Paano Ginamit Ng May-Akda Ang Pantayong Pananaw?

Hoy, sobrang trip ko kapag may eksenang nag-aalok ng pantayong pananaw dahil nagbibigay ito ng pakiramdam na ‘wag pipiliin ng manunulat kung sino ang bida o tagapagkuwento — lahat may boto!’ Sa pelikula, example na agad ang classic na ‘Rashomon’ kung saan magkakaibang testimonya ng iisang pangyayari ang ipinapakita; hindi nito pinagpipilian kung alin ang totoo, kundi ipinapakita ang relatibong katotohanan sa mata ng bawat karakter. May mga anime at serye din na mahusay sa ganito: sa ‘Death Note’, halata ang switch ng tensyon tuwing magpapalit ng focalizer mula kay Light papunta kay L; pareho silang binibigyan ng eksenang mag-isip at gumawa ng hakbang, kaya pantay ang dami ng atensyon sa intelektwal na tunggalian. Gusto ko rin ang mga montage o split-screen na nagpapakita ng sabay-sabay na karanasan ng grupong karakter — parang orchestra na pantay ang nota. Sa personal, inuuna ko ang mga kuwento na ganito dahil mas malalim ang empathy at mas matamis ang paghahanap ng katotohanan kapag hindi lang isang tingin ang sinunod ko.

Sobrang nakakatuwa kapag naaalala ko kung paano ako unang nahulog sa mga kuwento dahil sa anime. Hindi basta-basta palabas sa telebisyon ang pinapanood ng kabataan ngayon; ito rin ang nagiging tulay nila patungo sa mas malalim na panitikan at iba't ibang anyo ng pagsasalaysay. Sa karanasan ko, ang pag-adapt ng isang nobela o manga sa anime—tulad ng epekto ng 'Your Lie in April' o ang emosyonal na paglago sa 'Anohana'—ay nagiging pampasigla para maghanap ng orihinal na teksto at iba pang akdang tumatalakay sa parehong tema. Hindi lang ito pagbabasa para lang sa aliw; natututo ring magbasa ang mga kabataan ng subtext, simbolismo, at konteksto ng kultura. Nakikita ko ang mga kaibigan ko na nagiging mas mausisa: nagrereklamo sila sa fidelity ng adaptasyon, pero nagiging daan iyon para magtanong kung ano ang naiwang detalye sa orihinal. Dahil dito, lumalawak ang kanilang bokabularyo at pang-unawa sa istruktura ng kuwento. Sa madaling salita, binubuksan ng anime ang pinto ng panitikan sa maraming kabataan sa isang paraan na mas relatable at mas visual. Para sa akin, masaya itong proseso—parang naglalakad ka sa dalawang mundo nang sabay.

Sa mga nakaraang taon, naging pabago-bago ang pananaw ko pagdating sa mga adaptasyon, maging ito man ay mula sa isang anime papuntang live-action, o mula sa isang nobela papunta sa isang laro. Kamakailan, pinag-isipan ko ang tungkol sa 'Death Note'. Ibinabahagi ko ang pakiramdam na parang may mga elemento Pang-mundong nailigtas sa mga bersyon ng anime kumpara sa live-action na bersyon na naisip kong medyo nahirapan sa titolo. Kaya naman, habang may mga tagahanga na tapos na ang isip tungkol sa kung ano ang makakakuha natin mula sa mga adaptasyon, ako naman ay naghahanap ng mga bagay na makakapagbigay ng halaga sa orihinal. Nagmula ang ideya na ang bawat adaptasyon ay may kanya-kanyang kakayahan na bigyan ang istorya ng bagong buhay, ngunit nakabatay pa rin ito sa kung paano ito ipinalabas. Kung may maganda at makatotohanang paglikha, sinasabi ko na dapat tayong maging bukas sa mga bagong interpretasyon na maaaring makilala sa mga dayuhang bersyon.

