Huminto si Vaiana, hindi dahil sa mayroon silang ugnayang mag-asawa, kundi dahil sa uri ng distansyang tulad ng sa pagitan ng isang boss at empleyado. May lamig sa boses niya nang tanungin, “Mr. de Vera, may ipapagawa pa po ba kayo?”
Lumingon si Kyro, tinitigan ang malamig na ekspresyon ni Vaiana, saka mahigpit ang tinig na sinabi, “Umupo ka.”
Napakunot-noo si Vaiana. Hindi niya maintindihan kung ano ang balak gawin ni Kyro.
Lumapit ito sa kanya.
Habang papalapit si Kyro, tila may kakaibang pakiramdam sa paligid—parang lumalalim ang hangin at parang nawalan siya ng balanse.
Kinakabahan siya. At may kakaiba siyang nararamdaman na hindi niya maipaliwanag.
Hindi siya gumalaw, pero si Kyro na mismo ang humawak sa kanyang kamay.
Mainit ang palad nito. Parang kuryente ang dumaloy sa katawan niya. Napaatras siya at muntik nang bawiin ang kamay, pero hinigpitan ni Kyro ang hawak.
Hinila siya ni Kyro sa gilid, saka mahigpit ang ekspresyon habang tinanong, “May sugat ang kamay mo. Hindi mo man lang napansin?”
Nagulat si Vaiana sa pag-aalala nito. “I… it’s nothing. Okay lang ako.”
“May paltos na.” seryoso ang tono ni Kyro. “Bakit hindi mo sinabi sa akin?”
Napatingin si Vaiana sa kamay nilang magkadikit. Pinagmamasdan ni Kyro ang sugat sa kanyang palad.
Ilang taon na rin siyang nanabik mahawakan ang kamay nito. Ilang beses siyang nangarap na damhin ang init ni Kyro, na gabayan siya. Pero hindi siya nagkaroon ng pagkakataon. At ngayong halos sumuko na siya… saka siya binigyan nito ng kaunting init.
“Wala lang ‘yan. Mawawala rin ‘yan sa loob ng dalawang araw,” mahinahon niyang sagot.
“Magpapadala ako ng gamot para sa paso.”
Napuno ng init ang mata ni Vaiana. Ilang taon siyang nagtiis, pero ngayong sandali, parang may kaunting kabayaran.
Pero agad siyang natauhan. Hindi siya mahal ni Kyro.
Inabot ni Kyro ang burn ointment at maingat na pinahiran ang sugat sa kamay ni Vaiana. Nakaluhod ito sa harap niya, tila takot na masaktan siya.
Sa sandaling iyon, napaisip si Vaiana—baka sakaling may pag-asa pa. Baka kaya pa siyang mahalin.
Na baka sa isang simpleng sugat, mapansin din siya.
Isang ideya ang pumasok sa isip niya—na baka kung palagi siyang nasusugatan, baka mas mapansin siya nito. At kung gano’n… siguro, sulit naman.
Isang patak ng luha ang nahulog.
Direktang bumagsak sa likod ng kamay ni Kyro.
Napatingin si Kyro. Una niyang beses na makita si Vaiana na ganito kahina. Basa ang mga mata nito.
“Why are you crying? Does it hurt?” tanong ni Kyro, puno ng pag-aalala.
Napailing si Vaiana. Ramdam niya ang bigat ng damdamin sa puso niya. “Hindi… Medyo masakit lang ang mata ko. Sorry, Mr. de Vera. Hindi na mauulit.”
Paulit-ulit nang narinig ni Kyro ang mga pormal na salitang iyon. Nakakapagod na. Napakunot-noo siya, saka sinabing, “Nasa bahay tayo, hindi sa opisina. Hindi mo kailangang lagi kang formal sa harap ko. Dito, puwede mo akong tawagin sa pangalan ko.”
Pero pitong taon na niyang nakasanayan ang ganito.
Sa opisina, isa siyang sekretaryang propesyonal. Sa bahay, kahit legal siyang asawa ni Kyro, para pa rin siyang sekretarya na naglilingkod lang.
Tinitigan niya ang lalaking matagal na niyang minahal. Ang mga damdaming hindi kailanman nasuklian—napapagod din.
Tumigil siya saglit, saka mahina ang tinig na nagtanong, “Kyro, kailan ba natin aayusin ang tungkol sa pag-alis ko…”
Pero bago pa niya matapos, bigla siyang niyakap ni Kyro.
Nanigas ang katawan niya. Nakaunan ang ulo niya sa balikat nito, pero wala siyang masabi.
