นักเขียน กลิ่นมาลี ให้สัมภาษณ์เรื่องแรงบันดาลใจที่ไหนบ้าง?

ในบ้านของเรา เคยมีลูกแมวตัวเล็กที่ป่วยจนทำให้ทุกอย่างหยุดชะงักไปชั่วคราว — ฉันรู้ว่าความตกใจมันมาเร็วแค่ไหน แต่ก็มีวิธีเบื้องต้นที่ทำให้ผ่านคืนแรกไปได้โดยไม่ทำร้ายเขาเพิ่ม ฉันเริ่มจากการสังเกตอาการอย่างละเอียดก่อน: กินน้อยหรือไม่, ง่วงทั้งวัน, หายใจเร็วหรือมีเสียงหวีด, ท้องเหลวเลือดหรือไม่, ตาและจมูกมีขี้ตา/น้ำมูกเยอะหรือเปล่า, ระดับพลังงานลดลงมากแค่ไหน และสำคัญสุดคือน้ำหนัก—ถ้ามีตาชั่งเล็กๆ จะช่วยติดตามการเปลี่ยนแปลงได้ดีมาก การดูแลเบื้องต้นที่ทำได้ทันทีคือทำให้แมวอุ่น (ใช้ผ้าห่มและถุงน้ำร้อนห่อคลุมอย่างระวัง), แยกจากแมวตัวอื่นเพื่อลดการแพร่เชื้อ, ให้ของเหลวเบาๆ เช่นน้ำไก่จืดหรือน้ำเกลือดื่มผ่านขวดหรือจุกช้อนเล็ก ๆ ถ้าเขายังดื่มเองได้ แต่ห้ามบังคับยาหรืออาหารที่มนุษย์กินได้โดยไม่ปรึกษาสัตวแพทย์ เพราะหลายอย่างเป็นพิษสำหรับแมว เรื่องการให้อาหารถ้าเขาไม่กิน: ใช้อาหารเปียกสูตรลูกแมวอุ่นเล็กน้อย หรือสูตรทดแทนนมลูกแมวที่สามารถให้ด้วยไซริงค์ได้ แต่ควรให้ทีละน้อยและช้าเพื่อหลีกเลี่ยงการสำลัก ถ้าท้องเสียมาก ให้หยุดอาหารแข็งชั่วคราวและเน้นของเหลวและการชดเชยเกลือแร่ การดูแลแผลหรือขี้ตาเบื้องต้นให้ใช้น้ำเกลือล้างเบาๆ ไม่ควรถูแรง หากมีแผลลึกหรือเลือดออกต้องรีบพาไปหาสัตวแพทย์ มีสัญญาณที่ฉันไม่เคยละเลยเลยคือ: ไม่กินเกิน 24 ชั่วโมงสำหรับลูกแมวตัวเล็ก, หายใจลำบาก เหนื่อยหอบ, อาการชักหรือหมดสติ, อุจจาระเป็นเลือด, อาเจียนต่อเนื่อง หรือร่างกายเย็นเฉียบ สัญญาณพวกนี้ต้องพาไปทันที การป้องกันในระยะยาวที่ฉันทำเป็นประจำก็ได้แก่ การฉีดวัคซีนตามตาราง, ถอนพยาธิ, ตรวจสุขภาพหลังรับมาใหม่, และแยกกักผู้มาจากภายนอกก่อนนำเข้าบ้าน อารมณ์และการสัมผัสอ่อนโยนช่วยได้มาก—พูดเบาๆ กอดให้ความอบอุ่น แต่ให้เขาตัดสินใจอยากใกล้เองมากกว่า บางครั้งแค่ความสบายและความมั่นคงก็ทำให้แมวฟื้นเร็วขึ้นเหมือนกัน

