Ano Ang Mga Nobelang May Temang Pasko?

Bago ako magsimula, hayaan mong ibahagi ang isang masayang impormasyon tungkol sa isang resulta ng labanan na talagang naging bahagi ng kasaysayan. Isa sa mga kilalang kaalyado ni Ferdinand Magellan ay si Juan Serrano, na isang mapagkakatiwalaang opisyal at marino. Noong 1521, nang dumating sila sa Mactan, si Serrano ang ilan sa mga tao sa ilalim ni Magellan. Bagama't naging matatag ang kanilang pakikikitungo, ang labanan sa mga tagapagsalita ng Mactan, na pinamunuan ni Lapu-Lapu, ay nagdulot sa kanila ng matinding hamon. Sa kabila ng pinagsamang lakas ni Magellan at ng kanyang mga kaalyado, tulad ng mga Espanyol na kasama at lokal na mga kaalyado, ang kanilang kalidad sa pakikipaglaban ay nasubok. Si Serrano at ang ibang kasamahan niya ay nagpatuloy sa pakikipaglaban, ngunit ang takbo ng laban ay hindi pabor sa kanila. Sa kaganapang ito, si Magellan ay nahuli ng di inaasahang pagkakataon at nasawi sa labanay, na kung saan ay umalis ang ilan sa mga Espanyol na kasama. Makikita mo ang epekto ng kanilang pagkawala sa mga sumunod na bahagi ng misyon ng pagtuklas sa mga isla. Ang digmaan na ito ay nagbukas sa kabuuan ng karagatan sa mga susunod na eksplorasyon na nagbukas sa mas malawak na paglalakbay. Kaya, sa kabila ng pag-alis ni Magellan, ang kanyang mga ugnayan sa kanyang mga kaalyado at ang kanilang karanasan ay lumalawak sa kasaysayan. Napaka-epiko ng mga kaganapan sa kanilang mga eksplorasyon! Ang kwento ni Magellan at ng kanyang mga kaalyado ay tila isang tanyag na epiko sa mga akdang pampanitikan, lalo na sa mga tauhan na hindi mo talaga pa unti-unting nakilala. Sa katauhan ni Villalobos, ang kanyang misyon sa mga sumusunod na taon ay nagpatuloy at nagbunga ng napakalaking impluwensya hindi lamang sa Pilipinas kundi sa ibang bahagi ng mundo.

Isang hindi malilimutang kwento na talaga namang nakakabighani ay ang likhang-tanaw ng 'sa araw ay bungbong sa gabi ay dahon'. Nagsimula ang lahat sa isang malupit na imahinasyon ng isang manunulat na puno ng matalim na pagmamasid sa buhay. Isinulat ito bilang isang salamin ng mga tunay na karanasan ng mga tao sa kanilang paglalakbay sa buhay, mga pangarap, at mga pagsubok. Sa bawat pahina, makikita mo ang pagkakaugnay-ugnay ng mga karakter na may kani-kaniyang alalahanin at mga mithiin, isang uri ng pagninilay-nilay na dinaranas ng marami sa atin. Ang salin ng pamagat ay tila isang laro sa mga salitang kasalungat at nagtutugma. Nakakaapekto ito sa ating pag-unawa sa mga bagay sa buhay na mahirap talikuran. Ang 'bungbong' ay sumasalamin sa proteksyon at pagkakaisa sa araw, habang ang 'dahon' sa gabi ay nagsisilbing simbolo ng pag-asa at bagong simula. Ang pagkaka-contrast na ito ay nagpapahayag na sa kabila ng hirap ng mga sitwasyon na dinaranas natin, may mga bagay pa ring nakatutulong sa atin na bumangon muli. Tuwing binabasa ko ang obra na ito, tumatama sa akin ang mensahe tungkol sa pagtanggap ng mga bagay na hindi natin kaya at ang pagtitiwala na sa tamang panahon ay muling magkakaroon tayo ng pagkakataon na lumago. Ang damdamin at mungkahi na nakapaloob dito ay undeniable, dito ko natutunan na hindi natin kailangang matakot na magsimula ulit, anuman ang mga nangyari. Ito ang nagbigay liwanag sa aking mga pagkakataong nahihirapan, at ang tiniyak na bawat araw ay may bagong pag-asa na nag-aantay. Ang kahalagahan ng pagkakaalam at pagbibigay pansin sa mga simpleng bagay sa ating paligid ay nagbibigay saya at kasiyahan. Ang kwentong ito ay hindi lamang simpleng kwento; ito ay isang paglalakbay sa kalooban na masaya kong ibinabahagi sa lahat ng aking mga kapwa tagahanga.

