Rosi's POV
UMAGA na ako nakauwi matapos magising nang walang kasama sa loob ng hotel suite. Wala na ang anak-anakan ni Don Isidro, at tanging ang kalahating milyong piso sa loob ng maliit na brown paper bag ang naiwan sa kama.
Gutom na gutom ako nang makauwi sa bahay. Katulad ng inaasahan, wala na namang tao pagdating ko. Nasa hospital sa bayan si Inay at siguradong hindi ulit umuwi si Itay. Nagtatago kasi ito sa mga taong pinagkakautangan niya.
Kumakalam ang sikmura ko nang buksan ko ang takip sa ibabaw ng lamesa. Walang ulam, wala rin kanin sa rice cooker. Simot ang pagkain na niluto ko kagabi para sa lahat.
Gusto ko na lang sanang matulog ulit dahil pagod na pagod ako at halos iika-ikang naglakad, pero dahil sa gutom, binalak kong magsaing at bumili na lang ng ulam. Pero laking dismaya ko nang makitang wala na rin bigas sa sako.
Napatingin ako sa perang dala ko. Kahit gaano ko kagustong bawasan ito para makabili ng makakain, nang maisip ko sina Inay at Itay, tiniis ko na lang ang gutom.
***
"Rosi! Gumising ka nga! Rosi! Aba, tanghali na, ah!"
Naalimpungatan ako nang marinig ang galit na boses ni Itay. Pabalikwas akong bumungon. Bago pa makalabas ng kuwarto, biglang bumukas ang pinto ng silid ko.
"Itay!"
"Anong itay? Bakit hindi ka nagsaing? Gutom na gutom ako, pero wala man lang pagkain sa kusina!"
"Itay, pasensya na kayo. Wala na kasi tayong bigas."
"Letseng yawa naman, oo! Ngayon na nga lang uuwi, wala pang malalamon!"
Matagal itong tumayo sa bungad ng pinto habang parang nag-iisip. Naging mailap din ang mga mata nito sa akin.
"Ayusin mo ang mga gamit mo!"
"Ho? Pupunta ba tayo sa bayan, itay? Sa hospital ba tayo matutulog?"
"Hindi!" Muli niya akong binalingan ng tingin. "Sasama ka sa akin!"
"S-saan ho?"
Bigla niya akong nilapitan at hinawakan nang mahigpit sa magkabilang braso. "Anak, tatandaan mo na kahit anong mangyari, mahal ka namin ng inay mo. Pero hindi tayo mabubusog ng pagmamahal!"
"Alam ko ho, itay."
"Alam mo rin naman ang pinagdadaanan natin, di ba? Kailangan natin ng pera! Baon ako sa utang at nasa hospital ang iyong inay! Kailangan natin ng malaking halaga. Sana maintindihan mo ako."
"A-ano po bang ibig n'yong sabihin, itay? Hindi ko kayo maintindihan."
Bumuntonghininga siya. "Sasama ka sa akin sa taong pinagkakautangan ko. Pakasalan mo ang anak niya!"
"Ho?" Namilog ang mga mata ko sa gulat. Mabilis akong kumawala sa mga hawak nito. "Itay, ayoko!"
"Anak, intindihin mo ako! Kailangan natin gawin ito. Mabuti nga, pumayag silang kalimutan ang utang ko kapalit ng pagpapakasal mo sa anak niya!"
Maraming ulit akong umiling. "Ayoko ho, itay. Ayoko!"
Nagawa ko na ngang ibenta ang katawan ko kagabi, ngayon naman, magpapakasal ako sa lalaking hindi ko kilala?
Bumangis ang anyo ni Itay. "Hoy, Rosi! Makinig ka sa akin! Wala kang utang na loob! Kung hindi ka namin inampon ni Roberta matapos mamatay ng iyong ina, patay ka na rin ngayon!"
Natahimik ako sa mga sinabi nito. "Kaya nga ho ginagawa ko ang lahat, para makatulong at makabawi sa inyo. Pero ayaw ko hong ikasal sa taong hindi ko kilala."
"E, kaya nga pupuntahan natin, para makilala mo!"
"Ayoko po, itay!" Mabilis kong kinuha ang paper bag sa ilalim ng kama ko. "Heto po! Pera! Gamitin n'yo po iyan pambayad sa utang n'yo, huwag n'yo lang po ako ipakasal sa hindi ko kilala!"
