KABANATA 8
HINDI ko lubos maisip na magagawa nila sa akin iyon. Pinagkatiwalaan ko silang dalawa pero palihim pala nila akong ginagago. Hindi ko matanggap na matagal na silang nagkabalikan. Hindi ko matanggap na matagal na nila akong niloloko!
“Mga hayop kayo!” malakas na sigaw ko at unti-unting napaupo. Nahihirapan na akong huminga. Kaya pala nanlalamig na si Randolf sa akin dahil may bago nang pinag-iinitan.
Tangina.
Iyong mahigit isang taon na relasyon namin, tinapos lang ni Randolf sa anim na salita. “Ayoko na. Hindi na kita mahal.” Ganoon lang kadali sa kan’ya na sabihin ang mga iyon. Marami akong gustong itanong, ngunit ayaw lumabas ng boses ko. Bigla akong napipi.
Ayaw tanggapin ng puso at isip ko ang mga sinabi niya. Umaasa ako na sana isang malaking biro lang ang lahat ng iyon. Na sana, nananaginip lang ako. Mahal na mahal ko si Randolf. Pero ang masakit, totoo ang lahat.
“Gano’n ba ako kadaling kalimutan? Gano’n ba ako kadaling ipagpalit sa iba? Saan ba ako nagkulang? Naging mabuting nobya naman ako sa ‘yo. Lahat naman ibinigay ko. Minahal naman kita nang higit pa sa sarili ko. Hindi pa ba sapat ‘yon, Randolf? Ano ba’ng nagawa ko para lokohin mo ako nang ganito?”
Hindi man lang sinagot kung bakit!
Wala nang tigil sa pagpatak ang luha ko. Itinago ko ang mukha ko sa mga palad ko at umiyak. Ngayong wala na siya, hindi ko alam kung saan magsisimula. Para akong napilayan ng paa. Pakiramdam ko, naglalakad ako sa dilim nang mag-isa. Walang kasama. Natatakot ako. Hindi ko kaya. Natatakot ako.
Bakit ba nangyari ang lahat ng ito? Bakit sa lahat ng tao, siya pa? Palagi na lang akong inuulan ako ng sunod-sunod na problema. Tinanggalan ako ng pag-asa. Pag-asang ipagpatuloy ang walang kuwentang buhay na ito.
Tumungo ako sa aparador at hinanap ang isang bagay na tatapos sa lahat ng problema ko. Kinuha ko ang isang maliit na bote na naglalaman ng mataas na dosage ng gamot. Inilagay ko ang mahigit sa sampung tableta sa kamay ko.
Patawad, Roan, pero buo na ang desisyon ko. Gusto kong mawala na lang nang parang bula kasabay ng sakit na nararamdan ko.
Pumikit ako nang mariin at isinubo ang mga gamot. Baka magbago ang lahat kapag tinapos ko ang buhay ko. Baka maging ayos na ang lahat kapag wala na ako. Baka sakaling matapos na lahat ng problema ko.
Bumukas ang pinto at iniluwa niyon si Roan. Mas mabilis pa sa alas-kwatro na lumapit siya sa akin. Mababakas ang pagkatakot sa mukha niya. “Elyne, huwag!” Pilit niyang binuksan ang bibig ko at ilang tablet ang nagsilaglagan sa sahig. “Iluwa mo ‘yan, pakiusap!”
Isinuka ko ang mga gamot. “Ano pa ba ang ginagawa mo rito? Umalis ka na! Pabayaan mo na ako!”
“Hindi, Elyne. Hindi ako aalis dito kahit ipagtabuyan mo pa ako,” sabi ni Roan habang hinahabol ang hininga. “Huwag mong gawin ‘yan sa sarili mo. Pakiusap.”
Umiling ako. “Tama na, Roan. Ayoko na. Hindi ko na talaga kaya.” Kinuha ko ang maliit na bote at nilagyan ulit ng gamot ang kamay ko, ngunit hinablot iyon ni Roan at tinapik ang kamay ko. Tumapon ang mga gamot sa sahig. “Ibalik mo ‘yan sa ‘kin, Roan! Gusto ko nang mamatay!”