Naku, saka ko lang na-appreciate kung gaano kalalim ang pag-ikot ng pananaw ni Katara sa konsepto ng pamilya habang pinapanood ko ulit ang ‘Avatar: The Last Airbender’. Noon, bata pa siya at halos lahat ng kanyang pagkakakilanlan ay umiikot sa pagkawala ng kanyang ina at sa pagiging tagapangalaga ni Sokka — solid, protektado sa simpleng paraan ng pagiging magkapatid na magtatanggol sa isa’t isa. Ang galit at lungkot niya para sa nangyari sa kanilang tahanan ang nagmomotivate sa kanya, at kitang-kita mo ang determinasyon na hindi basta papayag na may mangyari pa sa kanila. Pagpasok niya kay Aang at sa buong grupo, nagbukas ang mundo niya sa ideya na ang pamilya ay hindi lang dugo. May mga sandaling mas pinili niyang ilaan ang sarili niya para sa iba — dahil sa responsibilidad bilang healer, bilang kaibigan, at bilang moral center ng grupo. Nakita ko dito ang paglumawak ng loob niya: from avenger-of-a-mother to protector and nurturer of a found family. Sa episode na ‘The Southern Raiders’ masasabi kong nag-peak ang internal conflict niya — gusto niyang maghiganti pero natutunan niyang hindi ito magpapalabo sa sugat na naroon. Sa huli, nabuo ang mas mature na pananaw: pamilya = mga taong pinipili mong alagaan at pinipili kang alagaan pabalik. Para sa akin, iyon ang isa sa pinakamagandang growth arcs sa palabas, kasi personal at totoo ang kanyang healing journey.

Isang pangunahing elemento sa karakter ni Crisostomo Ibarra sa nobelang 'Noli Me Tangere' ni Jose Rizal ay ang kanyang malalim na pag-unawa sa mga problema ng lipunan. Makikita na siya ay lumaki sa isang mayamang pamilya, ngunit hindi siya takot na harapin ang kayabangan at katiwalian sa kanyang paligid. Ang kanyang pagnanais na makakita ng pagbabago ay hindi lamang para sa kanyang sarili kundi para sa ikabubuti ng buong bayan. Pagbabalik niya sa Pilipinas mula sa kanyang pag-aaral sa Europa, dala niya ang mga ideya ng liberalisasyon at reporma, na sa tingin niya ay susi sa pag-unlad ng lipunan. Isang sentrong tema ay ang kanyang pag-asa na ang edukasyon ay makapagpapalakas sa mga Pilipino upang ipaglaban ang kanilang mga karapatan at makamit ang tunay na kalayaan mula sa mga mananakop. Isa pa sa dahilan kung bakit mahalaga si Ibarra ay ang kanyang pakikibaka sa nakasanayang mga tradisyon at pamahalaan. Ipinapakita nito na siya ay handang talikuran ang kanyang pribilehiyong buhay kung ito ay nangangailangan para sa ikabubuti ng nakararami. Sa kanyang paglalakbay, tila lumalabas ang mga kontradiksyon sa kanyang kalooban. Nais niyang ang mga tao ay maging mapanuri at makatuwiran, ngunit nahahamon siya sa isang lipunan na puno ng mga taong sumusunod sa bulag na tradisyon at huwad na awtoridad. Minsan, naiisip ko kung gaano ka-mahirap ang sitwasyon ni Ibarra. Ang labanan niya sa mga paniniwala at sistema ay tila umiiral pa rin sa ating lipunan ngayon. Ang kanyang mga pananaw ay tila nananatiling napapanahon, at ang pagkilos at pagsasakripisyo niya para sa kalayaan ay nagbibigay-inspirasyon sa atin na patuloy na humingi ng pagbabago sa ating sariling mga buhay at komunidad.

