ช่างแต่งหน้าคนไหนรับผิดชอบการแต่งรูป ทศ กัณฐ์ ในกองถ่าย?

แบบตรง ๆ เลย ฉันมักจะเจอกรณีที่ชื่อช่างแต่งหน้าสำหรับภาพนิ่งไม่ได้ถูกประกาศออกมาอย่างเป็นทางการเสมอไป แต่มีสัญญาณที่ช่วยบอกได้

โดยปกติแล้ว ถ้าเป็นการ 'แต่งรูป' ที่หมายถึงการปรับผิว ปรับสี โทนภาพ นั่นจะเป็นหน้าที่ของช่างรีทัชหรือทีมกราฟิกของสตูดิโอ ในขณะที่การเตรียมคนให้พร้อมถ่าย (รองพื้น คอนทัวร์ เบลนแป้ง) เป็นของทีมแต่งหน้าบนกอง ถ้าชื่อคนสำคัญต้องการถูกเผยแพร่ มักเห็นในโพสต์เครดิตของโปรดักชันหรือในแคปชั่นของช่างภาพเอง เช่นบางงานคอนเซปต์ที่มีการโปรโมตก่อนฉายจะมีการแท็กทีมช่างอย่างชัดเจน

ส่วนตัวแล้วถ้ามีงานที่คล้าย ๆ กันเช่นโฆษณาเพลงหรือสตูดิโอที่ทำงานกับนักแสดง ชื่อของช่างมักจะปรากฏในโพสต์แสดงความร่วมมือหรือในเครดิตท้ายผลงาน ซึ่งเป็นแหล่งที่น่าเชื่อถือที่สุด

ตรงไปตรงมา ชื่อช่างที่รับผิดชอบอาจไม่โผล่ในคอนเทนต์ง่าย ๆ เสมอไป แต่โดยหลักการงานแบ่งเป็นสองส่วนใหญ่ ๆ

ส่วนแรกคือช่างแต่งหน้าบนกองที่ดูแลให้หน้าพร้อมถ่าย ส่วนที่สองคือช่างรีทัชที่แต่งภาพหลังถ่ายเสร็จ ถาเป็นงานโปรโมตหรือกองถ่ายภาพนิ่ง ชื่อช่างมักปรากฏในเครดิตโปรดักชันหรือในโพสต์ของช่างภาพและทีมโปรโมชัน หากอยากได้ชื่อจริง ๆ วิธีที่น่าเชื่อถือคือดูเครดิตที่แนบกับผลงาน เพราะถ้าอ้างชื่อโดยไม่มีเครดิต ย่อมมีโอกาสผิดพลาดสูง พูดง่าย ๆ คือมีคนรับผิดชอบชัดเจน แต่ชื่ออาจไม่ได้ถูกเผยแพร่อย่างเปิดเผยทุกครั้ง

คำถามนี้ชวนให้ฉันคิดถึงการแบ่งหน้าที่เล็ก ๆ ในกองถ่ายเลย — คำตอบขึ้นกับความหมายของคำว่า 'แต่งรูป' ที่ถามมา

บางครั้งคำว่า 'แต่งรูป' อาจหมายถึงช่างแต่งหน้าที่ทำให้คนในกล้องพร้อมถ่ายภาพ (touch-up บนกอง) ส่วนอีกความหมายคือผู้ที่ทำการรีทัชรูปหลังถ่ายแล้ว เช่น ปรับสี ผิว เหล่านี้เป็นงานของช่างภาพหรือช่างรีทัชทางดิจิทัล การเรียกชื่อตำแหน่งที่ชัดเจนคือ 'หัวหน้าฝ่ายแต่งหน้า' กับ 'retoucher' ซึ่งทั้งสองคนอาจเป็นคนละคนกัน

จากที่ติดตามเบื้องหลังบ่อย ๆ พบว่าเครดิตในคอนเทนต์อย่างเป็นทางการหรือโพสต์ในโซเชียลของทีมงานมักระบุชื่อผู้รับผิดชอบชัดเจน หากต้องการชื่อจริง ๆ วิธีที่ปลอดภัยคือดูเครดิตท้ายผลงานหรือข้อความประกอบภาพของการโปรโมต เพราะถ้าต้องการความแม่นยำ การอ้างชื่อโดยไม่เห็นเครดิตอาจผิดได้ แต่โดยรวมความรับผิดชอบมักตกอยู่ที่หัวหน้าฝ่ายแต่งหน้าในกองสำหรับการแต่งหน้า และช่างรีทัชสำหรับการแต่งภาพหลังถ่าย — คำตอบนี้หวังว่าจะช่วยให้มองกรอบการรับผิดชอบได้ชัดขึ้น

มุมมองจากคนที่ติดตามวงการและกระบวนการถ่ายทำบ่อย ๆ บอกได้ว่าโครงสร้างความรับผิดชอบชัดเจนพอสมควร:
1) ทีมแต่งหน้าบนกอง – ทำหน้าที่เตรียมและปรับหน้าก่อนการถ่ายภาพหรือระหว่างถ่าย เหมาะกับงานที่ต้องเห็นผลทันทีในกล้อง
2) ช่างรีทัช/ช่างแต่งรูป – ทำงานหลังถ่ายภาพ จัดการความเรียบเนียนของผิว โทนสี และองค์รวมของภาพ
3) ช่างภาพ/ครีเอทีฟไดเร็กเตอร์ – อาจสั่งงานให้รีทัชหรือแก้สีตามคอนเซ็ปต์

ฉันมักจะสังเกตว่าผลงานถ่ายโฆษณาหรือมิวสิกวิดีโอเช่นในโปรเจกต์แนวภาพนิ่งที่มีคอนเซ็ปต์ชัด อย่างบางโปรเจกต์โฆษณาเพลง จะมีการระบุชื่อช่างคลีนชัดเจนในเครดิต เพื่อให้เกียรติทีมงาน ดังนั้นถ้าต้องการจะรู้ชื่อของคนที่รับผิดชอบจริง ๆ คำตอบที่แน่นอนมักมาจากเครดิตของโปรดักชันหรือโพสต์ของทีมงานเอง งานนี้เลยไม่ได้มีคนคนเดียวเสมอไป แต่เป็นระบบทีมที่ทำงานร่วมกันจนภาพออกมาสมบูรณ์