ชื่อกอลลั่มมีความหมายว่าอะไรและมาจากคำไหน?

ไม่มีตัวละครไหนในนิยายแฟนตาซีที่ทำให้ฉันรู้สึกร่วมและสยดสยองได้พร้อมกันเท่ากับกอลลั่มเลย — เขาเป็นตัวละครจากงานของเจ.อาร์.อาร์. โทลคีนที่ปรากฏทั้งใน 'The Hobbit' และบทหลักของ 'The Lord of the Rings' แต่ละเวอร์ชันเล่าเรื่องราวของเขาในมุมที่ต่างกันจนทำให้ภาพรวมชัดขึ้นว่ากอลลั่มไม่ได้เป็นแค่ตัวร้ายธรรมดา ฉันเห็นกอลลั่มเป็นคนตัวเล็ก ผิวซีด แทบไร้ไขมัน ดวงตาโปนโตที่ทำให้เห็นความหิวโหยในห้วงลึก มือยาวและกระดูก ปากมักจะสบถพึมพำกับของที่เขาเรียกว่า 'ของล้ำค่า' นิสัยของเขาจะแบ่งเป็นสองบุคลิกชัดเจน ระหว่างฝั่งที่ยังเหลือความเป็นมนุษย์อย่างสเมโกล (Sméagol) กับอีกฝั่งที่กลายเป็นสิ่งที่โทลคีนตั้งชื่อว่ากอลลั่ม พูดจาในรูปแบบกระซิบ กระสับกระส่าย และชอบขึ้นเสียงเมื่อความอิจฉาเข้าครอบงำ นักอ่านจะได้เห็นการต่อสู้ภายในนี้ชัดเจนในฉากที่เขาเดินหลงอยู่ใต้ภูเขาหรือเวลาที่ต้องเผชิญหน้ากับโฟรโดและแซม ภาพของกอลลั่มไม่ได้จบแค่รูปลักษณ์ภายนอก เขาสะท้อนความเสียหายจากอำนาจของแหวนหนึ่งวงที่ครอบงำจิตใจจนทำลายความสัมพันธ์และศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ สำหรับฉัน เขาเป็นตัวอย่างของความเศร้าโศกในโลกแฟนตาซี—ไม่ใช่แค่ศัตรูที่ต้องต่อสู้ แต่เป็นผลลัพธ์ของความโลภและการสูญเสียที่โทลคีนถ่ายทอดได้อย่างลึกซึ้ง

พูดถึง 'กอลลั่ม' ในแง่ของสินค้าที่ระลึกจากภาพยนตร์แล้ว รายการที่เจอได้บ่อย ๆ ทำให้หัวใจคนชอบสะสมพองโตเลยล่ะ ฉันชอบมองของชิ้นใหญ่ ๆ ที่แสดงงานปั้นละเอียด ๆ เพราะมันจับเอาบทบาทของตัวละครออกมาได้ชัดที่สุด เช่นชิ้นงานมาสคอตหรือมานุษยปั้นจากเวิร์คช็อปที่ผลิตลิขสิทธิ์อย่างเป็นทางการ ซึ่งรายละเอียดทั้งผิวหนัง ร่องรอยความผอม และท่าทางดูทรมานของตัวละคร มักทำออกมาได้ละเอียดยิบจนยืนดูได้เป็นชั่วโมง นอกจากชิ้นใหญ่แล้ว ของสะสมเล็ก ๆ อย่างฟิกเกอร์สไตล์มินิหรือฟังก์โกพ็อปก็เป็นตัวเลือกยอดนิยม เหมาะกับคนที่อยากตั้งโชว์บนชั้นหนังสือโดยไม่เปลืองพื้นที่ ส่วนเครื่องประดับจำลองอย่างแหวนหนึ่งวงที่ทำเหมือนใน 'The Lord of the Rings' ก็เป็นอีกแบบที่คนนิยมสวมใส่หรือเก็บไว้ในกล่องโชว์ เวลามองแล้วรู้สึกถึงบรรยากาศของภาพยนตร์ทันที การเลือกว่าจะเริ่มสะสมชิ้นไหน ขึ้นกับงบและพื้นที่เก็บของของเราเอง แนะนำให้มองหาของที่มีซีเรียลนัมเบอร์หรือมีใบรับรองคุณภาพสำหรับชิ้นที่มีราคาสูง ส่วนของเล็ก ๆ ที่ซื้อจากงานคอนเวนชันหรือร้านออนไลน์จากศิลปินอิสระก็มีเสน่ห์ไม่แพ้กัน เพราะได้ชิ้นที่มีเอกลักษณ์และบางครั้งทำออกมาในจำนวนจำกัด นี่แหละคือความสนุกของการตามสะสม กดหัวใจให้ความทรงจำจากหน้าจอด้วยของที่เรารักได้เลย