“Tigilan mo na ‘yan!” Namaos na ang boses ni Roan. “Tumigil ka na!” Ibinato niya ang bote sa may bintana.
“Bakit mo ginawa ‘yon?” naluluhang tanong ko. “Bakit ba hindi na lang ako mamatay? Ano pa ba’ng ginagawa ko sa mundo na ‘to? Wala nang rason para mabuhay ako. Wala na!”
Lumuhod si Roan sa harap ko. Nangingilid ang luha sa kanyang mga mata. “Ilang beses mo nang pinagtangkaang kitilin ang buhay mo, pero alam mo ba kung bakit hindi ‘yon natutuloy? Dahil pinipigilan ka ng Diyos. Binibigyan ka niya nang maraming pagkakataon para ayusin ang buhay mo. Hindi mo ba alam na napakaraming tao na may malubhang sakit ang gusto pang mabuhay sa mundo pero hindi na nabibigyan ng pagkakataon? Pagkatapos ikaw, dahil lang sa isang lalake, magpapakamatay ka? Hindi siya ang buhay mo, Elyne!”
“Hindi mo ‘ko naiintindihan dahil wala ka sa posisyon ko! Hindi mo dinaranas ang problema ko! Hindi mo nararamdaman ang sakit na nararamdaman ko!” sigaw ko. “Si Randolf na lang ang mayroon ako, Roan. Si Randolf na lang. Pero bakit siya, iniwan din ako? Bakit ba lahat ng taong gusto kong manatili sa buhay ko, umaalis?”
Umiling si Roan at hinawakan ang magkabilang balikat ko. “Mali ka, Elyne. Hindi lang si Randolf dahil nandito pa ako. Nandiyan pa ang Mama mo. Mahal ka namin at hindi ka namin iiwan.” Pinunasan niya ang luha ko. “’Pag pinatay mo ang sarili mo, parang pinatay mo na rin ‘yong mga taong nagmamahal sa ‘yo. Parang pinatay mo na rin kami.”
Mas lalong bumuhos ang luha ko. Tama si Roan. Tatapusin ko nga ang problema ko sa mundo, iiwanan ko naman sila ng panibagong problema.
Hinawakan niya ang mga kamay ko at tiningnan ang mga sugat ko. Nag-angat siya ng tingin at nakita ko ang matinding lungkot sa mga mata niya. “Nasasaktan ako, Elyne.” Tuluyan nang bumuhos ang mga luha na kanina pa niya pinipigilan. “Nasasaktan ako kasi nakikita kitang nahihirapan. Nasasaktan ako kasi pakiramdam ko, hindi kita matulungan.” Tinakpan niya ang mukha gamit ang mga kamay at humikbi.
“Wala kang kasalanan. Bagay lang naman sa 'kin ang lahat ng sugat na ibinibigay ko sa sarili ko.” Tinapik ko ang likod niya. “Puro sakit na lang ng ulo ang ibinibigay ko sa inyo. Kailan ko ba matatakbuhan ang impyernong buhay na ‘to? Kailan ba matatapos ang lahat?”
“Ang pagtakbo sa problema mo ay isang karera na kailanma’y hindi ka mananalo,” garalgal ang boses na sabi ni Roan. “Oo, simple lang ang buhay pero hindi ito madali. Kailangan mong matutunan at subukan na tanggapin kung ano man ang nakatadhanang mangyari. Resolbahin mo ang problema mo. Hindi ‘yong palagi ka na lang tatakbo.”
“Pagod na akong sumubok. Pagod na akong umasa. Pagod na akong huminga. Pagod na akong mabuhay. Pagod na ako. Gusto ko nang ipikit ang mata ko at ‘wag nang idilat pa. Bakit ba palagi na lang ganito?”
“Hindi naman maiiwasan na mapagod tayo dahil minsan sa buhay natin, may mga bagay na paulit-ulit na nangyayari. Iyon bang akala natin ay wala nang katapusan. Pero ang hindi natin alam, may mga aral iyon na itinuturo sa atin. May dahilan kung bakit nangyayari ang lahat ng ‘yon,” wika ni Roan. “Ang pagpapakamatay ay permanenteng solusyon sa panandalian mong problema, Elyne.”
