บทสัมภาษณ์ผู้แต่งเกี่ยวกับ จ้าว เจ้า มีประเด็นใหม่อะไร?

ฉันมักจะบอกเพื่อนที่อยากเริ่มอ่าน 'เพชรพระอุมา' ว่าให้เริ่มจากเล่มแรกของฉบับรวมเล่มหรือฉบับสมบูรณ์ที่เป็นชุดเดียวจบ เพราะการอ่านจากต้นทางตั้งแต่บทแรกจะทำให้จับอารมณ์ตัวละครและโครงเรื่องได้ครบถ้วน โดยเฉพาะงานเก่าๆ ที่มีหลายฉบับตีพิมพ์ซ้ำ หลายครั้งมีการย่อหรือเรียงบทใหม่ ถ้ามีสักชุดที่ระบุว่า 'ฉบับสมบูรณ์' หรือ 'รวมเล่มครบถ้วน' ก็แทบจะการันตีได้ว่าจะได้เนื้อหาตามที่ผู้แต่งตั้งใจไว้ ความรู้สึกของฉันเวลาอ่านงานคลาสสิกอย่าง 'เพชรพระอุมา' คืออยากได้บริบททั้งหน้าแรกไปจนหน้าสุดท้าย เล่ม 1 ของชุดสมบูรณ์จะมีคำนำ ข้อสังเกต หรือหมายเหตุที่ช่วยให้เข้าใจคำบางคำหรือบริบททางประวัติศาสตร์ที่อาจอ่านยากในยุคปัจจุบัน อีกอย่างคืออย่าเลือกฉบับย่อหรือฉบับสำหรับเด็กถ้าความตั้งใจคือการสัมผัสงานดั้งเดิมเต็มๆ เพราะรายละเอียดน้อยลงเยอะ ซึ่งสำหรับคนที่ชอบตีความตัวละครหรือวิเคราะห์พล็อต การมีทุกบทครบจะช่วยให้เราเชื่อมปมได้ชัดขึ้น สุดท้าย อยากแนะนำให้มองหาฉบับที่มีสภาพดีหรือมีบรรณาธิการที่น่าเชื่อถือ บางสำนักพิมพ์ทำการเรียบเรียงคำผิดหรือใส่หมายเหตุช่วยอ่าน ซึ่งเป็นประโยชน์มากสำหรับผู้อ่านยุคใหม่ อีกเคล็ดลับคือถ้าพบชุดรวมเล่มที่มีเลขเล่มชัดเจน ให้เริ่มที่เล่ม 1 เสมอ แต่ถ้าเจอฉบับที่ระบุเป็น 'ฉบับสมบูรณ์หนึ่งเล่ม' ก็ถือว่าเป็นทางลัดที่ดีและสะดวกในการพกพา อ่านจบแล้วส่วนตัวจะรู้สึกเหมือนได้เปิดประตูโลกเก่าๆ ของเรื่องราวนั้น และมักจะมีความคิดอยากกลับมาอ่านซ้ำอีกครั้งเพื่อหาแง่มุมที่พลาดในครั้งแรก

