เทพีอาเธน่าในตำนานกรีกมีบทบาทอะไรบ้าง

ไหนจะลืม 'Sailor Moon' ที่เทพีวีนัสหรือมินาโกะ ไอโนะโด่งดังที่สุดในฐานะหนึ่งในนักรบเซเลอร์สเคาท์ผู้ปกป้องโลกด้วยพลังแห่งความรักและความงามได้นะ แต่รู้ไหมว่าตัวละครนี้มีที่มาจากเทพเจ้าวีนัสในโรมันไง ความคลาสสิกของเธออยู่ที่การผสมผสานระหว่างพลังเวทมนตร์กับบุคลิกเฮฮาสไตล์นักเรียนมัธยม อีกตัวอย่างที่ไม่ค่อยมีคนพูดถึงคือ 'Saint Seiya' ที่วีนัสปรากฏในฐานะหนึ่งในเทพแห่งโอลิมปัส แม้จะไม่ใช่ตัวละครหลักแต่การออกแบบชุดเกราะและฉากหลังที่อ้างอิงเทพปกรณัมกรีกทำให้เธอมีความน่าสนใจในมุมลึก ส่วน 'Kamigami no Asobi' ก็เล่นกับธีมนี้โดยให้วีนัสเป็นหนึ่งในเทพที่ต้องเรียนรู้การใช้ชีวิตในโลกมนุษย์ เลยเห็นมิติขี้เล่นของเธอที่ต่างจากภาพลักษณ์เทพเจ้าแบบเดิมๆ

เทพีเฮราในตำนานกรีกคือราชินีแห่งเทพเจ้าและเป็นเทพีแห่งการแต่งงาน การคลอดบุตร และครอบครัว เธอเป็นทั้งเทพีผู้ทรงพลังและตัวละครที่ซับซ้อน สิ่งที่ทำให้เฮราน่าสนใจคือบทบาทสองด้านของเธอ ในด้านหนึ่งเธอเป็นสัญลักษณ์ของผู้หญิงที่แต่งงานแล้วและความศักดิ์สิทธิ์ของการสมรส แต่ในอีกด้านเธอมักแสดงความหึงหวงและความโหดร้ายต่อคนรักของสามีเธอ (เทพซูส) และลูกนอกสมรสของเขา ตัวอย่างที่ชัดเจนคือเรื่องราวของเฮราเคิลส์ เธอส่งงูไปฆ่าเขาเมื่อยังเป็นทารก และตามหลอกหลอนเขาตลอดชีวิต นี่แสดงให้เห็นว่าการเป็นเทพีไม่ได้หมายความว่าจะสมบูรณ์แบบ แต่มีอารมณ์และความเปราะบางเหมือนมนุษย์

เทพีเฮรายืนหยัดในฐานะสัญลักษณ์ของความซับซ้อนทางอารมณ์และความสัมพันธ์ที่เต็มไปด้วยความขัดแย้ง เธอถูกพรรณาถึงลักษณะเด่นคือความหึงหวงและการควบคุม ในขณะที่อะธีน่ามักถูกมองว่าเป็นผู้เชี่ยวชาญในยุทธศาสตร์และปัญญาที่เยือกเย็น เฮราสะท้อนความเปราะบางของมนุษย์ผ่านการกระทำที่อิงกับความรู้สึก ในทางตรงข้าม อะธีน่าเลือกใช้เหตุผลเป็นหลักแม้ในสถานการณ์ตึงเครียด ความแตกต่างนี้เห็นชัดในมหากาพย์ 'The Iliad' ที่เฮราตอบโต้ด้วยอารมณ์ขณะอะธีน่าคอยเป็นที่ปรึกษาเชิงกลยุทธ์ให้โอดีสเซียส

เดินผ่านพิพิธภัณฑ์ศิลปะกรีกเมื่อฤดูร้อนที่แล้ว จู่ๆ ก็สะดุดตากับรูปปั้นหินอ่อนที่งดงามจนต้องหยุดชม ความสง่างามของเฮร่าในฐานะราชินีแห่งเทพเจ้าทำให้รู้สึกถึงอำนาจที่แผ่รัศมีออกมาแม้ผ่านกาลเวลา รายละเอียดที่จับตาคือมงกุฏทรงสูงประดับลายดอกไม้ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความสูงศักดิ์ พระหัตถ์ข้างหนึ่งทรงคทา อีกข้างอาจเคยถือผลทับทิมที่หมายถึงความอุดมสมบูรณ์ ชุดยาวพับจีบดูมีชีวิตชีวาใต้แสงไฟ แววพระเนตรที่เยือกเย็นแต่แฝงความเฉลียวฉลาดสะท้อนบุคลิกของเทพีผู้ช่ำชองการเมืองบนโอลิมปัส

เทพีเฮร่าในตำนานกรีกถือเป็นราชินีแห่งเทพเจ้า โอรสของโครนัสกับรีอา ทรงเป็นทั้งพระชายาของซุสและเทพีผู้คุ้มครองการแต่งงาน ความเป็นมารดา และความอุดมสมบูรณ์ ประเด็นที่น่าสนใจคือบทบาทของเฮร่าที่มักถูกมองในแง่ลบจากตำนานหลายเรื่อง เนื่องจากความหึงหวงต่อชู้รักของซุส แต่แท้จริงแล้วเธอเป็นสัญลักษณ์ของความศักดิ์สิทธิ์ในสัญญาการสมรส การที่เธอลงโทษนางไม้หรือมนุษย์ที่เกี่ยวข้องกับซุสสะท้อนค่านิยมโบราณที่มองว่าการนอกใจคือการท้าทายอำนาจเทพ ใน 'The Iliad' เฮร่ามีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนกรีกช่วงสงครามทรอย ส่วนหนึ่งเพื่อตอบโต้ปารีสที่เลือกอโฟรไดท์เหนือเธอในการตัดสินใจครั้งสำคัญ

