มังงะและอนิเมะ Jojo Bizzarre Avventure แตกต่างกันอย่างไร?

ไม่มีใครจะเถียงได้ว่าตัวละครอย่าง Joseph มีการเติบโตแบบที่ชวนยิ้มและซาบซึ้งในเวลาเดียวกัน ฉันติดตาม 'Battle Tendency' ตั้งแต่เด็ก แล้วก็ยิ้มทุกครั้งที่จำฉากที่เขาใช้ไหวพริบชนะศัตรูมากกว่าพละกำลังล้วน ๆ ในวัยหนุ่ม Joseph เป็นคนหลงใหล ชาญฉลาด และมักอาศัยมุกตลกเป็นเกราะป้องกัน แต่สิ่งที่ทำให้พัฒนาการของเขาเด่นชัดคือการเปลี่ยนแปลงจากคนที่เน้นโชว์ความเก่ง ไปสู่บทบาทของผู้นำและผู้ที่พร้อมเสียสละเพื่อคนรอบข้าง เมื่อมองย้อนกลับ ฉันเห็นว่านิสัยขี้เล่นของเขาไม่หายไป แต่ถูกขัดเกลาเป็นภูมิปัญญาชีวิต เขาเรียนรู้จากความสูญเสียและความผิดพลาด กลายเป็นคนที่ใช้กลยุทธ์แทนกำลังกาย มีความอดทนมากขึ้น และสามารถเป็นที่พึ่งพิงให้คนอื่นได้ เรื่องราวของ Joseph ทำให้ฉันคิดถึงการที่คนเราจะโตขึ้นไม่ใช่เพราะหายจากข้อบกพร่อง แต่เพราะรู้จักใช้มันให้เป็นประโยชน์ และนั่นแหละที่ทำให้พัฒนาการของเขาใน 'Battle Tendency' น่าจดจำและเต็มไปด้วยความอบอุ่น

เริ่มจากร้านหนังสือหรือร้านซีดีที่มีความน่าเชื่อถือในเมืองใหญ่ก่อนก็ไม่เสียหาย ผมมักจะแนะนำให้มองหาแผนกมังงะหรือบลูเรย์ในร้านที่มีสาขาใหญ่ ๆ เพราะถ้าเป็นของลิขสิทธิ์จริง ๆ มักจะเข้าร้านพวกนี้ก่อน—ตัวอย่างเช่นร้านที่มักมีบลูเรย์และมังงะนำเข้าจากญี่ปุ่นบ่อย ๆ จะมีทั้งแผ่นชุดของ 'JoJo\'s Bizarre Adventure: Stardust Crusaders' และบางครั้งมีฟิกเกอร์ Jotaro เวอร์ชันลิขสิทธิ์วางจำหน่ายด้วย สิ่งที่ผมสังเกตคือร้านแบบนี้มักจะมีการประกาศสินค้าที่เข้าร้านเป็นรอบ ๆ และถ้าเป็นสินค้าที่วางขายในไทยอย่างเป็นทางการบ่อยครั้งจะมีป้ายหรือสติ๊กเกอร์บ่งบอกว่าเป็นสินค้านำเข้าแท้ การหลีกเลี่ยงของปลอมสำคัญมาก เพราะฟิกเกอร์และบลูเรย์ที่ไม่มีเอกสารชัดเจนอาจดูเหมือนจริงแต่คุณภาพต่างกันมาก สุดท้ายนี้ถาใครอยากได้มังงะรวมเล่มหรือบ็อกซ์เซ็ตที่พากย์ญี่ปุ่น/ซับไทย บางครั้งร้านหนังสือใหญ่ก็มีเข้ามาให้เลือกอยู่เรื่อย ๆ — เป็นที่ ๆ ผมมักเริ่มหาของก่อนทุกครั้ง

