ประวัติและเส้นทางอาชีพของตือป๊วยก่ายเป็นอย่างไร?

มองอีกมุมหนึ่ง ผมมองตือป๊วยก่ายเหมือนนักแสดงที่ถูกดัดแปลงซ้ำแล้วซ้ำเล่าในสื่อสมัยใหม่ การปรากฏตัวของเขาในงานภาพยนตร์และซีรีส์ทำให้บทบาทเดิมขยายความหมายออกไปมากกว่าที่เขียนไว้ในตำราดั้งเดิม

ตัวอย่างง่ายๆ ที่ผมชอบคือภาพยนตร์และภาพยนตร์ฟอร์มฮอลลีวูด-เอเชียที่นำเอาตัวละครจากเรื่องคลาสสิกมาปรับโทนให้ตลกหรือน่าสงสาร ทำให้ตือป๊วยก่ายไม่ใช่แค่หมูป่าแต่กลายเป็นตัวแทนของความบกพร่องทางศีลธรรมที่มนุษย์พบเจอในชีวิตประจำวัน ฉากที่เขาหันหลังให้ความต้องการชั่วคราวเพื่อปกป้องเพื่อนร่วมทางมักถูกแต่งเติมให้เป็นโมเมนต์ที่คนดูเชื่อมโยงได้ง่าย

ผมมักคิดว่าเหตุผลที่ตัวละครนี้ยังได้รับความสนใจเพราะเขาให้ทั้งการคลายเครียดและการสอนศีลธรรมในคราวเดียว การที่เขาเป็นอดีตขุนนางสวรรค์ที่ถูกขับไล่ และเปลี่ยนบทบาทมาเป็นผู้ร่วมทางคือเรื่องราวการทำงานเพื่อไถ่บาป ซึ่งในมือของผู้กำกับที่เข้าใจ จะกลายเป็นภาพสะท้อนของสังคมร่วมสมัยได้อย่างน่าสนใจ

เมื่อมองจากมุมวรรณกรรมพื้นบ้าน ตือป๊วยก่ายเป็นสัญลักษณ์ที่ผมชอบหยิบมาพูดคุยกับเพื่อนๆ เสมอ เขาไม่ได้มีอาชีพแบบคนทั่วไป แต่บทบาทของเขาในชาดกและนิทานพื้นบ้านคือผู้ที่แสดงให้เห็นข้อเสียของมนุษย์ เช่นความโลภ ความอยาก และอารมณ์ทางเพศ แล้วค่อยๆ ถูกชี้นำให้ปรับตัวในระหว่างการเดินทางเพื่อบรรลุเป้าหมายสูงสุด

ประเด็นที่ผมนำมาเล่าเสมอคือความขัดแย้งระหว่างสัญชาตญาณพื้นดินของเขากับความตั้งใจอันสูงส่งของพระถัง การประทุษร้ายและความขี้เกียจของตือป๊วยก่ายทำให้เกิดความขบขัน แต่ก็มิใช่แค่ความขบขันเท่านั้น เพราะในละครเวทีพื้นบ้านหรือหุ่นเชิด มุมของเขามักถูกขยายให้เห็นการดิ้นรนภายใน จนกระทั่งท้ายที่สุดก็มีการให้อภัยหรือการคลี่คลายทางจิตวิญญาณ ซึ่งเป็นข้อคิดที่ผมคิดว่ายังทันสมัยและกินใจคนดูอยู่เสมอ

ชื่อนี้ย้ำเตือนความสนุกแบบเด็กๆ ที่แอบหัวเราะในใจทุกครั้งที่พลิกอ่าน 'ไซอิ๋ว' เล่มเก่าๆ ของผม

พื้นเพของตือป๊วยก่ายมีรากจากตำแหน่งสูงในสรวงสวรรค์ เขาเคยเป็นขุนพลชื่อ 'เทียนผงหยวนสุ่ย' ซึ่งมีหน้าที่คุมกองทัพน้ำ แต่ความประพฤติส่วนตัว—ความเมา ความหลงใหลในหญิงงาม หรือการละเมิดกฎของสวรรค์แล้วแต่สำนวนเล่า—ทำให้ถูกลงโทษและเนรเทศมาสู่โลกมนุษย์ในสภาพกึ่งหมู กึ่งคน รูปร่างปอบปิศาจที่กินเก่งและชอบยั่วยวนผู้อื่น กลายเป็นภาพจำที่คนจดจำได้ง่าย

ชีวิตบนเส้นทางไปอินเดียเพื่ออัญเชิญพระสูตรคือการชดใช้บาป เขาได้พบกับพระถังซัมจั๋งและกลายเป็นศิษย์ร่วมทางกับซุนหงอคงและซาอวี้ติง เครื่องมือคู่มือคือคราดเก้าซี่ (อาวุธที่เห็นแล้วหัวเราะแต่ทรงพลัง) และชื่อที่ได้—ตือป๊วยก่าย หรือ 'หมูแปดข้อ'—สะท้อนว่านี่คือคนที่ต้องเรียนรู้การยับยั้งชั่งใจตามหลักศีลธรรม เขาเถลไถลหลายครั้ง ทำตัวเป็นตัวตลก แต่ไม่เคยละความจงรักภักดีต่อการเดินทางอย่างสิ้นเชิง

มุมมองของผมเกี่ยวกับเส้นทางอาชีพของตือป๊วยก่ายคือการเดินทางจากความสูงลงสู่ความอับจน แล้วค่อยๆ ก้าวขึ้นมาด้วยการเรียนรู้และการสำนึกบาป เรื่องราวของเขาไม่ได้เป็นเพียงบทตลกเท่านั้น แต่ยังเป็นบทเรียนเกี่ยวกับความเป็นมนุษย์—ความอยาก ความอ่อนแอ และการไถ่ถอน—สิ่งเหล่านี้ทำให้ตัวละครยังคงมีชีวิตในใจคนอ่านจนถึงวันนี้