ภาพจำของ 'กอลลั่ม' ในหนังสือให้ความรู้สึกเป็นสิ่งที่น่าเวทนาและน่าสยดสยองไปพร้อมกัน — เขาไม่ได้ถูกสร้างขึ้นเพื่อโชว์เอฟเฟกต์หรือฉากบู๊ แต่เป็นการสำรวจการเสื่อมทรามของจิตใจที่ค่อย ๆ ครอบงำตัวตนเดิมของคนคนหนึ่ง ฉันชอบวิธีที่ในหนังสือ 'The Lord of the Rings' โทลคีนใช้ภาษากับมุมมองบรรยายเพื่อแสดงความขัดแย้งภายในของสเมียโกล/กอลลั่ม ทั้งการสลับชื่อ การใช้เสียงพูดที่เป็นเอกพจน์และพหูพจน์ และการแทรกความทรงจำเก่าของสเมียโกลเข้าไป ทำให้ผู้อ่านได้ยินทั้งเสียงของคนธรรมดาที่เคยเป็น และเสียงของสิ่งที่แห้งแล้งจากการครอบงำแหวน ในฐานะแฟนหนังสือ ฉันรู้สึกว่าเสน่ห์อยู่ที่ความไม่แน่นอนนี้ — เราถูกชักชวนให้สงสารและหวาดกลัวในเวลาเดียวกัน ในทางกลับกัน เวอร์ชันภาพยนตร์ของ 'The Lord of the Rings' เลือกทำให้ความขัดแย้งนั้นมองเห็นชัด ด้วยการใช้การแสดงของนักแสดงร่วมกับเทคนิคแอนิเมชันที่จับจิตวิญญาณของตัวละครได้อย่างน่าทึ่ง ฉากที่กอลลั่มทะเลาะกับตัวเอง กล้องโฟกัสที่ตาเหยี่ยวและการเคลื่อนไหวที่ฉับไว ทำให้คนดูเข้าใจการแยกส่วนในจิตใจได้ทันที แต่ก็แลกมาด้วยการลดทอนบางความละเอียดอ่อนของภาษาบรรยายในหนังสือ เช่นการไล่เรียงความทรงจำและความละเอียดของความเศร้า การดูทั้งสองเวอร์ชันร่วมกันทำให้ฉันยิ่งรักการเล่าเรื่องแบบตัวหนังสือ เพราะมันเติมจินตนาการที่ภาพอาจเลือกไม่ใส่เข้ามา

การที่ 'กอลลั่ม' กลายเป็นภาพแทนของความโลภและการสูญเสียตัวตนทำให้ผมหยุดคิดได้มากกว่าหนึ่งครั้ง มุมมองของผมคือเขาไม่ใช่แค่ตัวร้ายแบบดิบๆ แต่เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนว่าการยึดติดกับสิ่งเดียว—ในที่นี้คือแหวน—สามารถกัดกร่อนจิตใจและความเป็นมนุษย์ให้ค่อยๆ เลือนหายไป การเปลี่ยนจากสเมียโกล (Sméagol) ที่มีอดีตและความสัมพันธ์ มาสู่กอลลั่มที่มีแต่คำว่า 'Precious' แสดงให้เห็นถึงการถูกทำลายทั้งด้านจริยธรรมและอัตลักษณ์ ตัวละครนี้ตั้งคำถามกับเราเรื่องความรับผิดชอบ: คนที่กระทำผิดเพราะถูกครอบงำควรถูกตัดสินอย่างไร และการฟื้นฟูจิตใจเป็นไปได้แค่ไหน ฉากที่ผมชอบคือตอนที่ความขัดแย้งระหว่างสองบุคลิกผุดขึ้นมา ทั้งการยั่วเย้าและความพยายามชั่วขณะของสเมียโกลที่จะกลับไปเป็นคนธรรมดา มันสะท้อนให้เห็นว่าความชั่วร้ายบางอย่างไม่ได้มาจากคำสั่งของศีลธรรมเพียงอย่างเดียว แต่เกิดจากการสูญเสียความเชื่อมโยงกับผู้อื่นและตัวตนของตัวเอง เมื่อมองในบริบทร่วมสมัยกอลลั่มจึงกลายเป็นภาพสะท้อนของคนที่พ่ายแพ้ต่อการเสพติด ความโลภ หรือแม้แต่แรงกดดันจากปัจจัยภายนอก—เรื่องราวแบบนี้ทำให้ผมคิดว่าการตัดสินคนไม่ควรหยุดที่การกระทำเพียงอย่างเดียว แต่ต้องพิจารณาที่สาเหตุและการฟื้นฟูด้วย

