Sino Ang Mga Kasamang Nagbuo Ng Facebook Kasama Si Mark Zuckerberg?

Isang tunay na milestone sa kasaysayan ng teknolohiya, ang Facebook ay nilikha ni Mark Zuckerberg noong 2004 kasama ang kanyang mga kasama sa Harvard University. Ang inspirasyon sa likod nito ay tila umiikot sa ideya ng koneksyon at pakikipag-ugnayan. Isang pangunahing layunin ng Facebook ay ang makalikha ng isang platfrom kung saan maaaring makasali ang mga tao, balikan ang mga kamag-anak at kaibigan, at talakayin ang mga ideya. Sa mga araw na iyon, may mga pansamantalang social networks na nagawa na, ngunit wala pang lumampas sa kakayahan ng Facebook na bumuo ng isang online na pamayanan. Nakita ito ni Zuckerberg bilang isang paraan upang makapagbigay ng boses sa mga tao at makalikha ng mga interaktibong espasyo sa pamamagitan ng pagbabahagi ng nilalaman—mga larawan, kaganapan, at mga saloobin. Tulad ng maraming malalaking ideya, ang Facebook ay nagsimula sa isang maliit na proyekto. Ang kanyang orihinal na bersyon, na tinawag na ‘Thefacebook,’ ay nakatuon sa mga estudyante ng Harvard. Naglaon ito ay naging mas malawak at nag-alok sa mga tao ng kakayahan na lumikha ng mga profile, makipag-chat, at makipag-ugnayan sa iba, na nagbigay daan sa pag-usbong nito bilang isang pandaigdigang phenomenon. Sa pananaw ko, ang likha ni Zuckerberg ay hindi lamang isang simpleng social media; ito ay nagbukas ng mga pinto para sa mas malawak na komunikasyon at koneksyon na hindi pa nakikita noon. Sa huli, habang maraming kontrobersiya ang napapalibutan ng Facebook ngayon, hindi maikakaila na ang inspirasyon ni Mark Zuckerberg mula sa kanyang mga araw sa Harvard ay humuhubog pa rin sa paraan ng pakikisalamuha natin ngayong panahon, at tila patuloy pa rin ang kanyang misyon na baguhin ang mundo sa pamamagitan ng koneksyon.

Sobrang trip ko sa soundtrack ng 'Hana-bi'—at kapag sinabing sino ang gumawa nito, si Joe Hisaishi ang pangalan na agad na lumalabas sa isip ko. Nakilala ko siya dahil sa mga malalambing at malulungkot na melodiya niya; ang score niya para sa 'Hana-bi' (1997) ang perfect na halimbawa ng ganitong istilo: simple pero matindi ang emosyon. Ang mga piano motif at mga mahinahong string passages niya ay nagiging parang katahimikan sa gitna ng pagbabara ng eksena—parang sinasabi ng musika ang hindi kayang ilabas ng mga salita o dugo sa pelikula. Una kong napanood ang pelikula one late night marathon, at ang soundtrack ang dahilan kung bakit may parte pa rin ng eksena sa isip ko hanggang ngayon. Hindi flashy, hindi overworked—iyon ang nagustuhan ko; gumagamit siya ng puwang at katahimikan para palakasin ang epekto ng bawat nota. Alam kong kilala si Joe Hisaishi lalo sa mga gawa niya para sa maraming animated films, pero ang collaboration niya kay Takeshi Kitano sa 'Hana-bi' ang nagpakita sa akin ng ibang kulay ng musical storytelling. Kung titignan mo, rekomendado na pakinggan ang score bukod sa panonood ng pelikula—madalas kong pinu-play ang ilang tracks kapag gusto kong mag-focus o mag-reflect. Sa totoo lang, para sa akin ang musikang iyon ang puso ng pelikula—iba ang timpla ng dulo kapag kasama ang tunog na iyon.

Nakakatuwang isipin kung paano nagbago ang buong pelikula para sa akin dahil sa musika — ang soundtrack ng 'Your Name' ay gawa ng rock band na Radwimps. Ako mismo ay napaiyak sa ilang eksena dahil sa timpla ng kanilang mga awitin at instrumental na score. Si Yojiro Noda, ang frontman ng banda, ang pangunahing nagsulat ng mga kanta at nag-ambag nang malaki sa komposisyon; ramdam mo talaga na mula sa parehong puso at tinig ang mga tema. Naaalala ko pa kung paano tumagos ang 'Zenzenzense' sa simula, at pagkatapos ay dahan-dahan sumasabay ang mga mas malalalim na piraso na may mga string at synth na nakakabit. May balanse sa pagitan ng pop-rock sensibilities at cinematic textures — hindi lang basta soundtrack na pampalibot; kasama mo ito habang naglalakbay ang kuwento. Bilang taong madalas mag-replay ng pelikula at musika, naiintindihan ko na malaking bahagi ng emosyon ng pelikula ay dahil sa Radwimps. Hanggang ngayon, kapag naririnig ko ang ilan sa mga tugtog, bumabalik agad ang mga eksenang tumatatak sa akin at hindi lang basta nostalgia kundi malakas na pakiramdam ng pagkakaugnay.

