ฉบับแปลไทยของพูห์ พาเวล แตกต่างจากต้นฉบับอย่างไร

ในมุมเชิงเทคนิคแล้วจุดต่างสำคัญมักอยู่ที่การเลือกเก็บรักษาจังหวะภาษาและการถ่ายทอดอารมณ์เสียดสีของต้นฉบับ ฉันมักจะสังเกตสามประเด็นหลักเมื่อเปรียบเทียบ:
- การแปลบทกวีและมุกคำ: ต้นฉบับบางครั้งเล่นกับจังหวะและเสียงพยัญชนะที่แปลตรง ๆ ไม่ได้ ฉบับไทยจึงมักต้องประพันธ์ใหม่ ซึ่งได้ผลทั้งดีและไม่ดี ข้อดีคืออ่านลื่น ข้อเสียคือสูญเสียความตั้งใจเดิม
- การเปลี่ยนชื่อสถานที่และชื่อตัวละคร: ชื่ออย่าง 'Hundred Acre Wood' หรือชื่อสัตว์บางตัวอาจถูกทับศัพท์หรือแปลความหมายให้คนไทยเข้าใจง่ายขึ้น นั่นทำให้ภาพโลกบางส่วนเปลี่ยนไป
- ภาพประกอบและแผนการตลาด: เลือกใช้ภาพแบบดิสนีย์หรือภาพใหม่ ความรู้สึกของเรื่องจะแตกต่างจากต้นฉบับที่มีลายเส้นของ Shepard มาก

ตัวอย่างจากการแปลอื่น ๆ อย่าง 'Винни-Пух' ของ Boris Zakhoder แสดงให้เห็นว่าการแปลที่กล้าปรับมากจะสร้างเวอร์ชันที่แตกต่างอย่างชัดเจน ฉันเห็นว่าฉบับไทยของ 'พูห์ พาเวล' ก็ยืนอยู่ในแนวทางเดียวกัน—เป็นการแปลเพื่อการรับรู้และความรักในภาษาไทย มากกว่าจะเป็นสำเนาที่ถอดแบบทุกม nuance ซึ่งก็เป็นทางเลือกที่ยอมรับได้ ขึ้นอยู่กับว่าผู้อ่านต้องการแบบไหนก่อนนอน

พอได้ลองอ่านฉบับแปลไทยที่ใช้ชื่อว่า 'พูห์ พาเวล' แล้วความประทับใจแรกคือมันเป็นสัตว์ตัวเดิมในน้ำเสียงและจังหวะที่ต่างไปอย่างชัดเจน ฉันพบว่าภาษาไทยในเล่มเลือกใช้สำนวนที่เป็นมิตรและกระชับกว่าเดิม ทำให้บทสนทนาและบทกวีที่ในต้นฉบับมีความละเมียดละไมกลายเป็นถ้อยคำที่ง่ายและเข้าถึงได้ทันที กระนั้นบางจุดของมุกแบบอังกฤษ—การประชดแบบสุภาพหรืออารมณ์ขันแฝงปรัชญา—ถูกลดความซับซ้อนลงจนความเปราะบางของเรื่องบางส่วนหายไป

การแปลบทกวีและเพลงเป็นพื้นที่ที่เห็นความต่างชัดสุด: จังหวะต้นฉบับที่เล่นกับเสียงพยัญชนะและการเว้นช่องว่างเพื่อความขบขันถูกปรับเป็นสัมผัสแบบไทยที่ให้ความสละสลวยแต่แลกมาด้วยการเปลี่ยนความหมายหรือรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ข้อความบรรยายเกี่ยวกับสภาพแวดล้อม เช่นชื่อของ 'Hundred Acre Wood' หรือการเรียกตัวละครอย่าง 'Eeyore' 'Tigger' ก็ได้รับการทับศัพท์หรือดัดแปลงให้ฟังเป็นมิตรกับเด็กไทย จนบางครั้งบุคลิกดั้งเดิมของตัวละครถูกชี้นำไปในทิศทางใหม่

ภาพประกอบและการจัดหน้าก็มีผลต่อการรับรู้โดยรวม ถ้าเป็นฉบับที่ใช้ภาพแบบดิสนีย์ หรือภาพใหม่ที่ไม่ใช่ของ Ernest H. Shepard อารมณ์เรื่องจะเปลี่ยนไปจากความอบอุ่นแบบวินเทจเป็นความสดใสทันสมัย ซึ่งส่งผลต่อการตีความฉากเงียบ ๆ ที่ในต้นฉบับเต็มไปด้วยน้ำเสียงเหงา-ขบขัน ฉันคิดว่านี่ไม่ใช่เรื่องผิด แต่เป็นการเกิดใหม่ของตัวละครในวัฒนธรรมภาษาไทย ที่น่าสนใจคือมันเปิดพื้นที่ให้ผู้อ่านไทยได้รู้จักพูห์ในแบบของตัวเอง มากกว่าจะเป็นสำเนาที่ตรงตามต้นฉบับเป๊ะ ๆ

แปลไทยฉบับนี้ทำให้ 'พูห์' ดูเป็นเพื่อนบ้านที่คุ้นเคยมากขึ้นกว่าที่คิด เสียงบรรยายถูกทำให้เข้าถึงง่ายและใช้สำนวนประจำวันที่เด็กอ่านแล้วไม่น่าจะสะดุด ฉันชอบการเลือกคำที่ทำให้ฉากธรรมดา ๆ ดูอบอุ่น เช่นฉากที่พูห์มานั่งคิดเรื่องน้ำผึ้ง ถูกพรรณนาให้เป็นกิจวัตรใกล้ตัวแทนที่จะเป็นการไตร่ตรองเชิงวนิพกแบบอังกฤษ

สิ่งหนึ่งที่รู้สึกต่างคือการตัดหรือการย่อบทบางตอนเพื่อให้เหมาะกับตลาดเด็กไทย งานแปลบางส่วนเลือกตัดบทบรรยายที่ยาวหรือบทกวีที่ยาก ซึ่งทำให้เล่าเรื่องไหลลื่นขึ้นแต่แลกมาด้วยการสูญเสียความลึกของมุมมองคนเล่า อีกอย่างที่เห็นชัดคือการปรับชื่อและมุกให้สื่อกับบริบทไทย เช่นการแปรคำเล่นเสียงหรือการใช้นามธรรมที่คนไทยคุ้นเคยซึ่งอาจทำให้ความละเอียดอ่อนของอารมณ์บางอย่างลดลงไปเล็กน้อย

ในฐานะแฟนรุ่นใหม่ ฉันรู้สึกว่าฉบับนี้เหมาะสำหรับเด็กไทยที่พึ่งจะรู้จักพูห์ แต่ถาใครต้องการรสชาติดั้งเดิมแบบ Edwardian ควรหาเล่มที่ยังคงภาพวาดของ Ernest H. Shepard ไว้ด้วย เพราะภาพและจังหวะภาษาร่วมกันสร้างบรรยากาศเฉพาะตัวที่การแปลสมัยใหม่อาจถ่ายทอดไม่ครบ