Sino Ang May-Akda Ng Ang Alamat Ng Araw At Gabi?

Sa baryo namin, tuwing gabi ay may nagkukwento tungkol sa dalawang magkapatid na palaging nag-aaway—ang Araw at ang Gabi. Minsan sinasabi ng mga matatanda na noon ay magkasabay silang naglalakad sa langit, hanggang sa nag-init nang husto ang mundo dahil sa sobrang ningas ng kapatid na Araw. Napilitan ang Gabi na humarap at itaboy ang Araw palayo, kaya nagkahiwalay sila at nagsimulang magbago-bago ang panahon. Bilang bata, naiintriga ako sa ganitong paliwanag: simple pero puno ng emosyon—selos, habag, at sakripisyo. May ibang bersyon namang sinasabi na may malaki at mabangis na hayop o diyos na humabol sa Araw, kaya tumatatakbo ito at umiiwan ng puwang para sa Gabi. Ang mga kwentong ito ang nagbigay hugis sa aming pananaw sa takbo ng oras: may dahilan ang dilim at liwanag, hindi lang basta pangyayaring pisikal. Ngayon, kapag tinitingnan ko ang pagbulusok ng araw tuwing dapithapon, naiisip ko pa rin ang mga boses ng lolo at lola—hindi perpekto bilang paliwanag sa agham, pero napaka-epektibo sa pagtuturo ng respeto sa ritwal, oras, at pagkukuwento sa komunidad.

Kapag sinabing alamat ng araw at gabi, para sa akin, naiiba ito dahil mas malalim ang paksa nito kumpara sa ibang alamat. Sa mga lokal na kwento, nababansagan ang alamat na ito na tila may malalim na simbolismo, na kumakatawan sa dualidad ng buhay. Ang alamat ay naglalarawan ng saloobin ng pag-ibig, pagkakaroon ng mga pagsubok, at ang pakikibaka para sa pagkakaisa. Halimbawa, sa isang kwento, ang araw at gabi ay mga nilalang na nahulog sa pag-ibig, ngunit sa mga katotohanan ng kanilang mga tungkulin, naging magkalaban sila. Ang ganitong tema ay nagbibigay sa atin ng mga aral kung paano natin tinatanggap ang pagkakaiba at mga pagsubok sa ating buhay. Bukod dito, ang alamat na ito ay nag-aalok ng mas komprehensibong pananaw sa mga sikolohikal na aspeto ng tao. Ang araw at gabi ay hindi lamang symbolo ng ilaw at dilim kundi pati na rin ng mga emosyon, kaya't napaka-aktibo ng kanilang ugnayan. Ang ganitong pagkakaugnay ay mas tila nagdedepende sa ating persepsyon sa mga bagay at kung paano natin tinitingnan ang mga sa ating paligid, kaya't nagbibigay ito ng ibang kabatiran at pagninilay. Isang mahalagang konsepto sa alamat na ito ay ang pag-aangkop at paglakas sa mga pagsubok na dala ng ating mga kalagayan. Nakakamangha kung paano ang araw at gabi ay naging simbolo ng balanseng yin at yang. Mahirap maunawaan ang isa kung wala ang iba, na parang sinasabi sa atin na ang ating mga hamon at tagumpay ay nagsisilbing bahagi ng kabuuan ng ating buhay. Kaya, sa kabila ng pagiging alamat lamang, tila mayroon itong mas malalim na mensahe na nagbibigay liwanag kung paano dapat tayong umunlad sa ating mga hamon at pag-asa.

May hawig siyang lihim na hindi mo agad malalaman: para sa akin, ang 'Alamat ng Araw at Gabi' ay hindi isang librong may malinaw na petsa ng unang paglalathala dahil ito ay isang kwentong-bayan na umusbong sa bibig ng maraming henerasyon. Bilang mahilig sa lumang kuwento, napansin ko na ang mga ganitong alamat ay karaniwang ipinapasa nang pasalita bago pa man ito dumikit sa papel. Maraming bersyon ang umiiral depende sa rehiyon at nagsimulang lumabas sa mga koleksyon ng mga kuwentong-bayan at school readers mula huling bahagi ng ika-19 na siglo hanggang sa ika-20 siglo. Ibig sabihin, wala talagang iisang orihinal na taon o may-akda na pwedeng ituro — iba-iba ang naitala sa iba't ibang akda at anthology habang unti-unting naitala ng mga tagapagtipon ng alamat. Kung naghahanap ka ng partikular na naka-print na bersyon, madalas makikita iyon sa mga aklat pambata o sa mga koleksyon ng mitolohiya na inilathala noong 1900s, at marami ring modernong adaptasyon hanggang ngayon. Personal, gusto ko ang ideya na ang kwento ay nabubuhay dahil patuloy itong nire-relate ng tao, hindi lamang dahil sa isang petsa ng paglalathala.

