ผู้กำกับผลงานมรณะให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับแรงบันดาลใจอะไร

เราเริ่มอ่าน 'นิยายฝ่ามิติประตูมรณะ' ด้วยความหลงใหลในรายละเอียดเล็กๆ ที่ผู้เขียนยัดไว้เต็มหน้าเล่ม จนความแตกต่างระหว่างฉบับหนังสือกับฉบับอนิเมะชัดเจนตั้งแต่บทเปิดเรื่อง ในหนังสือมีโมเมนต์ยาวๆ ของการไตร่ตรอง การเว้าแหว่งของอดีตตัวละครรอง และบรรยายสถานที่ด้วยสัมผัสทั้งห้า ซึ่งทำให้โลกในเรื่องรู้สึกหนาแน่นและมีน้ำหนัก ส่วนอนิเมะเลือกตัดบางส่วนเพื่อรักษาจังหวะ ทำให้หลายฉากที่ในนิยายเป็นการปะทะทางอารมณ์จางลงไป สลับกันกับการเติมฉากแอ็กชันหรือภาพสวยๆ เพื่อดึงสายตาผู้ชม ในฐานะแฟนที่อ่านนิยายจบก่อน เรารู้สึกว่าสิ่งที่หายไปในอนิเมะคือเส้นทางจิตวิญญาณของตัวเอกที่ค่อยๆ ไต่ระดับและเปลี่ยนมุมมอง การตัดบทแฟลชแบ็กของแม่ตัวเอกในเวอร์ชันทีวีนั้นส่งผลมาก เพราะฉบับหนังสือใช้แฟลชแบ็กนั้นเป็นคีย์เชื่อมโยงจิตใจของตัวเอกกับประตูมรณะ ขณะที่อนิเมะแปะฉากกลับไปมาด้วยภาพและเสียงแทนบทบรรยาย ทำให้คนดูรับรู้ความหมายต่างออกไป อีกเรื่องคือตัวละครรองบางคนในนิยายมีอาร์กส่วนตัวยาว ซึ่งทำหน้าที่ขยายโลกและธีมของเรื่อง แต่อนิเมะมักย่อเป็นซีนสั้นๆ เพื่อไม่ให้พะรุงพะรังกับพล็อตหลัก สรุปแล้วทั้งสองเวอร์ชันมีเสน่ห์ต่างรูปแบบ — หนังสือเหมือนการเดินสำรวจในมิติ ส่วนอนิเมะคือการขี่ม้าผ่านภาพงามและจังหวะเร้าใจ จบด้วยความคิดว่ายังมีมุมเล็กๆ ให้ค้นหาในทั้งสองแบบเสมอ

อยากบอกว่ามีหลายทางเลือกที่ทำให้เราดู 'ฝ่ามิติประตูมรณะ' แบบถูกลิขสิทธิ์และยังได้สนับสนุนคนสร้างงานไปพร้อมกัน ผมมักจะเริ่มจากแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งหลักที่มีคอนเทนต์อนิเมะและซีรีส์ต่างประเทศ เช่น Netflix, Prime Video, Disney+ Hotstar, Bilibli, iQIYI หรือ WeTV เพราะหลายครั้งผลงานที่ได้รับลิขสิทธิ์อย่างเป็นทางการจะถูกแจกจ่ายผ่านช่องพวกนี้แบบมีซับไทยหรือพากย์ไทย ถ้าไม่เจอในบริการเหล่านั้น ให้สังเกตว่าบางเรื่องอาจมีการลงขายแยกเป็นตอนหรือเป็นซีซันบนร้านดิจิทัลอย่าง iTunes/Apple TV หรือร้านแบบ VOD ของผู้ให้บริการเคเบิลทีวีท้องถิ่น นอกจากสตรีมมิ่งแล้ว ผมให้ความสำคัญกับการซื้อแผ่นหรือบ็อกซ์เซ็ตจากตัวแทนจำหน่ายที่ได้รับอนุญาตในประเทศ เช่น ร้านหนังสือใหญ่ๆ หรือตัวแทนที่ประกาศอย่างเป็นทางการ เพราะนอกจากจะได้ภาพและเสียงเต็มคุณภาพแล้ว รอยได้ยังเป็นการสนับสนุนผลงานโดยตรงเหมือนกรณีของ 'Death Note' ที่มีการปล่อยบลูเรย์อย่างเป็นทางการในบางตลาด ถ้ายังไม่แน่ใจว่าช่องทางไหนถูกลิขสิทธิ์ ให้ดูที่เพจของสตูดิโอ ผู้จัดจำหน่าย หรือติดตามช่องทางโซเชียลของผู้สร้างเพื่อตรวจสอบประกาศการจัดจำหน่ายอย่างเป็นทางการ — ดูด้วยความสบายใจและรู้สึกว่าเราได้ช่วยให้ผลงานมีอนาคตต่อไป

