Tahimik ang silid. Tanging ang patak ng tubig mula sa sirang gripo sa sulok ng interrogation room ang naririnig, habang nakaupo sa harap nina Ralph at Alexis ang lalaking nahuli sa huling operasyon—si Romy, ang dating tauhan ni Atty. Meneses, at dating tagapaglakad ng mga ilegal na transaksyon sa likod ng pekeng corporate fronts.Nanginginig pa ang kanyang kamay habang iniabot ang isang flash drive. “Lahat ng transaksyon, lahat ng pangalan, lahat ng oras at petsa. Nandoon. May video recordings din ng ilang pagpupulong, kasama si Meneses… at ‘yung taong pinaghihinalaan n’yong tagaloob,” aniya.Tiningnan siya ni Ralph nang diretso. “Bakit ngayon lang?”Humigop ng hangin si Romy. “Dahil muntik na akong mamatay dahil sa kanya. At ayokong may iba pang masaktan. Hindi ako santo, pero hindi ko kayang patayin ang isang taong tulad ni Julio.” Napayuko siya, nanlumo. “Wala akong intensyon, wala akong armas. Ang kasama kong si Victor… siya ang bumaril. Wala akong alam.”Nagkatinginan sina Alexis
Maulan nang araw na iyon. Hindi lang ang langit ang nagluluksa—pati ang puso ni Ralph ay napuno ng galit, pangungulila, at determinasyong hindi na muli pang may madadamay na inosente. Sa loob ng opisina ng NBI, bitbit ni Ralph ang isang itim na folder. Isa iyong makapal na compilation ng ebidensyang pinagsama-sama ni Julio bago ito binawian ng buhay. Maaaring hindi ito nabanggit ng kababata niya nang personal, ngunit malinaw ang mensahe: “Ipagpatuloy mo, Ralph. Ituloy mo hanggang wakas.” Tahimik siyang nakaupo sa harap ng hepe ng task force, si Dir. Ben Arcilla. Kasama niya si Alexis, tahimik din ngunit ramdam ang tensyon sa pagkapit niya sa bisig ng asawa. “Attorney, kung totoo ang nasa mga dokumento mong ito,” ani Arcilla habang inaayos ang salamin niya, “hindi lang si Meneses ang babagsak. May mga pangalan dito ng mga judge, city officials, at ilang negosyanteng ginamit ang legal system para sa money laundering.” “I know,” mahinang sagot ni Ralph. “At kung hindi natin gagal
Tahimik ang buong ospital nang biglang sumiklab ang alarma mula sa ICU. Napabalikwas si Alexis mula sa pagkakaidlip sa gilid ng waiting area, habang si Ralph, na katabi niya lamang, ay tila nakapako sa kinauupuan.Tumakbo ang mga doktor at nurses sa loob ng silid ni Julio. Sa likod ng salaming pinto, nakita ni Ralph ang mabilisang pag-compress ng dibdib ni Julio, ang mask ng oxygen, at ang walang tigil na pagpindot ng mga daliri sa carotid artery nito. Napasinghap si Alexis. Nanginginig ang kanyang mga kamay habang pilit kinukumbinsi ang sarili na hindi pa ito ang katapusan.Naroon din ang mga magulang na kumupkop kay Ralph ngunit ngayon ay pareho ng namumuhi kay Ralph.Ngunit sa likod ng lahat, alam na ni Ralph.Ilang minuto pa ang lumipas, isang doktor ang lumabas. May dalang bigat sa mga mata, halatang sanay na sa ganitong anunsyo—ngunit hindi kailanman nagiging madali.“I’m sorry,” aniya. “We did everything we could.”Parang isang bomba ang sumabog sa puso ni Ralph. Wala siyang na
Mabigat ang bawat hakbang ni Ralph habang nilalakad ang pasilyo ng ospital. Walang tunog kundi ang pag-ugong ng malamig na hangin mula sa aircon at ang mahinang yabag ng kanyang sapatos sa sahig. Sa bawat hakbang, tila dumadagdag ang bigat sa kanyang dibdib—galit, takot, at, higit sa lahat, pangamba. Nang makarating siya sa ICU, natigilan siya sa pintuan. Sa loob, nakaupo si Alexis sa tabi ng kama ni Julio, hawak ang kamay nito. Maputla si Alexis, halatang kapos sa tulog, ngunit hindi pa rin niya iniiwan si Julio. Napalingon siya kay Ralph, nagkatinginan sila, parehong may bigat sa mga mata. “Wala pa rin,” mahinang bulong ni Alexis. “Wala pa ring malay.” Tumango lang si Ralph. Gusto niyang sabihin na magiging maayos rin ang lahat. Na may ginagawa na ang mga awtoridad, na ligtas na sila, na makakabangon pa si Julio. Ngunit wala sa alinman doon ang totoo sa ngayon. Sa likod nila, biglang bumukas ang pinto. “Ralph.” Paglingon niya, bumungad ang mga magulang ni Julio—si Papa Lito at
Mabilis ang mga pangyayari noong araw na iyon. Akala nina Ralph at Alexis ay unti-unti nang bumabalik sa normal ang takbo ng kanilang buhay matapos tumestigo si Julio laban sa grupo ni Meneses. Ngunit tulad ng anino, ang panganib ay patuloy na sumusunod kahit sa oras ng katahimikan. Isang umaga habang naghahanda si Alexis upang ihatid si Anjo sa playgroup, isang itim na van ang huminto ilang metro mula sa gate ng bahay nila. Wala pang hinala si Alexis nang mapansin niya ang tila patay-sinding mga ilaw ng van—hanggang sa biglang bumaba ang dalawang lalaking naka-hoodie at mabilis na lumapit sa kanya. “Ma’am, huwag kang kikilos!” sigaw ng isa, sabay bunot ng baril. Napatigil si Alexis. Nangatal ang kanyang mga kamay at tila huminto ang oras. Bumalik ang lahat ng alaala—ang takot, ang malamig na kamay na pilit siyang hinihila noon, ang piring sa kanyang mga mata. Muling umatake ang kanyang PTSD at hindi siya makagalaw. Ngunit sa isang iglap, isang pamilyar na tinig ang sumigaw, “Alex
Sa unang pagkakataon matapos ang mga araw ng walang tigil na takot at kaba, muling nagkaroon ng katahimikan sa loob ng bahay ng mga Santillan. Bagamat nanatiling alerto ang paligid, ramdam ang bahagyang pagginhawa ng loob nina Alexis at Ralph. Lalo na nang matapos ang mahaba at mabigat na pag-uusap nila kay Julio. Nakaharap nila ito sa dining area—wala na ang tensyon at galit sa kanilang mga mata, kundi ang malinaw na pag-unawa at pagtanggap sa katotohanang si Julio man ay isa ring biktima. “Wala akong balak manahimik na lang, Ralph,” mariing sambit ni Julio habang pinipigilan ang nangingilid na luha. “Ginamit nila ako. Pinaglaruan. At kung hindi ko pa inayos ang konsensya ko, baka sa huli… ako pa ang tuluyang maging dahilan ng pagkawasak ng pamilya ninyo. Kaya ngayon, sasabihin ko ang lahat. Tutulungan ko kayong mahuli sila.” Tumango si Ralph. “Salamat, Julio. Hindi madali ito, pero ang katapangan mong harapin ang pagkakamali ay malaking bagay para sa laban na ito.” Agad sila