Kakaiba talaga ang naging pag-usbong ng mga inilathala na manga sa nakaraang dekada! Isang bagay na kapansin-pansin ay ang mas lumalawak na merkado hindi lamang sa Japan kundi maging sa iba pang bahagi ng mundo. Noong ang kamay ko ay nagsusulat pa lamang ng mga fan fiction sa manga, kailangan talagang maghanap ng mga pirated na bersyon, ngunit ngayon, napakalawak na ng access ng mga tao sa mga sikat na platform! Isipin mo, ang 'Shonen Jump' at ibang publisher ay mayroon nang mga digital na bersyon kung saan maaari mong basahin ang mga pinakahuling kabanata habang inilalabas ito. Nalulugod akong malaman na maraming tao ang nahuhumaling sa mga kwentong ito, kahit na hindi sila Japanese. Samantalang noong mga nakaraang taon, ang mga genre na migrant at indie manga ay sumisikat na rin, nagbibigay ng boses sa mga mas kakaibang kwento na hindi nakikita sa mainstream. Ang mga istorya mula sa mga batang manunulat na nakakaapekto sa mas nakababatang henerasyon ay nakakamanghang isipin! Nakita ko rin na mas kumikita ang mga bagong artist ngayon dahil sa internet; maraming indie manga creators na nagtatagumpay sa pamamagitan ng crowdfunding. Talaga bang naging mas madali na para sa kanila na ipakita ang kanilang mga likha at makuha ang puso ng mambabasa? Tila nagiging totoo ang kasabihang 'ang pagtuklas sa sarili ay maaaring maging simula ng tagumpay.' Maraming mga manga na nakikita ko sa aking mga daliri ang talagang nakakagulat. Napakalawak na ng saklaw ng mga tema, mula sa fantastical na mundo ng 'Attack on Titan' hanggang sa mga mas nagpapakita ng tunay na buhay tulad ng 'My Dress-Up Darling'. Ang mga nakaka-inspire na kwento at karakter, maraming kwento ng pag-asa at pag-aaral ang nakita ko na tila nakatulong sa mga tao sa buhay. Bawat taon, tila humuhubog ang mga bagong bahagi ng manga sa ating pananaw- isang bagay na hindi ko lubos maisip noong kalagitnaan ng 2000s nang ang mga anime at manga ay tila kasing dumadami lang ang mga bituin sa kalangitan!

Ang pag-ulan ay tila isang simpleng pangyayari, ngunit may dalang diwa at koneksyon na kayang baguhin ang ating pananaw sa mundo. Para sa akin, tuwing umuulan, para bang nagiging mas malikhain ang paligid at nagdadala ito ng maraming alaala, mga takot at pag-asa. Kapag umuulan, may mga pagkakataon na naiisip ko ang mga paboritong eksena sa mga pelikula o anime na may kasamang ulan tulad ng 'Your Name' at 'Weathering With You'. Ang mga ito’y nag-uumapaw ng emosyon na nais kong ipahayag, na may antig na nag-uudyok sa akin na muling pag-isipan ang aking mga karanasan at pananaw. Sa pinakapayak na anyo, ang ulan ay nagdadala ng buhay. Ang mga halaman na nagbibigay-sigla sa ating kapaligiran ay nagiging mas luntiang tanawin, at ito ang paalala sa atin na kahit gaano pa man ang hirap, mayroong muling pagsilang na nag-aantay. Kumakatawan ito sa paglilinis at pag-renew, tulad ng pag-ulan na humuhugas sa mga alikabok ng nakaraan. Ito ang pagkakataon na isipin natin ang mga bagay na nais nating baguhin sa ating sarili. Ang ulan ay nagiging simbolo ng pagninilay, at sa mga sandaling ito, madalas akong tinatanong ang aking sarili: Ano ba talaga ang mahalaga? Anong bahagi ng buhay ang nais kong pahalagahan? Higit pa rito, ang mga patak ng ulan ay tila nagiging alaala ng mga estranghero na umaabot sa akin. May mga pagkakataon na naglalakad ako sa kalsada, habang tinutukso ng malamig na ulan ang aking balat, nagdadala ito ng mga alaala ng mga kaibigan, mga tawanan, at mga simpleng sandali na dulot ng ulan. Nakakatulong ang ulan upang mahanap ang ating mga damdamin. Sa mga musika, lalo na ang mga jams na may kaugnayan sa ulan, doon ko natututuhan na mas lumayo pa sa mga pinagdadaanan ko at mapagtanto na lahat tayo ay magkakaugnay. Tila nagiging mas emosyonal at nagiging mas malalim ang mga pagninilay sa tuwing umuulan. Kaya't sa tuwing nakikita ko ang mga patak ng ulan na bumabagsak sa aking bintana, natutunan ko nang yakapin ito. Ang ulan ay hindi lang tubig; ito ay pagninilay, pag-asa, at pagbabago. Ang bawat patak ay parang mensahe na nagsasaad na sa kabila ng mga pagsubok, may mga pagkakataon tayong magsimula muli. Minsan iniisip ko, kaya nang sa ganitong pagkakataon, hindi na lang tayo nagiging tagamasid kundi mga aktibistang bumubuo ng ating sariling mga kwento sa ilalim ng luha ng langit.

