Ano Ang Mga Tema Ng Identidad Sa Mga Pelikula?

Tila ba bawat anime ay isang paglalakbay sa loob ng sikolohiya ng mga tauhan, at ang pagkakaunawa sa kanilang mga identidad ay isang mahalagang aspeto nito. Isipin mo ang mga karakter mula sa 'My Hero Academia'; bawat isa sa kanila ay may kani-kaniyang lakas at kahinaan na nagbibigay-diin sa kanilang pagkatao. Si Deku, na puno ng pagdududa, ay sumasalamin sa laban ng mga tao na makahanap ng kanilang lugar sa mundo. Sa kanyang paglalakbay, nagiging inspirasyon siya sa iba, na nagpapahiwatig na ang identidad ay hindi lamang nakabatay sa kung sino tayo ngayon, kundi pati na rin sa ating mga layunin at pangarap. May mga anime rin na mas tahas na tinatalakay ang identidad, gaya ng 'Steins;Gate', kung saan ang mga tauhan ay nahaharap sa mga alternatibong bersyon ng kanilang mga sarili. Sa bawat desisyon, nagkakaroon tayo ng posibilidad na magbago at lumihis mula sa nakasanayang pagkatao. Ang ganitong tema ay nagbibigay-diin na ang ating pagkakakilanlan ay fluid at maaaring maimpluwensyahan ng ating mga karanasan at pagpili, na tila ba nag-aanyaya sa atin na tanungin: sino nga ba talaga tayo? Sa huli, ang mga anime ay hindi lamang mga palabas na nagbibigay aliw; sila rin ay mga salamin na nagpapakita ng mga aspeto ng sangkatauhan at ng ating kasalukuyang estado. Ang paggalugad sa mga identidad na ito ay nagbibigay hindi lamang ng kasiyahan kundi pati na rin ng pagkakataon na pag-isipan ang ating sariling pagkatao sa mas malalim na antas.

Nakakatuwang isipin na ang tanong na 'Sino ako?' ay hindi lang sentimental—ito rin ay popular na tema sa siyensya at literatura. Sa mas akademikong dako, mahuhugot ko agad ang mga titulo tulad ng 'Being No One' ni Thomas Metzinger at 'Consciousness Explained' ni Daniel Dennett: may bigat sila sa pilosopiya ng isip at talagang magpapalalim ng pananaw mo kung paano nabubuo ang 'self' mula sa proseso ng utak. Para naman sa neurobiological na pananaw, gustung-gusto ko ang 'Self Comes to Mind' at 'The Feeling of What Happens' ni Antonio Damasio; malinaw at puno ng kaso ng pag-aaral na nagpapakita kung paano naka-ugat ang damdamin sa ating kamalayan. Hindi mawawala ang mas madaling basahin na mga aklat na naglalarawan ng ideya nang may metapora—tulad ng 'I Am a Strange Loop' ni Douglas Hofstadter at 'The Self Illusion' ni Bruce Hood—na swak kapag nagsisimula ka pa lang magtanong tungkol sa identity. At kung gusto mo ng pampalakas ng imahinasyon, maraming nobela at sci-fi ang humahaplos sa temang ito: 'Never Let Me Go' ni Kazuo Ishiguro, 'Do Androids Dream of Electric Sheep?' ni Philip K. Dick, at kahit ang surreal na 'Kafka on the Shore' ni Haruki Murakami. Kung ako ang tatanungin sa unang babasahin, sisimulan ko sa mas accessible na aklat para ma-build ang intuition, at saka papunta sa mga mas technical na gawa. Sa huli, ang kombinasyon ng pilosopiya, neuroscience, at fiction ang nagbigay sa akin ng pinakamalalim na pang-unawa sa kung bakit nanghuhulog sa atin ang konsepto ng 'ako'.

