KABANATA 5

NASA kulungan at magkaibang selda  kami ng lalaking muntik ng dumakip sa'kin kanina. 

Nakaposas pa kaming pareho, hindi ko rin alam kung bakit rin ako nakaposas dito! ako na nga 'tong  nahostage kanina tapos ako pa 'tong isang nakulong!

Napairap ang mata ko,  hindi ko akalaing tanga tanga pala ang Heneral na iyon. 

Teka asan ba yung Hilaw na 'yon?

Maraming Guardia Civil na nakapalibot  sa bawat selda ng kulungan. Madilim ang bawat sulok at tanging mga sulo lang ng apoy ang siyang tumutulong upang magkaroon ng liwanag sa paligid. Ang narinig ko kanina bago kami ikulong, ang kulangan ito raw ay baba ng kwartel ng mga Guardia Civil. Kaya napaka dilim. 

"Heneral" Saad ng isang guardia Civil at sumaludo.

Agad akong napatingala upang tignan kung sinong heneral ang dumating. 

"Déjame esto a mi.(leave it to me.)" Saad ng heneral, hindi ko pa rin maaninag kung siya ba iyon. 

Sunod-sunod namang umalis ang limang Guardia Civil sa  tapat ng selda

nung lalaking nanghostage saakin kanina. 

Ngayon, ako nalang ang may bantay na tatlong guardia.

Napasimangot tuloy ako, paano na yung trabaho ko niyan?

Liningon ko ang lalaki sa kabilang selda na nakaposas ang kamay pataas at nakaluhod sa sahig. 

" Susi " Saad ng Heneral dahilan upang maaninag kong tuluyan ang mukha niya. Ang batang heneral nga. 

Agad namang lumapit sakaniya ang isang Guardia sibil upang i-abot ang susi ng seldang kinakukulungan ng lalaki. 

May edad na ang lalaki , mga nasa 40's na siguro.

Naawa tuloy ako sa sinasapit niya ngayon, pero deserve rin naman niya dahil tinutukan niya ako ng kutsilyo.

Bigla nanaman akong nalungkot ng makita na sobrang nangangalay na sa pag ka-kaposas ang kaniyang kamay pataas, naalala kong sila nga pala ang tinataguriang bayani sa panahon ko dahil buong puso silang lumaban sa mga kastila mabawi lang ang Bayan, syempre ayon 'yun sa kasaysayan. 

Pero mali parin yung panghohostage niya e!

Bigla nanaman akong nainis sa heneral! 

Bakit ko pa kasi kailangan maikulong din? At nakaposas pa ako! 'diba dapat tinatanong nila kung ayos lang ang kalagayan ko?!Ang sama-sama tuloy sa Kalooban na ikaw na nga 'tong nahostage tapos nakulong ka pa. Huhuhu,  ang sarap niyang sampalin back and forth.

"Sino ang inyong Pinuno?" tanong ng Heneral sa Manong at bahagya pang naupo sa kaharap nitong lamesa, naka-de kwatro pa siya  na animo'y isang bigboss sa isang sindikato at ang kaharap niya ngayon ay siyang kalaban niya sa ilegal niyang negosyo. 

Hindi sumagot Si Manong.

" Uulitin ko,  sino ang inyong pinuno? "tanong muli ng heneral sa mas malinis ngunit mas mariin na tono. 

Matapang siyang tinignan ng manong sa mata,  animo'y walang mababakas na takot sakaniya habang kaharap ang heneral. 

" Wala kang makukuha sa'kin" tugon ng lalaki at nginisian ang heneral. 

Napahinga ng malalim ang heneral at tumayo, nagulat ako ng ilabas niya ang kaniyang baril at ikasa iyon sa harap ng lalaki. 

"Pag-amin o kamatayan?" Tanong niya gamit ang malamig na tono ng boses habang kunwaring linilinisan ang nguso ng baril. 

Hindi, hindi niya pwedeng patayin si Manong! mababawasan ang kasapi sa samahan nila!hindi niya ba alam na silang mga kastila ang dapat patayin?!

"Wala kayong makukuhang impormasyon saakin at hindi mo ako mapapaamin" matigas na saad ni manong. 

" Sige " tugon ng heneral at itinutok sa lalaki ang nguso ng baril. 

