เทพเจ้า สมุทร ถูกนำเสนอในเพลงประกอบภาพยนตร์อย่างไร?

สีที่เลือกสามารถเปลี่ยนผีเสื้อสมุทรจากสิ่งมหัศจรรย์ธรรมดาให้กลายเป็นไอคอนของฉากใต้น้ำได้เลย ฉันชอบเริ่มจากการคิดเรื่องแสงก่อน: ผีเสื้อสมุทรมักมีความลอยและโปร่ง ฉะนั้นการใช้สีพื้นเป็นโทนเย็นอย่างน้ำทะเลลึก (น้ำเงินอมเขียว) แล้วเพิ่มไฮไลต์โทนร้อนเล็กน้อยจะทำให้มันโดดเด่นมากขึ้น ตัวอย่างที่ฉันชอบคือใช้ฐานเป็นฟ้า-เขียวแบบ teal ที่มีไล่เฉดลงไปเป็นน้ำเงินเข้มที่ปลายปีก แล้วเติมริ้วแสงสีมุกหรือทองอ่อนตามแนวเส้นปีกเพื่อให้เกิดความรู้สึกเป็นผิวน้ำสะท้อนแสง เทคนิคที่ฉันมักใช้คือเล่นกับความโปร่งแสงและมุก: วาดเลเยอร์โปร่งด้วยสีพาสเทลอย่างลาเวนเดอร์หรือชมพูอ่อนทับลงบนพื้นฟ้าน้ำทะเล แล้วลงเม็ดเล็กๆ ของสีมุกขาวหรือเหลืองอ่อนที่ขอบปีกเพื่อจำลองฟองอากาศหรือจุดไบโอลูมิเนสเซนซ์ ถ้าต้องการความเปล่งกว่าจริงจัง ให้เพิ่มแถบสีเนื้อเงินหรือทองที่ตัดกับพื้นสีเข้ม นั่นแหละที่ทำให้ผีเสื้อสมุทรสะดุดตาในฉากมืด ฉันมักนึกถึงฉากใต้น้ำของ 'Ponyo' เวลาทำผีเสื้อแบบนี้ เพราะการเล่นสีมันเรียกความรู้สึกหวานและมหัศจรรย์ได้พร้อมกัน ลองผสมสีด้วยโหมดเบลนด์แบบ Glow หรือ Overlay และอย่าลืมคุมคอนทราสต์กับพื้นหลัง หากพื้นเป็นสีน้ำเงินเข้ม ลายปีกที่สว่างหรือมีประกายนิดๆ จะเด่นขึ้นทันที — นี่แหละเสน่ห์ของผีเสื้อสมุทรที่ฉันชอบที่สุด

นี่คือชุดทรัพยากรหลักที่ชุมชนแฟนอาร์ตมักแนะนำเมื่ออยากวาดผีเสื้อสมุทร สิ่งแรกที่ผมให้ความสำคัญคือภาพอ้างอิงจากธรรมชาติและสื่อที่จับการเคลื่อนไหวของสิ่งมีชีวิตในน้ำได้จริง เช่น ในสารคดี 'Blue Planet' จะเห็นการเคลื่อนไหวแบบลอยตัวและการสะท้อนแสงที่ช่วยให้เข้าใจโครงสร้างของปีกคล้ายแผ่นบางๆ ได้ชัดขึ้น อีกแบบที่ผมชอบใช้คือคอนเซ็ปต์จากเกมสำรวจใต้ทะเลอย่าง 'Subnautica' ซึ่งดีตรงที่มีการออกแบบสิ่งมีชีวิตให้ดูต่างโลกแต่ยังเป็นไปได้ทางชีวภาพ ทำให้สามารถดึงองค์ประกอบแฟนตาซีมาผสมกับหลักจริงได้อย่างลงตัว ถัดมาเป็นทรัพยากรเชิงเทคนิค — โฟโต้รีเฟอเรนซ์แมคโคร (เช่นภาพผิวและผิวเงา), โมเดล 3 มิติบน Sketchfab ที่หมุนให้ดูรอบตัว, และไฟล์ PSD ที่มีเลเยอร์การลงสีแบบขั้นตอน ผมมักจะเก็บบรัชสแค็ตเตอร์สำหรับฟองอากาศและบรัชวอเตอร์คัลเลอร์ที่ช่วยให้ผิวของปีกดูเป็นหยดน้ำ นอกจากนี้ยังมีป้ายสี (color palettes) ที่ดึงจากภาพจริงของทะเลสาบหรือปะการังเพื่อให้เฉดสีน่าเชื่อถือ แหล่งชุมชนที่มีประโยชน์คือเธรดรีซอร์สในฟอรั่มและกลุ่ม Discord ที่มีคนอัปโหลดเทมเพลต turnaround, ref sheet แบบ posable, และม็อด Blender เล็กๆ ให้ทดลอง ผมมักจะใช้ไฟล์เหล่านี้เป็นจุดเริ่มต้นก่อนจะปรับสไตล์ให้เป็นของตัวเอง ซึ่งการมีทั้งรีเฟอเรนซ์เชิงธรรมชาติและแพ็กแฟนอาร์ตทำให้ผลงานออกมามีความสมดุลระหว่างความแปลกใหม่กับความน่าเชื่อถือ