Isang magandang pagkakataon para talakayin ang pagkakaiba-iba ng identidad sa mga libro! Ang mga tauhan sa mga nobela, maging ito man ay sa 'The Catcher in the Rye' o 'The House on Mango Street', ay madalas na sumasalamin sa malalim na mga isyu na kinakaharap ng mga tao sa totoong buhay. Kadalasan, nag-iiba ang kanilang identidad batay sa mga karanasang namumuhay sila—kabilang ang lahi, kasarian, at relihiyon—na lumalabas sa bawat pahina. Halimbawa, sa 'The Hate U Give', ang pangunahing tauhan na si Starr ay naglalakbay mula sa buhay-dagat patungo sa pag-unawa sa kanyang identidad sa lipunang puno ng diskriminasyon. Sa kanyang pinagdaraanan, nakikita natin kung paano ang kanyang mga karanasan ay nagbubuo sa kanyang identidad na higit pa sa simpleng etnisidad. Nagiging simbolo siya ng laban sa katiwalian at pagkakapantay-pantay, nagpapakita na ang identidad ay hindi static kundi patuloy na nagbabago sa harap ng mga hamon sa buhay. Siyempre, iba’t iba ang mga approach ng mga may-akda. Sa iba pang mga libro tulad ng 'Norwegian Wood' ni Haruki Murakami, ang tema ng kaakit-akit na nostalgia ay nag-uugat sa mga pagkakahiwalay at pagkakamali, na nagiging sanhi ng mga tauhan na magbagong-anyo. Dito, ang identidad ay may kinalaman hindi lamang sa kasalukuyan kundi sa mga nakaraang alaala at relasyon na kanilang naiwan sa kanilang pagkabata o kabataan. Sa pamamagitan ng ‘flashbacks’, nakikita ng mga mambabasa ang mga kontemporaryong isyu ng mga karakter na kasabay ng kanilang pag-unlad na nagpapadami sa lalim at lawak ng identidad. Ang mga rekonstruksyon na ito ay nagiging daan para sa mas malalim na pag-unawa at empatiya mula sa mga mambabasa. Hindi maikakaila na ang mga libro ay may mahalagang papel sa paghubog ng identidad. Sa mga akdang tumatalakay sa pakikibaka, pagsasakripisyo, o kahit sa pag-ibig, ang mga mambabasa ay nahahatak sa mga kwentong maaaring magbigay-inspirasyon o nagiging salamin sa kanilang sariling mga buhay. Ang identidad sa mga libro ay hindi lamang nagsisilbing pang-uri o pangngalan, kundi isang masalimuot na estruktura na nag-uugnay sa ating pakikipag-ugnayan sa iba, sa ating mga sarili, at sa mundo. Ito ang dahilan kung bakit mas marami siguro ang nagiging tagahanga ng pagbabasa—dahil dito natin nakakakita ang tunay na reflections ng ating mga sarili.

Sa tabi ng lumang bandila sa sala namin, lagi akong napapakinggan na inuudyukan ng boses ng lolo ko ang puso ko tuwing binibigkas niya ang mga tradisyonal na tula. Hindi lang iyon nostalgia—para sa akin, ang tulang makabansa ay parang sinulid na nag-uugnay ng kasaysayan at pang-araw-araw na buhay. Nakikita ko kung paano sinusuyod ng mga taludtod ang pagkakakilanlan: sinasalamin nila ang mga karanasan ng mga karaniwang tao, ang mga hirap at pag-asa na bumuo ng ating kolektibong katauhan. Kapag binabasa ko ang mga pagpupuyat na taludtod sa isang pagdiriwang o pagtitipon, nagiging malinaw na ang wika at imahe sa tula ang nagbubuo ng isang damdaming umiiral sa lahat. Hindi lamang ito pag-alala—ito ay pag-ugnay at muling pag-interpret ng ating pinagmulan. Nakakatulong din ang tulang makabansa na magtanong, magprotesta, at magpagaling—sapagkat ang tula ay may lakas na gawing mahinang tinig na marinig. Sa huli, habang pinapakinggan ko ang mga bagong henerasyon na muling binibigkas o nire-rewrite ang mga klasikong tema, naiisip ko na ang tunay na halaga ng tulang makabansa ay hindi lang sa pagiging makasaysayan kundi sa kakayahang magbago kasama natin—maging gabay, salamin, at sigaw sa mga panahong kailangan natin ng pagkakakilanlan.