Lumakas ang pintig ng puso ko. Hindi ko kayang makita ng patay o mamatay sa harapan ko! Gosh! Kung bangungot man ito, magising na ana ako o kaya kahit mamatay na basta matigil lamang ang panaginip na ito ayos lang! Huhuhu! 

" Bibigyan pa kita ng huling pagkakataon upang sagutin ang tanong ko. " mariing utos ng heneral, nakapwesto na ang kaniyang daliri upang maya-maya'y kalabitin ang gantilyo. 

" Mas nanaisin ko pang mamatay kaysa maging kagaya mo na sunod-sunuran sa baluktot niyong batas! " Sigaw ng lalaki dahilan upang magsalubong ang kilay ng Heneral. 

Mas lalo akong kinabahan. Bahagya pa akong napaatras dahil sa takot. Pakiramdam ko'y ako ang nasa sitwasyon ng lalaki ngayon.

Paano kung mapagkamalan niyang kasapi ako sa samahan ng lalaking iyan, papatayin niya rin kaya ako? 

Napapikit ako ng akmang kakalabitin na niya ang gantilyo ngunit sa kabutihang palad, may isang guardia civil ang sumulpot upang mag salita. 

" Ipagpaumanhin niyo ho heneral,  ngunit narito po ang inyong kapatid. " saad nito at yumuko upang magbigay galang. 

" Pa aminin niyo 'yan, kapag hindi umamin ay putulin niyo ang kanyang dila." nanlaki ang mata ko sa sinabi ng Heneral. 

Naglakad na ang heneral paalis dahilan upang maalarma ako. 

"Hoy!Teka lang—" napatingin sa'kin ang heneral at ang mga guradia.

"Ah—hehe!Wag niyo naman siyang ganyanin please? mas lalo lang masisira ang image niyo sa sa Philippine History. " Saad ko sa Heneral na sinabayan ko pa ng nagmamakaawang ekspresyon. 

Hindi naman niya ako sinagot at unti-unting naglakad papunta sa'kin.

Sinenyasan niya ang mga guradia Civil na ihinto muna ang mga ginagawang pambubugbog sa lalaking bihag. 

Ang talim ng mga mata niyang deretchong nakatitig sa'kin.

Napalunok tuloy ako at medyo lumuwag ang kapit sa rehas ng kulungan.

"Ah, h'wag mokong titigan. Na-iilang ako.Ano baaa!" kung nasa harapan ko lang siya ngayon at walang posas ang kamay ko, marahil ay nahampas ko na siya sa kaniyang braso. 

Ilang sandali pa ay nasa tapat ko na siya at Salubong ang kilay na nakatingin ng deretcho sa mata ko.

Mas matalim pa sa kutsilyo ang kaniyang titig na animo'y mamatay ako ron. 

Sunod-sunod tuloy ang aking paglunok.

Ewan ko ba pero bet na bet ko rin makipagtitigan sakanya. Ang mga mata niya ay tila nakaka akit dahil sa ganda at pungay, napakaganda rin ng pagka guhit ng kilay niyang madalas mang kumunot at magsalubong ay hindi makapagkakailang nakakadadag sa kaniyang kaguwapuhan.Mukha siyang Foreigner na hindi pa na tuli, pero sa totoo lang swak na rin ang itsura niya, ang tangos rin ng ilong niya na kahit sa anino niya ay maaninag mo ang katangusan niyon, bumaba ang tingin ko sa kaniyang labi ang sarap—

"Bakit mo kasama ang rebeldeng iyon?posible bang kasapi ka rin nila?"  Seryoso nyang tugon na ikinagulat ko.

Biglang dumagundong ang puso ko dahil sa kaba, kung ano-ano kase ang pumapasok sa isip ko, kinabahan tuloy ako na baka mamaya ay mabasa niya kung ano ang mga pinagsasasabi ko sa'king sarili kanina tungkol sakaniya. 

Napalunok pa ako at napa iwas ng tingin, hindi nga mapagkakailang naoakaganda ng tindig niya ngunit hindi ko type ang kaniyang ugali. Medyo pangit. 

" Iyong bang hindi narinig ang aking tanong? " iritado niyang saad dahilan para magbalik ako sa katinuan. 

"A-anong kasa-kasapi?! ni hindi ko nga alam kung anong pangalan ng samahan nila e! sus! kung sakali mang sasali ako sa isang samahan, sa KKK ako sasama!" taas noo kong saad  na sinabayan ko rin ng pagtaas ng isa kong kilay. 

