อาจารย์ถวัลย์ อิทธิพลต่อวงการหนังสือและภาพยนตร์ไทยคืออะไร

การสัมภาษณ์อาจารย์คณะวิทยาจุฬาฯ มักเผยชั้นเชิงและความคิดที่อยู่เบื้องหลังการสร้างสตอรี่ได้ชัดเจนกว่าที่คิด ฉันมองว่าประเด็นแรกที่โผล่มาเสมอคือกระบวนการคิดเชิงระบบ—ไม่ใช่แค่ไอเดียปิ๊งแล้วเขียน แต่เป็นการตั้งคำถาม การกำหนดสมมติฐาน และการทดสอบความเป็นไปได้ในเชิงวิทยาศาสตร์และตรรกะ อาจารย์มักพูดถึงการออกแบบโลก (worldbuilding) ด้วยหลักการที่เอื้อต่อการทดลองทางความคิด เช่น การวางเงื่อนไขให้ตัวละครต้องเผชิญกับข้อจำกัดที่ชัดเจน ซึ่งถ้าฟังจากการเล่าแล้วฉันเห็นภาพคล้ายฉากใน 'Neon Genesis Evangelion' ที่โลกและเทคโนโลยีไม่ใช่แค่ฉากหลัง แต่กลายเป็นตัวขับเคลื่อนพฤติกรรมตัวละคร อีกด้านหนึ่ง การสัมภาษณ์มักเปิดเผยเรื่องการสอนและการแลกเปลี่ยนกับนักศึกษา ซึ่งทำให้เห็นว่าการสร้างสตอรี่เป็นงานร่วม ไม่ใช่ความยึดติดของผู้แต่งเพียงคนเดียว อาจารย์เล่าถึงการให้โจทย์ที่กระตุ้นให้เกิดการทดลองเล่าเรื่องรูปแบบต่าง ๆ และการใช้ข้อผิดพลาดเป็นข้อมูลสำคัญ ฉันชอบมุมนี้เพราะมันพาเราออกจากความคิดว่าผู้สร้างต้องฉลาดวิเศษคนเดียว และชี้ว่ากระบวนการเรียนรู้และการแก้ไขจริงจังมีค่ายิ่ง สุดท้ายการสัมภาษณ์มักสะท้อนเรื่องความรับผิดชอบทางสังคมและจริยธรรมของการเล่าเรื่อง อาจารย์บางท่านพูดถึงผลกระทบของเนื้อหาต่อผู้ชม การเลือกนำเสนอข้อมูลอย่างระมัดระวัง และการรู้จักขอบเขตของงานเล่าเรื่อง นี่แหละที่ทำให้บทสนทนาไม่ใช่แค่เทคนิค แต่เป็นการถกเชิงค่านิยม ซึ่งอ่านแล้วทำให้ฉันคิดถึงวิธีการเล่าเรื่องที่ทั้งสร้างสรรค์และรับผิดชอบอย่างแท้จริง

แวบแรกที่ได้เห็นชื่อเรื่องทำให้ยิ้มออกมาอย่างไม่ตั้งใจ เพราะมันสื่ออารมณ์ได้ตรงมาก — ความห่วงใยปนความฮาที่คาดไม่ถึง อ่าน 'ฮัสกี้หน้าโง่กับอาจารย์เหมียวขาวของเขา' แล้วรู้สึกว่านี่คือหนังสือ/มังงะที่เก่งเรื่องบาลานซ์ระหว่างความอบอุ่นกับโมเมนต์ตลกน่ารัก เรื่องเริ่มด้วยการพบกันของฮัสกี้ที่ดูงุ่มง่ามกับอาจารย์แมวขาวที่นิ่งสงบ ฉากแรกอย่างเช่นการพบกันท่ามกลางหิมะหรือฝนกลายเป็นจุดเชื่อมที่ทั้งขำและอบอุ่น ทำให้ความสัมพันธ์ของตัวละครขยับไปทีละก้าวโดยไม่ต้องเร่ง สิ่งที่ผมชอบเป็นพิเศษคือการแสดงพัฒนาการเล็ก ๆ น้อย ๆ — การดูแลกันในชีวิตประจำวัน การแก้ไขความเข้าใจผิดเล็กน้อย และตอนที่ตัวละครเผยความเปราะบาง นอกจากความฟีลกู๊ด ยังมีเสน่ห์ของการเยียวยาและการค้นพบตัวตน ทำให้จบแต่ละตอนแล้วอมยิ้มได้ไม่ยาก