ชอบพล็อตแบบประตูมรณะที่โยนตัวละครลงไปในสถานการณ์ไร้ทางกลับใช่ไหม? เราเป็นคนที่ชอบอ่านแฟนฟิคแนวนี้เพราะมันได้ความตึงเครียดและโอกาสให้ตัวละครเติบโตอย่างรวดเร็ว แนะนำให้เริ่มจากแฟนฟิคที่ยึดกติกาของมิติหรือประตูอย่างชัดเจน เช่นงานที่เอารูปแบบวนลูปการตายแบบใน 'Re:Zero' มาเป็นแรงบันดาลใจ โดยไม่ต้องผูกติดกับแคนอนเดิมทั้งหมด ตัวที่ดีจะตั้งกฎว่าเปิดประตูแล้วเจออะไรได้บ้าง เวลาในอีกมิติเดินช้าหรือเร็วกว่าปกติ และต้นทุนการรอดคืออะไร จุดที่เราโฟกัสเวลาจะเลือกอ่านคือการสร้างโลกและผลกระทบต่อจิตใจของตัวละครมากกว่าการฆ่าที่ต่อเนื่อง ถ้าแฟนฟิคเน้นให้เห็นวิธีรับมือ การตัดสินใจที่เปลี่ยนคน อ่านแล้วจะอินกว่าแค่ไหลไปกับฉากช็อก ตัวอย่างที่เราเคยชอบจะมีช่วงกลางเรื่องที่เปลี่ยนจังหวะจากการหนีเป็นการวางแผน ซึ่งทำให้บทสรุปมีน้ำหนักขึ้น ท้ายสุดแนะนำมองหาฟิคที่มีฉลากเตือนชัดเจน ถ้างานใดใส่ความรุนแรงจิตใจหรือการสูญเสียมาก ควรเตรียมใจและอ่านคอมเมนต์ก่อนจะลงมือ เปิดเรื่องสั้นๆ ดูสไตล์ผู้แต่งก่อนอ่านยาวจะช่วยประหยัดเวลา แล้วเลือกเรื่องที่ทำให้เราอยากคลิกต่อจนถึงตอนสุดท้าย

แนะนำให้เริ่มจากเล่มแรกของ 'ฝ่ามิติประตูมรณะ' เสมอ เพราะมันให้พื้นฐานเรื่องราว ตัวละคร และบรรยากาศที่ผู้เขียนต้องการสื่ออย่างชัดเจนก่อนจะพาเราไปลึกกว่านั้น อ่านเล่มแรกแล้วจะเข้าใจว่าทำไมปมบางอย่างถึงถูกวางไว้ในจุดนั้น และฉากสำคัญบางฉากที่ดูธรรมดาในตอนแรกจะมีน้ำหนักมากขึ้นเมื่อย้อนกลับมาดูอีกครั้ง นี่เป็นเหตุผลเดียวกับที่เราอยากเริ่มดูซีรีส์อย่าง 'Steins;Gate' จากต้นฉบับก่อนดูเวอร์ชันอื่น: การเรียงลำดับแบบจัดตามการเปิดเผยข้อมูลช่วยให้ความตึงเครียดและอารมณ์ทำงานได้เต็มที่ ถ้าชอบการเปิดโลกแบบค่อยเป็นค่อยไป ให้ยึดการวางพล็อตตามเล่มที่ตีพิมพ์เป็นหลัก แต่หากเป็นคนชอบรู้อยากเห็นไทม์ไลน์เต็ม ๆ ก่อน ก็ค่อยตามหาเรื่องสั้นหรือรวมเล่มปฐมบทที่อาจมีอยู่และอ่านเพิ่มทีหลัง ส่วนตัวแล้วฉันชอบเก็บเล่มพิเศษไว้อ่านเมื่อรู้จักตัวละครพอสมควร เพราะจะได้เห็นมุมที่นักเขียนซ่อนเอาไว้แล้วเก็บอรรถรสมากขึ้น ตอนจบบางครั้งก็ทิ้งร่องรอยให้ย้อนกลับไปอ่านเล่มแรกอีกครั้ง และนั่นแหละคือความสนุกเล็ก ๆ ที่ทำให้การอ่านซีรีส์ลงทุนเวลาแล้วคุ้มค่าจริงๆ

