นักเรียนอยากรู้ รูปโครงกระดูก แต่ละส่วนมีชื่อเรียกว่าอย่างไร

การจำชื่อกระดูกทีละชิ้นอาจดูเยอะ แต่ผมมักใช้วิธีเชื่อมกับภาพหรือกิจกรรมที่คุ้นเคย เช่น เวลาวาดตัวละครจะต้องรู้ตำแหน่งกระดูกหลักเพื่อให้สัดส่วนถูกต้อง เริ่มจากกะโหลกศีรษะกับกระดูกสันหลังเป็นโครงร่างหลัก แล้วเติมกรอบทรวงอกที่มีกระดูกอกกับซี่โครง ต่อด้วยกระดูกเชิงกรานที่เป็นฐานของร่างกาย
เทคนิคอีกแบบที่ผมใช้คือสร้างกลุ่มย่อยและตั้งชื่อตามหน้าที่ เช่น กลุ่มรองรับน้ำหนัก (กระดูกสันหลังส่วนเอว กระดูกเชิงกราน กระดูกต้นขา กระดูกหน้าแข้ง) กับกลุ่มการเคลื่อนไหวละเอียด (กระดูกข้อมือ ฝ่ามือ นิ้ว) การแบ่งแบบนี้ช่วยให้เวลาอ่านหนังสือหรือมองแบบจำลองจะรู้ทันทีว่าชิ้นไหนรับน้ำหนักและชิ้นไหนทำงานละเอียด
ท้ายที่สุดผมคิดว่าการฝึกอ่านชื่อพร้อมชี้ตำแหน่งจริงบนร่างกายสั้นๆ สัปดาห์ละสองสามครั้งจะทำให้ชื่อกระดูกค่อยๆ ติดหัวโดยไม่รู้ตัว และเมื่อเห็นใครบาดเจ็บหรือเล่นกีฬาที่ส่งผลต่อกระดูก จะเข้าใจได้รวดเร็วและตอบสนองได้ดีขึ้น

แบ่งง่ายๆ ให้เห็นภาพก่อน: กระดูกแบ่งตามตำแหน่งและหน้าที่ แล้วค่อยไล่ชื่อทีละชิ้นที่สำคัญ โดยผมจะเริ่มจากส่วนบนลงล่างแล้วกระโดดมาที่แขนขาเพื่อความจำที่เป็นระบบ
กระดูกที่ควรรู้ไว้ก่อนคือกระดูกกะโหลกศีรษะและขากรรไกร เพราะมันปกป้องสมองและเป็นศูนย์กลางของใบหน้า จากนั้นเป็นกระดูกสันหลังที่ทำหน้าที่เป็นแกนกลางและแบ่งเป็นส่วนคอ ส่วนอก ส่วนเอว แล้วต่อด้วยกระดูกเชิงกรานและกระดูกก้นกบ กระดูกทรวงอกมีซี่โครงและกระดูกหน้าอกซึ่งทำหน้าที่หุ้มอวัยวะสำคัญ ส่วนแขนจะมีไหล่ที่ยึดด้วยกระดูกสะบักและไหปลาร้า ตามด้วยกระดูกต้นแขน กระดูกท่อนแขน สุดท้ายเป็นข้อมือ ฝ่ามือ และปลายนิ้ว ขาของเรามีกระดูกต้นขา กระดูกสะบ้า กระดูกหน้าแข้งและกระดูกน่อง แล้วตามด้วยข้อเท้าและกระดูกเท้า
เวลาที่ต้องจดจำผมมักจะย้ำชื่อที่เป็นกลุ่มก่อน แล้วค่อยแยกรายชิ้นในกลุ่มเดียวกัน เช่น เรียนรู้ทั้งหมดของข้อเท้าก่อนแล้วค่อยไล่ตัวเล็กๆ อย่างกระดูกเท้าและนิ้ว เทคนิคนี้ทำให้ชื่อไม่หลุดเป็นชิ้นๆ และเวลาเห็นภาพรังสีหรือแบบจำลองจะจับคู่กันได้เร็วขึ้น

โครงกระดูกของมนุษย์แบ่งเป็นสองส่วนใหญ่ๆ ที่ผมมักจะนึกถึงเวลาอธิบายให้เพื่อนฟัง: โครงกระดูกแกน (axial skeleton) กับโครงกระดูกแขนขา (appendicular skeleton) ซึ่งแต่ละส่วนมีชิ้นส่วนย่อยที่จำง่ายกว่าเมื่อจับมาเรียงตามตำแหน่งบนร่างกาย

เริ่มจากโครงกระดูกแกน—ส่วนนี้คือฐานของร่างกาย ประกอบด้วยกะโหลกศีรษะหรือกระดูกกะโหลก (ครอบสมองและอวัยวะรับรู้), กระดูกใบหน้าและขากรรไกร (กระดูกขากรรไกรบนและขากรรไกรล่าง) และกระดูกสันหลังที่แบ่งเป็นส่วนคอ (กระดูกคอ 7 ชิ้น), ส่วนอก (12 ชิ้น), ส่วนเอว (5 ชิ้น) ตามด้วยกระดูกเชิงกรานส่วนปลายคือกระดูกเชื่อมต่อกับสะโพกและส่วนสุดท้ายคือกระดูกก้นกบ กระดูกทรวงอกยังรวมกระดูกหน้าอกหรือกระดูกอก (sternum) กับซี่โครง 12 คู่ที่คอยปกป้องหัวใจและปอด

ส่วนโครงกระดูกแขนขารวมกระดูกของแขนและขาตั้งแต่ไหล่จนถึงปลายเท้า เช่น กระดูกไหปลาร้าและกระดูกสะบักที่เป็นจุดยึดของแขน กระดูกต้นแขน กระดูกท่อนแขนสองชิ้น (กระดูกหนอก/กระดูกปลายแขน) ข้อมือ กระดูกฝ่ามือ และกระดูกนิ้ว ในขาเองมีกระดูกต้นขา (ฟีเมอร์) กระดูกสะบ้า กระดูกหน้าแข้งและกระดูกน่อง รวมถึงกระดูกข้อนิ้วเท้า ถ้าจะจำง่ายๆ ผมมักจะวาดโครงร่างคนแล้วเขียนชื่อกลุ่มกระดูกไว้ตรงตำแหน่งนั้น ทีละชิ้นจะเห็นภาพชัดขึ้นและช่วยให้จำไม่สับสนเลย