ฉันมักจะเริ่มคิดถึงเรื่องนี้จากคู่พระเอก-นายเอกที่ชวนให้หัวใจเต้นไม่เหมือนใคร ในงานเล่าเรื่องชื่อ 'ฮัสกี้หน้าโง่กับอาจารย์เหมียวขาวของเขา' ตัวละครหลักชัดเจนสองคน: หนึ่งคืออาจารย์เหมียวขาว ผู้มีลักษณะนิ่ง สุขุม และพลังลึกล้ำ เขามักถูกเรียกว่า ‘อาจารย์’ ในเรื่องที่แสดงความเยือกเย็น แต่ภายใต้ความนิ่งนั้นมีความซับซ้อนของอดีตและความรับผิดชอบที่หนักหนา อีกคนคือฮัสกี้—ศิษย์ที่มักถูกเรียกว่า 'ฮัสกี้' หรือ 'เออร์ฮา' บุคลิกสดใส โง่ๆ น่ารัก มีความซุกซนแต่แฝงความจงรักภักดี การเรียกชื่อและความสัมพันธ์ระหว่างทั้งคู่เป็นเส้นเรื่องหลักที่ดึงเราเข้าไปในพล็อต ทั้งการไถ่ถอน ความทรงจำในอดีต และการเยียวยาจิตใจจากความผิดพลาด นอกจากสองคนนี้ จะมีตัวละครรองอีกหลายคนที่ผลักดันพัฒนาการของคู่หลัก เช่น ศิษย์ร่วม ผู้มีตำแหน่งในสำนัก และศัตรูที่ทำให้ความสัมพันธ์ทั้งสองเด่นชัดขึ้น เรื่องนี้ชอบเล่นกับบทบาทของคำว่า 'อาจารย์' และ 'ศิษย์' จนกลายเป็นเรื่องราวอารมณ์ลึกซึ้งสำหรับฉัน เป็นคู่ที่อ่านแล้วยิ้มบ่อยและเศร้าได้ในเวลาเดียวกัน

บอกเลยว่าชื่อเรื่อง 'ฮัสกี้หน้าโง่กับอาจารย์เหมียวขาวของเขา' ฟังแล้วน่าค้นหามาก และฉันก็ชอบตามหาเวอร์ชันมังงะหรือคอมิกของเรื่องที่ประทับใจเหมือนกัน ถ้าจะเริ่ม ฉันมักจะเช็กที่ช่องทางจำหน่ายอย่างเป็นทางการก่อน เช่น ร้านหนังสือออนไลน์ที่ขายอีบุ๊กอย่าง Amazon Kindle หรือ BookWalker และแอพเว็บตูน/คอมิกที่มีลิขสิทธิ์ (บางเรื่องจะลงในแพลตฟอร์มอย่าง LINE Webtoon, Lezhin, Tappytoon หรือ Manta) บางครั้งผลงานญี่ปุ่นจะปรากฏบนเว็บไซต์ของสำนักพิมพ์โดยตรงหรือในร้านค้าแบบรวมเล่ม ส่วนผลงานเกาหลี/จีนมักมีเวอร์ชันแยกบนเว็บตูน อีกทางที่ได้ผลคือไปถามร้านหนังสือที่เป็นแหล่งของชุมชนคนอ่าน เขามักรู้ว่าผลงานไหนมีลิขสิทธิ์ภาษาไทยหรือฉบับนำเข้า ถ้าชอบตัวอย่างการกระจายผลงานแบบนี้ ลองนึกถึงการที่ 'Solo Leveling' เคยขึ้นบนแพลตฟอร์มดิจิทัลต่างประเทศและ 'Komi Can't Communicate' ที่มีทั้งฉบับรวมเล่มและดิจิทัล — นั่นคือแบบจำลองที่ช่วยให้คิดว่าจะหาเจอได้อย่างไร ข้อสุดท้ายคือให้เลือกช่องทางที่เคารพลิขสิทธิ์ จะได้สนับสนุนคนทำงานต่อไป

ลองเริ่มจากร้านหนังสือใหญ่ๆ ในเมืองก่อนแล้วกัน — นั่นมักเป็นจุดที่ฉันเจอเล่มที่ตามหาได้บ่อยที่สุด ฉันเคยเดินไล่ดูที่สาขาใหญ่ของร้านอย่าง Kinokuniya, SE-ED และนายอินทร์ เพราะร้านพวกนี้มักสต็อกทั้งฉบับไทยและนำเข้า ถ้าเป็นฉบับพิมพ์ใหม่หรือมีลิขสิทธิ์ไทยก็มีโอกาสเจอในชั้นนิยายหรือมุมแฟนฟิคดีๆ บางครั้งการไปหน้าร้านยังได้จับเล่มจริง ดูสภาพกระดาษและหน้าปกก่อนตัดสินใจซื้อ ซึ่งสำหรับคนชอบกลิ่นหนังสือแบบฉันมันสำคัญมาก ถ้าหาไม่เจอ ฉันจะลองส่องออนไลน์ของร้านเหล่านั้นหรือเช็กใน Shopee/Lazada ที่มีร้านค้าอย่างเป็นทางการ รวมทั้งเช็กชื่อผู้จัดพิมพ์และ ISBN เผื่อสั่งจากต่างประเทศได้ บางครั้งยังมีตลาดมือสองหรือกลุ่มใน Facebook ที่คนแบ่งขายฉบับพิมพ์แรร์ด้วย การได้เล่มนั้นมาเป็นของตัวเองมันให้ความสุขแบบคนสะสมจริงๆ

