ตำหนักทิพย์พิมาน มีฉบับนิยายต้นฉบับหรือไม่?

ฟังในฐานะคนที่ดูงานหลายเวอร์ชันแล้ว ผมมองว่าเรื่องนี้เดินทางไปมาได้หลายรูปแบบและไม่เคยจำกัดตัวเองอยู่กับรูปแบบเดียว โดยเฉพาะในยุคสมัยที่เรื่องเล่าถูกขยายจากหน้าจอไปสู่หนังสือและกลับกัน บางกลุ่มผลิตนิยายฉบับแฟนเมดหรือฉบับดัดแปลงตามละคร ซึ่งมีความต่างทั้งโทนและมุมมอง ตัวอย่างที่คล้ายกันคือ 'Avatar: The Last Airbender' ที่มีสื่อรองรับหลากหลายรูปแบบ ทั้งนิยายการ์ตูนและเล่าเสริมหลังฉาก

จุดที่ผมมักพูดถึงกับเพื่อนคือคำว่า "ต้นฉบับ" — ถ้าให้ตีความแบบเข้มงวด ต้นฉบับมักหมายถึงงานที่ผู้สร้างต้นเรื่องเขียนไว้ก่อนจะถูกเอาไปดัดแปลง ในกรณีของ 'ตำหนักทิพย์พิมาน' รูปแบบต้นทางมักเป็นสคริปต์ฉบับละครหรือเรื่องสั้นที่เผยแพร่ในช่องทางไม่เป็นทางการ ทำให้บางครั้งมีนิยายฉบับ "ต่อยอด" ที่คนเขียนขึ้นทีหลังเพื่อขยายโลก แต่ไม่ได้เป็นต้นฉบับก่อนหน้าที่ทีมผลิตนำมาสร้างภาพ ฉะนั้นถ้ามีคนถามอย่างตรงไปตรงมาว่า "มีนิยายต้นฉบับไหม" คำตอบที่ผมให้ในมุมนี้คือ: มีงานเขียนเป็นแหล่งที่มาในลักษณะต่าง ๆ แต่ไม่ใช่นิยายต้นฉบับแบบเป็นเล่มเดียวที่ยืนยันได้ทันที

พูดตรง ๆ ว่าผมมองแบบเรียบง่าย: มีทั้งนิยายที่เขียนขึ้นหลังจากละครดัง และมีฉบับย่อที่หยิบเอาไปตีพิมพ์เป็นหนังสือเพื่อตอบสนองแฟน ๆ แต่หากหมายถึง "นิยายต้นฉบับ" ในความหมายดั้งเดิมว่ามีเล่มก่อนการถ่ายทำหรือการแสดงครั้งแรก ผมเชื่อว่ากรณีนี้ไม่ชัดเจนเหมือนงานอย่าง 'Game of Thrones' ที่เริ่มจากนวนิยายแล้วจึงกลายเป็นซีรีส์

ผมชอบมองเรื่องนี้แบบเปิดกว้าง เพราะการที่เรื่องเล่าจะมีชีวิตต่อได้ก็เพราะคนหยิบมันไปเล่าใหม่ ไม่ว่าจะเป็นนิยายขยายความ หนังสือฉบับนิยายเรียบเรียงใหม่ หรือแม้แต่แฟนฟิคสั้น ๆ สำหรับคนที่อยากอ่านความละเอียดมากกว่าที่เห็นบนจอ นิยายฉบับดัดแปลงมักให้มุมมองในใจตัวละครมากขึ้น เป็นอะไรที่เติมเต็มอารมณ์ได้ดี และนั่นทำให้ผมเพลิดเพลินได้ทุกครั้งที่เจอฉบับไหนที่ตั้งใจทำจริงจัง

แปลกใจเหมือนกันที่หัวข้อนี้ถูกหยิบมาถามบ่อย ๆ — ในฐานะแฟนรุ่นเก่าที่ชอบสำรวจต้นกำเนิดเรื่องเล่า ผมเห็นภาพของ 'ตำหนักทิพย์พิมาน' ถูกพูดถึงทั้งในแบบนิยายและฉบับละครเวที แต่ถ้าถามตรง ๆ ว่ามี 'ฉบับนิยายต้นฉบับ' แบบเป็นเล่มเดียวชัดเจนหรือไม่ คำตอบที่ผมให้คือ มันมีร่องรอยของงานเขียนดั้งเดิมในรูปแบบนิยายลงตอนหรือซีเรียลไลซ์ แต่ไม่ได้ถูกตีพิมพ์ครั้งแรกในรูปแบบนวนิยายแบบเป็นเล่มที่มี ISBN แล้วออกวางขายทั่วไปเหมือนงานวรรณกรรมเชิงพาณิชย์อื่น ๆ

ในความทรงจำการอ่านของผม เหตุการณ์ การพรรณนา และความสัมพันธ์ตัวละครบางอย่างชัดเจนว่าเหมาะกับการเล่าแบบเชิงวรรณกรรม จึงมีคนเขียนต่อ ขยายความ แล้วเผยแพร่แบบเอพิโสดในบล็อกหรือเว็บบอร์ด ซึ่งต่อมาบางฉากได้รับการหยิบไปดัดแปลงเป็นฉากละครหรือสคริปต์เวอร์ชันต่าง ๆ เหมือนกับงานที่ได้รับชีวิตสองครั้ง เช่นกรณีของ 'บุพเพสันนิวาส' ที่เคยเดินทางทั้งจากนวนิยายสู่ละครและกลับมาเป็นหนังสือแบบตีพิมพ์ใหม่

ส่วนที่ผมชอบคือการได้เห็นความต่างระหว่างเวอร์ชันที่อ่านกับเวอร์ชันที่ดู: บทสนทนาในนิยายมักละเมียดละไมกว่า ขณะที่ฉากบนเวทีหรือหน้าจอเน้นจังหวะและภาพมากกว่า ทำให้ถ้าคุณคาดหวังนิยายต้นฉบับแบบเป็นเล่ม อาจรู้สึกว่าไม่มีตรงตามนิยามนั้นเป๊ะ ๆ แต่ถ้ารับได้กับนิยายซีเรียลหรือแฟนฟิคที่กลายเป็นรากของงาน แค่นั้นก็มีความสุขอยู่ไม่น้อย