แนะนำให้เริ่มจาก 'Phantom Blood' หากอยากไล่รากของเรื่องและตัวละครตั้งแต่ต้น เราเป็นคนชอบดูภาพรวมของพล็อตก่อนแล้วค่อยขยับลงรายละเอียด ดังนั้นการเริ่มจาก 'Phantom Blood' ให้ความรู้สึกว่าได้เห็นจุดเริ่มต้นจริงๆ ของตระกูล Joestar และความเป็นศูนย์กลางของความขัดแย้งกับ Dio ซึ่งช่วยให้ฉากต่อๆ มาในภาคอื่นมีน้ำหนักมากขึ้น การเล่าเรื่องในภาคนี้เน้นฉากคลาสสิก แบบโทนดราม่า-สยอง ทำให้เข้าใจแรงจูงใจของตัวละครหลายตัว มุมด้านคราฟท์ เช่น การออกแบบคาแรคเตอร์และธีมเพลงมีเสน่ห์แบบโบราณ แต่ก็เป็นฐานที่ทำให้ระบบ 'Stand' ในภาคหลังพัฒนาขึ้น ถ้าคาดหวังอนิเมชั่นทันสมัยสุดๆ อาจรู้สึกติดขัด แต่ถ้าพร้อมให้ความสำคัญกับบริบทและต้นกำเนิด การเริ่มที่นี่จะทำให้การดูภาคหลังๆ อย่าง 'Stardust Crusaders' หรือ 'Diamond is Unbreakable' เติมเต็มความหมายได้ดีกว่า โดยรวมแล้วมันเป็นการลงทุนเวลาเพื่อความเข้าใจลึกและความเชื่อมโยงของเรื่องทั้งหมด ซึ่งผมคิดว่าคุ้มค่าและให้รากที่แข็งแรงต่อการเสพซีรีส์ต่อไป

กลองเปิดของ 'Sono Chi no Sadame' กระแทกเข้ามาเหมือนคำประกาศสงคราม เปิดประตูให้โลกของ 'JoJo' แบบไม่หวงเลย ท่อนแร็ป/โวคัลที่หนักแน่นกับโครงเมโลดี้ที่พุ่งขึ้นเป็นฮีโร่ธีม ทำให้ฉากการเผชิญหน้าครั้งแรกของโจนาธานกับดีโอมีพลังขึ้นหลายเท่า ฉันมักนั่งฟังท่อนเปิดนั้นซ้ำ ๆ ก่อนดูฉากสำคัญ เพราะมันตั้งความคาดหวังและทำให้จังหวะตอนนั้นใหญ่ขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ การเรียบเรียงเครื่องเป่าและคอรัสมีรสนิยมแบบคลาสสิกผสมกับความโอเปร่าเล็กน้อย ทำให้รู้สึกว่าเรื่องราวกำลังก้าวข้ามเป็นตำนานมากกว่าซีนนึงในอนิเมะ ท้ายที่สุดเพลงนี้ไม่ได้ดังเอาดีที่ทำนองเท่านั้น แต่มันเป็นเครื่องมือเล่าเรื่อง เป็นสัญญาณว่าฉากต่อไปจะมีน้ำหนัก ถ้าอยากรู้สึกถึงความยิ่งใหญ่ของจุดเริ่มต้นของภาคแรก ลองฟังค่ำคืนที่เงียบ ๆ แล้วปล่อยให้ท่อนโคตรเปิดของเพลงนี้พาไป แล้วจะเข้าใจว่าทำไมแฟนหลายคนถึงเก็บมันไว้เป็นเพลงชิ้นโปรด