ทุกครั้งที่พลิกหน้าแรกของ 'หนูมาลีมีลูกแมวเหมียว' ฉันยิ้มออกมาเสมอเพราะภาพเปิดทำให้เห็นความอยากรู้แบบเด็ก ๆ ของลูกแมวเลย มันไม่ใช่แมวขี้เกียจธรรมดา แต่เป็นตัวเล็กที่ตาโต รับรู้โลกด้วยความประหลาดใจและความกล้าเล็ก ๆ ฉันชอบฉากที่ลูกแมวไล่ตามลำแสงอาทิตย์ที่สาดเข้ามาตามพื้นบ้าน—ฉากสั้น ๆ แต่บอกบุคลิกของมันได้ชัดเจนว่าเป็นสายชอบสำรวจและสนุกกับสิ่งเล็ก ๆ รอบตัว มุมมองของฉันต่อบุคลิกลูกแมวแบ่งออกเป็นสองด้านที่เข้ากันได้ดี ด้านแรกคือความซุกซนกับพลังงานไม่รู้จบ มันชอบปีน ตะกุยกล่อง และกระโดดเกี่ยวกับด้ายที่เหลืออยู่ นิสัยพวกนี้ทำให้มันเป็นตัวขโมยซีนในหลาย ๆ หน้ากระดาษ และมีฉากหนึ่งที่มันทำถ้วยชามล้ม จนมาลีต้องหัวเราะแบบครึ่งโมโหครึ่งเอ็นดู ฉากนี้สะท้อนว่ามันไม่ตั้งใจทำให้ใครเดือดร้อน แค่อยากเล่น ด้านที่สองคือความอ่อนโยนและความผูกพัน—เมื่อมาลีนั่งทุกข์ใจ ลูกแมวจะมานอนซบ ทำให้บรรยากาศอุ่นขึ้นอย่างนุ่มนวล นิสัยแบบนี้ทำให้ฉันคิดถึงตัวละครเด็ก ๆ ในหนังสืออื่น ๆ ที่มีทั้งความป่าระห่ำและความอบอุ่นในตัวเดียวกัน เช่นหนึ่งในฉากของ 'มารูโกะจัง' ที่เห็นได้ชัดว่าความธรรมดาแต่จริงใจของเด็กสามารถสะกิดหัวใจผู้ใหญ่ได้ ในเชิงบทบาทของเรื่อง ลูกแมวไม่ใช่แค่ตัวเพิ่มความน่ารัก แต่มันเป็นกลไกให้เรื่องเดินไปข้างหน้า—เป็นสะพานความรู้สึกระหว่างตัวละคร ช่วยเปิดบทสนทนา สร้างเหตุให้ตัวละครต้องเปลี่ยนมุมมอง และทำให้ผู้อ่านได้หายใจร่วมไปกับความดีใจ ความห่วงใย หรือความตื่นเต้นของบ้านนั้น ๆ เวลาฉันอ่านซ้ำก็จะพิจารณาพฤติกรรมเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่ผู้เขียนใส่เข้ามา ทั้งการเผลอเลียแก้ม การหนีเสียงฟ้าร้อง หรือการจ้องมองหน้าต่างด้วยสายตาหวัง—ทุกอย่างผสมกันจนลูกแมวกลายเป็นตัวแทนของความเป็นเด็กที่ทั้งกล้าและอ่อนไหว ใครจะไม่ตกหลุมรักบ้างล่ะ มันน่าจะเป็นเหตุผลว่าทำไมเรื่องนี้ยังคงอบอุ่นในความทรงจำของฉัน