แฟนรุ่นเก่าพูดถึงการรีเมค 'เทพเจ้า สมุทร' กันบ่อย ๆ จนกลายเป็นเรื่องเล่าในวงการทีวีไทยเลยทีเดียว; ฉันเองเคยติดตามหลายเวอร์ชันและรู้สึกว่าทุกยุคมีรสชาติของมัน เวอร์ชันแรกที่คนมักเอ่ยถึงคือฉบับละครโทรทัศน์สมัยเก่า ซึ่งทำให้ตำนานนี้เข้าถึงคนดูวงกว้างด้วยการตัดองค์ประกอบบางอย่างให้ง่ายขึ้น แต่ก็รักษาแก่นเรื่องไว้ได้ดี ยุคต่อมาเป็นเวอร์ชันรีเมคในช่วงปลายศตวรรษที่แล้วที่เน้นดราม่าและความสัมพันธ์ตัวละคร ทำให้บางฉากถูกขยายจนกลายเป็นไฮไลท์ของซีรีส์ ล่าสุดมีการปรับเป็นมินิซีรีส์ความยาวสั้นที่ฉันดูแล้วชอบตรงการนำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาใช้ประกอบฉากทะเล ทั้งเสียงและภาพทำให้ความเป็นแฟนตาซีเดิม ๆ ดูสดใหม่ คนทำงานเบื้องหลังเลือกจะโฟกัสประเด็นเชิงนิเวศน์มากขึ้น ซึ่งเพิ่มมิติให้เรื่องราวโดยที่ไม่มีการทิ้งแก่นดั้งเดิมไปแบบสิ้นเชิง

กลิ่นเกลือและเสียงคลื่นที่พัดมากับลมทำให้ตาเป็นประกายทุกครั้งที่ได้เจอของจิ๋ว ๆ เกี่ยวกับเทพเจ้าทะเล ของสะสมที่ชอบมากที่สุดคือแผ่นโลหะสลักรูปนางแม่ย่านางเรือขนาดฝ่ามือที่ทำจากทองเหลืองหรือบรอนซ์เล็ก ๆ ชิ้นนี้มักมีรายละเอียดเยอะ ทั้งลวดลายเกลียวคลื่นและหน้าตานิ่งสงบ เมื่อลูบเส้นสลักจนมันเงาจะรู้สึกเหมือนได้จับความเชื่อโบราณไว้ในมือ อีกชิ้นที่มักวางอยู่คู่กันคือหุ่นเรือจิ๋วที่แกะด้วยไม้สัก ลงสีเก่า ๆ เป็นภาพจำของช่างเรือรุ่นเก่า ส่วนบันทึกภาพมือวาดของศิลปินริมชายหาดที่วาดเทพีทะเลในมุมมองสมัยใหม่ให้คอลเลกชันมีความสมดุลระหว่างโบราณกับร่วมสมัย เวลาเลือกซื้อจะชอบสัมผัสวัสดุก่อนเสมอ เพราะวัสดุเล่าเรื่องได้มากกว่าคำพูด ทั้งลายคราบทะเลบนไม้ กลิ่นจาง ๆ ของเกลือที่ยังติดในร่องไม้ หรือเสียงกริ๊งเล็ก ๆ ของกระดิ่งเทวาที่ยังดังอยู่ภายในโถงเล็ก ๆ ของร้าน นาน ๆ ครั้งก็จะติดจานกระเบื้องลายทะเลมือวาดที่ช่างทำขึ้นในชุมชนประมง ผลงานพวกนี้สะท้อนทั้งความเชื่อ ความศรัทธา และรสนิยมท้องถิ่นอย่างชัดเจน ทำให้การสะสมไม่ใช่แค่การเก็บของ แต่เป็นการเก็บเรื่องเล่าจากทะเลไว้ข้างตัวด้วย

