Paano Umiiral Ang Mga Kulto Sa Modernong Pilipinas?

Sa bawat sulok ng Pilipinas, napakaraming kwento ng mga kulto at sekta na tila nakakaintriga at nakakabahala sa parehong oras. Kadalasan, ang mga grupong ito ay umuusbong mula sa mga pangangailangan sa espiritual ng mga tao, lalo na sa mga panahong puno ng takot o kawalang-katiyakan. Nakikita ko na ang mga kulto ay kadalasang nag-aalok ng mga solusyon sa mga problemang panlipunan at personal, at sa ganitong paraan, nagiging mga tagapagligtas ng ilang tao. Ang pagkakaroon ng isang charismatic leader na may malalim na charisma at kayang manghikayat ng mga tao ay susi sa kanilang pag-usbong. Narito ang ilang mga halimbawa ng mga grupong lumilitaw, kadalasang may mga teolohikal na misyon at mga ritwal na nagpapalakas ng kanilang samahan. Sa mga malalayong lugar, mas madaling makakita ng mga ganitong grupo dahil sa kakulangan ng access sa mga alternatibong pananaw. Sa pangkalahatan, ang mga kulto ay lumalabas bilang isang produkto ng konteksto, kultura, at mga isyung panlipunan na nag-do-drawing ng mga tao na umanib dito.

Ang mga ideolohiya ng mga kultong ito ay hindi lamang nakatuon sa espirituwal na aspeto kundi pati na rin sa mga isyung pansosyedad. Minsan, nagiging sentro ang mga ito sa mga pamayanan, nag-aalok ng mga aktibidad at pagsasanay na nagbibigay-aliw sa mga miyembro. Hindi maikakaila na maraming tao ang nahuhulog sa bitag ng mga kulto. Sa isang lipunang patuloy na hinahamon ng mga pagbabagong panlipunan, ang mga grupong ito ay nagiging tagapagtanggol ng mga ideya o paniniwala na tila nawawala sa mainstream. Iba’t ibang dahilan ang nag-uugnay sa mga tao sa ganitong mga samahan, mula sa simpleng paghahanap ng pagkakaibigan at suporta hanggang sa mas malalim na pagtakas sa kanilang mga problema. Sa isang aspeto, ito rin ay nagsisilbing salamin na nagbibigay-diin sa mga kakulangan ng tradisyonal na pamayanan sa pagbibigay ng suporta sa kanilang mga kasapi.

Sa katunayan, ang mga kulto ay masalimuot, kaya’t mahalaga na suriin at maunawaan ang mga ugat at epekto ng kanilang mga gawain. Ang kanilang pag-iral ay hindi basta-basta. Pinapakita nito ang pangangailangan ng lipunan na mas mabigyan ng pansin ang kalagayan ng mga tao, ang kanilang pag-uugali, at ang mga dahilan kung bakit sila pumipili ng ganitong mga landas.

Sa bawat pangkat, ang mga kulto ay nag-aalok ng pakikisalamuha at pagkakabuklod. Madalas silang nagpaparamdam sa mga tao na bahagi sila ng isang mas malaking layunin. Makikita natin na ang ganitong senaryo ay tila nakikita sa 'The Children of God', na naging kontrobersyal sa buong mundo. Ipinapakita nito na ang mga modernong kulto ay umiiral sa isang masalimuot na interaksyon ng paniniwalang espirituwal at mga tukso ng lipunan sa kasalukuyan. Makikita natin na ang pagkombina ng kultura, paniniwala, at kahirapan ay nagsisilbing mga baitang na nagpapalakas sa kanilang pag-iral.

Isang pahayag na hindi maikakaila ay ang pag-usbong ng mga kulto sa modernong Pilipinas ay nagmumula sa sama-samang karanasan ng mga tao. Ang mga tao ay madalas na naghahanap ng kahulugan at katatagan sa panahon ng pagsubok, at ito ang nagbibigay-daan sa mga kulto na makuha ang kanilang tiwala. Nakikita ko na marami sa mga kulturang ito ay may kinalaman sa mga tradisyunal na paniniwala at ritwal, kung saan sinasama nila ang modernong pananaw na nagiging kaakit-akit sa mga tao. Halimbawa, ang pagtanggap ng mga teknolohiya at mga ideolohiya mula sa ibang mga kultura ay nagbukas ng pinto para sa mga bagong interpretasyon ng espiritualidad na nakakasalubong ang mga Pilipino.

Minsan, ang mga grupo na ito ay bumubuo nang mabilis, mas lalo na kapag ang isang tao ay kumakatawan bilang isang tagapamagitan o propeta. Nakita ko ang ilang mga sanggunian ng mga lokal na kulto sa internet, at kadalasang nakakaengganyo ang kanilang presentasyon. Minsan, nagtataka ako kung paano nila nakukuha ang simpatya at suporta mula sa mga tao na tila kulang sa kaalaman sa mga ganitong isyu. Parang isang spiral na lumalalim habang nalulugmok ang isang tao sa kanilang ideolohiya. Samakatuwid, isang mahalagang bahagi ng kanilang umiiral na sistema ay ang pagkakaroon ng mga ritwal na nagpapalakas ng ugnayan at pagkakaisa ng kanilang mga kasapi.

Sa lahat ng ito, ang mga kulto ay tila may doble o triple na tao sa lipunan — nagiging suporta, pagkakaibigan, at samahan, ngunit sa huli, nagiging sanhi rin ng pagkaligaw sa kabatiran ng mga tao.