สิ่งแรกที่ผุดขึ้นมาในใจเกี่ยวกับฉากไคลแมกซ์ของ 'Death Note' คือความรู้สึกขมปนช็อกที่ยังติดตาอยู่ตลอดเวลา เสียงดนตรีเงียบลงแล้วฉากในโกดังที่ลงเอยด้วยการตายของตัวเอกกลายเป็นประเด็นถกเถียงอย่างหนักสำหรับแฟนหลายกลุ่ม เพราะพล็อตที่เริ่มจากเกมจิตวิทยาสมองกลายเป็นฉากส่งท้ายที่คนจำนวนไม่น้อยมองว่าอ่อนแรงหรือขาดความสมเหตุสมผล ในมุมมองของฉัน ความผิดหวังนั้นมาเพราะการลดทอนการต่อสู้ทางปัญญาเป็นฉากปะทะที่ถูกกำกับให้เน้นความรู้สึกมากกว่าการไหวพริบ มิติของความเป็นอัจฉริยะทั้งของฝั่ง Light และของฝ่ายตรวจสอบถูกย่อลงในช็อตสั้นๆ ที่ทำให้คนดูรู้สึกว่ารายละเอียดการวางกับดักและตรรกะที่เคยน่าติดตามถูกละเลย อีกอย่างที่มองข้ามไม่ได้คือการเปรียบเทียบกับงานไคลแมกซ์ของอนิเมะเรื่องอื่น เช่น 'Code Geass' ที่ยังคงไว้ซึ่งการวางแผนที่ซับซ้อนจนจบ ในกรณีของ 'Death Note' การที่ฉากสุดท้ายมาแบบราบเรียบทำให้หลายคนตั้งคำถามเกี่ยวกับการตัดต่อและการกระจายบทระหว่างภาคที่สองและภาคแรก ถึงกระนั้นฉากจบก็มีพลังทางอารมณ์ในแง่โศกนาฏกรรม: มันทำให้เห็นหน้ากากที่หลุดออกและผลลัพธ์ของการหลงใหลในอำนาจ ซึ่งบางส่วนก็ยืนยันว่ามันเหมาะสมกับธีมมากกว่าจะเป็นความบกพร่องของงานโดยรวม

เราเชื่อว่าการจบของ 'มรณะ' ในเวอร์ชันหนังกับหนังสือให้ความหมายต่างกันอย่างชัดเจน และสิ่งนั้นทำให้ทั้งสองเวอร์ชันมีรสชาติทางอารมณ์ที่ต่างกันไป การเล่าในหนังสือเน้นความคิดภายในของตัวละครหลักมากกว่า จึงเห็นการคลี่คลายทางความคิดและเหตุผลที่พาเขาไปสู่จุดจบ บทสุดท้ายในเล่มมักเป็นการปิดประเด็นบางอย่าง เช่น ชะตากรรมของตัวละครรอง ความเคารพต่อความจริง หรือผลกระทบระยะยาวที่เหลือให้ผู้อ่านคิดต่อ หนังสือให้เวลาและพื้นที่กับการไตร่ตรองเหล่านี้จนรู้สึกว่าเหตุการณ์มีน้ำหนักและมีเหตุผลของมัน ทางฝั่งภาพยนตร์ ผู้สร้างเลือกภาษาภาพและจังหวะในการเล่าเป็นหลัก จบแบบกระชับหรือเปิดกว้างกว่า โดยลดบทบรรยายภายในลง ทำให้ผู้ชมต้องตีความจากท่าที สีหน้า และภาพยนตร์อาจจบด้วยฉากที่เน้นบรรยากาศหรือสัญลักษณ์แทนคำอธิบายตรงๆ ผลลัพธ์คือความรู้สึกต่างกัน: หนังให้อารมณ์ฉับพลันและภาพจำ ส่วนหนังสือให้ความเข้าใจเชิงลึก ถ้าจะเทียบกับประสบการณ์ส่วนตัว การอ่านรู้สึกเหมือนการเดินเข้าไปในหัวคนหนึ่ง ส่วนการดูหนังเหมือนการยืนมองเหตุการณ์จากด้านนอก ทั้งคู่ดีในแบบของตัวเอง แต่บอกคนละเรื่องกันโดยตั้งใจ