Ang ‘sa araw ay bungbong sa gabi ay dahon’ ay tila isang makulay na obra na hindi lamang nag-aalok ng mga simpleng linya kundi pati na rin ng mga mas malalalim na interpretasyon. Iba-iba ang mga bersyon nito, at napakasaya akong makita ang pagkakaiba-ibang ito na nagmumula sa iba't ibang artist at makata. Isang halimbawa ay ang bersyong orihinal na isinulat ni Jose Corazon de Jesus, kilala sa kanyang husay sa pagtula at liriko. Sa kanyang estilo, ramdam ang damdamin at romantikong himig na umaabot sa puso ng mambabasa, kasabay ng paggamit ng mga tayutay na nagpapabagot sa imahe ng mga bagay na nakikita natin araw-araw. Siyempre, mayroong mas modernong interpretasyon ng tula na naglalayong bigyang-buhay ang diwa ng likhang ito sa konteksto ng kasalukuyang panahon. Ang mga contemporary na bersyon ay madalas na nakatuon sa mga isyu tulad ng sosyal na katarungan at pagkakaiba-iba. Isang halimbawa nito ay ang mga cover na isinasagawa ng mga bagong henerasyon ng mga makata kung saan sinalin ang mga tema sa pang-araw-araw na karanasan ng kabataan sa kasalukuyan. Higit sa lahat, ang bawat bersyon ay may kanya-kanyang ahitasyon at kulay na nagbibigay buhay sa mensahe ng tula, na nagpapaalala sa atin na ang damdamin ng pag-asa at mga pangarap ay umuusbong sa kabila ng mga pagsubok. Isang masasabing nahanap ko sa internet ay ang mga bersyon na naka-parody o naging inspirasyon ng iba pang genre, tulad ng kanta o kwento. Ang mga ito ay mas nagiging masining na paraan upang ipapaabot ang mensahe ng tula sa mas bata at mas bagong mambabasa. Minsan, nakakatuwang makita na ang isang tradisyonal na tula ay naiaangkop sa modernong kultura at musika, kaya’t nagiging mas accessible ito. Sa huli, hindi lang ito basta tula, ito ay isang simbolo na ipinapakita ang yaman ng ating kultura at ang kakayahang makahanap ng bagong boses sa iyong mga paboritong tema.

Kadalasan, kapag iniisip ko ang tungkol sa puot sa mga kwento, parang may napakalalim na kahulugan ang mga tao at kanilang emosyon na nakatago sa likod nito. Halos lagi, ang puot ay nagdadala sa atin sa mga kumplikadong sitwasyon kung saan nagmumula ang mga hindi pagkakaintindihan at pagsasalungatan. Halimbawa, sa anime na 'Attack on Titan', ang puot ni Eren Yeager ay lumalabas hindi lamang bilang isang simpleng damdamin kundi bilang isang pwersang humuhubog sa buong kwento. Sa kanyang paglalakbay, ang kanyang galit ay tila nagiging dahilan kung bakit siya nakipaglaban sa mga kaaway. Ang puot din ay nagtutulak sa mga tauhan na magbago at lumago, kahit na madalas ay nagiging sanhi ito ng pagkawasak. Kapag ang puot ay hindi naayos, one wrong move can lead to unimaginable consequences, at doon nagiging mas masalimuot ang kwento. Bilang isang mambabasa o tagapanood, palagi tayong nakadikit sa mga tauhan na nagdadala ng galit sa kanilang mga puso. Isipin mo rin ang mga karakter sa 'Naruto', tulad ni Sasuke Uchiha, kung saan ang kanyang galit sa mga naganap sa kanyang pamilya ay nagbibigay direksyon sa kanyang buhay at mga desisyon. Ang ganitong uri ng puot ay nagiging bukan ng mas malalalim na tema ng paghahanap sa pagkakakilanlan at pagtanggap. Ipinapakita nito na ang puot at sakit ay may puwang hindi lamang bilang mga emosyon kundi bilang mahalagang bahagi ng ating pag-unawa sa buhay at mga kwento. Sa huli, nabibigyang-diin ng puot ang mga mas malalim na tema ng pagkatao. Kung tutuusin, ang puot ay hindi panghuli; ito ay bahagi ng emosyonal na hamon na ating pinagdaraanan, kaya naman laging naririnig natin ito sa mga kwentong bumabalot sa puso at isip natin.