Tahimik na nagsalita si Kyro, “I’m tired today. Let’s talk tomorrow.”
Wala nang nagawa si Vaiana kundi huwag nang ipagpilitan ang usapan.
Sa kama, ramdam niya ang pagbabago kay Kyro. Nasa tabi niya ito, at ramdam niya ang init ng katawan nito na parang apoy.
Nakapulupot ang braso nito sa baywang niya, at ang bango nitong parang cypress ay nagbibigay ng kakaibang seguridad.
Nasa tiyan niya ang palad nito, kaya bahagya siyang napasinghap. Sa tenga niya, narinig niya ang mahinang bulong.
“Are you afraid of a little tickle?”
Napayuko siya. “Hindi lang ako sanay.”
Pagkarinig niyon, mas lalong lumapit si Kyro, niyakap siya nang mas mahigpit.
“Then get used to it. One day, you will be,” bulong nito.
Napatingala si Vaiana. Mainit ang hininga ni Kyro sa kanyang mukha, at uminit ang pisngi niya.
Napaisip siya, May pag-asa pa kaya ang pagsasama namin?
Gusto rin naman niyang magkaroon ng bagong pagkakakilanlan. Hindi lang bilang sekretarya, kundi bilang tunay na asawa.
Mahinang siyang nagtanong, “Kyro… kung sakali… puwede ba nating—”
Nang biglang tumunog ang cellphone ni Kyro.
Naputol ang kanyang tanong.
Hindi niya naipagpatuloy ang nais niyang sabihin, Puwede ba akong maging tunay mong asawa?
Pero nang makita niya ang pangalan sa screen ng cellphone ni Kyro—Althea—tila may malamig na balde ng tubig na ibinuhos sa kanya.
Bumalik siya sa katotohanan.
Muling naging kalmado ang mukha ni Kyro, iniwas ang katawan mula sa kanya, tumayo, at tila binalewala ang sinabi niya.
“Hey.”
Tumingin si Vaiana sa seryosong mukha ni Kyro. Tumayo ito mula sa kama, at muli siyang iniwan. Tahimik na lumabas ng silid upang sagutin ang tawag ni Althea.
Mabigat ang dibdib ni Vaiana. Napangiti siya—pero mapait.
Vaiana, Vaiana... bakit ka pa umaasa?
Nasa puso ni Kyro si Althea. Hindi siya kailanman mamahalin nito. Malinaw pa sa alaala niya ang sinabi ni Kyro noong ikinasal sila tatlong taon na ang nakalilipas.
Wala siyang puwang sa puso nito.
Napatingala si Vaiana. Hindi niya alam kung bakit parang ang sakit-sakit. Unti-unting uminit ang kanyang mga mata—pero ayaw niyang umiyak. Alam niya na mula pa noong malaman niyang may ibang babae sa puso ni Kyro, umiiyak na siya sa mga lihim na sandali. Pero kahit kailan, hindi niya ipinaalam sa lalaki.
Alam niya kung sino siya—isang sekretarya lamang sa tabi ni Kyro.
Pagbalik ni Kyro mula sa saglit na tawag, nakita niyang gising pa si Vaiana. “May kailangan lang akong ayusin sa kumpanya,” aniya, “magpahinga ka na.”
Hindi siya tiningnan ni Vaiana. Ayaw niyang ipakita ang kahinaan niya. “I know. Go ahead. I’ll be at work on time tomorrow.”
“Hm.” Maikling tugon ni Kyro habang kinukuha ang coat at umalis.
Nang marinig ni Vaiana ang tunog ng sasakyan na palayo nang palayo, parang may unti-unting nabasag sa puso niya.
Hindi siya halos nakatulog nang gabing iyon.
***
Maaga siyang gumising kinabukasan upang pumasok sa trabaho. Dumating siya nang mas maaga kaysa sa iba, at kahit pagod ay maayos pa rin niyang isinagawa ang kanyang mga tungkulin—tulad ng nakasanayan.
Ngunit walang Kyro na dumating sa opisina. Tumawag siya nang ilang ulit, ngunit patay ang telepono nito.
Lumapit si Elyse, halatang balisa. “Miss Vaiana, wala pa rin si Mr. de Vera ngayon. Hindi rin namin alam kung nasaan siya. Mukhang ikaw na muna ang kailangang umalalay para sa inspection sa construction site.”
Bilang sekretarya ni Kyro, sanay na si Vaiana sa mga proyekto ng kumpanya. Kabisado na rin niya ang takbo ng site na ito.
