabay-sabay. Nakikita mo roon ang klasikong superhero tropes — ang magic object, instant makeover — pero tinutulungan din nitong ilantad ang mas malalim na tema: identity, acceptance, at ang pagdarasal para proteksyon ng bayan. Hindi puro spectacle; may puso. Sa mga adaptasyon tulad ng stage at pelikula, nadagdagan pa ng choreography at costume design ang impact — parang nakakanta at sumasayaw ang pagbabagong-anyo, at mas tumitimo sa isipan ng manonood. Kapag pinagsama ko ang nostalgia at ang kahulugan, nauuwi ako sa isang simpleng damdamin: tuwa na may kaunting luha. Yun yung eksenang paulit-ulit kong bubuksan kapag gusto kong ma-inspire na maging matapang at komportable sa sarili, kahit gaano pa katawa-tawa o kakaiba ang paraan mo mag-transform.