Natigilan siya nang makita ang pera sa loob ng paper bag. "Saan ka nakakuha nang ganitong kalaking pera?"
Hindi ako nakasagot sa tanong niya.
Nanlaki ang mga mata ni Itay kaya kinilabutan ako. Bigla niya akong hinawakan sa braso. "Siguro, tinanggap mo na ang alok ni Tuwad, no! Siguro, binenta mo na ang sarili mo!"
"Nasasaktan po ako! Bitiwan n'yo ako!"
"Anak, parang ganoon din ang gagawin mo. Ang pinagkaiba lang, ikakasal kayo!"
"Itay, hindi pa ba sapat iyan? Magtatrabaho po ako para lang mabayaran ang mga utang natin."
Muling nagdilim ang mukha niya. "Hindi! Hindi pa ito sapat! Malaking halaga ang utang ko, Rosi! Milyon! At ang inay mo? Kailangan niyang maoperahan! Hahayaan mo lang ba siyang mamatay!"
Wala akong nagawa kundi umiyak. Ayaw kong pumayag sa gusto nito, pero nang ipamukha pa niya lalo ang mga nagawa nila para sa akin, wala na akong nagawa.
Hindi ko totoong magulang sina Itay Lito at Inay Roberta. Ang tunay kong ina ay kapatid ni Inay. Nang mamatay ito noong sanggol pa lang ako dahil sa sunog, inampon na nila ako at tinuring na parang tunay na anak.
Naligo ako habang umiiyak. Ganoon din noong nag-aayos na ako. Masakit sa akin na sa kabila ng mga sakripisyo at pagtitiis ko, hindi pa rin pala sapat at masusumbatan pa ako. Ngayon naman ay ito ang sasapitin ko.
"Oh, ngumiti ka naman! Huwag kang iiyak! Baka isipin ng don, pinilit kita."
Lumabas kami ng bahay pero mabilis akong huminto nang maisip si Gary. Halos magmakaawa akong umiling kay itay.
"Maawa po kayo, itay. Ayaw ko po. Ayaw ko po talaga."
"Ngayon ka pa ba hihindi? Ano ba naman, Rosi!"
Mula kay itay, nabaling ang paningin ko sa kalsada. Hindi na ako nag-alinlangan pa. Mabilis akong tumakbo at nilagpasan ito.
"Tangina! Rosi! Bumalik ka rito!" Hinabol ako ni Itay. Lalo kong binilisan ang pagtakbo.
Pupunta na lang ako kay inay sa hospital. Magmamakaawa ako sa kaniya na huwag hayaan si Itay na ipakasal ako. O hindi kaya ay si Gary ang pupuntahan ko, ang boyfriend ko nang dalawang taon na mahal na mahal ako.
Nagawa kong matakasan si Itay. Mabilis akong sumakay ng tricycle papunta sa boarding house na tinutuluyan ni Gary.
Pawis na pawis pa ako dahil sa init nang makarating. Mabuti na lang dahil nakasalubong ko ang landlady nito sa bungad ng pintuan.
"Aling Martha, nandyan po ba si Gary?"
"Mukhang nandiyan. Kasama iyong kaklase niya. May gagawin daw na project. Sige, umakyat ka na."
"Salamat po!"
Mabilis akong umakyat ng hagdan hanggang sa maabot ko ang pangatlong palapag ng bahay na yari sa kahoy.
Third year college si Gary sa kursong edukasyon. Pinagpatuloy nito ang pag-aaral sa kabila ng edad nitong bente sais, kaya hangang-hanga ako dito. Hindi siya katulad ng iba na walang pangarap sa buhay.
Balang-araw, alam kong giginhawa rin ang buhay ko. At gusto kong si Gary ang isa sa makasama ko kapag nangyari iyon.
Nakaakyat ako sa pangatlong palapag. Mabilis kong nalapitan ang kuwarto ni Gary sa dulo ng pasilyo. Pero natigilan ako nang marinig ang ingay sa loob.
"Ahh! Gary! Sige pa! Malapit na ako!"
Ang nasasarapang boses ng isang babae ang bumungad sa akin. Humahalo ito sa ingay nang paglangitngit ng kama.
"Ang sarap mo talaga, Shiela! Malapit na rin ako! Sabay tayo!"
Bago pa nila marating ang langit na inaasam-asam nila, mabilis kong binuksan ang pinto.