Isipin mo na lang, sa bawat pagkakataon na tumitingin ako sa mga sulat baybayin, parang bumabalik ako sa mga ugat ng ating kultura. Ang kahulugan ng baybayin ay lampas sa mga simpleng simbolo; ito ay isang simbolo ng ating pagkakakilanlan at kasaysayan. Ang mga nakasulat na karakter na ito ay parte ng ating lahi, at ang pagbabalik at pag-aaral sa mga ito ay nagbibigay-diin sa ating koneksyon sa nakaraan. Sa kabila ng mga pagbabagong dulot ng modernisasyon at globalisasyon, mahalaga na maipagpatuloy natin ang kaalaman sa baybayin dahil nagbibigay ito ng pambansang pagkakaisa. Sa mga kabataan ngayon, ang pag-aaral ng baybayin ay nagbibigay ng mas malalim na pag-unawa sa kanilang mga ugat at nagiging daan upang hikayatin silang ipagtanggol ang kanilang kultura. Ang pag-aaral at paggamit ng baybayin ay hindi lamang simpleng aktibidad; ito ay isang anyo ng pagsalungat sa mga mekanismo ng kolonisasyon na nagdulot ng pagkawala ng ating orihinal na pagkakakilanlan. Kaya’t sa mga simpleng bagay tulad ng pagsusulat ng ating mga pangalan o pagbibigay ng mga mensahe sa baybayin, nahahawakan natin ang ating kasaysayan at sinasabi sa mundo na tayo ay nandito at may kanya-kanyang kwento. Mahalaga ito, lalo na sa mga panahon ngayon, na puno ng mga pangyayaring nagbibigay-diin sa ating pagkatao. Sa bawat letras na ating isinusulat, tila sinasabi natin na ang ating tradisyon ay buhay pa. Ang ating identidad ay nakaangkla sa ating pagkaunawa sa ating pinagmulan, at ang baybayin ay isang mahalagang bahagi ng kwentong ito. Sa huli, ang kahalagahan ng baybayin sa ating identidad ay hindi nalimutan; ito ay isang paglalakbay na puno ng kulay at pag-asa para sa hinaharap na may paggalang sa ating mga pinagmulan.

Tila ang mga serye sa TV na tumatalakay sa identidad ay parang naglalakbay sa loob ng ating mga isip at puso. Isang magandang halimbawa nito ay ang 'Sense8'. Mula sa mga kwento ng walong bihag na nagbabahagi ng koneksyon, ipinapakita nito kung paano ang pagkakakilanlan ay hindi lamang dahil sa lahi o bansa kundi sa mga karanasan at emosyon. Ang kuwentong ito ay tumatalakay sa mga isyu ng sekswalidad, kultura, at pagkaiba-iba sa paraan na nakakaengganyo at nakakaantig. Habang pinapanood mo ito, para kang nakikisalo sa kanilang laban at mga pagdiriwang, nagbigay-linaw sa kung paano maaaring umusbong ang tunay na identidad mula sa ugnayang ito. Ang isa pang serye na bumabalot sa temang ito ay ang 'BoJack Horseman'. Ito ay isang animated na serye na nag-uugnay sa komedya at drama sa isang magandang balangkas na nagsasalamin sa mga krisis sa pagkatao. Ang mga karakter ay nagtatanong sa kanilang halaga sa mundo at ang kanilang mga karanasan sa tagumpay at pagkatalo. Ang pagkakaroon ng mga karakter na tila ligtas sa panlabas na anyo, ngunit nagtataglay ng malalim na inseguridad ay talagang nakaka-relate. 'BoJack Horseman' ay isang tunay na pagninilay sa pag-unawa kung paano natin tinitingnan ang ating sarili sa gitna ng mga pagsubok. Sa bandang huli, ang 'The OA' ay isang serye na tila isang misteryo. Dito, ang pangunahing tauhan ay bumalik mula sa pagkawala ng maraming taon na tila hindi siya matanggap ng kanyang pamilya. Ang kanyang paglalakbay sa pagtuklas ng kanyang identidad at ang mga misteryo sa paligid ng kanyang mga karanasan ay humahamon sa mga mambabasa na pag-isipan ang mga hangganan ng realidad at ating pagkatao. Ang mga simbolismo at pilosopiya sa likod ng kanyang kwento ay nagbibigay ng mas malalim na pananaw sa kung paano natin nakikita ang ating sarili sa mundo.