เทพีเฮร่าในตำนานกรีกมักถูกแทนด้วยสัญลักษณ์ของนกยูงและวัว นกยูงสะท้อนความสง่างามและอำนาจของเธอในฐานะราชินีแห่งเทพ ส่วนวัวสื่อถึงความอุดมสมบูรณ์และความเป็นมารดา ในศิลปะโบราณ เฮร่ามักปรากฏพร้อมมงกุฏหรือคทาที่ประดับด้วยสัตว์ศักดิ์สิทธิ์เหล่านี้ บางครั้งก็พบรูปนกยูงคู่ขนาบข้างบัลลังก์ของเธอ ที่น่าสนใจคือขนนกยูงยังเชื่อมโยงกับตำนานอาร์กอส ยักษ์ร้อยตาที่เฮร่าใช้นกยูงมาคอยเฝ้าระวัง

ลองนึกภาพเทพีที่ถูกสลักไว้บนผนังวิหารแสงเทียน สวมเขาวัวและแผ่นดิสก์พระอาทิตย์เหนือศีรษะ—นั่นแหละคือภาพคลาสสิกของไอซิสที่ติดตาเรามากที่สุดในบริบทดั้งเดิม ฉันชอบมองสัญลักษณ์พวกนี้ไม่ใช่แค่ความงาม แต่เป็นภาษาที่ชาวอียิปต์ใช้สื่อความหมายแทนคำพูด: มงกุฎรูปบัลลังก์หมายถึงสถานะของราชินีและการถ่ายทอดอำนาจให้กับฟาโรห์ ส่วนเขาวัวและดิสก์แฝงความหมายของการปกป้องและการเชื่อมต่อกับพลังสุริยะ นอกจากนี้ยังมีเครื่องหมายอื่นๆ ที่เรียบง่ายแต่ทรงพลังอย่าง 'tyet' หรือปมไอซิส ซึ่งมักถูกวางคู่กับเครื่องหมาย 'ankh' เพื่อสื่อถึงชีวิตและคุ้มครอง ในพิธีศพหรือฉากนำกลับคืนชีพของโอซีริส ไอซิสจะปรากฏในบทบาทแม่ผู้รักษาและนักเวทย์ ซึ่งทำให้เธอกลายเป็นสัญลักษณ์ของการเยียวยาและการฟื้นคืน มุมมองร่วมสมัยก็ชวนให้คิด เช่นฉันเห็นการตีความใหม่ในสื่อเกมอย่าง 'Assassin's Creed Origins' ที่นำภาพลักษณ์และบรรยากาศมาปัดฝุ่นเล่าเรื่อง ทำให้คนยุคใหม่เข้าใจว่าไอซิสไม่ได้เป็นแค่เทพีความรักหรือแม่ แต่เป็นสัญลักษณ์ของอำนาจทางพิธีกรรม ความยืดหยุ่นทางศาสนา และการปกป้องชุมชน ซึ่งเป็นเหตุผลที่เธอถูกบูชายาวนานกว่าพันปี

นึกภาพเสียงกีตาร์กลางทะเลทรายแล้วเพลง 'Isis' ของ Bob Dylan ก็ผุดขึ้นมาในหัว เพลงนั้นสำหรับผมเป็นงานที่ใช้ภาพตำนานมาปะทะกับเรื่องส่วนตัวได้อย่างกลมกล่อม เสียงแซ็กซ์และจังหวะคันทรี่ใน 'Isis' ไม่ได้พูดตรงๆ ว่าเป็นการพรรณนาถึงเทพีไอซิสตามตำรา แต่มันใช้ชื่อและสัญลักษณ์ของเทพีมาเป็นกรอบให้เรื่องเล่าความรัก การเดินทาง และการกลับมาของตัวละครหลักดูมีมิติทางมโนทัศน์มากขึ้น ผมชอบที่ Dylan ไม่ได้ทำให้เทพีกลายเป็นตัวละครประโลมโลก แต่กลับปล่อยให้เธอเป็นเสมือนภูมิทัศน์ทางอารมณ์—ทั้งความลึกลับและความปิติ ผมมองว่าการเอา 'Isis' มาเป็นหัวเรื่องของเพลงทำให้บทกวีในเนื้อร้องขยายความหมายจากเรื่องเล็กๆ ไปสู่เรื่องของศรัทธา ความสูญเสีย และการหายของเวลา ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้เพลงยังคงสะกดใจคนฟังหลายรุ่น แม้จะไม่ใช่การบอกเล่าตรงๆ ว่าเป็นเทพนิยายโบราณ แต่การยืมชื่อเทพีมาสร้างบรรยากาศนั้นสำหรับผมคือความชาญฉลาดทางศิลปะที่ชวนให้คิดต่อมากกว่าฟังเดียวจบ