"Gary?!" Hindi ako makapaniwala sa inabutan ko. Nakapatong pa ang kaklase nito sa kaniya at pareho silang walang damit na suot habang nagkakan*****. "Ito ba ang project na ginagawa n'yo?!"
Napatili ang kaklase nitong si Shiela habang siya ay gulat na gulat. Pero mabilis na napalitan ng inis ang gulat sa mukha niya nang makabawi.
"Anong ginagawa mo dito!"
"Ako dapat ang magtanong niyan! Anong ginagawa n'yo!"
"Gary, bakit nandito ang babaeng iyan? Akala ko ba, break na kayo!"
"Break na nga!"
"Anong sabi mo?" Mabilis ko silang nilapitan at pinagsasampal si Gary sa mukha.
"Hey! Don't hurt my boyfriend!"
"Boyfriend ko rin siya!"
Hinampas ng babae sa braso si Gary. "Anong break ang pinagsasabi mo? Break na kayo pero hindi niya alam!"
"Sandali nga!" Tiningnan ako ni Gary at tumayo ito habang yakap sa hubad na katawan ang unan. Pinilit niya akong hinila sa braso.
"Bitiwan mo ako! Akala ko pa naman, iba ka sa lahat! Iyon pala, pare-pareho lang kayo! Mga manloloko!"
Inis niya akong itinulak palabas. "Kung makapagsalita ka, akala mo kung sino kang malinis, ah? Aayaw-ayaw ka pa sa akin, pero ibebenta mo lang pala ang katawan mo sa mga mayayaman? Break na tayo! Lumayas ka na!"
Umawang ang mga labi ko sa narinig. Malakas ako nitong pinagsarhan ng pinto.
Mabilis na nangilid ang mga luha sa pisngi ko. Paano nalaman ni Gary ang tungkol sa ginawa ko?
"Gary? Gary, buksan mo ang pinto! Gary!" Sinubukan kong katukin ang pinto nito pero hindi na niya ako pinagbuksan.
Hindi nagtagal, muli kong narinig ang mga ungol nilang dalawa sa loob ng kuwarto. Napuno ng muhi ang dibdib ko.
"Mga baboy! Walang hiya kayo! Mga cheater!" Sinipa ko pa ang pinto pero hindi na nila ako pinansin pa. Umalis akong luhaan.
Naglalakad ako ngayon sa gilid ng daan at hindi alam kung saan pupunta. Isang magarang sasakyan ang tumigil sa tabi ko.
Noong una, hindi ko ito binigyan ng pansin, pero nang ibaba ng taong laman ng sasakyan ang bintana sa backseat, napasilip ako sa loob.
"Don Isidro?"
Tuluyang tumigil ang kotse nito at bumaba ang tatlong malalaking lalaki. Siguro ay mga bodyguard ng don.
"Sumakay ka, hija."
"Ho? H-hindi na ho. May pupuntahan—" Natigilan ako nang makita ang lalaking kasama ni Don Isidro sa loob ng kotse. "Itay?!"
Iyon lang at sapilitan na akong isinakay sa kotse ng mga bodyguard nito.
Rosi's POVMALAKI at magarbong mansion na tila palasyo ang bumungad sa akin nang makapasok sa bahay nitong nakatirik sa gitna ng malaking lupain.Pinaupo ako nito sa silyang katapat niya habang nasa loob kami ng living room. Si Itay ay hinatid nito sa bahay namin at ako lang ang dinala nito rito."Kayo ho ba ang pinagkakautangan ni Itay?"Banayad itong ngumiti habang tumatango. "He owe me two million pesos.""Two million?!"Hindi ako makapaniwala sa mga narinig mula rito. Kahit iyong isang milyon, hindi ko na alam kung saan hahagilapin. Two million pa kaya?"Hija, alam mo na sigurong nakasalalay sa iyo ang buhay ng iyong itay."May kinuha itong isang kahon sa glass table na malapit sa amin. Binuksan nito iyon at kumuha ng malaki at kulay brown na tobako.Matapos sindihan ang tobako ay ngumiti ito sa akin. "Pero puwede mo siyang iligtas."Natigilan ako nang maalala ang sinabi ni Itay kanina. Kailangan kong pakasalan ang anak-anakan ng pinagkakautangan nito para maabsuwelto ito sa utang