Isang riwew ang pag-usapan ang papel ng soundtrack sa pelikulang 'Humimlay', dahil talagang nakikita mo kung paano nito naipapahayag ang emosyon at tema ng kwento. Ang hindi kapani-paniwalang musika ay parang isang karagdagang tauhan na nagbibigay-diin sa mga nararamdaman ng mga karakter. Halimbawa, sa mga eksenang puno ng lungkot, ang malambing at mabagal na melodiya ay halos nagiging isang kasabay ng pagluha ng mga tao. Ang pagkakaayos ng mga tunog ay ipinapakita ang pighati at pag-asa sa iisang hininga. Kadalasan, ang isang eksena ay hindi lamang tungkol sa mga salita kundi sa kung paano ito pinatunog ng musika. Tulad ng isang sining na bumabalot sa kwento, ang soundtrack ay bumubuo ng isang mas malalim na koneksyon sa mga manonood, na nag-iiwan ng hindi malilimutang karanasan na umaabot hanggang matapos ang pelikula. Ang mga tunog, ang mga ritmo, at ang mga damdamin na dala nila ay tila mula sa puso ng sinumang nakakapanood. Para sa akin, ang soundtrack ay mahalaga sa 'Humimlay'. Natatandaan ko ang mga bahagi ng pelikula kung saan ang musika ay tila bumabalot sa kwento, tumutulong sa amin na mas maunawaan ang kalagayan ng mga karakter. May mga pagkakataong ang mga pagsabog ng musika ay sinalungat ang mga tahimik na eksena, na nagdudulot ng mas matinding pag-intindi sa mga tema ng pelikula, tulad ng pagkabata, pagmamahal, at pagsasakripisyo. Parang napaka-artistikong pagsalamin kung paano ang tunog at tahimik na nilalaman ay nag-uugnay sa puso ng manonood. Sa kabuuan, ang soundtrack ng 'Humimlay' ay tila nagdadala ng masalimuot na damdamin sa mas malalim na antas. Nagsisilbing gabay ito sa mga manonood, lumikha ng isang nakakamanghang karanasan. Sa mga pagkakataong bumabalik ako sa pelikulang iyon, madalas kong maaalala ang mga piraso ng musika na tila bumabalot sa kwento — isang napakalalim na pagkakanulo ng damdamin. Ito ang dahilan kung bakit ang pelikulang ito ay tumatak sa isipan ko, hindi lamang sa kwento kundi sa musika rin na kasama nito.

Sino ang mag-aakala na ang pisika ay may malaking papel sa mga soundtracks ng mga pelikula? Isipin mo iyon, ilang beses ka nang naindak sa mga paborito mong eksena sa sinehan na may kasamang napaka-epic na musika. Ang tunog na naririnig natin ay hindi basta-basta, kundi resulta ng mga teorya sa pisika. Halimbawa, ang dalas at amplitude ng tunog ay nakakaapekto sa damdamin na dulot ng musika. Kapag ang tonalidad ng isang piraso ng musika ay mababa at malalim, parang nakakaramdam tayo ng kalungkutan o paninindigan; sa kabaligtaran, ang mas mataas na tonalidad ay nagbibigay ng pakiramdam ng kasiyahan o sigla. Kaya naman ang mga kompositor ng musika sa pelikula ay hindi lang basta nag-aawit ng anumang bagay; pinipili nila ang kanilang mga instrumentong gagamitin at ang mga tunog na ibubugaw. Sa 'Inception', halimbawa, naririnig natin ang iconic na “braaam” sound na nagbigay-diin sa tensyon ng mga eksena. Ang mga tunog na ito ay dapat na nakabase sa mga prinsipyong pisikal upang makarating sa ating pandinig sa tamang timing at intensity. Puwedeng isipin na ang pisika at sining ay magkasalungat, pero sa katunayan, nagkakasundo sila sa mga ganitong pagkakataon, na nagbibigay ng mas makulay na karanasan para sa mga manonood. Isa pang aspeto ang konektado sa resonansya. Nakita na ba ang isang eksena sa isang pelikula na ang tunog ay tila namumutawi? Dito talaga magpapakita ang kahalagahan ng pisika. Ang pagkakakuha ng tunog, ang pagkakabuo ng mga nota at kung paano sila nagre-resonate sa paligid ng eksena ay kailangang isaalang-alang ng mga sound designer. Kaya't sa bawat tunog na narinig mo sa iyong mga paboritong pelikula, siguradong mayroon ding insiyal na pag-ibig ng mga physicist at kompositor na bumubuo nito sa likod ng mga eksena.