วันแรกที่เห็นแววตาของกอลลั่มบนจอ มันทำให้ความรู้สึกทั้งสนุกและหลอนในเวลาเดียวกัน วันนั้นฉันตัดสินใจดู 'The Lord of the Rings' แบบจดจ่อมากกว่าที่เคย เพราะฉากที่กอลลั่มปรากฏเต็มไปด้วยรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่หนังใส่ใจอย่างเจาะลึก การแสดงของแอนดี้ เซอร์กิสควบคู่กับงาน CGI ของ Weta ทำให้ตัวละครที่ในหน้าหนังสือน่าจะดูเป็นเพียงคำบรรยาย กลายเป็นสิ่งมีชีวิตที่หายใจได้บนหน้าจอ เสียงหอน เสียงกระซิบ และการแยกบุคลิกระหว่าง Sméagol กับ Gollum ถูกแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนผ่านการเคลื่อนไหวของร่างกายและการเล่นสีหน้า เมื่อเทียบกับต้นฉบับ นิสัยบางอย่างถูกขยายเพื่อให้ผู้ชมเข้าใจปมภายในได้รวดเร็วขึ้น หนังเน้นให้เรารู้สึกเห็นใจมากขึ้นกับ Sméagol ก่อนที่เขาจะกลายเป็นกอลลั่มเต็มตัว มีการเพิ่มมุมกล้อง โฟกัสที่ดวงตา และให้บทสนทนาภายในแตกเป็นสองเสียงชัดเจน ซึ่งในหนังสือส่วนใหญ่เป็นการบรรยายความคิดภายในมากกว่า การตัดทอนและจัดลำดับเหตุการณ์บางอย่างก็เกิดขึ้นเพื่อความกระชับของพล็อต แต่แก่นเรื่องของการถูกครอบงำโดยแหวนยังคงเด่นชัด ฉันยังคงรู้สึกสะเทือนใจทุกครั้งที่เห็นฉากสุดท้ายที่ชะตากรรมของเขาผูกโยงกับแหวน และนั่นคือภาพจำที่ติดตาไปอีกนาน

แหล่งที่มาของชื่อ 'กอลลั่ม' เริ่มจากเสียงที่โทลคีนเขียนลงไปในเรื่องราวเล็กๆ ของเขาใน 'The Hobbit'. ในตอนที่โทลคีนวาดภาพตัวละครนี้ขึ้นมา เขาบรรยายถึงเสียงคอกรอก กลืน ๆ ที่เป็นลักษณะเฉพาะ ซึ่งกลายเป็นชื่อเรียกจนติดปาก — ชื่อภาษาอังกฤษ 'Gollum' มาจากเสียงนั้นโดยตรง ดังนั้นมันจึงเป็นชื่อที่มีลักษณะโอนมาตีโอเปีย (onomatopoeia) มากกว่าเป็นคำที่มีรากศัพท์ชัดเจน นอกจากเสียงแล้ว รากชื่อเดิมคือ 'Sméagol' ก็สำคัญไม่แพ้กัน นักภาษาศาสตร์มักชี้ว่าชื่อเวอร์ชันนี้มีรากมาจากคำภาษาแองโกล-แซกซอน หรือคำโบราณที่สื่อถึงการขุดหรือการซุ่มซ่อน ทำให้ภาพของตัวละครมีทั้งความเป็นสิ่งมีชีวิตที่อยู่ใต้โลกและความเก่าแก่ทางภาษา ซึ่งสอดคล้องกับการนำเสนอว่าเขาเป็นฮ็อบบิทกลุ่มสโตร์ที่ถูกชิงบังเกิดเป็นคนลึกลับไปทีละน้อย สิ่งนี้ทำให้ฉันรู้สึกว่าการตั้งชื่อของโทลคีนไม่ใช่แค่เสียง แต่มันคือการผสมผสานระหว่างเสียง ภูมิหลังทางภาษา และจิตวิญญาณของเรื่อง ในมุมมองของคนอ่าน ที่ชื่อและแรงบันดาลใจเชื่อมโยงอย่างแยบคาย ทำให้ตัวละครไม่ใช่แค่สัตว์ประหลาด แต่เป็นภาพสะท้อนของการเสื่อมสภาพทางจิตใจและความโลภ เสียง 'gollum' ที่ถูกทำให้เป็นชื่อกลายเป็นเครื่องหมายของความแตกแยกด้านใน และทำให้ฉันหยุดคิดถึงการตั้งชื่อตัวละครอื่น ๆ ว่าแค่เสียงเดียวสามารถให้บริบทและอารมณ์ได้มากขนาดนี้