Ano Ang Mga Kasalanan Na Hindi Dapat Ilahad Sa Kumpisal?

Laging nakakapawi ng pag-aalala sa akin kapag may mga simbahang bukas para sa kumpisal, lalo na kapag kailangan ko ng mabilis na pagkakataon para humarap sa sarili. Sa Metro Manila, maraming pangunahing simbahan ang regular na nag-aalok ng libre at bukas na kumpisal; karaniwan ay may nakatakdang oras bago o pagkatapos ng Misa o may hiwalay na confession schedule. Halimbawa, ang Minor Basilica of the Black Nazarene sa Quiapo madalas may mga priest na naka-assign para tumanggap ng nagsisisi tuwing mga araw ng pagdiriwang at halos araw-araw sa mga piling oras. Ang National Shrine of Our Mother of Perpetual Help sa Baclaran ay kilala rin sa palaging bukas na confession stalls, lalo na kapag may novena o misa, kaya maganda ring puntahan kung malapit ka sa Pasay/Parañaque area. Mas personal akong lumalapit sa mga lumang simbahan tulad ng 'Manila Cathedral' at 'San Agustin Church' sa Intramuros kapag gusto ko ng tahimik na espasyo para sa pagpapahayag ng sala. Madalas may scheduled confession hours doon, at kung wala sa published schedule, may mga pari pa ring nagla-lakad sa loob ng simbahan na handang tumulong—lalo na tuwing Sabado at Linggo. Sa Makati naman, ang Santuario de San Antonio ay may regular na confession times at friendly ang mga volunteer na nag-aasikaso ng linya, kaya ramdam mo agad ang kaayusan. Praktikal na tip mula sa akin: pumunta nang maaga kung gusto mo ng mas maikling pila, dala ang simpleng listahan ng mga bagay na ipapagsisi (huwag masyadong mahaba), at maging handa sa pag-celebrate ng saloobin pagkatapos ng kumpisal. Hindi kailangan magbayad—ang sakramento ay libre—kaya ang mahalaga ay ang puso at ang sinseridad mo. Sa huli, nakakaaliw at nakakagaan talaga kapag natapos mo na ang proseso, at laging may pagkakataon na makabalik nang mapayapa sa araw-araw na buhay.

Naku, noong una kong pumunta sa kumpisal ramdam ko talaga ang kaba—pero na-realize ko agad na normal lang 'yon. Para masimulan, magandang sabihin ang simple at magalang: 'Bless me, Father, for I have sinned. This is my first confession.' O sa Filipino, puwede: 'Pampagabay po, Padre, hiling ko po ang inyong pagpapatawad; ito po ang unang beses kong mag-kumpisal.' Sa personal kong karanasan, binigyang-linaw ko agad ang pinakamalalaking sins ko—hindi ko kailangan magkwento ng mga detalye na nakakahiya, sapat na ang malinaw na pag-amin ng uri ng kasalanan at kung gaano kadalas nangyari. Pagkatapos ng paunang pahayag, mabuting sabihin kung may kasamang konsensya o pagsisisi: 'Sinasabi ko po ito nang taos-puso at nagsisisi ako sa ginawa ko.' Kung may bilang na alam (lalo na para sa mga maling-matinding kasalanan), sabihin kung ilang beses o hanggang kailan nangyari; hindi kailangang mag-explode sa detalye, pero malinaw na impormasyon nakakatulong sa pagbibigay ng payo at pansamenang penance. Bilang panghuli, huwag kalimutang tanggapin ang payo ng pari at ilista ang ibinigay na gawain o taimtim na panalangin. Sa akin, ang pinakakomportable ay matapos ang kumpisal na may pakiramdam ng pagbabago—hindi perpekto, pero may pag-asa. Kapag una mong sinubukan, tatag ka din; andyan lang ang taimtim na puso mo at ang pagnanais na bumago.

Nakakagaan ng loob kapag napag-usapan ko ito kasama ng mga kaibigan ko sa simbahan—madalas nagugulat sila sa simpleng katotohanang walang iisang ‘tamang’ panalangin na kailangan mong sabihin pagkatapos ng kumpisal. Sa tradisyon na sinundan ko, ang mahalaga ay ang pag-amin ng kasalanan, ang pagtanggap sa kapatawaran ng Diyos sa pamamagitan ng kumpisal, at ang taos-pusong pagsasagawa ng ipinataw na penitensya. Karaniwan, sinasabi ko muna ang maikling pasasalamat: 'Salamat, Panginoon, sa Iyong awa,' at sinisikap kong magtapat din ng sariling pangako na magbabago—iyon ang puso ng tunay na pagsisisi para sa akin. Pagkatapos ng absolusyon inirerekomenda ng pari na tuparin agad ang penance; hindi lang ito porma. Para sa akin, isang magandang kombinasyon ang maglaan ng ilang minuto para sa taimtim na panalangin at pagbabasa ng isang maikling salmo—madalas kong pinipili ang Salmo 51 dahil tumutugma ito sa diwa ng pagsisisi at paghingi ng awa. Kung gusto mo ng konkreto, subukan itong maikling panalangin ng pasasalamat: 'Panginoon, salamat sa pagpapatawad. Tulungan Mo akong mamuhay nang naaayon sa Iyong kalooban at tuparin ang aking ipinataw na pagsisisi.' Hindi ako mahigpit sa eksaktong mga salita; mas mahalaga sa akin ang pagbabago ng puso at ang pagkilos pagkatapos ng kumpisal. Sa mga pagkakataong talagang naguguluhan ako, naglalaan ako ng konting oras para sa tahimik na pagninilay at pagsusulat ng mga hakbang na gagawin ko para hindi na maulit ang kasalanan—iyon ang tunay na regalo ng kumpisal sa buhay kong espiritwal.

