หนังใหม่4k จะอัพสเกลไฟล์ให้รองรับ HDR ได้อย่างไร?

การอัพสเกลไฟล์ 4K ให้รองรับ HDR เป็นงานที่มากกว่าการปรับแค่ความสว่างหรือคอนทราสต์ เพราะสิ่งที่เราพยายามทำคือขยายขอบเขตของแสงและสี ให้จอสมัยใหม่ที่มีช่วงไดนามิกสูงสามารถแสดงรายละเอียดทั้งเงาและไฮไลต์ได้อย่างเป็นธรรมชาติ ซึ่งมักจะเริ่มจากการรู้สถานะของต้นฉบับก่อนว่าเป็นไฟล์ 'SDR' โลก์/RAW หรือไฟล์ที่มีข้อมูลไดนามิกอยู่แล้ว ในเชิงปฏิบัติผมมักจะแยกงานเป็นสองชุดใหญ่: การแปลงค่าสีและการขึ้นสเกลเชิงรายละเอียด โดยค่าสีต้องมีการแปลงจาก Rec.709 หรือสเปซเก่ามาเป็น Rec.2020/P3 และปรับ EOTF ไปใช้ PQ (ST 2084) หรือ HLG ขึ้นอยู่กับมาตรฐานปลายทางที่ต้องการ ส่วนรายละเอียดภาพอย่างความคมชัดและริ้วรอยจะใช้เทคนิคอัพสเกลด้วยซอฟต์แวร์หรือโมเดล AI ที่รักษาขอบตัดเส้นและโครงสร้างพื้นผิวไว้ได้ดี

การดำเนินการด้านสีมักจะเริ่มด้วยการทำให้ภาพอยู่ใน linear light ก่อน จากนั้นใช้การแมปสีและการเกรดเพื่อพาไฮไลต์ขึ้นไปให้เข้ากับช่วงสว่างที่สูงขึ้นโดยไม่เผาแสงหมด ซึ่งต้องระวังเรื่องการไล่เฉดสีให้เรียบ ไม่ให้เกิด banding การใช้ LUTs เฉพาะสำหรับการแปลงจาก SDR->HDR หรือการใช้ระบบจัดการสีแบบ ACES จะช่วยให้โทนผิวและโทนกลางภาพยังออกมาดี แต่บางครั้งการแก้ด้วยมือก็จำเป็นโดยเฉพาะกับฉากที่มีแสงไฟจุดเดียวหรือแสงสะท้อน การใส่ metadata อย่าง MaxCLL/MaxFALL สำหรับ HDR10 หรือเลือกใส่ Dolby Vision จะช่วยให้แสดงผลบนอุปกรณ์ต่างรุ่นได้ใกล้เคียงต้นฉบับมากขึ้น

การอัพสเกลเชิงรายละเอียดต้องใช้เครื่องมือที่ต่างจากการเกรดสีโดยตรง เพราะการเพิ่มความละเอียดจาก 1080p หรือ lower ไปเป็น 4K อาจทำให้เกิด artifact ยิ่งถ้าใช้อัลกอริทึมแบบเก่า ผลลัพธ์จะนุ่มหรือล้นไปยังขอบ การใช้ AI Upscaler ระดับมืออาชีพช่วยคืนรายละเอียดของขอบและพื้นผิว แต่ต้องตามมาด้วยการรีเทนช์ HDR เช่น การปรับไฮไลต์ การลดสัญญาณรบกวน และการเพิ่มความลึกของสีเป็น 10-bit เพื่อหลีกเลี่ยง banding นอกจากนี้การเข้ารหัสก็สำคัญไม่น้อย การเลือกโค้ดเดคอย่าง HEVC (H.265) Main10 หรือ AV1 ที่รองรับ 10-bit จะช่วยรักษาคุณภาพหลังการบีบอัด และอย่าลืมเลือก chroma subsampling ที่เหมาะสมเช่น 4:2:2 หรือ 4:4:4 ถ้าคุณต้องการรักษาสีที่เที่ยงตรง

ในเชิงการปล่อยงานมีข้อควรระวังเพิ่มเติมคือการทดสอบบนจอจริงหลายแบบ เพราะจอมอนิเตอร์ HDR แต่ละรุ่นมี peak luminance ต่างกันและการทูนต้องเผื่อให้กับจอที่สว่างไม่สูงมาก การทำ tone mapping สำหรับหน้าจอที่มีช่วงสว่างต่างกันจะช่วยให้ภาพยังคงอารมณ์เดิมเมื่อแสดงผลจริง สุดท้ายแล้วกระบวนการนี้เป็นงานผสมระหว่างเทคนิคและศิลป์ที่ต้องตัดสินใจด้วยสายตา ส่วนตัวผมชอบช่วงที่ได้เห็นฉากเดิมเปล่งประกายขึ้นอีกครั้งบนจอ HDR เพราะมันทำให้รายละเอียดเล็กๆ ที่เคยหายไปกลับมามีชีวิต ซึ่งให้ความสุขแบบแฟนหนังอย่างบอกไม่ถูก