สัมภาษณ์ ฤทัย บ ดี ฉบับล่าสุดเผยเรื่องอะไรบ้าง

ดิฉันชอบไปตามเวิร์กช็อปงานฝีมือถ้าอยากได้ร่มผ้ากาสาวพัสตร์คุณภาพสูงแบบที่มีเอกลักษณ์แนะนำให้เริ่มจากแหล่งที่ช่างทำจริงๆ เช่นหมู่บ้านน้ำบ่อหรือหมู่บ้านช่างที่ทำร่มโดยเฉพาะ เพราะที่นั่นมักใช้โครงไม้ไผ่เนื้อดีและผ้าทอคุณภาพสูงซึ่งไม่เหมือนกับของสำเร็จรูปตามห้าง การไปดูของจริงมีประโยชน์หลายอย่าง เช่นได้จับโครง ดูงานตะเข็บ และคุยกับคนทำเรื่องการเคลือบกันน้ำหรือการย้อมสี บางช่างยอมทำสีกับลวดลายตามสั่งและให้คำแนะนำเรื่องการดูแลรักษา ถ้าอยากได้แบบมีความหมายทางพิธีกรรมก็ถามเรื่องผ้ากาสาวพัสตร์แท้หรือสำเร็จรูปได้เลย การสั่งทำมักใช้เวลาสักสองสามสัปดาห์และราคาจะสะท้อนฝีมือกับวัสดุ แต่ผลที่ได้จะทนทานและมีเสน่ห์เฉพาะตัวจริงๆ

ตั้งแต่ได้ดู 'สวรรค์ประทานพร' ภาคแรกจนกดติดตามไว้ใจว่าทีมพากย์ไทยจะกลับมาทำงานต่อในภาคสอง ความคาดหวังเลยสูงมาก และผลลัพธ์ก็มีทั้งจุดที่ทำได้ดีขึ้นกับบางจุดที่ทำให้คิดตามเยอะ เรื่องเสียงพากย์โดยรวมภาคสองให้ความรู้สึกแน่นขึ้นในฉากดราม่า หลายฉากที่ต้องการน้ำเสียงหนักแน่นหรือแตกสลายทางอารมณ์ นักพากย์ใหม่บางคนจับจังหวะการหายใจและการขึ้นเสียงได้ดี ทำให้ฉากยืดเยื้อแบบในตอนสำคัญๆ มีพลังมากขึ้น ฝั่งการแปลบทและการดัดแปลงบทพูดก็ทำได้ใกล้เคียงต้นฉบับมากขึ้นในหลายประโยค แม้บางประโยคจะถูกย่อเพื่อเข้ากับจังหวะปากของตัวละคร แต่ก็ยังรักษาน้ำเสียงของบทไว้ได้ค่อนข้างดี เหมือนที่ชอบในงานพากย์ของหนังบางเรื่องเช่น 'Your Name' ที่การเลือกสรรวลีเล็กๆ น้อยๆ ทำให้ความรู้สึกยังคงอยู่ การมิกซ์เสียงกับดนตรีประกอบและเอฟเฟกต์ถือว่าเป็นก้าวหน้า ภาคแรกมีบางตอนที่เสียงดนตรีดันกลบเสียงบทพูด ทำให้รายละเอียดของน้ำเสียงหายไป ภาคสองปรับบาลานซ์ดีขึ้น ทำให้บทพูดที่ค่อยๆ ระเบิดอารมณ์ได้พื้นที่มากขึ้น แต่ด้านการออกแบบคาแรคเตอร์เสียงก็มีความเปลี่ยนแปลงบ้าง ถ้าเป็นแฟนเดิมอาจรู้สึกไม่ต่อเนื่อง เช่นเสียงหัวเราะหรือโทนเสียงติดตลกถูกปรับให้แหวกจากภาคแรกจนรู้สึกขาดความเชื่อมโยง นอกจากนี้การตัดต่อเสียงในฉากแอ็กชันยังมีบางจังหวะที่ซาวด์เอฟเฟกต์ชัดจนกลบสัมผัสเล็กๆ ของนักพากย์ เหมือนที่เคยเจอในงานพากย์บางซีรีส์แอ็กชันที่เน้นเอฟเฟกต์มากกว่าบท โดยสรุปแบบไม่ต้องเกริ่นยืดเยื้อ ภาคสองพากย์ไทยมาพร้อมความคมขึ้นทั้งการแปลและมิกซ์เสียง เหมาะสำหรับคนที่อยากได้เวอร์ชันฟังสบายและเข้าถึงอารมณ์รวดเร็ว แต่ถ้าเป็นคนที่ยึดติดกับโทนเสียงดั้งเดิมบางบทบาทอาจรู้สึกขาดอะไรไปเล็กน้อย ส่วนตัวแล้วให้ความยินดีที่เห็นการพัฒนาคุณภาพ นั่งฟังแล้วมีฉากที่ทำให้ตาแดงได้บ้าง นี่แหละจุดที่เห็นความตั้งใจของทีมงานอย่างชัดเจน