Maraming salamat sa tanong na ito! Para sa mga tagahanga ng pelikulang 'Akin Ka', isang obra ng sinematograpiya na talagang pinasikat ang mga emosyon sa tabi ng bawat eksena, ang soundtrack nito ay nilikha ni Kiko Salazar. Ang kanyang kakaibang istilo sa musika ay nagbigay ng lalim at damdamin sa mga sandaling naging bahagi ng kwento. Para sa akin, ang pag-implement ng mga himig ni Kiko ay tunay na nakapagpapa-angat sa mga natatanging karanasan ng mga karakter sa pelikula, at hugot na hugot ang saya at sakit na tinangkang iparating. Pinahanga niya ang madla sa mga kaganapan sa buhay at pag-ibig, kaya naman siya ang mahusay na pagpili para sa pretty intense na tema ng pelikula na ito. Bilang tagahanga ng soundtrack, napansin ko na ang bawat nota ay parang nagsasalaysay ng kwento ng takot at pananabik. Si Kiko Salazar ay may talento na magpakuha ng tamang emosyon sa kanyang mga tunog mula sa romantikong tema hanggang sa masakit na mga pagkakataon. Hindi mo maiwasang mag-isip na ang kanyang musika ay parang pandagdag sa masayang alaala o masalimuot na karanasan. Ang mga detalyeng nailagay niya ay talagang naka-embed sa aking isip at puso, kaya bawat pagkakataon na marinig ko ang mga himig, naaalala ko ang mga mahahalagang eksena sa pelikula. Gusto ko ring i-highlight kung paano ang mga liriko at himig ay nakadagdag sa kalipunan ng mga karakter. Ang kabuuang sound design ay talagang nakatulong upang mapalutang ang drama ng kwento. Ang mga awitin ay nilikha hindi lamang para mag-ambag sa musical background, kundi pati na rin sa pagbibigay ng linaw sa mga saloobin ng mga protagonista. Ang pagkaka-hook sa pagitan ng musika at storyline ay talagang kahanga-hanga, kaya naman talagang nagustuhan ko ang bawat sandali ng 'Akin Ka'. Isang bagay pa na talagang naging kaakit-akit sa soundtrack ay ang paraan ng paglalagay ng mga tunog sa usaping Bisaya, na nagpapakita sa ating mga tradisyon at kultura. Personally, ang aspect na ito ay nagbigay ng ibang damdamin at pagtanaw sa mga tao na nag-musika ng mga ganitong himig. Hindi kaya siya isa sa mga dahilan kung bakit patok na patok ang 'Akin Ka' sa mga manonood?

Sa kasalukuyan, ang soundtrack para sa anime na 'Machi Kuragi' ay nilikha ni Yuki Hayashi, isang masigasig na kompositor na kilala sa kanyang mga kamangha-manghang gawa sa iba pang mga serye tulad ng 'My Hero Academia' at 'Haikyuu!!'. Ang kanyang istilo ay talagang pumapansin sa bawat emosyon ng kwento, at sa 'Machi Kuragi', na-capture niya ang magandang balanse sa pagitan ng drama at saya. Isa sa mga paborito kong aspeto ng kanyang musika ay ang paraan ng paglikha niya ng mga temang naaayon sa karakter na nagbibigay ng mas malalim na koneksyon sa mga manonood. Nakapagtataka kung paano ang bawat nota ay tila umaagos at sumasalamin sa mga kaganapan sa serye. Napakalakas ng epekto ng soundtrack, lalo na sa mga pivotal na eksena, na mas pinaiigting ang damdamin ng mga karakter. Ang dami kong alaala hinggil sa mga partikular na eksena na talagang na-highlight dahil sa kanyang mga musika. Naging daan ito upang madalas kong balikan ang mga paborito kong bahagi mula sa anime. Nakakatuwang isipin na habang naglalakbay tayo sa mga kwento ng mga karakter, kasalukuyan tayong nakikinig sa mga himig na nagdadala sa atin sa iba’t ibang dimensyon. Isang bagay na gusto ko ring banggitin ay ang pagkakaalam na ang isang mahusay na soundtrack ay hindi lamang isang background na musika kundi ang tunay na kaluluwa ng kwento. Gaya ng nabanggit, ang bawat tema ni Yuki Hayashi ay may malalim na kahulugan at kasaysayan. Makikita yan sa mahusay na pagkaka-fusion ng mga tradisyonal na instrumento at modernong tunog na kanyang pinagsama-sama. Ang bawat pahina ng musika ay tila isang kwento na naririnig at nararamdaman ng lahat, at kung paano ang lahat ng iyon ay nagbibigay ng isang mas masiglang karanasan sa mga tagapanood. Masasabing ang 'Machi Kuragi' ay hindi lang basta kwento kundi isang paglalakbay na nilikha sa tulong ng isang nananabik na kompositor. Ang seryeng ito ay nagbigay sa akin ng pagkakataong mag-isip tungkol sa mga epekto ng musika sa ating daloy ng emosyon at kung paano nito maisasaayos ang ating pananaw sa kwento. Ang pagkakatugma ng kanyang musika at ng narratives sa anime ay talagang bumubuo sa isang kahanga-hangang karanasan para sa bawat tagapanood.