Uy, ang tanong mo ay parang pang-istorya sa akin habang naglalakad sa palengke ng mga libro—masaya pero medyo kumplikado. Ang totoo, ‘Ang Alamat ng Araw at Gabi’ ay isang kuwentong-bayan na maraming salin at bersyon, kaya wala talagang iisang ilustrador na pwedeng ituro bilang ang tanging gumawa ng larawan para dito. Maraming publishers at independent artists ang nag-interpret ng alamat na ito sa kani-kanilang estilo: may mga tradisyunal na linya at watercolor, may mga modernong flat-color digital, at may mga editions na minimal lang ang ilustrasyon. Kung may partikular na edisyong tinitingnan ka, kadalasan makikita ang pangalan ng illustrator sa title page o sa colophon sa likod ng libro. Bilang mambabasa, mas enjoy ako kapag nakita ko kung paano nagkakaiba-iba ang visual na pagpapakahulugan ng parehong kwento—tila bawat ilustrador nagbibigay-buhay sa ibang mood ng alamat. Kaya sa tanong mo, ang pinakamalinaw na sagot: iba-iba ang nag-illustrate, depende sa edisyon at publisher.

May isang kwento akong laging iniisip tuwing sumisikat at lumulubog ang araw—hindi lang dahil maganda ang tanawin, kundi dahil nagpapakita ito ng aral na paulit-ulit na binabalik sa atin ng alamat. Bilang isang taong mahilig magmuni-muni sa gabi habang nagkakape, nakikita ko sa 'Alamat ng Araw at Gabi' ang malaking leksyon tungkol sa balanse: hindi pwedeng puro liwanag o puro dilim lang, kailangan ng dalawa para gumana ang mundo. Kapag ang isang bahagi ay nanaig sa sobra-sobrang pagmamay-ari o inggit, may nangyayaring hiwa o paghihiwalay—parang sa kwento na nagkaroon ng away at pagkakalayo ng mga elemento. Bukod diyan, tinuruan ako ng alamat na respetuhin ang natural na ritmo ng pagbabago. Ang araw at gabi ay hindi kalaban; magkatuwang sila sa mas malaking siklo. Madalas kong gamitin ang aral na ito sa buhay ko—kapag hyper ako sa trabaho o sobra sa lakas, pinipilit kong huminto at magpahinga, at kapag tahimik naman, sinusubukan kong pumasok sa aksyon. Sa huli, ang pinaka-malalim na natutunan ko: huwag hayaang ang ego o takot ang magdikta kung kailan tayo magningning o magtahimik, kasi sa pagitan ng dalawang iyon nabubuo ang tunay na daigdig.

Sa alamat ng araw at gabi, may mga tauhang nagbibigay ng kakaibang kulay at kwento na tumatalakay sa mga pwersa ng kalikasan. Isa sa mga pangunahing tauhan ay si Bathala, ang Makapangyarihang Diyos kung saan lahat ng bagay ay nagmumula. Nagsisilbing tagapaglikha siya, na nagtakda ng mga batas sa kalikasan. Kasama niya si Liwayway, ang personipikasyon ng umaga, na nagdadala ng liwanag at pag-asa tuwing umaga at sumasalamin sa mga pagkakataon na ang lahat ay may posibilidad. Sa kabilang dako, nandiyan si Ulan, na kumakatawan sa mga ulap at nagdadala ng ulan sa mundo, at si Hatinggabi, ang nagpapakita ng dilim at nagpapahina sa mga tao, kundi ito rin ay nagdadala ng kapayapaan. Isang masining na pagsasalaysay ng pakikipagsapalaran at labanan sa pagitan ng liwanag at dilim, na nagpapakita ng kanilang ugnayan at epekto sa ating mga buhay. Marami ring kwento tungkol sa pagsasama at paghihiwalay nina Liwayway at Hatinggabi, na nag-uugat sa kung paano nila naiiba ang kanilang mga tungkulin. Ang kagandahan ng alamat na ito ay hindi lamang nakatuon sa mga tauhan kundi pati na rin sa simbolismong dala ng mga ito. Pinapakita nito na sa kabila ng pag-iral ng dilim ay may liwanag na sumusunod, kaya’t laging nagkakaroon ng pagkakataon sa buhay. Sa ganitong paraan, ang kwentong ito ay nagtuturo ng isang mahalagang aral tungkol sa balanse at pagkakasalungat sa ating mundo. Minsan iniisip ko, paano ba tayo nakaka-relate sa mga tauhang ito? Marahil ito ay dahil pinapakita nila ang araw-araw na laban ng mga tao na patuloy na nagtatrabaho para sa liwanag sa gitna ng mga hamon. Siya nga pala, napaka-espesyal din nito para sa akin hindi lamang dahil sa kabatiran sa likod ng mga tauhan kundi pati na rin sa mga alaala ng pagtuklas ng mga kwentong ito noong ako'y bata. Ang mga tauhang ito ay nagbigay inspirasyon sa akin na hangarin ang pagiging liwanag sa buhay ng iba. Sa kabuuan, ang mga tauhan sa alamat na ito ay hindi basta mga karakter lamang; sila’y simbolo ng pag-asa, laban, at pagbabago. Dumaan man ang mga pagsubok sa atin, tandaan na may Hatinggabi man, darating pa rin ang Liwayway. Ang kwento nila ay nagpapakita na ang bawat isa sa atin ay may bahaging ginagampanan sa malawak na tapestry ng buhay.