Natahimik ako at unti-unting napayuko. Parang mga patalim na sumaksak sa puso ko ang mga huli niyang sinabi. Hindi ko matanggap sa sarili ko na tama siya. Tama ang mga sinabi niya. Pero panandalian nga lang ba ang mga problema na ‘to? Bakit pakiramdam ko ay permanente na?
“Kapag gusto mo nang sumuko, humanap ka nang isang libong dahilan para ipagpatuloy pa ang buhay mo.” Malungkot na ngumiti si Roan.
“Sa totoo lang, hindi ko naman talaga gustong tapusin ang buhay ko. Gusto ko lang tapusin ‘yong sakit na nararamdaman ko.”
Napatakip ako ng mukha. Gusto kong mamatay. Pero natatakot ako sa ideya ng kamatayan. Natatakot ako dahil hindi ko alam kung sa langit o sa impyerno ba ako mapupunta. Natatakot ako dahil baka magsisisi ako kung kailan huli na.
“Isuot mo ito.”
Isang bracelet na ang kinuha ni Roan mula sa bulsa. Isinuot niya iyon sa akin at kahit medyo nanlalabo pa ang mga mata ko, malinaw kong nakikita ang apat na letrang nakaukit sa isang parisukat na metal.
Hold On Pain Ends
Pag-asa. Isang malungkot na ngiti ang kumurba sa aking mga labi at niyakap siya nang mahigpit. “Salamat. Salamat, Roan…”
“Huwag mong hayaang kunin ka ng dilim. Lumaban ka, Elyne. May liwanag pang darating.”
KABANATA 28ISA si Roan sa mga nagpamulat sa akin kung gaano kahalaga ang Panginoon.“Ginamit lang ako ng Panginoon para ituro sa iyo ang tamang daan. At kahit ano pa ang mangyari, mananatili ako sa tabi mo.” Pinisil-pisil ni Roan ang mga kamay ko. “Mamimiss man kita, malulungkot man ako dahil hindi na kita palaging makikita, pero magiging masaya ako ulit oras na maisip ko kung bakit ginawa mo iyon,” usal niya. “Gusto kong malaman mo na isang daang porsyento ang suporta na ibibigay ko sa ‘yo, Elyne.”Parang natunaw ang puso ko nang marinig ang mga iyon.“Susuportahan kita dahil alam kong iyan ang tunay na magpapasaya sa ‘yo. Susuportahan kita dahil alam kong sa gagawin mo na ‘yan, mas lalo kang mapapalapit sa Panginoon.”Hindi ko maiwasang mapangiti habang nangingilid ang mga luha ko. “Salamat, Roan.”Marami na akong
KABANATA 27KUNG mayroon man akong lubos na ipagpapasalamat kay Mama at Papa, iyon ay ang pinalaki nila si Luci nang may takot sa Diyos. Naalala kong isang taong gulang pa lamang siya’y puro kanta na sa simbahan ang kan'yang kabisado. Habang papalaki siya’y napansin namin na masaya siya tuwing nagsisimba kami ng sama sama. Kahit kaila’y hindi ko siya narinig na nagreklamo kahit ilang misa pa ang tinatapos nila. Ayaw din niyang inaabala siya kapag tahimik siyang nakikinig kay Father.Sa bahay kung minsa’y siya pa ang nagpapaalala sa ‘min na magdasal muna bago kumain. Siya rin ang madalas na nangunguna sa pagdarasal. Kasama rin namin siya nila Mama at Papa sa tuwing nagrorosaryo kami at araw araw namin iyong ginagawa.Isa si Luci sa mga dahilan kung bakit napatawad ko si Papa at muling tinanggap. Nang makalaya siya mula sa kulungan dahil sa kasong pagnanakaw, kaagad niya kaming pinuntahan ni Mama.