โลกของ 'Ghost in the Shell' ดึงฉันเข้าไปด้วยภาพของเมืองที่เงียบและเสียงฮัมของเครื่องจักร มากกว่าฉากแอ็กชัน มันทำหน้าที่เป็นบทสนทนาเชิงปรัชญาว่า 'จิต' กับ 'ร่าง' แยกจากกันได้แค่ไหนและตัวตนถูกกำหนดด้วยอะไร ในมุมมองของฉัน สิ่งที่ทำให้เรื่องนี้ทรงพลังคือการใช้ภาพและบทสนทนาเป็นเหมือนบททดสอบความคิด เห็นในฉากที่เมเจอร์สำรวจความทรงจำที่อาจเป็นของเทียมแล้วฉันก็รู้สึกได้ถึงคำถามคลาสสิกอย่าง Ship of Theseus ถูกนำเสนอด้วยภาษาของไซเบอร์พังก์ ไม่ใช่ศัพท์ปราชญ์แข็งๆ ทำให้คนดูทั่วไปสามารถสัมผัสกับปัญหาเรื่องสำนึกและสิทธิ์ของชีวิตที่ไม่ใช่มนุษย์ได้ ท้ายที่สุดภาพยนตร์นี้ไม่บอกคำตอบ แต่สร้างพื้นที่ให้ฉันย้อนถามตัวเองอยู่เสมอว่าถ้าร่องรอยความทรงจำและความรู้สึกสามารถจำลองได้ เราจะยังเรียกสิ่งนั้นว่า 'ตัวตน' เหมือนเดิมหรือเปล่า และนี่แหละคือเหตุผลที่มันเป็นตัวแทนของปรัชญาได้อย่างหนักแน่นและงดงาม