Ang alamat ng araw at gabi ay talagang nakakabit sa ating pagkakakilanlan bilang mga Pilipino. Sa bawat kwento ng ating mga ninuno, may mga aral na naipasa-pasa sa mga henerasyon, at ang alamat na ito ay hindi naiiba. Ang kwento ng araw at gabi ay tungkol sa pag-ibig, pagsasakripisyo, at ang walang katapusang siklo ng buhay. Kung ibig natin ng simbolismo, ang araw ay kumakatawan sa pag-asa, liwanag, at bagong simula, habang ang gabi naman ay nagdadala ng kaaliwan, pahinga, at mga alalahanin. Sa ating kultura, ang pagkakaiba ng liwanag at dilim ay sumasalamin sa ating mga karanasan. Sa mga pagtitipon, madalas na itinatampok ang mga kuwentong ito kung kaya’t nagiging mahalagang bahagi ito ng ating mga selebrasyon. Halimbawa, ang mga kwento sa mga burol ng bayan, o kaya'y tuwing piyesta. Ang pag-unawa sa alamat ng araw at gabi ay parang pagsilip sa ating mga pinagmulan, na nagbibigay inspirasyon upang patuloy tayong lumaban sa hirap at pasakit. Sa bawat pag-akyat ng araw, may dala itong panibagong pag-asa na dapat mong yakapin, habang ang pagdating ng gabi ay nagsisilbing paalala na kailangan nating matutong magpahinga at magmuni-muni. Laging nakatago ang simbolismo ng alamat na ito sa ating pang-araw-araw na buhay. Kapag magkasalungat ang mga opinyon at ideya, ang pag-alala sa kwentong ito ay nagtuturo sa atin na may lugar ang pagkakaiba sungay ng liwanag at dilim. Ang kahalagahan nito ay hindi lamang nakasalalay sa kasaysayan kundi pati na rin sa ating patuloy na pag-usbong bilang mga indibidwal at bilang isang komunidad. Ang mga kuwentong ito ay nag-uumapaw ng kaalamang dapat nating panatilihin at ipasa sa susunod na henerasyon.

Minsan, kapag binubuklat ko ang lumang picture book na may pumutok-pula at gintong takip, tahimik akong natatawa sa kung paano naging paborito ko ang bersyong laging binabanggit sa mga klase namin — ang tradisyunal na Tagalog na kuwento na karaniwang tinatawag na 'Alamat ng Araw at Gabi'. Para sa akin, ito ang pinaka-tanyag dahil ito ang madalas ituro sa elementarya at kadalasan ang unang bersyon na nakikita ng mga bata sa mga aklat-aralin, librarya, at mga simpleng puppet shows. May malinaw na balangkas: may tunggalian sa pagitan ng Araw at ng Gabi, dahilan kung bakit hindi sila sabay sa langit. Madaling tandaan, puno ng imahen, at madaling i-illustrate, kaya mabilis na kumalat sa iba't ibang rehiyon at inilimbag ng maraming publisher. Dahil sa pagiging classroom staple, nagkaroon ito ng maraming adaptasyon—mula sa mga nakakatawang picture books hanggang sa mga dramatikong pagtatanghal sa entablado. Kahit maraming lokal na baryasyon ang umiiral (may magmamahalan, may magkakapatid), ang bersyong iyon ang siyang lumago bilang cultural touchstone sa maraming henerasyon.