Nangunot naman ang noo niya.

"Huwag niyo siyang bigyan ng makakain sa loob ng isang linggo"utos niya sa mga kawal.

Wait—what??

Aalis na sana siya nang mapumiglas ako sa posas ko at sumigaw-sigaw.

"Hoy! Hilaw na heneral!Pakawalan mo ko dito!" sigaw ko na siyang kinagulat ng lahat.

Napakagat ako sa'king pangibabang labi.

Naalala ko nga palang dapat siyang igalang huhu! ipapagarrote niya na rin ba ako?

"Ah, " panimula ko at napakagat sa kuko ng aking mga daliri.

" Mahal ko—este mahal na heneraaal? puwede niyo na po ba akong pakawalan na dito?pagsisilbihan ko kayo ng bongga promise!pwede niyo akong taga-luto o tagahugas ng pinggan hehe" Pagmamakaawa ko sakanya sa maayos at pabebeng paraan. 

"Itikom mo ang iyong bibig kung ayaw mong maputulan ng dila"makapangyarihan niyang utos.

Woah!Kapal naman ng kanyang face!

"  Ipagpaumanhin niyo ho Heneral Samuel ngunit kayo ay pinapatawag na sa korte suprema, ang inyong kapatid ay nasa labas na. " Biglang sulpot ng isang kawal. 

Naningkit ang mata ko dahil sa narinig kong badword. Sa ngayon masasabi kong napakasamang salita ang pangalang Samuel. 

"Hoy Samuel!" Buong tapang kong sigaw,  hindi na kasi ako nakapagpigil pa. Pakiramdam ko'y pag 'di ako nagalit mangingisay ako rito dahil sa pagtitimpi at baka ikamatay ko pa iyon. 

" Anong kamo? " Aniya na parang hindi makapaniwala. Halos walang kurap naman ang mga kawal nito na nakatingin saakin, animo'y hindi makapaniwala sa narimig. 

"Heneral ka man na naturingan wala na akong Pake!" Malakas kong sinipa ang selda dahilan para masindak sila sa kagandahan ko. 

" Pakawalan moko! Ako,  magtitimpi nalang ako dito ha, Hoy! Halika dito lumapit ka!Lapit!" utos ko sakaniya na bahagyang kinalaki ng mata niya dahil sa gulat ng pag-asta ko.

Nanatili siya sa kinaroroonan niya at hindi mawari ang reaksyon sa kanyang mukha.

"O 'diba?hindi ka makalapit!sige ngayon anong pinaglalaban mo?!Pakawalan mo na ako!Handa akong maging sundalong babae!"sigaw ko pa at pilit na nagpupumiglas sa Rehas.

"Itikom mo na ang iyong b—" hindi ko na siya hinayaang magsalita pa.

"Walaa!Palayain moko dito!pagkatapos kitang gamutin!Woi!'di mo ko binayaran don ah!nagtatapang-tapangan ka pa diyan e nahawakan ko naman na abs mo! " natawa ako sa'king sarili ng maalala ko nung ginamot ko siya, para akong isang hibang na nagmamakaawa upang makahawak ulit sakaniyang pandesal!

Napasimangot ako dahil wala siyang karea-reaction sa sinabi ko."Woi!Nahiya ka pa diyan! hinayaan mo nga akong hawakan abs mo e!"Saad ko pa, alam ko namang hinayaan niya talaga akong gawin yun para sa sarili niyang kapakanan.

Nakita ko naman siyang umiling-iling sa pagaakalang nasiraan na ako ng ulo.

Ang mga guwardia naman ay papailit palit ng tingin saamin ng heneral, mukhang hindi nila alam kunga ano ang mga pinagsasasabi ko. 

Aalis na sana siya ng biglang dumating ang isang Guardia Civil.

"Kapatid"saad nito kay Samuel.

Gulat akong napatingin sa dumating na iyon.

Ang koloneeeel! 

" Hoy!"Sigaw ko upang tawagin ang atensyon niya. 

Hindi naman niya ako pinansin dahil abala sila sa pagchichismisan ng kaniyang kapatid.

"PssssssssssSst!" sa pagkakataong iyon ay pareho na silang lumingon sakin.