การแนะนำ 'JoJo's Bizarre Adventure' ให้คนใหม่เป็นเรื่องที่ทำให้ผมตื่นเต้นเสมอ เพราะมันไม่ใช่แค่การบอกให้ดู แต่เป็นการพาใครสักคนไปพบการเปลี่ยนรูปแบบการเล่าเรื่องที่แปลกและกล้าหาญ ผมชอบแนะนำให้เริ่มต้นที่ 'Phantom Blood' ก่อนเสมอเมื่ออยากให้คนใหม่เห็นรากเหง้าของเรื่องราว พาร์ทนี้เป็นเหมือนนิทานสยองยุควิกตอเรียที่ปูพื้นตัวละครสำคัญอย่าง Jonathan กับ Dio, ปรัชญาความขัดแย้งระหว่างเลือดชั้นสูงและการดิ้นรน และหลักการของ Hamon ที่เป็นแกนของสงครามในช่วงแรกๆ การดูจากจุดเริ่มช่วยให้เห็นวิวัฒนาการของสไตล์การเล่า — จากโทนดาร์ก ตัดกับมุกขำขัน ไปสู่การเปิดโลกใหม่ๆ ในพาร์ทถัดไป การดู 'Phantom Blood' ก่อนยังทำให้ผมรู้สึกเชื่อมโยงกับการเสียสละและแรงจูงใจของตัวละคร แม้ว่าบางฉากจะดูโบราณหรือเชยในสายตาคนสมัยใหม่ แต่นั่นกลับเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งที่ช่วยให้การต่อสู้ครั้งต่อไปมีน้ำหนักทางอารมณ์มากขึ้น ถ้าต้องการรับรู้พัฒนาการของซีรีส์ตั้งแต่ต้นจนจบ วิธีนี้จะให้มุมมองที่เต็มและอบอุ่นกว่าการโดดข้ามไปดูพาร์ทที่ฮิตที่สุดทันที

เราโตมากับการ์ตูนที่เล่าเรื่องเป็นพาร์ทยาว ๆ แบบนี้ เลยชอบอธิบายแบบแบ่งพาร์ทตรง ๆ: ฉบับทีวีอนิเมะของ 'JoJo's Bizarre Adventure' ไม่ได้ดัดแปลงมาจากบทเดียว แต่หยิบแต่ละพาร์ทของมังงะมาทำเป็นซีซั่นตามลำดับ เริ่มจากพาร์ทแรก 'Phantom Blood' ตามด้วย 'Battle Tendency', แล้วต่อด้วย 'Stardust Crusaders', 'Diamond is Unbreakable', 'Golden Wind' และล่าสุดคือ 'Stone Ocean' ซึ่งแต่ละพาร์ทแทบจะเป็นเรื่องยาวอิสระที่มีโทนและตัวละครต่างกันโดยสิ้นเชิง พอพูดถึงการดัดแปลง ก็ต้องยอมรับว่าทีมงานมักจะเลือกตัดหรือปรับจังหวะบางฉากเพื่อให้เหมาะกับความยาวของซีซั่น เช่น ฉากเปิดตัวของ Dio ใน 'Phantom Blood' กับการปะทะสุดท้ายระหว่าง Jonathan กับ Dio ถูกจับมาทำเป็นจุดไคลแมกซ์ของพาร์ทแรกในอนิเมะได้คมและชัดเจน ความรู้สึกเมื่อดูฉากนั้นบนจออนิเมะมันแตกต่างจากอ่านในมังงะ แต่สาระหลักและอารมณ์สำคัญยังอยู่ครบ นี่แหละข้อดีของการดัดแปลงแบบพาร์ทต่อพาร์ท — คนที่อยากตามเรื่องครบ ๆ ก็สามารถย้อนกลับไปหาเล่มมังงะของพาร์ทนั้นได้ทันทีโดยไม่ต้องสับสน ถ้าต้องสรุปสั้น ๆ แบบไม่ลงรายละเอียดเชิงตัวเลข: แต่ละซีซั่นของอนิเมะสัมพันธ์ตรงกับพาร์ทของมังงะตามชื่อพาร์ทเลย และถ้าใครอยากข้ามตรงจุดไหนก็ควรมองชื่อพาร์ทเป็นตัวนำทาง มากกว่าจะมองเป็นแค่ตอนเดียวของมังงะ เท่าที่เป็นแฟนมา วิธีนี้สะดวกและทำให้เข้าใจทิศทางของเรื่องได้ง่ายขึ้น