เราอยากเริ่มจากภาพความอบอุ่นที่กลิ่นน้ำผึ้งป่าเรียกหา เมื่อพล็อตถูกจุดด้วยสัมผัสและกลิ่น เรื่องจะมีมิติทันทีและดึงคนอ่านเข้ามาได้ง่าย ฉากเปิดที่ฉายความเป็นไปได้มากคือการส่งมอบโหลน้ำผึ้งโบราณที่มีความหมายพิเศษให้ตัวเอก—สิ่งนี้สามารถเป็นมรดก ความผูกพันครอบครัว หรือแม้แต่คำสาปเล็กๆ ที่เพิ่งหลุดพ้นจากปากผู้เฒ่า การใช้รายละเอียดเชิงประสาทสัมผัส เช่น เสียงผึ้งบิน เสียงไม้เก่า และรสหวานแทรกขม จะทำให้โทนเรื่องชัดเจนขึ้น การผสมแนวที่ฉันชอบคือเอาแง่มุมการค้าของ 'Spice and Wolf' มารวมกับความลึกลับแบบชนบท: น้ำผึ้งอาจดึงดูดพ่อค้าที่ไม่หวังดี สร้างแรงชนระหว่างชุมชน และเผยความลับโบราณเกี่ยวกับผืนป่า บทเริ่มควรตั้งปมทั้งเชิงอารมณ์และเชิงปฏิบัติ เช่น ใครเป็นคนต้องการน้ำผึ้ง ทำไมมันถึงสำคัญ และตัวเอกต้องแลกอะไรเพื่อปกป้องมัน นี่แหละจะให้โครงเรื่องเดินทางได้น่าสนใจ โดยไม่ทิ้งความอบอุ่นของภาพรวมไว้ท้ายสุด

วันหยุดแบบยาวๆ ถ้าอยากจมไปกับนิยายแล้วไม่อยากติดเหรียญ เรามักจะเริ่มจากพื้นที่ที่ชุมชนคนอ่านคึกคักและนักเขียนลงผลงานฟรีโดยตรง เราเจอเรื่องสนุกๆ เยอะบนแพลตฟอร์มที่เปิดให้คนทั่วไปโพสต์งาน เช่น 'Wattpad' ที่มีทั้งแนวแฟนตาซี โรแมนซ์ และสยองขวัญ ให้เลือกอ่านแบบยาวๆ โดยแทบไม่ต้องจ่าย และ 'Dek-D' ก็มีหมวดนิยายไทยที่นักเขียนสมัครเล่นมักอัปตอนใหม่ฟรีบ่อย ๆ เลือกดูจากแท็กคำว่า 'ไม่ติดเหรียญ' หรือรีวิวจากผู้อ่านจะช่วยโฟกัสเรื่องที่อ่านเพลิน วิธีของเราไม่ได้หยุดที่เว็บไซต์เดียว บางเรื่องชอบมากก็ไปตามอ่านจากบล็อกของผู้แต่งหรือหน้าแฟนเพจของเขาโดยตรง เพราะบางคนปล่อยตอนเก่าๆ ให้ฟรีทั้งเรื่อง นั่นทำให้สามารถอ่านได้แบบต่อเนื่องทั้งวันโดยไม่สะดุด ยิ่งถ้าช่วยกันคอมเมนต์กับแชร์ ผลงานดีๆ ก็มีโอกาสได้อ่านต่อแบบยาวๆ ไปอีกนาน

ยกมือยอมรับว่าการอ่าน 'ลอดลายมังกร' ครั้งแรกทำให้ฉันติดงอมแงมเพราะตัวละครที่มีมิติชัดเจน ศูนย์กลางเรื่องคือ 'หยางหลง' หนุ่มปากจัดแต่หัวใจเข้มแข็ง เขาเป็นคนยอมเสี่ยงและไม่ยอมแพ้ง่ายๆ ความดื้อของเขามักทำให้เรื่องพุ่งไปข้างหน้า แต่ก็เปิดโอกาสให้เห็นพัฒนาการที่ค่อยๆ อ่อนโยนขึ้น เมื่อเจอวิกฤตเขาจะหาทางแก้แบบไม่ย่อท้อ มีฉากหนึ่งที่เขายืนเดี่ยวเผชิญหน้ากับฝูงอสรพิษบนสะพานมังกร ทำให้เห็นทั้งความกล้าหาญและความบกพร่องของเขาชัดเจน ขนาบข้างเขาคือ 'เยว่ชิง' สาวเรียบนิ่งแต่มีเหตุผล เธอเป็นคนละเอียด รอบคอบ และมักเป็นสมองให้กลุ่ม ทำให้ความสัมพันธ์ของทั้งคู่มีเสน่ห์ที่มาจากความสมดุล นอกจากนี้ยังมี 'หลิวเจิ้ง' ผู้เป็นอาจารย์แบบเข้มงวด แต่ซ่อนความอ่อนโยน ไม่นับรวมคู่ปรับอย่าง 'จางหรง' ที่ฉลาดและเย็นชา เป็นเสมือนกระจกสะท้อนความเชื่อของหยางหลง ฉากที่จางหรงเปิดแผนในห้องบัลลังก์บอกเลยว่าจับใจสุด ๆ