เอาจริงๆ การที่ผู้เขียนต้นฉบับของ 'มรณะ' พูดถึงแรงบันดาลใจ มันไม่ใช่แค่เรื่องเดียวแบบตรงไปตรงมา แต่เป็นการผสมกันของความตายในเชิงส่วนตัวและการสังเกตสังคมรอบตัว ผมรู้สึกได้ว่าภาษาที่ใช้ในผลงานสะท้อนถึงการพบเจอการสูญเสียไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง — อาจเป็นการจากโลกของคนใกล้ตัว หรือประสบการณ์ที่เหมือนฝันร้ายตอนป่วยหนัก ประเด็นเหล่านี้ถูกเชื่อมเข้ากับตำนานพื้นบ้านไทยที่ทำให้เรื่องดูคุ้นเคยและหลอนในเวลาเดียวกัน นอกจากประสบการณ์ตรงแล้ว ผู้เขียนมักเอาผลงานวรรณกรรมคลาสสิกและสื่อสมัยใหม่มาผสมเป็นวัตถุดิบ ผมเห็นร่องรอยของอิทธิพลจากงานที่เล่นกับความถูก-ผิดเชิงจริยธรรมอย่าง 'Death Note' แต่ก็มีน้ำเสียงที่ซึมลึกแบบนิยายสมัยเก่าอย่าง 'Frankenstein' ทำให้โทนเรื่องไม่ใช่แค่สยองขวัญ แต่เป็นการตั้งคำถามถึงการสร้างและการทำลาย ตอนจบบทสัมภาษณ์ที่เขาพูดถึงเสียงเพลงและภาพยนตร์ที่เขาดูตอนเขียน ทำให้ผมรู้สึกว่าแรงบันดาลใจสำหรับเขาเป็นสิ่งเคลื่อนไหว เหมือนการเรียงชิ้นส่วนความกลัว ความรัก และการสูญเสียเข้าด้วยกัน ผลลัพธ์คือเรื่องที่ทำให้ผมคิดถึงความเปราะบางของมนุษย์และยังคงวนเวียนอยู่ในใจแม้ปิดหน้าหนังสือไปแล้ว

พูดถึง 'แรงรักมรณะ' แล้วต้องยกให้อิทาดะริ จูโซ่จาก 'Tokyo Revengers' เลยค่ะ ตัวละครนี้โด่งดังมากจนกลายเป็นสัญลักษณ์ของความฮอตแบบแบดบอยสายดาร์ค ทั้งหน้าตา ท่าทาง และปมเรื่องราวชีวิตที่ดราม่าเข้มข้น ทำให้มีแฟนคลับเพียบ แม้จะไม่ใช่ตัวเอกแต่กลับเป็นที่จดจำมากกว่าตัว主角ซะอีก ความน่าสนใจของจูโซ่อยู่ที่การเป็นตัวละครที่เต็มไปด้วยความขัดแย้ง ทั้งโหดเหี้ยมแต่ก็ซ่อนความอ่อนไหวไว้ภายใน บุคลิกที่ดูไร้ความปราณีแต่กลับสะเทือนอารมณ์เมื่อรู้เบื้องหลัง สไตล์การแสดงออกที่ดิบเถื่อนแต่มีเสน่ห์น่าดึงดูดเฉพาะตัว ทำให้กลายเป็นไอคอนในหมู่นักอ่านวัยรุ่นไปโดยปริยาย ถ้าให้เปรียบเทียบกับนักแสดงชายอื่นในวงการก็คงคล้ายกับความนิยมของโซมะ ซาโตรุจาก 'Yarichin Bitch Club' ที่มีแฟนคลับกรี๊ดแตกทั้งๆที่เป็นตัวละคร problematic สุดๆ แต่ก็ต้องยอมรับว่าจูโซ่นั้นยืนหนึ่งในแง่ของความโดดเด่นทางภาพลักษณ์และอิทธิพลต่อวัฒนธรรมโอตาคุยุคใหม่จริงๆ