เวลาพูดถึงสินค้าจาก 'แฮร์รี่ พอตเตอร์ กับเครื่องรางยมทูต' ที่ขายดีในไทย ผมมักจะคิดถึงหนังสือฉบับแปลและชุดกล่องพิเศษเป็นอันดับแรก เพราะกลุ่มคนที่โตมากับซีรีส์นี้ยังชอบสะสมของที่เป็นตัวเล่าเรื่องชัดเจนที่สุด หนังสือแปลฉบับหนาแบบปกอ่อนยังคงขายดีต่อเนื่องโดยเฉพาะช่วงเทศกาลและวันเกิด แนวโน้มที่ผมสังเกตคือคนซื้อเพื่อเป็นของขวัญหรือเก็บไว้เป็นมรดกครอบครัว นอกจากฉบับทั่วไปแล้ว ฉบับฮาร์ดคัฟแบบพิเศษหรือชุดกล่องหุ้มสวย ๆ ก็มีคนตามหามาก เพราะความรู้สึกว่ามัน 'ครบ' และคอลเลคเตอร์ต่างคนต่างชอบสภาพสมบูรณ์ ในขณะเดียวกัน แผ่นบลูเรย์หรือดีวีดีของภาพยนตร์ภาคสุดท้าย ทั้งแบบแบ่งเป็นสองตอนหรือเป็นเซ็ตรวม มักจะพุ่งขึ้นขายดีอีกครั้งเมื่อมีการฉายซ้ำทางทีวีหรือมีโปรโมชั่น ส่วนสินค้าที่เป็นของใช้จริง เช่น ผ้าพันคอของบ้านต่าง ๆ เสื้อยืดลายธีม และจี้สัญลักษณ์เครื่องรางยมทูต ก็ถูกซื้อเป็นของขวัญตามโอกาสต่าง ๆ ผมเห็นว่าคนที่ซื้อสินค้าพวกนี้มักให้ความสำคัญกับการสวมใส่ร่วมกับการแสดงตัวตนว่าเป็นแฟนหนังสือมากกว่าแค่ความสวยงาม สุดท้าย สิ่งที่ทำให้สินค้าบางชิ้นขายดีไม่ใช่แค่ภาพลักษณ์ของ 'แฮร์รี่ พอตเตอร์' แต่เป็นความทรงจำร่วมและความยากที่จะหาของแท้ในสภาพดี ผมเองยังเก็บตลับหนังสือเวอร์ชันแรก ๆ ไว้เพราะมันเตือนถึงความตื่นเต้นตอนอ่านครั้งแรก — ของพวกนี้เลยมีคุณค่าทางใจมากกว่ามูลค่าเงินในตลาดเสมอ

เราเผลอยิ้มทุกครั้งที่นึกถึงประโยคหนึ่งจาก 'กังวาน' ที่พูดกลางฝนในฉากอำลา — ประโยคสั้น ๆ แต่หนักแน่นแบบที่ทำให้คอแห้งทั่วทั้งโรงหนัง. ฉากนั้นกังวานไม่ได้ตะโกนหรือโศกเศร้า เขาพูดด้วยเสียงลงต่ำว่า 'อย่าปล่อยฉันให้หายไปแบบที่เธอไม่เคยเข้าใจ' ประโยคนี้มันเรียบแต่ทิ่มแทง เพราะวางไว้ตรงช่วงเวลาที่ใคร ๆ ก็คิดว่เขาจะแกร่ง แต่กลับเผยความเปราะบางสุด ๆ ของตัวละคร การเลือกคำที่ไม่หวือหวาทำให้แฟน ๆ จำได้แม่น — ไม่ใช่เพราะมันยิ่งใหญ่ แต่เพราะมันจริงและมนุษย์มาก ส่วนตัวแล้วฉันชอบมุมที่เสียงและภาพช่วยกัน ขณะที่ฝนตกเป็นฉากหลัง น้ำตาแทบจะไม่ต้องมี แต่ความรู้สึกถูกถ่ายทอดด้วยท่าทางและช่องไฟของบทพูด ประโยคสั้น ๆ แบบนี้เลยกลายเป็นสัญลักษณ์ของความสัมพันธ์ที่ไม่สมบูรณ์ แต่ยังคงยึดติดกันอยู่ เสียดายที่บางคนอาจมองข้ามความละเอียดแบบนี้ แต่แฟนที่ตั้งใจฟังจะจำมันได้ทั้งชีวิต

คาดไม่ถึงว่าการแสดงนำใน 'ไข่มุกงามเหนือราชัน' จะทำให้หัวใจตอบสนองได้ขนาดนี้ การเล่นสีหน้าและการหายใจของนักแสดงนำในฉากสารภาพรักฉากหนึ่งเรียกได้ว่าเป็นหัวใจของเรื่องเลยทีเดียว ฉันจับจังหวะความเงียบกับสายตาของเขาแล้วรู้สึกว่าทุกคำพูดที่พูดออกมาเหมือนถูกกดน้ำหนักไว้อย่างตั้งใจ ไม่ใช่แค่การเปล่งเสียงเท่านั้น แต่เป็นการเลือกที่จะไม่พูดบางอย่าง ซึ่งทำให้ฉากนั้นมีพลังมากกว่าการตะคอกหรือร้องไห้ล้นๆ เมื่อนึกถึงการแสดงที่เน้นอารมณ์ละเอียดแบบนี้ ก็เลยพาให้ฉันนึกถึงการแสดงใน 'Violet Evergarden' ที่เน้นมุมกล้องกับการเคลื่อนไหวเล็กน้อยเพื่อสื่อสารภายใน ความแตกต่างคือใน 'ไข่มุกงามเหนือราชัน' นักแสดงนำยังผสมความเปราะบางกับความตั้งใจแน่วแน่ได้อย่างกลมกล่อม สรุปคือผลงานนี้ทำให้ฉันเชื่อมต่อกับตัวละครได้จริง และอยากเห็นมุมอื่นของเขามากขึ้น