ตอนที่ 25 ของ 'อาจารย์มารหวนภพ' พากย์ไทยทำออกมาได้ดีมากๆ เลยนะ การพากย์เสียงของตัวละครแต่ละคนเข้ากับบุคลิกมาก โดยเฉพาะฉากที่อาจารย์โชว์พลังอัดเต็มรูปแบบ เสียงพากย์ไทยเพิ่มความดุดันได้แบบเต็มเปี่ยม ส่วนฉากตลกก็ได้อารมณ์เลย สิ่งที่ประทับใจคือการพากย์ของตัวละครรองอย่าง 'อิการิ' ที่เสียงดูมีมิติมากกว่าเดิม แสดงอารมณ์ลังเลและความกลัวได้ดีมาก ตอนจบที่มีการเผยแผนการใหญ่ก็ทำให้น่าติดตามต่อแบบหยุดดูไม่ได้เลย

ในโลกของ 'Mo Dao Zu Shi' เจียงซือกับอาจารย์สามัญมีความแตกต่างที่ชัดเจนทั้งในเชิงแนวคิดและบทบาท สายเลือดของเจียงซือถือเป็นตระกูลนักพรตที่เน้นการฝึกฝนพลังวิญญาณและวิชาอาคม ต่างจากอาจารย์ทั่วไปที่สอนเพียงพื้นฐานการต่อสู้หรือปรัชญาชีวิต ความพิเศษของเจียงซือคือการผสมผสานระหว่างการเป็นทั้งครูและนักรบ เช่น เวย์ อู๋เซี่ยนที่ไม่ได้แค่สอนทฤษฎี แต่ลงมือปฏิบัติจริงในศึกสำคัญ สิ่งที่น่าสนใจคือวัฒนธรรมเฉพาะตัวของเจียงซือที่มักสืบทอดวิชาลับเฉพาะตระกูล ในขณะที่อาจารย์ธรรมดาอาจเปิดสอนวิชาให้ทุกชนชั้น ตัวอย่างชัดเจนจากฉากที่หลานเจียงฝึก 'ผียุทธจักร' ซึ่งเป็นศาสตร์ที่ต้องเรียนรู้จากเจียงซือโดยตรง แม้แต่ฉากกินโต๊ะใน 'Mo Dao Zu Shi' ก็แสดงให้เห็นว่าพิธีกรรมและขนบของเจียงซือเต็มไปด้วยความลึกลับที่ต่างจากการสอนหนังสือทั่วไป สุดท้ายนี้ ความสัมพันธ์ระหว่างศิษย์กับเจียงซือมักลึกซึ้งกว่าปฏิสัมพันธ์ในห้องเรียนปกติ มันคล้ายกับสายสัมพันธ์ของครอบครัวมากกว่า อย่างความผูกพันระหว่างเวย์ อู๋เซี่ยนกับเหล่าศิษย์ที่ต้องร่วมกันปกป้องป้อมบ่มวิชา

แฟนหนังสือคงตื่นเต้นไม่น้อยกับข่าวล่าสุดว่าอาจารย์ตูนเตรียมปล่อยหนังสือเล่มใหม่ภายใต้ชื่อ 'เสียงกระซิบจากความเงียบ' หลังจากหายไปจากวงการนานหลายปี หนังสือเล่มนี้ถูกโหมโรงมาอย่างหนักจากสำนักพิมพ์ด้วยการปล่อยทีเซอร์ลึกลับๆ บนโซเชียลมีเดีย ทำให้หลายคนคาดเดาว่าน่าจะเป็นนวนิยายแนวจิตวิทยาแนวดาร์กที่อาจารย์ถนัด แตกต่างจากงานก่อนหน้าที่มักเน้นความอบอุ่นของครอบครัว แต่ด้วยสไตล์การเล่าเรื่องที่คมคายและลึกซึ้งแบบเฉพาะตัวของอาจารย์ตูน ก็ทำให้ใครหลายคนตั้งตารอไม่ว่ามันจะเป็นแนวไหน พอเห็นปกสุดท้ายที่ปล่อยออกมา เป็นภาพเงาดำของผู้หญิงยืนกลางทุ่งหญ้าเปลี่ยว มีเพียงแสงจันทร์สาดผ่านใบไม้เป็นริ้วๆ มันช่างเหมาะกับชื่อหนังสือและสร้างบรรยากาศได้สมบูรณ์แบบเลย