ดอกกระถินกินได้ไหมและมีคุณค่าทางโภชนาการอย่างไร?

พูดตามตรง ดอกกระถินกินได้แน่นอนและเป็นวัตถุดิบบ้าน ๆ ที่ผมชอบหยิบมาเล่นกับรสในครัวบ่อย ๆ ดอกชนิดที่คนไทยนำมาปรุงอาหารมักเป็นดอกของต้นในวงศ์ถั่ว ซึ่งมีเนื้อสัมผัสกรอบนุ่มและกลิ่นดอกอ่อน ๆ เมื่อปรุงสุกรสจะค่อนข้างกลมกล่อม ไม่หวือหวาเหมือนดอกไม้กินได้บางชนิด แค่ต้องระวังเล็กน้อยเรื่องการช้อนเอาเกสรหรือส่วนที่แข็งออกก่อนนำไปกิน เพราะบางคนอาจไม่ชอบติดเคี้ยว นอกจากนี้การลวกสั้น ๆ หรือปรุงร้อนยังช่วยลดกลิ่นและทำให้เนื้อนิ่มขึ้น เหมาะจะเอาไปผัด ทอด ชุบแป้ง หรือยำกับน้ำยำรสจัด

ด้านคุณค่าทางโภชนาการ ดอกกระถินให้พลังงานไม่สูงมาก แต่มีไฟเบอร์และโปรตีนในปริมาณที่น่าสนใจเมื่อเทียบกับผักดอกทั่วไป นอกจากนั้นยังพบวิตามินซี วิตามินเอในรูปเบต้าแคโรทีนเล็กน้อย และแร่ธาตุอย่างแคลเซียมและธาตุเหล็ก ซึ่งทำให้ดอกนี้เป็นตัวเสริมที่ดีเมื่อกินกับอาหารที่มีไขมันหรือคาร์โบไฮเดรตสูง จุดเด่นอีกอย่างคือสารต้านอนุมูลอิสระและฟลาโวนอยด์ที่พบในดอกไม้ตระกูลถั่ว ช่วยเรื่องการอักเสบระดับเล็ก ๆ และให้รสสัมผัสที่สดชื่น แต่ก็ต้องบอกตรง ๆ ว่าปริมาณวิตามินกับแร่ธาตุไม่ได้สูงพอจะมาแทนผักใบเขียวอื่น ๆ จึงควรเป็นส่วนหนึ่งของเมนูหลากหลายมากกว่าพึ่งพาเพียงอย่างเดียว

มีข้อควรระวังที่ผู้กินควรรู้: พืชบางชนิดในกลุ่มกระถินอาจมีสาร 'ไมโมซีน' ซึ่งถ้าได้รับในปริมาณมากและต่อเนื่อง อาจทำให้เกิดผลกระทบได้กับคนหรือสัตว์บางชนิด การปรุงสุกและกินเป็นครั้งคราวปกติจะปลอดภัยสำหรับคนทั่วไป แต่ผู้ที่มีอาการแพ้พืชในตระกูลถั่วควรกินด้วยความระมัดระวัง และคนท้องหรือให้นมบุตรถ้ามีความกังวลก็สามารถลดปริมาณหรือปรึกษาแพทย์ได้ การเก็บรักษาดอกให้สดและล้างให้สะอาดก็สำคัญ เพราะดอกอ่อนเก็บนานอาจเหี่ยวและรสเปลี่ยนได้

ในมุมครัวที่บ้านผมชอบเอาดอกกระถินมาทำยำคลุกกับมะนาว น้ำปลา พริกขี้หนูกับหอมแดงบาง ๆ ให้รสแปลกใหม่ และมีครั้งหนึ่งทำเป็นชุบแป้งทอดกรอบเสิร์ฟกับน้ำจิ้มหวานเปรี้ยวแล้วติดใจมาก เหมาะกับการเป็นของทานเล่นหรือเป็นผักเคียงจานหนักอย่างแกงหรืออาหารทอด สรุปคือดอกกระถินเป็นวัตถุดิบเรียบง่ายที่ให้ทั้งรสและประโยชน์ถ้าใช้เป็นส่วนหนึ่งของมื้ออาหารอย่างสมดุล ส่วนตัวผมคิดว่ามันมีเสน่ห์แบบบ้าน ๆ ที่ทำให้มื้อธรรมดาดูมีอะไรขึ้นมาได้จริงๆ