เริ่มจากสิ่งที่ทำให้ฉันตัดสินใจเปิดกล้องเลยก็คือความอยากเล่าเรื่องแบบไม่เป็นทางการและจริงใจ ฉันมักคิดว่าคนดูกดเข้ามาเพราะพลังงานมากกว่าความสมบูรณ์แบบ ดังนั้นสำหรับคนทำครั้งแรกอยากให้ตั้งใจที่ความชัดเจนของเสียงภาพและการแสดงอารมณ์ก่อน สคริปต์เตรียมแบบคร่าว ๆ พอมีทิศทาง เช่น มีจุดเริ่ม จุดชอบ จุดวิจารณ์ จากนั้นค่อยขยายเป็นบันทึกสั้น ๆ ว่าอยากพูดอะไรต่อในแต่ละช่วง การแบ่งพาร์ทย่อยช่วยให้ไม่ตื่นเต้นเกินไป — แนะนำตัวสั้นๆ พูดถึงสิ่งที่ดู/เล่น/อ่าน แล้วเข้าสู่ความประทับใจและจบด้วยคำถามให้คนดูคิดตาม ฉันเคยทำรีแอคชั่นตอนดู 'ดาบพิฆาตอสูร' แบบสดครั้งแรกแล้วพบว่าแบ่งบทแบบนี้ทำให้ไม่เสียจังหวะและได้คลิปยาวที่ตัดต่อง่าย อีกเรื่องที่มองข้ามไม่ได้คือการตั้งค่าพื้นฐาน: แสงสว่างหน้ากล้องที่พอเหมาะ เสียงที่ชัด (ไมโครโฟนลำโพงระยะใกล้) และมุมกล้องที่นิ่งๆ พอทำได้ การทดลองสั้น ๆ กับคลิปตัวอย่าง 1–2 คลิปจะให้บทเรียนมากกว่าการวางแผนยาวโดยไม่ลงมือ ทำให้สนุกและลดความกดดันไปได้เยอะ

มีมังงะเรื่องหนึ่งที่ทำให้มุมมองการเป็นพ่อที่ไม่ได้มีสายเลือดเดียวกันเปลี่ยนไปอย่างชัดเจน นั่นคือ 'Usagi Drop' เรื่องนี้ทำให้ฉันเห็นว่าการเลี้ยงดูไม่ได้ขึ้นกับความเป็นพ่อทางชีวภาพ แต่มาจากการยอมรับหน้าที่ ความสม่ำเสมอ และความอ่อนโยนที่ปรับตัวเข้าหาเด็ก ฉากที่เขาต้องรับผิดชอบชีวิตประจำวัน เรียนรู้เรื่องการทำอาหาร การจัดการเวลา และการยอมรับความเหนื่อยล้าเป็นสิ่งที่ทำให้ความสัมพันธ์เติบโตแบบค่อยเป็นค่อยไป สิ่งที่ชอบเป็นพิเศษคือการให้พื้นที่แก่เด็กและการยอมรับความเปราะบางของตัวเอง ซึ่งทำให้ทั้งสองคนไม่ถูกบีบให้ต้องเป็นแบบแม่หรือพ่อในอุดมคติ แต่เป็นคนสองคนที่เลือกกันและกันในสถานะใหม่ การอ่านแล้วรู้สึกอบอุ่น เหมือนมองความเป็นครอบครัวในมุมที่เรียบง่ายแต่จริงใจ