KABANATA 6

CELESTINE VIENNE 

“Hindi puwede!” sigaw ni Lolo, puno ng galit at pagkabigla. “Matagal ka nang kasal, Zion! Hindi ka man lang ba nahihiya sa sasabihin ng ibang tao kapag nalaman nilang hiwalay ka na?”

Napayuko ako, pakiramdam ko’y nilamon ako ng bigat ng eksenang iyon. Nang maramdaman ko ang marahang paghawak ni Lola sa kamay ko, mas lalo akong hindi makatingin kanino man sa mesa.

“Baka naman puwede niyo pang ayusin, Zion,” mahinahong sabi ni Tita Jasmine. May bahid ng pagmamakaawa ang tono niya, tila sinusubukang pigilan ang pagguho ng kung anumang natitira sa relasyon namin.

Ngunit bago pa makapagsalita si Zion, nagsalita si Therese—ang nanay niya.

“Alam niyo kasi, Ma,” humarap siya kay Lola, “Si Celestina naman talaga ang may kasalanan kung bakit gustong makipaghiwalay nitong anak ko sa kanya.”

Halos hindi ako makahinga nang marinig ko ang sinabi niya. Sa kabila ng sakit, nanatili akong tahimik.

“Kung makaasta kasi siya, akala mo dalaga pa rin. Inaabot ng madaling araw sa gala, hindi mo man lang maramdamang may asawa’t tahanan siyang uuwian. E, sino bang matinong lalaki ang gugustuhing manatili sa ganyang klaseng relasyon?”

Mabilis ang bawat salita ni Therese, para bang bawat letra ay sibat na tumatama sa dibdib ko.

Lahat ng mata sa mesa, ramdam kong nakatingin sa akin, naghihintay ng reaksyon.

Gusto ko sanang sumagot. Ipagtanggol ang sarili ko. Sabihing hindi nila alam ang buong kuwento. Pero nanatili lang akong nakaupo roon—tahimik, pinipilit maging buo kahit pakiramdam ko’y unti-unti na akong nadudurog.

“Malay ba ni Zion kung may kinikitang iba ‘yang asawa niya.” tuloy pa ni Therese, ang tono niya’y puno ng panunumbat, parang may batayang inaakusahan ako ng pagtataksil.

“Therese! Maghunos-dili ka sa mga sinasabi mo!” galit na suway ni Lola, ang tinig niya'y nanginginig sa galit at pagkadismaya. “Hindi mo puwedeng basta-basta itapon ang ganyang klaseng paratang, lalo na kung wala kang malinaw na basehan. Pamilya tayo rito, hindi hukuman.”

“Tama si Mama,” sabat ni Jasmine. “Kilala natin si Vienne. Hindi siya gano’n. Hindi rin makakatulong na magsisihan tayo ngayon—lalo na kung may mas malalim na dahilan sa likod ng desisyong ito nina Zion.”

Pero imbes na huminahon si Therese, mas lalong lumalim ang kunot sa noo niya.

“Eh siya na nga itong ayaw na!” mariing sagot nito, sabay turo sa anak niyang si Zion. “Bakit si Vienne ang pinagtatanggol niyo? Hindi ba’t sampid lang naman siya sa pamilyang ‘to?”

Isang malakas na kalabog sa mesa ang nakapagpatigil sa lahat. “¡CARAJO! ENOUGH!” dumagundong ang boses ni Lolo.

Wala ni isa ang kumibo.

Huminga nang malalim si Lolo, bago muling tumingin kay Zion. “At ikaw, Zion,” matigas ang tinig niya, “Kung may problema ka sa asawa mo, ayusin n’yo. Harapin mo bilang lalaki. Hindi yung dito mo ipapaalam sa harap ng buong pamilya, sa araw pa mismo ng selebrasyon ko. ¡Qué vergüenza!”

“Pero Lolo…”

Itinaas ni Lolo ang kamay—isang simpleng kilos na agad nagpatahimik kay Zion.

“I don’t want to hear any excuses just because you want to separate from your wife,” mariin niyang dagdag. Pagkatapos, bumaling siya sa akin. “I doubt you even consulted your wife before making that decision.”

Namayani ang saglit na katahimikan bago muling nagsalita si Zion. “But I can't have a child with Vienne,” halos pabulong ang boses niya pero sapat na para marinig ng lahat. “She’s infertile.”

Napaawang ang bibig ni Tita, pati na si Lola na katabi ko, halatang nagulat sa sinabi ni Zion.

“Sino ang magtutuloy sa legacy ni Dad kung hindi kami magkakaanak?” tanong pa nito, parang sinusubukang bigyang-katwiran ang sinabi.

“Vienne, is it true?” Tanong ni Lolo, mariing nakatitig sa akin habang magkasalubong ang kanyang mga kilay.

Hindi ko inakalang ilalaglag ako ni Zion sa ganitong paraan. Tatlong taon na kaming kasal, pero sapat na ba talaga ang panahong ’yon para mabuntis ako—gayong halos hindi naman siya nakikipagtalik sa akin? At kung mangyari man, minsan lang sa isang taon. Minsan nga, wala talaga.

Kung tutuusin, dalawang beses lang siyang nakipagsiping sa akin mula noong ikinasal kami. Kaya hindi na nakapagtataka kung bakit hanggang ngayon, hindi pa rin ako nabubuntis.

“Totoo ang sinasabi ni Zion, pa.” sabat ni Therese. “Tatlong taon na silang kasal ni Celestina pero hindi pa rin siya mabuntis. Nararapat lang na hiwalayan siya ng anak ko dahil hindi niya maibigay ang inaasam-asam nitong anak.”

Napapikit ako nang mariin. Pakiramdam ko pinagkakaisahan nila akong mag-ina.  Gagawin talaga nila ang lahat para lang siraan ako kina Lolo.

Pero, tama na. Hindi pwedeng magmukha akong kaapi-api kahit nasasaktan na nila ako.

“Pasensya na po, pero hindi po ako baog,” pinilit kong gawing kalmado ang boses sa kabila nang panginginig ng kalamnan ko.

Pinasadhan ko ng matalim na tingin sina Zion at Therese, bago huminto kay Thalia. “He’s having an affair with the woman beside him kaya niya gustong makipaghiwalay sakin.” turo ko kay Thalia dahilan para umani ng samu’t saring reaksyon ang mga tao dito sa mesa, maliban lang sa tiyuhin niyang si Caelan na hanggang ngayon wala pa ding reaksyon na pinapanood kami.

Lumipat ako ng tingin kay Lolo. “Lolo… ayoko pong mauwi kami sa hiwalayan. Kaya huwag niyo po sanang payagan ang gusto niyang divorce.” puno ng pagmamakaawa kong sambit dito.

Hindi pwedeng mauwi sa wala lahat ng ginawa kong pagtitiis sa pamilya nila. Si Thalia ang sampid dito, kaya siya dapat ang tinatanggal sa litrato at hindi ako.