แสงในน้ำสามารถเล่าเรื่องได้ด้วยตัวเองถ้าเราจัดชั้นให้ชัดเจนและมีความสัมพันธ์ระหว่างชิ้นส่วนต่าง ๆ ของภาพ เวลาวาดผีเสื้อสมุทร ฉันมักแบ่งฉากเป็นชั้นสามระดับ: หน้า กลาง และหลัง แล้วให้แต่ละชั้นมีความคอนทราสต์และรายละเอียดต่างกัน ชั้นหน้าจะเป็นเงาซิลูเอ็ตต์หรือเศษสาหร่ายที่ขอบภาพเพื่อสร้างเฟรม ส่วนชั้นกลางคือผีเสื้อสมุทรจริงๆ ให้รายละเอียดของครีบ พื้นผิว และแสงที่กระทบครีบ ส่วนชั้นหลังใช้โทนสีเบาบาง ลดคอนทราสต์และเพิ่มเบลอเล็กน้อยเพื่อให้ความรู้สึกของระยะ เคล็ดลับที่ช่วยได้เสมอคือการเล่นกับแสงแบบ 'caustics' และเส้นแสงลอดผิวน้ำ ให้วาดลายแสงเป็นแพทเทิร์นโปร่งใสซ้อนทับบนตัวผีเสื้อ แล้วใช้โหมดผสมสีแบบซ้อนหรือลงเลเยอร์ความสว่างเพื่อให้มันดูเรืองรอง เพิ่มอนุภาคเล็กๆ เป็นจุดสว่างไม่สม่ำเสมอเพื่อบอกว่ามีแพลงก์ตอนและฟองอากาศ ความลึกของสีน้ำจะช่วยได้ถ้าเราค่อยๆ ทำให้สีน้ำเงินเข้มขึ้นไปทางด้านหลัง แล้วผสมขอบครีบด้วยการเบลอเพื่อให้เกิดความรู้สึกการเคลื่อนไหว สุดท้าย อย่าลืมให้มีจุดไฮไลต์บางจุดบนผิวครีบเพื่อให้สายตาโฟกัส — เทคนิคพวกนี้ทำให้ภาพนิ่งกลายเป็นโลกใต้น้ำที่มีมิติจริงๆ

ยอมรับเลยว่าเมื่อมองถึงรากเหง้าของ 'Aquaman' มันชัดเจนว่าเขาเอาแรงบันดาลใจมาจากตำนานเทพเจ้าทะเลและเรื่องเล่าเกี่ยวกับเมืองใต้ทะเลที่มีมาช้านานมากกว่าแค่การเป็นซูเปอร์ฮีโร่แบบสมัยใหม่ สร้างขึ้นในยุคทองของคอมิกส์โดยพอล นอร์ริส และมอร์ท เวย์ซิงเกอร์ ในปี 1941 บุคลิกและสัญลักษณ์ของเจ้าแห่งสมุทรสะท้อนถึงภาพจำของเทพเจ้าทะเลอย่าง 'Poseidon'/'Neptune' ที่ถือตรีศูลเป็นอาวุธ ตัวตรีศูลเองกลายเป็นสัญลักษณ์สำคัญที่บ่งบอกถึงอำนาจเหนือผืนน้ำและการปกครอง ซึ่งเห็นได้ชัดทั้งในคอมิกส์ยุคเก่าและการถ่ายทอดร่วมสมัย นอกจากนี้แนวคิดเรื่อง 'Atlantis' ที่เป็นแหล่งกำเนิดของเขาก็มาจากตำนานยุคโบราณอย่างบทสนทนาในปรัชญากรีกที่เล่าเรื่องของเมืองที่จมลงใต้คลื่น ทำให้ภาพของ Aquaman มีกลิ่นอายของตำนานคลาสสิกผสมกับนิยายผจญภัยทางทะเล ส่วนเส้นทางการเล่าเรื่องของเขายังดึงเอาองค์ประกอบจากนิทานพื้นบ้านและเทพนิยายของหลายวัฒนธรรมเข้ามาผสม เช่น เรื่องเล่าของมนุษย์ครึ่งปลาอย่างนางเงือกที่พบได้ในนิทานยุโรปจนถึงตำนานของชนเผ่าต่างๆ ที่มองทะเลเป็นดินแดนศักดิ์สิทธิ์ ความสามารถในการสื่อสารกับสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเลทำให้ Aquaman ดูคล้ายกับตัวแทนของเทพเจ้าทะเลในตำนานต่าง ๆ เสียด้วยซ้ำ ในขณะเดียวกันก็มีแง่มุมที่ได้รับอิทธิพลจากนิยายอัศวินและตำนานกษัตริย์ (เช่นอารมณ์ของการทวงคืนบัลลังก์และการปกครองอาณาจักรที่หายไป) ทำให้ภาพของเขามีทั้งความเป็นวีรบุรุษสายบูรณาการอาณาจักรและฮีโร่ผู้เป็นสะพานเชื่อมระหว่างสองโลก นอกจากนี้ในยุคที่มีคู่แข่งซูเปอร์ฮีโร่ทะเลอย่าง Namor ก็มีการยืมอิทธิพลจากบรรยากาศนิยายผจญภัยพัลพ์และโทนเรื่องทะเลปะทะมนุษย์บกไปด้วย ในเวอร์ชันสมัยใหม่โดยเฉพาะภาพยนตร์และคอมิกส์ชุดหลัง ๆ นักเขียนและผู้กำกับหยิบเอาตำนานหลากหลายมาทำให้ฉากใต้ทะเลมีมิติ ทั้งการออกแบบวัฒนธรรมของชาว Atlantis ที่ดูกลมกลืนระหว่างเทคโนโลยีกับพิธีกรรมโบราณ ไปจนถึงการสำรวจหัวข้อเรื่องความเป็นเจ้าของทรัพยากรและการอนุรักษ์ทะเล ซึ่งสอดคล้องกับมุมมองของเทพเจ้าทะเลที่ต้องคุ้มครองผืนน้ำ ฉันชอบที่การผสมผสานเหล่านี้ทำให้ 'Aquaman' ไม่ใช่แค่การยืมองค์ประกอบจากตำนานใดเรื่องหนึ่ง แต่เป็นการถักทอภาพใหม่จากหลายตำนานเข้าด้วยกัน จนเกิดตัวละครที่ทั้งอิงตำนานและทำหน้าที่เป็นตัวแทนประเด็นร่วมสมัยในเวลาเดียวกัน ท้ายที่สุดแล้ว ความน่าสนใจของเขามาจากการที่ตำนานเก่ากับปัญหายุคใหม่มาบรรจบกัน ตอนที่เห็นฉากที่เขาใช้ตรีศูลสั่งคลื่นหรือสื่อสารกับสัตว์ทะเล ฉันมักคิดถึงภาพเทพเจ้าทะเลในตำนานโลกและรู้สึกตื่นเต้นที่ตำนานเหล่านั้นยังมีชีวิตอยู่ผ่านตัวละครนี้ นี่แหละเสน่ห์ของการนำตำนานมาปรับใช้—มันทำให้ฮีโร่คนหนึ่งกลายเป็นกระจกสะท้อนเรื่องราวเก่าและคำถามร่วมสมัยไปพร้อมกัน