Isang magandang araw para talakayin ang mga paborito kong serye sa TV na talaga namang nangingibabaw sa puso ng mga tao! unang pumasok sa isip ko ang 'Game of Thrones'. Ang seryeng ito ay puno ng intriga, digmaan, at tila isang masalimuot na chismis na natutulog sa isang malaking kaharian. Ipinakita nito ang hindi inaasahang mga pangyayari at ang brutal na pakikibaka para sa kapangyarihan na nagbigay sa atin ng maraming quotable moments at kamangha-manghang mga karakter, tulad ni Tyrion Lannister at Arya Stark. Ang isinasagawang laban kung saan nagbigay-diin ang sining ng pagsasalaysay ay dapat talagang pag-usapan! Maraming mga tao ang naghintay ng mga episode bawat linggo, at ang lahat sa paligid ko ay naiinip habang nakikipagdebate ng mga teorya kung sino ang pruweba at hindi. Hanggang sa ngayon, kahit matapos na ang serye, patuloy pa ring nagsasaliksik ang mga tao tungkol dito. Moving forward, I have to mention 'Stranger Things'. Talagang nakagigil na namangha at nakakatawang ipakita kung gaano kadaling ma-engganyo ng nostalgia at horror sa isang palabas. Nakakaakit ang mga batang karakter na puno ng saya at pagmimilagro sa isang mapanganib na mundo, at ang mga supernatural na elemento ay talagang nagdagdag sa ganda ng kwento. Napakaraming mga tagahanga ang nabighani sa pagbabalik sa kanilang kabataan habang nakikipagsapalaran ang mga bata sa ‘The Upside Down’. Hindi ko talaga maiwasang mag-rewatch ng mga episode kahit gaano karaming beses! Ang dami ng mga misteryo at panganib ay talagang nagbigay-diin sa tema ng pagkakaibigan at katatagan na tumagos sa puso ng bawat isa. Huwag nating kalimutan ang 'Breaking Bad', isang serye na nagpakita ng transisyon ng isang ordinaryong tao sa isang makapangyarihang drug lord. Ang pagganap ni Bryan Cranston bilang si Walter White ay syang bumighani sa akin at tiyak na gumawa ito ng matinding epekto sa pop culture. Ipinakita nito kung paano nagbabago ang tao sa ilalim ng mga pangyayari, at napaka-engganyo bilang isang espya/pagninilay-nilay sa mundo ng moralidad. Ang bawat episode ay puno ng tensyon at syempre, ang pagkakaiba ng ngiti at takot habang pinapanood ito ay talagang kapansin-pansin. Ang dami nang kwento sa paligid nito, at ang relatable na tema ay tila hindi nalalaos, kaya naman kahit anong spoil, wala pa ring makakapigil sa aking mag binge-watch!

Sobrang nakakatuwa kapag iniisip na ang lumang alamat natin na 'Si Malakas at Si Maganda' ay nagiging source ng modernong fanfiction—at oo, may umiiral na mga retelling at fan-made na kuwento na naging sikat sa kanilang mga komunidad. Nakita ko ito lalo na sa mga platform tulad ng Wattpad at ilang Facebook reading groups kung saan nagtitipon ang mga mahilig sa lore at sa pagbibigay-buhay muli sa ating mga alamat. May mga writer na ginawang romance ang kwento, may mga nag-eksperimento ng genderbent o urban fantasy setting, at may mga nag-sulat ng mas madilim o mythic na bersyon na humahaplos sa mga tema ng paglikha at pagkakaisa. Bilang taong mahilig magbasa ng retellings, nag-eenjoy ako sa diversity ng approaches: may nagpo-focus sa mitolohiya at historical vibe, may nagsusulat na modernized at nakakatawa, at may nagtutulak ng mas malalim na critique tungkol sa colonial frame at patriarchy. Ang ilan sa mga kuwentong ito nagkaroon ng malaking readership—hindi palaging mainstream viral, pero within Filipino fandoms, may ilan talagang sumikat at nagkaroon ng re-reads at fanart. Sa huli, ang pop culture reworks ng 'Si Malakas at Si Maganda' ay parang buhay na folk tale: patuloy lumalago at nag-aadjust sa panahon. Hindi lahat sikat sa buong mundo, pero sa lokal na online spaces, may mga paborito at kumpul-kumpol na nagiging highlights ng ating contemporary folklore scene.