ภาพหนึ่งที่โผล่มาในหัวเมื่อตอบคำถามนี้คือภาพนิยายเด็กหรือการ์ตูนชวนยิ้มมากกว่าจะเป็นฉากจากอนิเมะใหญ่ๆ ที่มีชื่อเสียง ผมเองไม่เจอฉากในนิยายหรืออนิเมะที่มีตัวละครชื่อ 'หนูมาลี' ซึ่งตั้งท้องหรือมีลูกเป็นแมวเหมียวแบบตรงตัวในผลงานที่เป็นที่รู้จัก แต่แนวคิดว่าตัวละครหนึ่งซึ่งไม่ใช่พ่อแม่ตามสายพันธุ์รับเลี้ยงลูกสัตว์อีกชนิดหนึ่งนั้นปรากฏบ่อยในวรรณกรรมเด็กและแอนิเมชันสไตล์ slice-of-life ที่เน้นความอบอุ่นและความเข้าใจระหว่างสายพันธุ์ต่าง ๆ ฉากแบบนี้มักมาในรูปแบบของเรื่องสั้นหรือหนังสือภาพที่ต้องการสอนเรื่องการดูแล ความเมตตา หรือการยอมรับความต่าง ตัวอย่างใกล้เคียงที่ผมชอบคือเรื่องที่เล่าโดยมีลูกแมวเป็นศูนย์กลางอย่าง 'Chi's Sweet Home' ซึ่งไม่ได้มีตัวละครชื่อ 'หนูมาลี' แต่ให้ความรู้สึกเดียวกันเวลาเห็นคนหรือสัตว์ตัวเล็กๆ ดูแลลูกแมว อีกชิ้นที่สะท้อนอารมณ์การยอมรับระหว่างชนิดสัตว์คือ 'The Cat Returns' ซึ่งพาเราไปเห็นความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับโลกของแมวในแบบแฟนตาซี แม้ว่าจะต่างกันตรงรายละเอียด แต่แก่นของฉากที่มีการเลี้ยงดูและผูกพันกับลูกแมวอยู่ครบ ถาจะมองในมุมของงานเขียนภาษาไทย ผมคิดว่าฉากแบบนี้น่าจะพบได้บ่อยในหนังสือภาพสำหรับเด็กหรือเรื่องสั้นพื้นบ้านที่ดัดแปลง เพราะธีมเรื่องแม่และการเลี้ยงดูลูกเป็นเรื่องสากลและง่ายต่อการตีความให้เป็นเรื่องน่ารักๆ สำหรับเด็ก ถาเป็นคนชอบตามหาโมเมนต์แบบนี้ในสื่อแนะนำให้ลองเปิดหนังสือภาพเด็ก ๆ หรืออนิเมะแนววันต่อวันที่บ่อยครั้งจะมีตอนพิเศษเกี่ยวกับสัตว์เลี้ยง—ฉากเล็กๆ ที่เต็มไปด้วยความอบอุ่นพวกนี้แหละที่ทำให้ใจอ่อนและยิ้มได้เป็นนาน

ความลึกลับของ 'หอมกลิ่นมณฑา' ทำให้หลายคนตั้งคำถามถึงตอนจบ บทสรุปของเรื่องนี้เหมือนกับการเดินทางที่ค่อยๆ เผยความจริงทีละน้อย ตอนจบไม่ได้เน้นความตื่นเต้นแบบฉับพลัน แต่เลือกให้ตัวละครหลักค้นพบคำตอบผ่านการต่อสู้ภายในจิตใจ สิ่งที่ประทับใจคือวิธีการเล่าเรื่องที่ค่อยๆ เปิดเผยปมในใจของตัวละครแต่ละคน ตอนจบไม่ได้ตอบทุกอย่างชัดเจน แต่ทิ้งให้ผู้อ่านได้ตีความตามมุมมองของตัวเอง เหมือนกลิ่นหอมที่ค่อยๆ จางไปแต่ยังทิ้งร่องรอยไว้ในความทรงจำ

หอมกลิ่นมณฑาเป็นนิยายที่พูดถึงวัยรุ่นได้อย่างลึกซึ้งนะ เพราะมันไม่ได้แค่เล่าเรื่องความรักทั่วไป แต่หยิบยกปัญหาครอบครัว การค้นหาตัวตน และความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนระหว่างเพื่อน ตัวเอกอย่างมณฑาเผชิญกับความกดดันทั้งจากสังคมและความคาดหวังส่วนตัว ซึ่งหลายครั้งก็สะท้อนสิ่งที่วัยรุ่นยุคนี้เจออยู่จริงๆ ผมชอบตอนที่เธอต้องตัดสินใจเลือกระหว่างทำตามใจตัวเองกับสิ่งที่คนรอบข้างต้องการ มันทำให้เห็นว่าชีวิตไม่ได้มีคำตอบง่ายๆ เสมอไป สำหรับใครที่กำลังอยู่ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของชีวิต นี่อาจเป็นหนังสือที่ให้ทั้งความบันเทิงและข้อคิดดีๆ