Ang mga kwentong bayan ay parang mga sinulid na nagtatahi sa ating mga karanasan at pagkatao. Kapag binubuo natin ang ating identidad, hindi natin maiiwasang bumalik sa mga kwentong lumipas, mga alamat at kwentong nasa ating paligid. Sa bawat bersyon ng kwentong bayan, may mga elemento na bumabalot sa ating kultura at tradisyon. Ipinapakita nito kung paano natin nakikita ang ating sarili bilang bahagi ng mas malawak na konteksto. Kung titingnan mo ang mga kwentong bayan, makikita mo ang mga aral na hindi lamang nakatago sa mga salin, kundi sa mga damdaming hatid ng kwento. Kung minsan, ang mga kwentong ito ay naglalaman ng mga tagpo ng pakikibaka, pag-ibig, at mga anak ng ating mga sisidlan. Bawat karakter ay may kani-kaniyang kapasidad na magbigay ng inspirasyon o leksyon, na maaari nating dalhin sa ating pang-araw-araw na buhay. Kapag binabahagi ang mga kwentong bayan, nalilikha ang mga ugnayan. Ang mga salin at walang katapusang talakayan tungkol sa mga kwentong ito ay nagbubukas ng pinto sa mga mas malalim na pag-unawa sa mga tradisyon at paniniwala ng ating mga ninuno. Nakikita ko ito bilang isang paraan ng pagtuturo at pag-aaral mula sa isa't isa. Sa bawat salin, may bagong pananaw na lumilitaw, na nakapagbuo ng mas makabuluhang pagkakaunawaan sa ating mga pagkakaiba. Halimbawa, sa kulturang Pilipino, ang mga kwentong bayan tulad ng 'Ibong Adarna' ay naglalarawan ng pamilya at pagkakaisa, habang ang 'Kwentong Tangkang' ay nagtuturo ng mga aral tungkol sa karangalan. Ang mga ito ay hindi lamang mga kwento; sila ay salamin ng pagkatao ng ating lahi. Sa ganitong paraan, ang mga kwentong bayan ay di lamang lumilikha ng kasaysayan kundi nag-uugnay din sa mga puso at isip ng bawat isa sa atin, na nagpapaalala na tayo ay bahagi ng isang mas malawak na kwento. Ito ang daang pinagdaraanan ng mga tao sa kanilang buhay at oobserbahan lang natin ang mga kwentong ito sa iba’t ibang anyo—mula sa mga mababait na diwata hanggang sa mga matatalinong matanda na nagdadala ng karunungan. Tila, sa bawat pagsasalaysay, bumubuo tayo ng isang uri ng komunidad, isang pagkakaisa, kung saan ang mga kwentong bayan ay nagsisilbing tulay sa ating identidad.

Tuwing binubuksan ko ang lumang kuwaderno ng lola ko, parang naglalaro ang panahon sa mukha ko—may mga salita roon na hindi na uso pero buhay pa rin sa amoy at ritmo ng pamilya namin. Ang wika ang unang sinapian ng ating pagkakakilanlan: mula sa mga tawag ng ama at ina hanggang sa mga birong nauunawaan lang ng magkakapatid, doon nabubuo ang isang panimulang hugis ng sarili. Sa mga lokal na kwento at panitikan, nakikita ko kung paano naisasalamin ang mga pinagdadaanan ng isang komunidad—mga salita para sa sakuna, pag-ibig, kahihiyan, pag-asa—lahat ay nagsasalaysay ng kung sino kami at bakit kami umiindak sa ganitong paraan. Higit pa rito, ang pagbabasa ng mga nobela at tula—mga paborito kong muling-basa like ‘Florante at Laura’ o mga modernong koleksyon ng mga kabataan—ay nagbubukas ng mga iba’t ibang boses na makakatulong sa akin mag-ayos ng sarili kong boses. Nakita ko rin ang kapangyarihan ng code-switching sa mga usapan sa kanto at social media; hindi ito kahinaan kundi malikhaing tugon sa magkakaibang mundong kinabibilangan natin. Sa simpleng halimbawa: kapag nagsasalita ako ng wikang Filipino na may halong Batangas o Bisaya, nagiging mas malapit ang mga tao, nagkakaroon ng instant na koneksyon—iyon ang identity scaffolding na binubuo ng wika at panitikan. Sa huli, hindi lamang natin binibigkas ang mga salita—binubuo natin ang ating sarili sa bawat linya at taludtod, at iyon ang nagbibigay sa akin ng malalim na aliw at direksyon.