Rosi's POV"Huwag n'yo siyang hayaang makatakas!"Bago ko pa marating ang pinto ng simbahan, nakaharang na roon ang mga bodyguard ni Don Isidro. Pare-parehong armado ang mga ito."Ano sa tingin mo ang ginagawa mo!"Nilingon ko si Don Isidro. Halos magmakaawa ako sa kaniya habang umiiling. "Nagsinungaling kayo sa akin! Hindi n'yo sinabi ang totoo!""Anong gusto mong gawin ngayon? Nasa magulang mo na ang mga pera at kasalukuyan nang inooperahan ang inay mo!""Nagmamakaawa po ako sa inyo! Magtatrabaho ako kahit habang-buhay, mabayaran lang kayo!""Isang linggo! Kapag hindi mo itinuloy ang kasal, kailangan ninyo akong bayaran sa loob ng isang linggo! At oras na hindi ninyo nagawa, ikaw at ang mga magulang mo, ipapakulong ko!"Natigilan ako sa mga sinabi niya. "Maawa naman kayo, Don Isidro.""Sa kulungan na magpapagaling ang iyong inay! Ano? Gusto mo pa ring umalis? Ayaw mong ituloy ang kasal? Sige! Umalis ka!"Mabilis na nagbigay ng daan ang mga bodyguard ng matanda. Ngayon ay wala nang n
Rosi's POVNAKATAYO sa gilid ng tuktok ng hagdan si Sixto at nakatanaw sa akin. Halata ang pag-aalala sa mukha at mga mata niya. Hindi ko ito pinansin at agad na sinara ang pinto ng guest room kung saan matutulog ang pamilya ko habang nandito sila sa villa."Linawin mo nga ang sinasabi mo, Rosi! Ang pangit na iyon ang pinakasalan mo?! Nababaliw ka na ba! Bakit pumayag kang magpakasal sa isang mukhang ipis!"Nilagay ko ang hintuturo ko sa tapat ng labi ko. "Inay, huwag kayong maingay. Baka marinig niya kayo.""Ah, wala akong pakialam! Ano ngayon kung marinig niya tayo? Totoo naman ang sinasabi ko, ah! Pangit siya!""Hindi kaya nagkamali lang si Don Isidro, anak? Bakit naman ganoon ang hitsura ng anak-anakan niya?""Hindi ko alam, itay. Hindi ko rin alam na sa ganoong lalaki ako ikakasal.""E , scammer pala iyang Don Isidro na iyan! Sa dinami-dami ng lalaki sa mundo, pinakasal ka sa pangit at mukhang utusan.""Mabuti sana kung pangit pero mamahalin ang hitsura. E, iyong asawa mo, anak,
Rosi's POVMABILIS akong tumayo at iniwan si Sixto habang nakatulala ito matapos ng mga sinabi ko. Serves him right! Pagkatapos nila akong pilitin sa letseng kasal na ito, may kapal pa siya ng mukhang isipin na magugustuhan ko siya?!Lumabas ako ng kuwarto pero agad rin natigilan nang bumungad sa akin ang madilim na mukha ni Don Isidro."Tsk. Tsk."Nagbaba ako ng paningin sa takot at hiya. Siguradong narinig nito ang mga sinabi ko kay Sixto. "Sumunod ka sa akin," aniya habang madilim ang mukha.Dumoble ang kabog ng puso ko sa takot. Ayaw ko sanang gawin ang gusto nito, pero nang muli niya akong lingunin nang may matalim na tingin, wala akong nagawa kundi sundan siya.Sa pribado nitong opisina kami ay pumasok. Naupo ako sa harap ng table niya habang siya ay nagsisindi ng tabako.Naalala ko na naman ang nangyari noong dukutin nila ako para ipakasal sa anak niya. Muling nabuhay ang matinding inis sa dibdib ko."Kapag hindi mo pinakitunguhan nang maayos si Sixto, mawawalan ng bisa ang pi
Rosi's POVISA-ISANG pinasok ng mga katulong ang mga bagong lutong pagkain at nilapag ito sa ibabaw ng malaking table. Malalanghap ang nakakatakam na amoy ng bawat ulam sa hapag.Masarap at mamahaling pagkain ang laging pinapaluto ni Don Isidro kaya tuwang-tuwa sina Itay at Inay. Paminsan lang kasi kami nakakakain noon ng mga mamahalin at masasarap na ulam. Lechon manok, fried chicken, beefsteak, lobster, grilled shrimp at iba pang mga laman-dagat ang lutong nasa harap namin."Ang sasarap naman tingnan ng mga ito, Don Isidro! Parang fiesta dito. Ganito ba kayo lagi?""Hindi naman, pero sinadya kong magpahanda ng mga masasarap na pagkain para sa inyo."Lumapad lalo ang ngiti sa mukha ni Itay. Kahit sina Inay at Gio ay nakangiti na rin. Nag-umpisa nang kumain ang lahat nang lumapit kay Sixto ang mayordoma ng mga Hernandez."Hijo, heto, pinaluto ko ang paborito mo.""Wow! Bangus sardines! Salamat po, Inay Gina.""Nako, basta para sa iyo! Napakasipag mo talagang bata ka. Baka naman natuyu