Sa bawat kibot ng aking isip habang ako'y natutulog, parang may malaking nagbabago sa aking isipan. Ang pananaw ko sa aking mundo ay tila nagiging mas maliwanag bawat umaga, na para bang ang mga pangarap ko ay nagmumula sa malalim na kalaliman ng aking kaalaman. Naalala ko ang isang panaginip na nagbigay ng ibang damdamin sa akin; isang paglalakbay sa isang nakakaengganyong mundo na puno ng maliliwanag na kulay at kahima-himala. Sa mga oras na iyon, parang ako'y naging tauhan sa 'Spirited Away'—nasa kalagitnaan ng isang diwa at daigdig na nagbibigay ng aral at pagninilay-nilay. Lumabas ako sa panaginip na iyon na puno ng mga tanong at ang pagnanais na alamin ang mga sagot sa mga ito ay nagresulta sa mas malalim na pag-unawa sa sarili. Isang malaking bahagi ng aking pagbabago ng pananaw ang mga elemento ng anime na aking nakikita. Parang unti-unti kong nadidiskubre kung paano ang mga kwento at karakter na aking hinahangaan ay may analogies sa aking tunay na buhay. Nakakapagtaka na ang mga nauusong tema sa mga seryeng napanood ko, katulad ng pakikitungo sa mga hamon, ay nagpapalalim sa aking pananaw at nagtuturo sa akin na tanggapin pa ang mga problema. Ang 'Attack on Titan' ay nagbigay sa akin ng inspirasyon na kahit gaano kahirap ang buhay, laging may pag-asang dapat tayong abutin. Ang mga aral na ito ay nagsisilbing gabay sa akin sa aking mga pangarap at ambisyon. Sa aking mga pakikipag-chat sa mga kaibigan online, madalas kaming nagbabahagi ng mga karanasan mula sa mga panaginip at ang mga ito ay nagiging inspirasyon para sa iba. Hindi lamang ito nagdadala sa akin ng kasiyahan, kundi como nagiging tulay rin ito upang magkalinawan sa iba't ibang aspekto ng aking buhay. Ang pagbabago sa aking pananaw ay hindi lamang tungkol sa mga pagbabago sa imahe kundi pati na rin sa aking pakikitungo at pag-analisa sa mga araw na lumilipas. Tila isang proseso na walang hanggan, kung saan araw-araw ay may dalang bagong kaisipan. Minsan talaga, ang kadiliman ng gabi ay nagiging liwanag kinabukasan. Ang mga pangarap, gaano man ka-imposible, sino ang makakapagsabi kung saan sila maaaring dalhin? Ang mga ito ay nagsisilbing gabay sa akin, at sa pagbabagong ito, unti-unti kong natutunan ang halaga ng pagninilay-nilay at mga bagong pananaw na ibinibigay ng mga kwento sa akin.