"Aba, aba!Anong chinichika niyo diyan?!Oy, may balak ba kayong pakawalan ako?!"Singhal ko at tinaasan sila ng kilay habang pinaglalantaran sakanila ang nakaposas kong kamay. 

Nanatiling seryoso si Samuel habang yung kapatid niya ay lumapit sa'kin.

Nagpabebe naman ako sakanya para kaaawaan niya ako at palayain.

Nagulat ako ng bigla siyang ngumiti sa'kin at nilabas ang isang susi

Binuksan na niya ang kulungan! agad agad akong tumayo.

"Ito rin! Yung posas ko rin daliii!" saad ko sakanya na parang isang batang makulit na nagpupumilit ng isang bagay sakaniyang kapatid. 

Napailing-iling naman siyang Tumango at tinanggal ang posas ko.

"Napag-alaman kong Pamangkin ka pala nila Mang Tuding na siyang katiwala ng aming Pamilya."Saad niya.

Tumango-tango nalang ako at napangiti, buti nalang talaga may instant Tito and tita ako sa panahong 'to.

Aalis na sana kami sa kulungan ngunit nahagilap ng mata ko si Manong na na nasa kabilang selda. Nahuli ko ang pag iwas niya ng tingin saakin. 

Nag labas ako ng mabigat na buntong hininga bago suminghap at lakasan ang loob na mag salita. 

"Sandali"saad ko, napatigil naman ang magkapatid."Pakawalan niyo na rin si Manong pleease!"pagmamakaawa ko ngunit agad nagsalubong ang kilay ni Samuel."Nahihibang ka na ba?Gusto mo bang bumalik muli sa Selda?"Seryoso ngunit galit nitong tanong. 

Pagkatapos ay naglakad na ito papaalis.

"Ganyan naturingan ang ugali ng aking kapatid na heneral, ngunit ikaw binibini ay walang karapatang diktahan siya lalo na sa kanyang tungkulin, naiintindihan mo ba iyon?" mahinahong wika niya saakin ng may ngiti sa labi.

Pinagsabihan niya ako sa magandang paraan.

Nakakatouch naman ang pagiging friendly niya. 

PAGKALABAS namin, bumungad agad ang nakaabang na kalesa,  naroon si mang Tuding na nahihintay.

Nagbigay galang pa sila ng kolonel sa isa't-isa at nagpasalamat saka tumingin sa'kin ng bakas ang pagaalala.

"BUTI nalamang at nag kataong naroroon ang Heneral at kolonel!" saad ni Aling Panyang, halos mabasag na rin ang loob ng tainga ko dahil sakaniyang boses. 

Nakayuko nalang ako sakanila ngayon kasi 'diko alam kung sinesermonan ba nila ako o nagaalala sila o 'di kaya naman ay nagagalit, parang si mama lang minsan. Nakakamiss rin pala pag si mama ang nag sermon.

"Osiya, sa susunod ay huwag ka ng lalabas mag-isa, iyan din ang dahilan kung bakit nagiingat kami dahil malapit kami sa Heneral na siyang kina mu-muhiian ng lahat" saad ni Aling Panyang at napahilot pa sakaniyang sintido. 

Nangunot ang noo ko dahil sa pagtataka. Bakit naman kaya kina mu-muhiin si Samuel? 

"B-bakit po siya kinamumuhian ng lahat?" napayuko pa ako ng tanungin iyon, baka mamaya sabihin nilang intirisado ako sa heneral.

"Dahil ang tingin sakaniya ay walang puso, hindi siya nagbibigay kahit isang pagkakataon lamang, wala siyang awa at walang pinaniniwalaan kundi ang sarili." paliwanag ni Aling Panyang.

Napatingin ako sakaniya, napabuntong hininga pa siya na parang isang inang apektado sa kung anong sitwasyon ng anak. 

Itatanong ko sana kung bakit sila malapit sa pamilya ng heneral ngunit naalala kong dati nga palang mayordoma sa mansyon nila ang nanay ni Mang Tuding at isa siya sa pinagkakatiwalaan ng pamilya.

"P-pero ate, ikinalulungkot ko pong sabihin na hindi na daw po kayo maaring mag trabaho sa kalenderya at sinabi pa nilang isa kang kuwatan at itinakbo mo ang mga salapi." gulat akong napatingin kay Elina ng ibalita niya iyon. 