เวลาที่นึกถึง 'Ghost in the Shell' ภาพของเมืองที่เต็มไปด้วยคนครึ่งเครื่องครึ่งมนุษย์ยังคงตามหลอกหลอนฉันอยู่เสมอ เพราะมันไม่ใช่แค่เรื่องไซเบอร์เนติกส์ แต่เป็นมุมมองที่ฉลาดในการซอยคำว่า "ความเป็นคน" ออกเป็นชิ้นเล็ก ๆ การตัดต่อร่างกายและการย้ายจิตใจในเรื่องทำให้ฉันเริ่มตั้งคำถามกับสิ่งที่เคยถือว่าเป็นจิตสำนึก: ถ้าหน่วยความจำกับร่างกายแยกจากกัน ความสัมพันธ์ระหว่างความทรงจำ อารมณ์ และการตัดสินใจก็เปลี่ยนไป เส้นแบ่งที่เคยชัดเจนถูกลบเลือนจนเห็นเป็นหมอก ซึ่งทำให้ตัวละครบางคนท่ามกลางเทคโนโลยีกลายเป็นสิ่งที่แทบไม่มีความอบอุ่นหรือความบกพร่องแบบมนุษย์เหลืออยู่ ภาพของ Major ที่เผชิญหน้ากับตัวเองหลังจากผ่านการเปลี่ยนแปลงย้ำเตือนฉันว่าเทคโนโลยีสามารถตั้งคำถามถึงคุณค่าของการบกพร่องนั้นได้มากกว่าการรักษา มันเป็นเรื่องที่ทำให้คิดถึงการที่เราอาจยอมแลก "ข้อบกพร่อง" อันเล็กน้อยเพียงเพื่อประสิทธิภาพ โดยไม่รู้ตัวว่ากำลังสูญเสียความไม่สมบูรณ์ซึ่งทำให้เราเป็นคนไปทีละน้อย

เพลงประกอบที่คนมักเรียกกันว่าเป็นงานของภาพยนตร์มรณะในบริบทสากล มาจากฝีมือของ Clint Mansell ซึ่งเป็นชื่อที่คุ้นหูแฟนหนังอินดี้และหนังดราม่าเสียงหนัก ๆ ผลงานที่โดดเด่นสุดของเขาสำหรับภาพยนตร์แนวนี้คืองานกับ 'Requiem for a Dream'—ธีมซินธิไซเซอร์ซ้ำ ๆ ที่ทำให้ความรู้สึกอึดอัดค้ำคอผู้ชมได้อย่างน่าจดจำ ผมชอบวิธีที่เขาผสมเสียงอิเล็กทรอนิกส์กับวงเชลโลเพื่อสร้างบรรยากาศทรมาน เป็นสกอร์ที่ไม่ต้องการฉากหวือหวาใด ๆ ก็สามารถทำให้ใจคนดูสั่นได้ เมื่อฟังชิ้นนั้นแล้วมักนึกถึงภาพนิ่ง ๆ ในหนังที่ยังคงตามหลอกหลอนอยู่ในหัว แบบที่สกอร์เล็ก ๆ ชิ้นเดียวเปลี่ยนความหมายของฉากทั้งหมด และนั่นแหละคือเหตุผลว่าทำไมชื่อของ Mansell ถึงผูกติดกับคำว่า "เพลงประกอบภาพยนตร์มรณะ" สำหรับหลายคน