Tila ba may sariling ritmo ang pagpasok ko sa 'Quiapo Church' tuwing pupunta akong magkum­pisal — parang concert ng katahimikan at tawag ng loob na hindi laging sumusunod sa eksaktong orasan. Karaniwan, bukas ang kumpisal doon araw-araw, at madalas may mga oras sa umaga at sa gabi na inaasahan kong pwede kang makapasok. Sa pang-araw-araw na agos: maraming nagkukum­pisal bago at pagkatapos ng mga misa, kaya kung gusto mong mabilis, maganda ang dumating bago ang unang misang umaga o sandali bago maghapon. Minsan nang naantala ako nang sobra dahil naka-tapok ang tao tuwing Miyerkules (novena sa Poong Itim na Nazareno), kaya doon ko natutunan na ang mga espesyal na araw at pista ay nag-iiba ng oras at mas mahaba ang pila. Sa karaniwan, inaasahan kong may aktibong kumpisal mula 5:00–11:30 ng umaga at muling bukas ang mga booth mula hapon hanggang gabi — mga tinatayang 3:00–8:30 PM, at tuwing Sabado kadalasan mas matagal hanggang 10:00 PM. Iba-iba talaga ang daloy depende sa selebrasyon sa simbahan; kaya pinakamainam ang maglaan ng buffer time at maging handa sa pila. Naiinggit ako minsan sa mga nakakakilos nang mabilis dahil dumarating sila nang maaga, kaya kapag pupunta ka, magdala ng pasensya at puso — at madalas 'yan naman ang kinakailangan.

Simulan ko sa pinakamahalagang punto: ang puwedeng magdinig ng kumpisal sa simbahan ay mga pari na lehitimong sinugo at may kapangyarihan mula sa kinauukulang awtoridad. Karaniwan, ang isang paring diosesano o paring miyembro ng isang orden na may 'faculties'—iyon ang pahintulot mula sa obispo o mula sa kanyang sariling vow superior—ang legal at liturhikong puwedeng tumanggap at magbigay ng absolusyon. Mahalaga ito dahil bukod sa pagiging ordinado, kailangan din ang hurisdiksyon para maging naaayon sa kanoniko ang proseso. Nagkaroon ako ng ilang pagkakataon na nagpunta sa iba't ibang parokya, at napansin kong may mga pagkakataon na tinitiyak ng paring tumatanggap ng kumpisal na may pahintulot siya—lalo na sa mga kaparehong sitwasyon tulad ng ospital o military chaplaincy. Hindi puwedeng magdinig ang mga diakono, ni mga lay leader, ni sinumang hindi ordinado; ang sakramento ng kumpisal ay eksklusibong ipinagkaloob sa mga pinahirang tagapamagitan. Bukod dito, napakahigpit ng 'seal' ng kumpisal: ang pari na tumanggap ng kasalanan ay hindi puwedeng magsiwalat kahit kanino, at may mabigat na parusa kung lalabag. May mga pagbubukod naman sa matinding sitwasyon. Halimbawa, sa panganib ng kamatayan, ipinahihintulot na ang sinumang pari, kahit wala pang formal faculties, ay makapagbibigay ng absolusyon para sa kaligtasan ng kaluluwa. Pero sa normal na kalagayan, pinakamahusay na maghanap ng paring may pahintulot o pumunta sa parokya kung saan ang mga pari ay malinaw na may hurisdiksyon—mas may kapanatagan ka rin sa pagiging tama ng sakramento. Sa personal, lagi akong humahanap ng paring malinaw ang tungkulin at magalang sa proseso; nagbibigay iyon ng kapanatagan ng loob.

