มีทฤษฎีแฟนฟิคที่อธิบายพฤติกรรมยันเดเระอย่างไรบ้าง?

มุมมองแฟนฟิคต่อยันเดเระมักจะสลับซับซ้อนกว่าแค่คำว่า 'รักมากเกินไป' — ฉันมองว่ามันคือการผสมของทฤษฎีทางจิตวิทยาและการเล่าเรื่องที่แฟนฟิคชอบเล่นงานร่วมกัน เพื่อให้ตัวละครดูทั้งน่าสงสารและน่ากลัวพร้อมกัน

เริ่มจากมุมจิตวิทยาเชิงพฤติกรรมและความผูกพัน: หลายคนเขียนยันเดเระจากกรอบ 'attachment' ที่บกพร่อง ตัวละครอาจเคยถูกทอดทิ้งหรือได้รับการยืนยันความรักไม่สม่ำเสมอ ทำให้เมื่อเจอคนที่ให้ความใส่ใจครั้งเดียว พวกเขาจะยึดติดจนสุดโต่ง นี่อธิบายเหตุผลที่บางฉากในแฟนฟิคมักเน้นความทรงจำวัยเด็กหรือเหตุการณ์การสูญเสียเป็นจุดเปลี่ยน เช่นฉากแฟลชแบ็คที่ทำให้คนอ่านเข้าใจว่าเหตุผลเบื้องหลังการกระทำรุนแรงไม่ได้เกิดจากความชั่วร้ายล้วน ๆ แต่เกิดจากการกลัวจะสูญเสีย

อีกทิศทางหนึ่งคือการใช้ทฤษฎี 'trauma bonding' และ 'folie à deux' ในเชิงคู่รักเลวร้าย แฟนฟิคบางเรื่องตั้งใจให้ความสัมพันธ์เป็นวงวนของการข่มขู่และการปลอบประโลมซึ่งทำให้เหยื่อผูกพันกับผู้กระทำ การเขียนแบบนี้มักเน้นกลไกทางอารมณ์—การทำให้ผู้อ่านรู้สึกทั้งเห็นใจและหวาดกลัวพร้อมกัน นอกจากนี้ยังมีทฤษฎีที่ผสานอาการทางคลินิก เช่น erotomania หรือ borderline-like traits ที่ทำให้ยันเดเระตีความสัญญาณเล็กๆ เป็นคำมั่นสาบานตลอดไป

สุดท้ายมีมุมเล่าเรื่องและแฟนด้อม: แฟนฟิคมักยกระดับยันเดเระเป็น 'แฟนตาซีของความเป็นเจ้าของ' ที่ผู้เขียนและผู้อ่านร่วมจินตนาการ—บางคนเอาไปเป็นพล็อตพลังเหนือจริง (possession/curse) เพื่อให้การกระทำรุนแรงดูมีเหตุผลในจักรวาลนั้น หรือใช้มันเป็นกระจกสะท้อนปมภายในของตัวเอก ความหลากหลายของทฤษฎีที่แฟนฟิคเสนอจึงไม่ได้ขัดแย้งกัน แต่เป็นชุดเครื่องมือให้คนเขียนเลือกโทนที่ต้องการ: สงสาร, สยอง, หรือโรแมนติกผิดเพี้ยน ผมมักจะชอบแฟนฟิคที่ยังคงเก็บความเป็นมนุษย์ของยันเดเระไว้—ไม่ใช่แค่ตัวร้ายไร้เหตุผล แต่เป็นคนที่บาดเจ็บจนทำสิ่งที่ร้ายแรง ฝ่ายผู้อ่านเลยได้ทั้งความตื่นเต้นและการตั้งคำถามกับคำว่า 'รัก' ไปพร้อมกัน

ภาพของยันเดเระในแฟนฟิคบางครั้งถูกอธิบายด้วยสองแกนหลัก: ประเภทที่มาจากแผลใจ และประเภทที่มาจากสาเหตุเหนือธรรมชาติ

ฉันชอบมองผ่านกรณีศึกษาเล็ก ๆ: ในบางเรื่องอย่าง 'Tasogare Otome x Amnesia' แนวคิดเรื่องผูกพันกับสิ่งที่ตายแล้วถูกใช้เป็นกรอบให้เข้าใจความยึดติดแบบคลั่ง ในขณะที่งานที่โหดร้ายอย่าง 'Saya no Uta' มักถูกหยิบมาเพื่อแสดงด้านมืดของการตีความความรัก—คือการที่ตัวละครยอมทำทุกอย่างให้คนที่ตัวเองเห็นเป็นทุกสิ่ง

จากมุมแฟนฟิค ทฤษฎีที่เห็นบ่อยได้แก่ projection (การฉายปมของผู้เขียนลงในตัวละคร), narrative justification (การให้เหตุผลเชิงเรื่องเพื่อทำให้พฤติกรรมรุนแรง 'ดูเป็นไปได้') และ power fantasy (การมองการครอบครองเป็นชัยชนะทางอารมณ์) การผสมกันของทั้งสามทำให้ยันเดเระกลายเป็นตัวละครที่ทั้งดึงดูดและน่ากลัวไปพร้อมกัน เป็นเหตุผลว่าทำไมผู้อ่านบางคนจึงติดตามเรื่องราวแบบนี้ต่อไปเรื่อย ๆ จบด้วยภาพที่ค้างคา—ยังมีอะไรให้คิดอีกมากเกี่ยวกับเส้นบาง ๆ ระหว่างรักกับการยึดครอง