ตัวละครหลักใน ธรณีนี่นี้ใครครอง มีภูมิหลังอย่างไร?

พอได้อ่าน 'ธรณีนี่นี้ใครครอง' มุมมองผมสั้นๆ คือเรื่องนี้เล่าเรื่องคนกับที่ดินผ่านตัวละครที่แต่ละคนมีภูมิหลังเป็นตัวกำหนดชะตาชีวิตอย่างเจ็บปวด ตัวละครหลักไม่ใช่แค่คนใดคนหนึ่ง แต่เป็นเครือข่ายของคนหลายรุ่น: เจ้าของที่ดินรุ่นเก่าได้อำนาจเพราะบรรพบุรุษและทรัพย์สิน ชาวบ้านต้องพึ่งพาผืนดินเพื่อเลี้ยงชีพและถูกบีบจากโครงสร้าง ส่วนคนหนุ่มสาวที่กลับมามักมีความรู้สึกขัดแย้งระหว่างอุดมคติกับความเป็นจริง

ผมมองว่าสิ่งที่ต่างจากนิยายเกี่ยวกับแรงชนอีกหลายเรื่องคือการให้ภูมิหลังกับตัวละครแบบเป็นชั้นๆ — ทั้งเศรษฐกิจ ครอบครัว วัฒนธรรม และความสัมพันธ์ทางอำนาจกระจายไปยังทุกตัวละคร ทำให้เวลาเขาตัดสินใจหรือทำผิดพลาด เราเข้าใจเหตุผลเบื้องหลังได้ ไม่ใช่แค่โกรธหรือรัก แต่เห็นสาเหตุจากอดีตของพวกเขา เหมือนว่าเรื่องนี้ทำให้การต่อสู้เพื่อที่ดินมีหน้าตาเป็นมนุษย์ และนั่นทำให้ผมติดตามจนจบอย่างไม่อยากปล่อยมือ

ยิ่งอ่าน 'ธรณีนี่นี้ใครครอง' ยิ่งรู้สึกว่าตัวละครแต่ละคนถูกปั้นมาเหมือนคนจริง ๆ ที่พะว้าพะวงกับที่ดิน ครอบครัว และอำนาจ มากกว่าจะเป็นแค่ตัวแทนแนวคิดเดียวๆ

ผมมองว่าตัวละครหลักของเรื่องแบ่งออกเป็นกลุ่มชัดเจน กลุ่มแรกคือตระกูลเจ้าที่ดิน — คนเหล่านี้มีรากเหง้าทางสังคมชัดเจน เติบโตมากับอภิสิทธิ์ ความมั่นคงทางทรัพย์สิน และวิธีคิดที่สืบทอดจากรุ่นก่อน ภูมิหลังส่วนใหญ่เป็นความผูกพันกับผืนแผ่นดิน มีความรู้เรื่องการจัดการที่ดิน รูปแบบการปกครองแบบชุมชนชนบท และการต่อรองอำนาจกับรัฐหรือกลุ่มทุน กลุ่มที่สองคือชาวไร่ชาวนาและคนในชุมชนชนบท — พวกเขามีพงศาวดารทางความยากจน ถูกผลักไสจากระบบ เป็นคนที่เข้าใจที่ดินในเชิงปฏิบัติ แต่อ่อนแอในเชิงอำนาจ การสูญเสียที่ดินหรือการถูกบีบให้ย้ายเป็นส่วนหนึ่งของภูมิหลังที่ขับเคลื่อนการกระทำและแรงจูงใจ

อีกกลุ่มที่สำคัญซึ่งผมชอบคือคนหนุ่มสาวหรือผู้มีการศึกษาที่กลับมาสู่ชนบท พวกเขามาจากเมืองหรือจากโรงเรียน มีความคิดใหม่ๆ ต้องการปฏิรูป แต่ต้องชนกับข้อจำกัดทางวัฒนธรรมและแรงกดดันจากคนเก่า ภูมิหลังพวกนี้มักประกอบด้วยการศึกษาในกรุงเทพฯ หรือที่อื่นๆ ประสบการณ์ทางการเมือง และความรู้สึกว่าต้องเปลี่ยนแปลงระบบเพื่อความยุติธรรม ส่วนตัวละครตัวร้ายในแง่สังคมไม่ใช่คนเลวล้วนๆ แต่เป็นคนที่เติบโตมากับระบบที่ให้ผลประโยชน์กับตนเอง — พวกเขามีภูมิหลังของการได้ผลประโยชน์จากโครงสร้างเดิม การเชื่อมโยงกับข้าราชการท้องถิ่น หรือการมีเครือข่ายทางเศรษฐกิจ

ฉากที่ทำให้ผมเข้าใจภูมิหลังของตัวละครมากที่สุดคือฉากที่พูดถึงความเป็นเจ้าของและพิธีกรรมการสืบทอดที่ดิน — มันเผยทั้งความภูมิใจ ความกลัว และแรงกดดันระหว่างรุ่นอย่างชัดเจน อ่านแล้วรู้สึกว่าตัวละครไม่ได้เป็นเพียงบทบาทบนหน้ากระดาษ แต่เป็นคนที่มีอดีต เหตุผล และเงื่อนไขทางสังคมคอยผลักดันให้ทำสิ่งต่างๆ เป็นเรื่องที่คงอยู่ในหัวผมไปอีกนาน