พลังหลักๆ ใน 'JoJo's Bizarre Adventure' ส่วนใหญ่คือระบบ 'สแตนด์' ซึ่งเป็นการแสดงออกของจิตวิญญาณในรูปแบบพลังเหนือธรรมชาติ ที่ให้ผู้ใช้สามารถทำสิ่งที่มนุษย์ธรรมดาเป็นไปไม่ได้ เช่นความเร็ว ความแข็งแกร่ง หรือความสามารถพิเศษเฉพาะตัว เช่น 'Star Platinum' ของ Jotaro ที่เด่นเรื่องความแม่นยำกับพลังทำลายสูง ขณะที่ 'Killer Queen' ของ Kira เปลี่ยนทุกอย่างให้เป็นระเบิดแล้วควบคุมเวลาเกิดระเบิดได้ การจัดแบ่งสแตนด์ยังมีหลายมิติ — บางอันใกล้ตัวผู้ใช้ บางอันขยายไกล บางอันทำงานอัตโนมัติ บางอันขึ้นอยู่กับวัตถุหรือเงื่อนไขพิเศษ, ผมชอบความคิดที่ว่าสแตนด์แทบจะเป็นบุคลิกที่สองของผู้ใช้ ทำให้การต่อสู้ไม่ได้วัดแค่กำลังอย่างเดียว แต่รวมถึงการใช้ไหวพริบและความคิดสร้างสรรค์ การถือกำเนิดของสแตนด์ส่วนใหญ่เชื่อมโยงกับลูกศรวัตถุลึกลับที่สามารถปลดล็อกพลังหรือแม้กระทั่งสร้างผลข้างเคียงที่แปลกประหลาด อย่าง 'King Crimson' ที่มีพลังจัดการลำดับเวลาในแบบที่สับขาหลอกมาก และ 'Crazy Diamond' ที่สามารถรักษาหรือย้อนสภาพของวัตถุได้ทั้งในเชิงซ่อมแซมและในเชิงโจมตี, ความหลากหลายนี้ทำให้แต่ละศึกกลายเป็นการประลองไอเดีย ไม่ใช่แค่การเหวี่ยงหมัด ฉะนั้นเวลาตามดู ผมมักจะตื่นเต้นกับว่าผู้เขียนจะคิดความสามารถใหม่ๆ หรือเล่าฉากต่อสู้ที่พลิกเกมออกมาได้อย่างไร

แนวแฟนฟิคที่ถูกค้นหาบ่อยสุดเกี่ยวกับ 'JoJo's Bizarre Adventure' มักจะเป็นพวกที่ผสมความโรแมนติกกับการเล่นกับองค์ประกอบเรื่อง หนังสือมากกว่าการยึดติดกับพล็อตต้นฉบับ ในฐานะคนที่อ่านแฟนฟิคมานาน ผมเห็นว่าประเภท 'slash' หรือคู่ชาย-ชายได้รับความนิยมสูงสุดเพราะตัวละครชายในเรื่องมีคาแรคเตอร์เข้มข้นและมีความสัมพันธ์เชิงปะทะที่แฟนๆ ชอบจินตนาการ เช่น การจับคู่ระหว่าง Jotaro กับ Dio ถูกเขียนเป็นแนวรัก-เกลียดจนกลายเป็นแนวโรแมนติกดราม่าที่คนตามอ่านกันเยอะ นอกจากนั้นแนว 'AU' (Alternate Universe) แบบโรงเรียนสมัยใหม่หรือชีวิตประจำวันก็ฮิตไม่แพ้กัน เพราะเปิดโอกาสให้แฟนๆ ปรับคาแรคเตอร์สุดโต่งของตัวละครมาเป็นคนธรรมดา แล้วสร้างซีนฟีลกู๊ดหรือเงามืดตามใจผู้แต่ง ซึ่งผมมองว่าเป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้แฟนฟิค 'JoJo's' มีความหลากหลายทั้งฟิลแฟนเซอร์วิสและงานเล่าเรื่องหนัก ๆ