KABANATA 26NAPAPIKIT ang mga mata ko nang umihip ang malakas na hangin. Nang dumilat ako’y agad kong natanaw ang maliwanag na langit, na para bang hindi man lang nabahiran ng kahit konting dilim. Ang kombinasyon ng kulay asul na kalangitan at kulay puting mga ulap na nakapaligid dito’y nakakalmang pagmasdan. Para bang hindi ko na gugustuhin pang lumubog ang araw at dumilim nang husto ang magandang kalangitan.Dumapo naman ang aking tingin sa isang kulay kayumangging dahon na nahulog sa aking harapan. Nang muling umihip ang malakas na hangin, unti-unting itong gumalaw at sumamang lumipad sa himpapawid. Na para bang isa itong malaking problema na sa isang iglap ay tinangay na lang nang malakas na hangin.Bahagya akong nagulat nang makita ang isang batang babae sa gilid ko. Nakangiti siyng nakatingin sa akin.“Kanina ka pa ba riyan?”Unti-unti siyang umiling. “Hindi naman po.&rd
KABANATA 25“ELYNE, ngayong alam mo na, gusto ko lang ding ipaalam sa ‘yo kung gaano ka kamahal ng Mama mo.”Bumungad sa akin ang malungkot na ngiti sa mga labi ni Papa.“Saksi ako noong mga panahon na ipinagbubuntis ka pa lang niya. Pinipigilan niyang maging emosyonal dahil makakasama iyon sa kan’ya. Iniiwasan niyang magpalipas ng gutom dahil makakasama sa ‘yo. Palagi siyang umiinom ng gatas at mga bitamina para sa buntis dahil gusto niyang malusog kang lalabas. Palagi din siyang nagpapatingin sa doktor upang siguraduhin ang kalusugan mo.”Naramdaman ko ang mabilis na pagragasa ng mga panibagong luha ko sa mata. Gusto ko lang umiyak nang umiyak hanggang wala nang luha ang lumabas sa mata ko.Ano’ng silbi ng mga salitang ‘yon kung ngayon ko lang ito nalalaman? Bakit hanggang ngayon ayaw pa rin ipoproseso ng utak ko lahat ng aking natutuklasan?&l
KABANATA 24“TOTOO na walang awa siyang ginahasa ng totoo tatay mo.”Alam ko na ang sagot pero bakit ang sakit pa rin ng kumpirmasyong iyon? Bakit parang bininiyak ang puso ko?“Gusto kong patayin ang hayop na ‘yon noon dahil binaboy niya ang pinakamamahal kong babae!” Puno ng galit ang tinig ni Papa habang walang tigil sa pagpatak ang mga luha.Parang mas lalong piniga ang puso ko.“Sobrang sakit na malamang ganoon ang sinapit niya. Kaya ako nagsusumikap sa pagtatrabaho dahil gusto kong bigyan ng magandang buhay ang Mama mo. Gusto kong huwag na siyang alilahin ng pamilya niya. Gusto kong huwag na siyang maghirap pa.”Bawat salitang lumalabas sa kan’yang bibig ay tumutusok sa puso ko.Huminga nang malalim si Papa. “Tiniis ko ang lahat dahil gusto ko, pagbalik ko, ihahatid ko na lang siya sa altar. Lahat ng pangarap namin ay nagawan ko na ng para
KABANATA 23MASAKIT isipin na ngayon siya hihingi ng tawad kung kailan hindi pa rin nagigising si Mama. Masakit isipin na ngayon niya napapagtanto ang mga maling ginawa niya kung kailan huli na. Kung kailan hindi na maibabalik pa ang mga nangyari na. Masakit isipin na kailangan pang umabot sa ganito bago niya mapagtanto.“Nagsisisi na ‘ko. Sising-sisi ako.”Muli ko siyang hinarap kasabay nang mabilis na paglandas ng luha sa aking pisngi. Pakiramdam ko’y nabingi ako. Hindi ako makapaniwala sa aking narinig. Sa buong buhay ko’y ngayon ko lang narinig mula sa kan'ya ang mga salitang ‘yan. Sa buong buhay ko ngayon ko lang siya nakitang umiyak para kay Mama.“Nagsisisi na ‘ko sa lahat nang ginawa ko,” basag ang boses na usal niya. Sinubukan niyang abutin ang kamay ko pero maagap ko itong inilayo. “Maniwala ka man o hindi pero hindi ko sinasadyang gawin &lsquo