Sinubukan niyang tawagan muli si Kyro sa huling pagkakataon. Pero nang hindi pa rin ito sumagot, tinanggap na lang niya na hindi na niya ito mahahanap.
Siguro... kay Althea siya nagpunta kagabi. Kaya hindi siya bumalik. Kaya hindi rin siya pumasok ngayon.
Pinilit ni Vaiana na itago ang pait sa kanyang puso. “Then let’s not wait for Mr. de Vera. Aalis na tayo,” mahinahon niyang sabi.
Mainit ang araw sa labas. Matinding sikat ng araw ang sumalubong sa kanila habang papunta sila sa construction site.
Wala pa sa porma ang gusaling itinatayo. Pawang mga balangkas pa lang, magulo ang paligid, at halos puro alikabok, bakal, at nag-iingayang makina ang makikita’t maririnig.
Sanay na si Vaiana sa site na ito, kaya mabilis niyang inayos ang mga kailangang suriin. Ngunit bigla na lang may sumigaw mula sa di kalayuan.
“Watch out!”
Napatingala si Vaiana.
Isang malaking tipak ng salamin ang mabilis na bumabagsak mula sa itaas—diretso sa kanya.
“Yung asawa mo, si Vaiana. Pinili pa ‘yan ng lolo mo, diba? Mabait, magalang, at matalino. Kahit alam niyang may mga babae ka sa labas, wala siyang reklamo. Anong problema ro’n? Nakakainis ba siya?”Sandaling natahimik si Kyro bago sumagot, “Oo, tama ka. Maayos siya, magalang, at marunong makisama. Isang klaseng babae na pwedeng gawing asawa.”Napailing si Jonas at ngumisi. “Grabe ka. Pero tingin ko, may kakaiba sa ‘yo ngayon. Hindi kaya… nagsisimula ka nang magkagusto sa kanya?”Hindi na bago kay Jonas ang makita si Kyro na malamig sa kahit kanino, lalo na kay Vaiana. Kahit pa minsan ay pinapahiya niya ito o tila minamaliit, hindi ito dating nakakaapekto sa kanya. Pero ngayon, tila naiirita ito kapag napapalapit si Vaiana sa iba.Lumingon siya sa bintana at natanaw si Vaiana na masayang nakikihalubilo sa mga lalaking katrabaho. Napangisi si Jonas. “Mukhang popular ang asawa mo. Tama ka nga, marunong makisama, hindi suplada. Di ba sabi mo magdi-divorce din kayo balang araw? Eh baka ka
Matapos linisin ang sugat ni Kyro gamit ang disinfectant, maingat itong binandage ni Vaiana. Bagama’t simple lang ang sugat, hindi maalis ang pag-aalala sa kanyang mukha.Maya-maya, huminto ang sasakyan sa gilid ng kalsada. Bumaba si Dexter para buksan ang pinto sa likod, at tinulungan ni Vaiana si Kyro na sumakay. Habang inaalalayan ito, saglit siyang lumingon kay Felix na nanatiling nakatayo sa gilid.Napansin iyon ni Kyro. Hindi man sabihin ng babae, halatang may malasakit pa rin ito sa lalaking iyon.Naunang nagsalita si Felix, magaan ang tinig at puno ng pag-unawa, “Mauna na kayo. Kailangan ni Mr. de Vera ng kasama ngayon, may sugat siya at dapat may magbantay sa kanya.”Alam ni Felix kung kailan siya dapat umatras. Binuksan niya ang daan para kay Vaiana, sapagkat alam niyang may obligasyon pa rin ito sa trabaho, at higit sa lahat, kay Kyro.Kumaway si Vaiana, may bahagyang ngiti sa labi, “Sige, mauna na ako. Salamat sa paglabas natin ngayon, ha.”“Walang anuman,” tugon ni Felix,
Halos pawisan na ng malamig si Dexter sa sobrang kaba. Ang mga taong ito—lalo na si Kyro at Vaiana—ang bumubuhay sa kabuhayan niya. Paano nga ba siya hindi makikisama?Napansin niyang masama na ang timpla ng mukha ni Kyro, kaya agad niyang sinubukang ayusin ang sitwasyon. "Sir Kyro, huwag po kayong magalit. Gusto pa po ni Miss Vaiana na maglibang. Baka po gusto ninyong sumama sa amin?"Tumalim ang tingin ni Kyro at malamig ang boses nang sumagot, "Sino’ng nagsabing sasama ako sa kanya?"Dahil doon, hindi na nagpumilit si Vaiana. Hinawakan niya sa braso si Felix at ngumiti. "Marami pang ibang puwedeng subukan sa unahan. Tara, tingnan natin."Tahimik lang si Kyro habang pinagmamasdan ang papalayong likod ng dalawa. Padilim nang padilim ang ekspresyon sa mukha niya. May diin ang boses niya nang tanungin si Dexter, "Gusto mo ring sumama sa kanila?""Ay! Sama ako, sama ako!" mabilis na tugon ni Dexter. Sumigaw siya, "Miss Vaiana, sasama ako sa inyo!"At habang naglalakad ang tatlo, tahimik
