Ano Ang Kronolohiya Ng 'Ang Sampung Utos Ng Diyos'?

Tuwang-tuwa ako kapag pinaikli ko ang timeline ng 'ang sampung utos ng diyos' para mabilis maunawaan: una, narrative context—lumabas ang Israel mula Ehipto at inilahad ang mga utos kay Moises sa Sinai (Exodus 19–20). Pangalawa, nagkaroon ng krisis: ang Golden Calf sa Exodus 32, kung saan nabasag ang unang tableta—ito simbolo ng paglabag at humantong sa pag-ukit muli ng mga utos at renewal ng covenant (makikita sa Exodus 34 at susunod na chapters).

Pangatlo, may recounting muli sa Deuteronomy 5 na parang summary ni Moises bago pumasok ang bayan sa Lupang Pangako; dito may slight shift ng reasoning sa ilan sa mga utos (hal., Sabbath). Panghuli, textual chronology—ang mga salita mismo ay produkto ng mahabang proseso: posibleng may matandang oral core, sinulat at na-redact sa loob ng siglo, at kalaunan nagkaroon ng iba't ibang tradisyon at numbering (Jewish, Catholic, Protestant, Orthodox). Sa madaling salita: revelation sa Sinai → pagkasira at pagpapanibago ng tableta → pag-recap sa Deuteronomy → long historical formation at liturgical variations. Nakakaengganyo isipin na buhay ang tekstong ito dahil lagi siyang nire-reinterpret ng mga komunidad habang nagbabago ang panahon.

Sobrang nakakatuwang usapan 'to dahil hindi lang basta listahan ang 'ang sampung utos ng diyos'—may layered na kronolohiya at history na nakabalot dito. Una, kung titingnan mo ang kwento sa Biblia mismo, nangyari ang core na pangyayari sa konteksto ng pag-Exodus ng mga Israelita mula sa Ehipto. Sa Exodus 19–20, ipinapakita na umakyat si Moises sa bundok Sinai at inilahad ng Diyos ang mga utos; dito ninakaw rin ng narrative ang ideya ng pagtanggap ng mga tableta, ang direct encounter nila sa Diyos. Agad namang sumunod ang tensyon: ang Golden Calf sa Exodus 32 na nag-udyok kay Moises na basagin ang unang set ng tableta; pagkatapos ay sinabihan siyang kunin ang bagong tableta (makikita ang restoration motif sa Exodus 34 at sa iba pang bahagi), kaya may dalawang yugto ng pagtanggap: initial revelation at ang muling pagpapatibay pagkatapos ng rebelyon.

Pangalawa, may recounting ang Deuteronomy (karamihan sa Deut. 5) na parang sermon ni Moises bago pumasok ang bayan sa Lupang Pangako—dito ni-recap niya ang utos ngunit binigyan ng ibang emphases (halimbawa, ang dahilan ng Sabbath ay minention bilang pag-alaala sa pagkaalis sa Ehipto, hindi lang bilang pag-alala sa paglikha gaya ng Exodus). Kaya sa kronolohiyang narratibo: Exodus (revelation) → Golden Calf (pagkasira ng unang tablets) → replacement/reaffirmation → panibagong pag-alaala sa Deuteronomy bilang preparasyon bago ang pagpasok sa Israel.

Pagdating naman sa historical-textual chronology, iba ang pinag-uusapan: mga scholars madalas nagbabanggit na ang mga ideya at porma ng mga utos ay nakaugat sa mas malawak na ancient Near Eastern legal traditions (may parallels sa Code of Hammurabi at sa suzerainty treaties). Sa tradisyon ng scholars, ang finalized form ng Pentateuch ay resulta ng mahabang proseso ng pagsulat at redaction—may mga bahagi na maaaring mas lumang oral core, habang ang buong pagkakabuo ay naganap over centuries, maraming nagsasabing may malaking pagbuo noong exilic/post-exilic period (6th–5th century BCE). At siyempre, mayroon ding variant traditions: ang Masoretic Text, Septuagint, at mga patristic interpretations na nag-iba ng numbering ng mga utos.

Huli, praktikal na kronolohiya sa simbahang buhay: pagtanggap ng utos sa Sinai → pag-uulit at interpretasyon sa Deuteronomy → pag-adapt at pag-number sa iba't ibang tradisyon (Jewish, Catholic, Protestant, Orthodox). Personal, nakakatuwang pag-aralan ito dahil ipinapakita nito kung paano nabubuhay at nagbabago ang teksto habang naglalakbay ang mga tao—hindi static, kundi isang conversation sa loob ng maraming siglo.