ความพิเศษของโม่เซียงถงซิ่วอยู่ที่ความเป็นนักปฏิบัติมากกว่าเทพเจ้าที่คอยประทานพรเฉยๆ หลายคนอาจนึกภาพเทพเจ้าจีนเป็นผู้สูงอายุเคร่งขรึม แต่โม่เซียงถงซิ่วในเรื่อง 'Heaven Official's Blessing' กลับเป็นเทพหนุ่มผู้โฉบเฉี่ยว ชอบลงมือแก้ปัญหาเอง แทนที่จะส่งสาวกไปทำแทน นอกจากนี้ยังมีบุคลิกขี้เล่นและอารมณ์ดีผิดกับเทพส่วนใหญ่ ดูจากฉากที่ท่านชอบแกล้งหลงทางเพื่อนร่วมวงศ์อย่างเป่ยจวินหรือพฤติกรรมติดเหล้าองุ่น ซึ่งสร้างสีสันแตกต่างจากเทพเจ้าที่เคร่งครัดพิธีกรรมแบบองค์อื่น วิถีการเป็นเทพของโม่เซียงถงซิ่วจึงเหมือนเพื่อนร่วมทางมากกว่าผู้คุ้มครองจากสวรรค์

นึกถึงครั้งแรกที่ได้อ่าน 'ศึกชิงบัลลังก์เทพเจ้า' ตอนนั้นนั่งอ่านรวดเดียวจบทั้งเล่มจนดึกมาก นักเขียนที่สร้างโลกเทพเจ้าแฟนตาซีได้น่าติดตามขนาดนี้คือ 'เดชา สังข์สุข' นี่แหละ สไตล์การเล่าเรื่องของเขามีเอกลักษณ์มากๆ ผสมผสานปูมหลังความเชื่อไทยกับจินตนาการใหม่ได้อย่างลงตัว เทพเจ้าในเรื่องไม่ใช่ตัวละครแบบสำเร็จรูป แต่มีมิติความขัดแย้งในตัวเองที่ทำให้เรื่องพัฒนาอย่างคาดไม่ถึง ส่วนตัวชอบบทบาทของ 'พระพิรุณ' ที่ถูกถ่ายทอดออกมาในแบบที่ทั้งขลังและใกล้เคียงมนุษย์ จนบางทีก็ลืมไปว่าเป็นเทพ