Napahinto si Dexter sa sinabi ni Kyro—hindi siya makapaniwala.Paanong hindi anak ni Kyro 'yon? Ang alam niya, si Kyla ang babaeng kasama ni Kyro noong gabing 'yon. At ngayon, buntis siya. Iisa lang ang konklusyon.Biglang nagsalita si Kyro, malamig at matigas ang tinig. "Let’s go.""O-Okay," sagot ni Dexter habang mabilis na pinaandar ang sasakyan.Pero bago pa sila makaalis, napakunot ang noo ni Kyro at galit na muling nagsalita, "Ang sabi ko, bumaba ka ng kotse!"Nagulat si Dexter. "Sir, hindi ba may isa pa kayong appointment ngayon? Marami pa pong naghihintay at sobrang daming tao dito!"Inilibot ni Dexter ang tingin sa paligid—siksikan ang mga tao sa parkeng iyon. Kung si Vaiana lang ang nandito, ayos lang sana. Pero si Kyro? Hindi ito ang tipo ng lugar na pupuntahan niya. Wala ring kasamang security, bagay na hindi normal para sa kanya.Tahimik na tumingin si Kyro kay Dexter, malamig ang boses ngunit may bahid ng sarcasm, "Akala ko ba mahilig ka sa ganitong lugar?""Ano po?" gul
“Ano?” Biglang pumangit ang mukha ni Kyla. Namutla siya at nanginginig ang boses. “Imposible, Ma! Tama ang oras noon, may alaala pa ako… paano mo masasabing hindi si Mr. de Vera ‘yon? Nagkakamali ka!”Sa kabilang linya, mariing sumagot ang ina niya, halatang balisa. “Anak, talagang nagkataon lang lahat ‘yon! Noong nalaman kong may hinahanap sila, akala ko swerte ka na. Pero nagkamali tayo—mali ang room number. Ang lalaking kasama mo noong gabing ‘yon… hindi si Mr. de Vera. Isa siyang… lalaki na nasa kuwarenta o singkwenta na ang edad.”Parang binuhusan ng malamig na tubig si Kyla. Napatingin siya sa kanyang tiyan at nagsimulang manginig ang kanyang katawan. “P-paano… paano akong nabuntis ng isang lalaking halos tatay ko na?!” Halos mapasigaw siya.Masyado ang agwat. Masakit. Nakakahiya.Sa loob-loob niya, napaniwala siya sa isang kasinungalingan. Akala niya’y tumama siya sa jackpot—akala niya'y si Kyro ang ama ng dinadala niya. Ilang araw siyang nabuhay sa ilusyon na nagtagumpay siya.
Tahimik lang si Mr. Manzano habang pinagmamasdan si Vaiana. Sa likod ng mga mata niyang pagod ay may bahid ng pag-aalala. Ramdam niyang may bumabagabag kay Vaiana—at may kinalaman ito kay Kyro.Hindi niya ito direktang sinabi, pero malinaw ang nais niyang iparating: "Bantayan mo nang maigi ang asawa mo. Huwag mong hayaang maagaw siya ng iba."Ayaw namang dagdagan pa ni Vaiana ang alalahanin ni Mr. Manzano, lalo pa’t may karamdaman ito. Ngumiti siya nang magaan at mahinahong sagot, “Alam ko po. Sinabi na rin sa akin ni Kyro. Mr. Manzano, gabi na po at malamig sa labas. Pumasok na po tayo sa loob.”Tumango si Mr. Manzano. “Oo, tama ka.”Alam niyang may hangganan ang dapat niyang sabihin. Hindi na siya nag-usisa pa. Tahimik na sumama pabalik sa ward habang dahan-dahang itinutulak ni Vaiana ang wheelchair nito.Pagkahatid niya, magalang siyang nagpaalam. Ngunit may agam-agam pa rin sa dibdib ni Vaiana. Tumigil siya sandali sa hallway, nag-aalangan kung pupunta ba siya sa OB-Gyne departmen