Tumitiliw ako sa alaala ng baryo tuwing naiisip ko ang tanong na 'Sino ang sumulat o gumawa ng batangan?' Para sa amin noon, hindi talaga 'sinulat' ng isang partikular na tao ang batangan—ito ay produkto ng kolektibong pagkamalikhain ng komunidad. Nakuha ko ang ideyang ito mula sa mga kwento ng lola at mga kapitbahay: ang batangan ay lumitaw bilang bahagi ng oral tradition at pang-araw‑araw na paggawa, parang isang larong ipinapasa-pasa o kasangkapang gawa sa kawayan na may lokal na bersyon sa bawat lugar. Hindi pare-pareho ang anyo at pangalan nito, kaya mahirap i‑credit sa isang may‑akda. May mga pagkakataon ding naitala ng ilang manunulat o tagadokumento ang kanilang bersyon ng batangan—pero iyon ay adaptasyon o dokumentasyon, hindi ang orihinal na paglikha. Sa madaling salita, ang batangan ay mas malapit sa isang collective craft kaysa sa solo na likha, at iyon ang nagpapaganda ng kasaysayan nito sa puso ko.

Nakikita ko pa ang mga balita at talakayan noong panahon ng EDSA, kaya malinaw sa akin kung sino ang gumawa ng 'Saligang Batas ng 1987'. Ito ay binuo ng isang 48-member Constitutional Commission na itinakda ni Pangulong Corazon 'Cory' Aquino pagkatapos ng pag-alis ni Marcos sa poder. Pinamunuan ng komisyon si Cecilia Muñoz-Palma bilang chair at binuo nila ang draft sa loob lang ng ilang buwan matapos ang rebolusyon. Ang komisyon mismo ang nag-draft ng teksto, nagdaos ng mga deliberasyon at konsultasyon, at ipinasa ang kanilang bersyon para sa plebisito na ginanap noong 2 Pebrero 1987. Naaprubahan ito ng sambayanan at mula noon naging gabay para sa muling pagtatag ng demokrasya—mga probisyon tungkol sa Bill of Rights, separation of powers, at term limits ang ilan sa mga pinakaprominenteng pagbabago. Para sa akin, mahalagang tandaan na hindi ito gawa ng isang tao lang kundi ng isang kolektibong pagsisikap na tumugon sa malalim na sugat ng ating kasaysayan at maglatag ng bagong panuntunan para sa bansa.

Ang soundtrack ng 'Dilang Anghel' ay puno ng mga makabagbag-damdaming awitin na talagang umantig sa puso ng mga nakapanood. Isa sa mga pangunahing kompositor dito ay si Jim Paredes, isang kilalang figure sa industriya ng musika na bahagi ng Apo Hiking Society. Talagang nakaka-capture ng kanilang musika ang mga emosyon ng kwento. Bukod kay Jim, sinubukan din ng iba pang mga artist ang kanilang galing, tulad ng mga renowned na mga mang-aawit gaya ni Regine Velasquez na nagbigay ng mga makabagbag-damdaming boses sa mga kanta na ng imbento ng unang parte ng kwento. Sa mga sarswela at pelikula, ang tamang musika ay napakahalaga upang iparating ang mensahe ng kuwento. Dito rin makikita ang galing ni Gary Granada, isa pang mahuhusay na kompositor. May mga tunog silang gumigising sa mas malalim na damdamin na talagang nagpapakita ng hirap at tagumpay ng mga tauhan sa kwento. Habang unti-unting umuusad ang kwento, ang musika ay tumutulong upang makiliti ang damdamin ng mga manonood, kaya talagang mahalaga ang kanilang kontribusyon. Kung ikaw ay fan ng mga soundtrack sa mga lokal na pelikula, talagang mapapansin mo ang pagsasanib ng mga ito sa kwento. Minsan, ang mga awitin ay parang mga tulay na nag-uugnay sa bawat eksena, kaya’t mahalaga ang mga artist na ito sa pagbubuo ng 'Dilang Anghel'. Ang pagsasanib ng mga boses at himig ay hindi lang basta nagbibigay kulay sa pelikula, kundi talagang bumabalot sa kwento ng pag-ibig, pasakit, at tagumpay. Tiyak na maiinspire ka at madadala ka sa isa pang level ng emosyon habang pinapakinggan ang kanilang mga awitin.