นักอ่านอยากรู้ความแตกต่างระหว่างนิยายกับซีรีส์ซ่อนเงารัก

สิ่งหนึ่งที่ชัดเจนคือการสื่ออารมณ์ระหว่างสองรูปแบบต่างกันมาก ผมชอบมุมมองแบบรวบรัดของนิยายที่ให้เราหยุดคิดได้เอง แต่พอดู 'ซีรีส์ซ่อนเงารัก' ก็พบว่าพลังของเสียงดนตรี สีหน้าของนักแสดง และการตัดต่อสามารถยกระดับฉากเดียวให้ยิ่งใหญ่ขึ้นทันที

อีกมุมหนึ่งคือปริมาณข้อมูล: นิยายมักเล่าได้ครบกว่า แต่ในจอมีข้อจำกัดเรื่องเวลาและงบประมาณ ทำให้บางฉากยาว ๆ ในหนังสือถูกย่อหรือย้ายไปเป็นเบื้องหลัง ขณะที่ซีรีส์บางครั้งเพิ่มฉากใหม่เพื่ออธิบายตัวละครให้คนดูทั่วไปเข้าใจได้เร็วขึ้น ตัวอย่างเช่นงานดัดแปลงที่ผมเคยชอบคือ 'The Hunger Games' ที่หลายฉากในหนังถูกย่อแต่ภาพรวมของความขัดแย้งยังคงอยู่

ถ้าต้องสรุปแบบรวบรัด: ถ้าชอบสำรวจความคิดและรายละเอียดเลือกอ่าน ถ้าชอบอิมแพคทางสายตาและความรู้สึกรวดเร็วก็เลือกดู แต่ผมมักชอบทั้งสองเวอร์ชัน เพราะแต่ละแบบให้มุมมองไม่เหมือนกันและเติมเต็มกันได้ดี

ความต่างพื้นฐานที่ทำให้ผมตื่นเต้นคือวิธีการเล่าเรื่องที่เปลี่ยนจาก ‘ข้างใน’ เป็น ‘ข้างนอก’ เสมอ

การอ่านนิยายจะได้เจอกับภาษาที่ซอยชั้นความคิดของตัวละครออกมาเป็นชั้นๆ — ความทรงจำ ความลังเล และเหตุผลภายในทุกจังหวะที่ผู้เขียนต้องการให้คุณหยุดคิด ในขณะที่เมื่อเรื่องเดียวกันถูกถ่ายทอดเป็น 'ซีรีส์ซ่อนเงารัก' ความลึกของความคิดต้องถูกแปลงเป็นภาพ สีหน้า บทพูด และจังหวะดนตรี เพราะฉะนั้นฉากที่ในนิยายอาจเป็นหน้าสองหน้าที่เล่าอดีต กลายเป็นมอนทาจสั้น ๆ หรือเฟลชแบ็กในซีรีส์แทน

มุมมองที่สองคือการจัดจังหวะและโครงเรื่อง ผมชอบที่นิยายสามารถซอยพล็อตรองเป็นบทยาวๆ ได้ และไม่ต้องกลัวผู้ชมออกจากเรื่อง แต่ว่า 'ซีรีส์ซ่อนเงารัก' ถูกบังคับให้คำนวณเวลาแต่ละตอน การตัดเนื้อหาออกหรือขยายฉากบางส่วนเป็นเรื่องจำเป็น ผลลัพธ์คือบางตัวละครรองอาจโดดเด่นน้อยลง หรือมีฉากใหม่ที่สร้างขึ้นมาเพื่อการเล่าแบบภาพยนตร์ซึ่งนิยายไม่มี

ท้ายสุด เรื่องอารมณ์และโทนเป็นสิ่งที่เปลี่ยนมากที่สุด ผมชอบฉากอึดอัดในนิยายเพราะได้อยู่กับตัวละคร แต่พอเห็นนักแสดงเล่นด้วยสายตา มันมีพลังอีกแบบหนึ่ง ฉากสุดท้ายของเรื่องในทั้งสองเวอร์ชันอาจให้ความรู้สึกต่างกันอย่างสิ้นเชิง เหมือนที่เคยเห็นการดัดแปลงจากนิยายไปสู่ภาพยนตร์อย่าง 'Blade Runner' ที่ความหมายถูกปรับให้สอดคล้องกับภาษาภาพ ซึ่งทำให้ทั้งนิยายและซีรีส์มีคุณค่าในตัวเอง ไม่ใช่เพื่อหาว่าเวอร์ชันไหนดีกว่า แค่อยากให้มองว่าเป็นประสบการณ์คนละแบบกันเท่านั้น

ไม่ใช่ทุกฉากจาก 'นิยาย' จะย้ายขึ้นจอได้ตรงๆ เพราะแทบทุกอย่างที่ไม่ใช่บทสนทนา จะต้องถูกแปลงเป็นสัญลักษณ์หรือลำดับภาพ ผมเคยรู้สึกแปลกใจมากกับการตัดบทบรรยายยาว ๆ ในเวอร์ชันซีรีส์ บางครั้งก็ได้เห็นการเติมฉากใหม่ที่ไม่ได้อยู่ในต้นฉบับเพื่อลดช่องว่างระหว่างสิ่งที่ตัวละครคิดกับสิ่งที่ผู้ชมเห็น

อีกประเด็นที่ชัดคือการตีความตัวละคร เมื่ออ่านนิยาย เราได้สร้างภาพตัวละครจากคำบรรยายและจินตนาการ แต่ใน 'ซีรีส์ซ่อนเงารัก' ผู้กำกับและนักแสดงส่งผ่านบุคลิกนั้นในรูปแบบที่ชัดเจน การแคสต์นักแสดงจึงกลายเป็นการตีความอย่างหนึ่ง — บางครั้งทำให้ตัวละครมีมิติใหม่ หรือบางครั้งก็ทำให้ความละเอียดบางอย่างหายไป ลองคิดถึงการดัดแปลงอย่าง 'Gone Girl' ที่การนำเสนอของหนังทำให้บางจุดเด่นขึ้นและบางจุดหายไป นี่ไม่ใช่เรื่องผิด แต่เป็นธรรมชาติของการถ่ายทอดคนละสื่อ

สุดท้าย ผมคิดว่าความคาดหวังของผู้ชมก็เปลี่ยนไปตามแพลตฟอร์ม อ่านนิยายคือการใช้เวลาเคี้ยวความคิด ขณะที่ซีรีส์ต้องแข่งกับจังหวะและเรตติ้ง แต่ทั้งสองเวอร์ชันสามารถเติมเต็มกันได้ ถ้ารับรู้ว่ากำลังดูการตีความ ไม่ใช่สำเนาเป๊ะๆ