"Hala?!Hindi ko kaya tinakbo yung pera—"

"Pero huwag po kayong mag-alala, napagalaman po ni Ginoong Miguel na inutusan ka ni aling Rosita sa bayan at binayaran na rin niya ang mga salaping iyon" nakahinga ako ng maluwag pero wait!

"teka?sino naman si Miguel?" Pagtataka ko.

Nanlaki naman ang mata nilang tatlo at napa lingon lingon sa paligid lalo na sa bukas na binatana ng bahay, para bang tinitignan nila kung may taong nakakarinig saamin. Nagtaka ang hitsura ko. May sinabi ba akong sikreto? 

" Ate Felicia, hindi maaring tawagin mo lamang ang isang ginoo sakaniyang pangalan. Tiyak na aakalain nilang may relasyon kayo kapag may nakarinig sa'yo, kapag napag alaman iyon ng iba ay mapapahamak ka pa. Si Ginoong Miguel ay ang kolonel na kapatid ni Heneral Samuel. " Paliwanag sa'kin no Elina dahilan para mapanganga nalang ako. 

Bigdeal na sakanila ang pag tawag ko sa pangalan?

Napatango-tango naman si Aling Panyang at Mang Tuding kay Elina at pinuri pa siya dahil sa parangal niya saakin. 

Sumasakit ang ulo ko, masyado silang ma issue sa panahong 'to. 

Naalala ko nanaman ang tungkol sa mga pera na dapat kong pang palengke. Nagkalat pala iyon sa daanan nung nagtangkang tumakas yung Manong tas nasagi-sagi niya ako.

"E kamusta yung trabaho ko?" tanong ko kay Elina.

"Hindi ka na daw po maaring magtrabaho sa kalenderya ate." nalulungkot niyang saad.

Bigla akong nanlumo, anong magiging trabaho ko niyan?

Nakakapanlumo talaga. 

Isa pa! 

NAKAKAPANLUMO!!  huhuhu!

KINABUKASAN, abala ako sa Pagbalkot ng suman, tinuruan ako ni Aling Panyang na magluto at mag balkot na madali ko rin lang natutunan dahil mahilig rin akong magluto.

"Siya nga pala Felicia, may napagsabihan ka na ba ng iyong buong pangalan bukod saamin?" napa isip ako sa tanong ni Aling Panyang na kasama ko sa Pagbabalkot ng suman.

"Wala naman po" sagot ko.

"Kung gayon ay pwede mo bang gamitin nalang ang aming apelyido?Sinabi kasi ng aking mabuti at magaling kong asawa na pamangkin ka namin at para mas maging makatotohan iyon, dapat mong gamitin ang aming Apelyido."paliwanag ni Aling Panyang.

Napahinga ako ng malalim.

Ibig sabihin isasantabi ko muna ang Azalea Avalon.

"S-sige po"saad ko at tumango.

"Valentino nga pala ang aming Apelyido" ngiti ni Aling Panyang.

Ngumiti akong tumango-tango.

Naninibago ako sa pangalan ko dito sa panahong to.

Mula sa Azalea Avalon ng Taong 2020 ay magiging Felicia Valentino ng taong 1880. Grabe, akala ko sa pelikula lang mangyayari ang ganto,  kung minsan talaga gusto ko nalang magpakamatay baka sakaling magising ako sa tunay kong panahon at bangungot lang pala ang lahat ng 'to. 

Tinanong pa ni Aling Panyang ang tungkol sa cedula ko, ang sabi ko ay naiwan ko rin sa barko. 

Ilang sandali pa ay may narinig kaming mga yabag ng kabayo sa labas senyales na may paparating na kalesa. 

Tumayo si Aling Panyang at nag punas ng kaniyang kamay bago lumabas upang tignan kung sino ang paparating. 

Napahinga ako ng malalim. Ang hirap kapag hindi mo alam kung paano at bakit ka nakapunta sa ganitong sitwasyon.

Ilang sandali pa ay narinig ko na ang pag tawag saamin ni Aling Panyang. 

"Elina!Felicia!Maghanda kayo ng Miryenda! Tayo ay may bisita" bungad ni Aling Panyang na para bang isang napaka importanteng tao ang paparating. .

Pagkalabas ko ay nagulat ako sa lalaking bumungad sa pinto.