พอพูดถึงหอมกลิ่นมณฑา หลายคนนึกถึงความนิยมที่พุ่งสูงสุดช่วงปี 2540-2550 ซึ่งเป็นยุคทองของละครไทยแนวโรแมนติก-ดราม่า ละครเรื่อง 'หอมกลิ่นความรัก' ที่ดัดแปลงจากนวนิยายชื่อดัง ปลุกกระแสให้ดอกมณฑากลายเป็นสัญลักษณ์ของความรักที่บริสุทธิ์และความทรงจำอันหวานขม ช่วงนั้นวงการเพลงก็โด่งรับแรงบันดาลใจ มีเพลง 'กลิ่นมณฑา' ของศิลปินดังที่ขึ้นอันดับชาร์ตอยู่หลายสัปดาห์ แม้แต่สินค้าอุปโภคบริโภคยังหยิบกลิ่นนี้มาเป็นจุดขาย กลายเป็นเทรนด์ที่แทรกซึมวัฒนธรรมป็อปอย่างแท้จริง หลังจากนั้นก็ค่อยๆ จางลงเมื่อมีกลิ่นดอกไม้อื่นๆ มาแทนที่

มีคนเคยบอกว่า 'หอมกลิ่นมณฑา' เหมือนหยิบกลิ่นอายแห่งความทรงจำในสวนไม้หอมมาถ่ายทอดเป็นตัวอักษร นิยายเรื่องนี้จัดเป็นประเภทโรแมนติก-ชีวิต ที่เน้นความสัมพันธ์และพัฒนาการของตัวละครเป็นหลัก เรื่องราวเกิดขึ้นในฉากชนบทที่เต็มไปด้วยกลิ่นอายธรรมชาติและวัฒนธรรมท้องถิ่น โดยมีแกนกลางเป็นความสัมพันธ์ระหว่างตัวเอกกับผู้คนรอบข้าง เสน่ห์ของเรื่องอยู่ที่การผสมผสานระหว่างภาษาที่ละเมียดละไมกับรายละเอียดของวิถีชีวิตดั้งเดิม เหมาะกับคนที่ชอบอ่านเรื่องราวสบายๆ มีกลิ่นอายนostalgia และผู้ที่ชื่นชอบการสังเกตความเปลี่ยนแปลงเล็กๆ น้อยๆ ในความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ด้วยกัน ตัวละครแต่ละคนถูกถ่ายทอดออกมาแบบมีมิติ ไม่แบนเรียบ ทำให้รู้สึกราวกับได้รู้จักพวกเขาแบบจริงๆ

แฟนๆ ที่ติดตาม 'หอมกลิ่นมณฑา' คงจะรู้สึกเหมือนผมว่าเรื่องนี้มีเสน่ห์เฉพาะตัวมากๆ จากที่ลองตามหาข่าวล่าสุดดู ยังไม่มีข้อมูลชัดเจนว่าจะมีภาคต่อ แต่ถ้าดูจากความนิยมและบทสรุปของภาคแรกที่เปิดช่องว่างไว้พอสมควร ก็มีความเป็นไปได้สูงนะ สิ่งที่ทำให้เรื่องนี้น่าสนใจคือการผสมผสานระหว่างความโรแมนติกเบาๆ กับมิติลึกลับของโลกใบเก่า ตัวเอกทั้งคู่มีเคมีที่ดูเป็นธรรมชาติ ช่วยให้เรื่องดำเนินไปอย่างน่าติดตาม ถ้ามีภาคต่อจริงๆ คงอยากเห็นการพัฒนาตัวละครที่ลึกซึ้งขึ้น และการเปิดเผยเบื้องหลังความเชื่อมโยงระหว่างดอกมณฑากับปมชีวิตของพวกเขา ตอนนี้ก็ได้แต่รอสัญญาณจากผู้สร้างอย่างใจจดใจจ่อ ถ้ามีข่าวดีว่าจะต่อ ยินดีแน่นอนที่ได้พบกับโลกอันอบอุ่นอีกครั้ง