Rosi's POVILANG araw na rin ang lumipas mula nang pumanaw si Don Isidro. Nagluluksa ang lahat sa pagkawala ng isang mabuting tao—para sa kanila.Hindi mabuting karanasan ang mayroon ako kay Don Isidro, pero kahit ganoon, hindi ko gugustuhin na mawala ito. At mas lalong hindi ako ang tipo ng tao na magsasaya dahil sa pagkamatay ng kapwa ko. Kaya hindi ko maatim makitang nagsasaya ang mga magulang ko.Nilingon ko sina Inay at Itay sa harap ng hapag habang kumakain sa loob ng dining. Nagluluksa ang lahat pero sila ay nagpaluto ng masasarap na pagkain. Masaya nilang pinagsaluhan ang mga pagkaing iyon habang nag-uusap na parang walang pinaglalamayan sa garden.Hinanap ng mga mata ko si Sixto. Kung mayroon mang pinakaapektado sa aming lahat, siguradong siya iyon. Para nang ama ang turing niya kay Don Isidro, at sa totoo lang, maliban sa mayordoma, ang don lang yata ang kakampi niya."Hindi ako makapaniwala na wala na si Don Isidro. Nagkita pa kami last month, at sobrang lakas pa niya."Nat
Rosi's POVPADABOG na isinara ni Inay ang pinto ng silid at saka pinagtatapon ang mga gamit na mahawakan ng kamay nito. Nagwawala na ito sa galit. Kahit si Itay ay hindi maipinta ang mukha."Tanginang matandang iyon! Bakit niya ibinigay ang lahat ng pera niya sa letseng charity at mga foundation na iyan! Mga wala naman kuwenta!""Itay, huminahon kayo.""Kung alam ko lang na ipamimigay ng matandang iyon ang lahat ng pera niya, sana ako na lang ang pumatay sa kaniya!""Itay, huwag kayong magsalita nang ganyan."Kinikilabutan ako sa mga naririnig at nakikitang reaction nila. Iba talaga ang dulot ng pera sa mga tao. Pero dahil din sa sinabi ni Itay, mas naging sigurado ako na wala talaga itong kinalaman sa nangyari kay Don Isidro.Siguro nga, itinago lang talaga ng matanda ang tungkol sa sakit niya sa puso. Iyon din kaya ang dahilan kung bakit minadali nitong maikasal kami ni si Sixto? Dahil alam niyang mawawala na siya?"Ano nang mangyayari sa atin ngayon, Lito?! Wala na lahat ang pera!
Sixto's POVNATIGILAN ako sa ginagawa nang biglang tinapon ni Rosi ang baso ng juice na dinala ko para sa kaniya. Pati ang cheesecake sa platito ay hindi nito pinalagpas at ibinato sa akin."Puwede bang iwan mo ako mag-isa?! Sinabi ko naman sa iyo! Ayaw kong makita iyang pagmumukha mo!""Rosi, gusto lang naman kitang dalhan ng pagkain. Kaunti lang ang kinain mo kahapon, baka magkasakit ka.""Wala kang pakialam kahit magkasakit ako! Kahit kailan talaga, bwiset ka sa buhay ko! Bwiset iyang mukha mo! Tigilan mo na ako, puwede ba? Huwag mo na akong sundan!"Halos madurog ang puso ko sa mga narinig na sinabi niya. Galit na galit ito at halos hindi na maipinta ang mukha.Sa loob lang nang ilang araw, tuluyang nagbago ang pakikitungo sa akin ng buong pamilya ng asawa ko—maging si Rosi. Lahat ng gusto nila, sinusunod ko para lang matanggap nila ako. Pero kaunting kibo, kaunting kilos, nagagalit sila sa akin. Iniinsulto ako at kung ano-ano pang masasakit na salita ang sinasabi."Lumabas ka! Ay