ฉันจำได้ว่าตอนแรกที่หลงรักโลกของ 'โกงเกมรัก' ก็ชอบมองหาแผ่นพับ ฟิกเกอร์ และโปสเตอร์ที่มีงานศิลป์โดดเด่น คนชอบของสะสมแบบฉันมักจะเริ่มจากร้านออนไลน์และร้านเฉพาะทางที่เชื่อถือได้ เพราะสินค้านำเข้าจากญี่ปุ่นหรือโรงพิมพ์ไทยมักจะโผล่มาที่นั่นก่อน ร้านค้าออนไลน์ใหญ่ ๆ อย่างร้านขายสินค้าญี่ปุ่นหรือร้านนำเข้าสินค้าอนิเมะมักมีคอลเล็กชันมาตรฐานกับสินค้าที่ออกเป็นลิมิเต็ดอิดิชัน ส่วนตลาดออนไลน์ในประเทศอย่าง Shopee, Lazada หรือแพลตฟอร์มที่ขายของมือสองก็เป็นแหล่งดีสำหรับของหมดสต็อก แต่ต้องระวังของปลอม ดูสติกเกอร์ลิขสิทธิ์และรีวิวผู้ขายให้ละเอียด สำหรับใครที่ชอบบรรยากาศจริง ๆ งานอีเวนต์คอมมิคหรืองานเทศกาลอนิเมะที่มีบูธนำเข้า เป็นโอกาสดีที่จะได้จับของจริง ลายเซ็นงานอาร์ตหรือฟิกเกอร์ที่หายากมักโผล่มาในงานเหล่านั้น และการแลกเปลี่ยนในกลุ่มแฟนคลับบนเฟซบุ๊กหรือกลุ่มแลกเปลี่ยนก็ช่วยให้เจอของสะสมแบบแท้ ๆ ได้บ่อยกว่าที่คิด ส่วนตัวฉันชอบซื้อชิ้นเล็ก ๆ ก่อนค่อยเก็บตัวใหญ่เมื่อเจอของแท้ที่ถูกใจ

เวลาต้องเขียนประกาศตำแหน่งรองศาสตราจารย์เป็นภาษาอังกฤษ ผมมักจะมองที่ความชัดเจนของหน้าที่สอนเป็นอันดับแรก เพราะนั่นจะช่วยดึงผู้สมัครที่ตรงกับความต้องการจริง ๆ ได้เร็วขึ้น ในมุมมองของผม ประกาศควรมีทั้งประโยคสรุปหน้าที่โดยรวมและตัวอย่างรูปแบบการสอนที่คาดหวัง เช่น "Teaching responsibilities include delivering undergraduate and graduate courses in [field,supervising master's and doctoral students, and contributing to curriculum development." ถ้าต้องการระบุภาระงาน ให้เขียนชัดเจนว่าเป็นจำนวนคอร์สต่อเทอมหรือภาระหน่วยกิต เช่น "Typical load: 2 courses per semester (or equivalent)" หรือถ้าเป็นภาระงานแบบเน้นการสอน (teaching-track) อาจใส่ว่า "Teaching-focused appointments: primary responsibility is undergraduate instruction, course coordination, and assessment." นอกจากนี้ผมมักใส่รายละเอียดรองรับ เช่นการสอนแบบออนไลน์/ผสม (online/hybrid/in-person), ภาษาที่ใช้สอน, และความคาดหวังเกี่ยวกับการใช้วิธีการสอนเชิงโต้ตอบหรือการประเมินคุณภาพการสอน เช่น "Evidence of effective teaching (student evaluations, peer review, or a teaching portfolio) will be part of the review." ประกาศที่ชัดเจนตรงไปตรงมาทำให้ทั้งหน่วยงานและผู้สมัครลดความสับสน และช่วยให้กระบวนการคัดเลือกมีประสิทธิภาพขึ้น