ฉบับนวนิยายรักแลกภพต่างจากฉบับซีรีส์อย่างไร?

ความแตกต่างหลักๆ ระหว่างฉบับนวนิยายและฉบับซีรีส์ของ 'รักแลกภพ' อยู่ที่มิติของภายในตัวละครและรายละเอียดเล็กๆ ที่หนังสือให้ ฉบับนวนิยายมักจะเปิดให้เราเข้าไปนอนในหัวตัวละคร รับรู้ความคิด ความหวาดกลัว ความลังเลอย่างละเอียด ซึ่งเมื่อผมอ่านแล้วจะรู้สึกเชื่อมโยงอยู่ลึกกว่า เพราะมีสเปซให้จินตนาการและเติมเต็มฉากหลังที่ไม่ได้เห็นเป็นภาพชัดเจน แต่เวอร์ชันซีรีส์เลือกวิธีการสื่อสารด้วยภาพ เสียง และภาษากาย ทำให้บางฉากที่ในหนังสือยาวเหยียดกลายเป็นมุขสั้น ๆ หรือซีนสั้นที่เน้นอารมณ์ทันที

การกระจายเวลาและจังหวะเล่าเรื่องต่างกันมาก ในหนังสือนิพนธ์บางตอนอาจเล่าเหตุการณ์ย้อนหลังแบบติด ๆ กัน แต่ซีรีส์มักต้องแบ่งเป็นตอน ๆ จึงมีการยืดหรือย่อเหตุการณ์เพื่อให้แต่ละตอนมีพลัง เช่น ซีนสำคัญบางซีนอาจถูกขยายด้วยเพลงประกอบและมุมกล้อง ในขณะที่รายละเอียดภายในใจที่อยู่บนหน้ากระดาษต้องย่อให้เป็นบทสนทนา หรือภาษากายที่นักแสดงต้องแสดงออกมาให้คนดูเข้าใจโดยไม่ต้องมีคำอธิบายเป็นตัวหนังสือ

สุดท้ายความแตกต่างแผ่ไปถึงความรู้สึกของการรับชมและการอ่านด้วย ผมมักจะเพลิดเพลินกับการอ่านฉากที่ผู้เขียนบรรยายความทรงจำหรือความคิดชวนย้อนยุค ขณะที่ซีรีส์เติมเต็มช่องว่างนั้นด้วยการออกแบบฉาก ชุด และการแสดง ทำให้บางครั้งคนดูรับรู้ได้ทันทีแต่ก็อาจเสียรายละเอียดเล็ก ๆ ที่ผมชอบเก็บไว้ตอนอ่าน ผลสุดท้ายทั้งสองเวอร์ชันมีเสน่ห์ต่างกัน ไปคนละรูปแบบ แต่ถ้าชอบความละเอียดด้านจิตวิญญาณให้หยิบหนังสือ ส่วนใครชอบพลังภาพและอารมณ์ทันที ซีรีส์ก็ทำได้ดีไม่แพ้กัน

ฉากสำคัญสักฉากหนึ่งในเวอร์ชันซีรีส์ของ 'รักแลกภพ' มักถูกปรับเพื่อให้ภาพชัดขึ้น เช่น การย้ายจุดเริ่มต้นหรือเพิ่มบทพูดเพื่อให้ผู้ชมที่ไม่เคยอ่านเข้าใจจุดหักเหทันที ในมุมมองของผม เทคนิคนั้นเหมือนการเติมสีลงบนภาพร่างขาวดำ — สนุกและงดงามแต่บางครั้งรายละเอียดเส้นบาง ๆ ถูกกลบมิดไป ในงานวรรณกรรมคลาสสิกอย่าง 'Pride and Prejudice' หลายฉากก็ถูกย่อหรือขยายขึ้นตามความเหมาะสมของสื่อเช่นกัน ซึ่งทำให้ผมเห็นว่าการดัดแปลงไม่ใช่เรื่องผิด แต่เป็นการแปลงภาษาหนึ่งไปเป็นอีกภาษาหนึ่งของศิลปะการเล่าเรื่อง

สิ่งที่ผมให้ความสำคัญคือความตั้งใจของทีมสร้าง ถ้ามีความเคารพต้นฉบับก็ยังคงอารมณ์หลักไว้ได้ แม้ว่ารายละเอียดจะเปลี่ยนไปก็ตาม เวลาเฝ้าดูฉากที่ถูกปรับแล้วผมมักจะชอบสังเกตว่าสิ่งใดถูกตัด สิ่งใดถูกเพิ่ม แล้วก็ปล่อยให้ความรู้สึกไหลไปกับภาพแทนการอ่านคำบรรยาย — แบบนี้ก็มีเสน่ห์ในแบบของมันเอง

เวอร์ชันโทรทัศน์มักจะเลือกชูพล็อตหลักและคัตติ้งฉากที่ช่วยขับอารมณ์ได้ชัดเจนกว่า ซึ่งผมมองว่าเป็นการตัดสินใจเชิงการเล่าเรื่องที่จำเป็นเพราะเวลาหมดจำกัด จุดนี้ทำให้ตัวละครบางตัวที่ในหนังสือมีเส้นเรื่องย่อย กลายเป็นบทบาทรองหรือถูกตัดออกไปเลย แต่ข้อดีคือภาพและดนตรีสามารถสร้างบรรยากาศรักย้อนเวลาได้รวดเร็ว เช่นเดียวกับที่ผมเคยเห็นการดัดแปลงใน 'Outlander' ที่บางฉากในหนังสือยาวเป็นหน้ากระดาษ แต่พอเป็นซีรีส์กลับได้พลังอารมณ์จากแสงฟ้าและเพลงประกอบแทนคำบรรยายยาว ๆ

การแคสต์นักแสดงเองก็เป็นตัวแปรสำคัญ เมื่อตัวแสดงมีเคมีที่เข้ากันบางประเด็นที่ในหนังสืออธิบายยาว ๆ ก็ถูกแทนด้วยการมองตา การยิ้ม หรือฉากสัมผัสสั้น ๆ ซึ่งผมคิดว่าทำให้คนดูเข้าถึงความสัมพันธ์ได้เร็วขึ้น แต่ก็ต้องยอมรับว่าบางครั้งการสื่อสารเชิงจิตใจของตัวละครหายไป ทำให้ผู้อ่านที่รักเนื้อหาเชิงภายในรู้สึกว่ายังขาดอะไรบางอย่าง สรุปคือซีรีส์ให้ภาพและเสียงที่จับต้องได้ทันที ส่วนหนังสือให้ความละเอียดในความคิดและบรรยากาศที่ต้องใช้เวลาไต่ระดับ