Tuwing pumapasok ako sa basilica, lagi akong nagtitiyagang mag-obserba kung paano nila hinahandle ang kumpisal — at napansin ko kaagad na hindi ito limitado sa isang wika lang. Sa Pilipinas, karamihan ng mga basilica at malalaking simbahan ay handang tumanggap ng kumpisal sa Tagalog dahil ito ang pangunahing wika ng marami sa pumupunta. Pero hindi ibig sabihin na Tagalog lang ang tinatanggap; depende 'yan sa pari na naroon, sa oras, at sa komunidad na pinaglilingkuran niya. May mga pagkakataon na may naka-iskedyul na mga pari na marunong ng Ingles o ibang lokal na wika, lalo na sa mga basilica na madalas puntahan ng turista o ng mga mula sa iba’t ibang rehiyon. Kung kinakailangan, maaari kang mag-request ng pari na makakaintindi ng Tagalog o kaya ay humiling ng face-to-face confessional para mas madaling mag-communicate. Nakatulong sa akin noon ang simple at tapat na pagpapaliwanag ng aking mga kasalanan kahit sa simpleng Tagalog — ang mahalaga ay nauunawaan at tinatanggap ng pari ang nilalaman. Praktikal na payo mula sa akin: tingnan ang schedule ng mga pari o magtanong sa sacristy kung sino ang nagho-handle ng kumpisal sa Tagalog sa partikular na oras. Minsan mas mainam din magdala ng maliit na papel na isusulat mo kung natatakot kang magkamali sa salita; pinayagan iyon at nakakatulong talaga. Sa huli, para sa akin, mas mahalaga ang tapat na puso kaysa perpektong wika, pero maganda na may kakayahan ang basilica na tumugon sa wikang komportable ka.

Okay, simulan natin sa pinaka-praktikal na paraan: una, maglaan ka ng 10–20 minuto ng katahimikan para sa pag-iisip ng iyong mga ginawa. Huminga nang malalim, manalangin nang maikli para humingi ng liwanag, at dahan-dahang silipin ang mga aspeto ng buhay mo—relasyon, pamilya, trabaho o pag-aaral, mga salita na nasabi, gawa na nagdulot ng sakit, mga pagkakataong hindi ka naging mabuti. Isulat ang mga konkretong halimbawa; kapag nakikita mo sa papel, mas madali itong ipaliwanag sa pari. Pangalawa, maghanda ng isang simpleng pag-uusap: simulan mo sa pagbati, sabihin ang huling oras ng kumpisal kung may alam kang record (o sabihin na ilang taon na ang lumipas), at ilahad ang mga kasalanan nang tapat at direkta. Hindi kailangang mag-eksperimento ng salita—sabihin lang ang totoo, kasama ang sining ng bilang kung posible (hal., ilang ulit o ilang buwan). Kung naguguluhan ka sa moralidad ng isang bagay, ilahad mo ang konteksto at sabihing hindi ka sigurado; tutulungan ka ng pari. Pangatlo, tanggapin ang itinakdang penance nang bukas; gawin ito agad pagkatapos ng kumpisal kapag maaari. Matapos ang kumpisal, maglaan ka ng oras para sa pasasalamat at personal na pagmumuni—magdasal ng ‘Act of Contrition’ o isang simpleng pasasalamat. Minsan, nagdadala ito ng isang malalim na pagaan sa puso ko, at sa susunod na pagkakataon mas handa ka na at hindi ka na ganoon kabigat. Ito ang naging paraan ko para gawing simple pero makahulugan ang paghahanda.

Naku, medyo kumplikado 'to pero mahalaga pag-usapan. Personal kong napansin na maraming nanay, kaibigan at kakilala ko sa simbahan ang nag-iisip kung pwede bang mag-kumpisal online, lalo na nung nag-peak ang lockdown. Sa tradisyon ng Simbahang Katolika, ang kumpisal bilang sakramento ay karaniwang nangangailangan ng harapang pag-amin sa pari at ang kanyang biklóng pagbibigay ng absolusyon; hindi basta-basta pinalalitan ng message o video call ang ritwal na iyon. Gayunpaman, maraming parokya at mga pari sa Pilipinas ang nag-aalok ng 'spiritual guidance' o pastoral counseling online — ibig sabihin, makakausap mo ang pari para magpatulong o magpaliwanag ng mga pinagdudusahan mo, pero hindi ito kapalit ng sakramental na absolusyon maliban sa mga espesyal na kaso na pinahintulutan ng simbahan (tulad ng panganib sa buhay). Kung seryoso ka, ang pinakamagandang gawin ay tingnan ang opisyal na website ng iyong parokya o ng diocese, o mag-email/mag-text muna sa pari para mag-schedule ng totoong kumpisal. May mga parokya rin na nagbalik sa face-to-face confession nang may physical distancing at face-to-face sa tabi ng grille o face-to-face confession sa labas. Para sa emergency at kapag totoong hindi makalabas, maraming priest ang nagbibigay ng spiritual support online at maaaring magbigay ng payo kung anong dapat gawin hangga't hindi naaabot ang tradisyonal na paraan. Ako, kapag may kaibigan na nalilito tungkol dito, lagi kong sinasabi na humanap ng opisyal na impormasyon mula sa parish at huwag umasa sa anonymous na posts lang — privacy at tunay na pastoral care ang pinakaimportante.