เพลงประกอบช่วยสร้างคู่อริให้โดดเด่นได้อย่างไร?

เสียงท่วงทำนองที่ค่อย ๆ ป่าเถื่อนขึ้นสามารถทำให้คู่อริในฉากเด่นขึ้นอย่างไม่น่าเชื่อ

การเลือกเครื่องดนตรีและโทนเสียงไม่ได้เป็นแค่ฉากประกอบ แต่กลายเป็นภาษาหนึ่งที่บอกนิสัยและแรงขับของตัวร้ายได้โดยไม่ต้องพูดเลยสักคำ ด้วยประสบการณ์ดูหนังและเล่นเกมมายาวนาน ผมเห็นว่าผู้กำกับและคอมโพสเซอร์จะใช้ลีทโมทีฟ (leitmotif) เพื่อเชื่อมบุคลิกกับธีมเดียว เช่น เสียงเปียโนต่ำ ๆ ที่วนเป็นลูปเพื่อแสดงความเยือกเย็นหรือท่อนทองเหลืองที่หนักแน่นเพื่อแสดงความมีอำนาจ

ตัวอย่างที่ชัดเจนอยู่ใน 'Star Wars' กับธีมเด่นของตัวร้ายที่ทำให้แค่โทนเสียงก็รับรู้ได้ว่าใครกำลังจะมา ในมุมของผมการใช้เสียง dissonance และเสียงที่ไม่มีเมโลดีกลับทำให้ความน่ากลัวขยายตัวยิ่งขึ้น เช่นในฉากที่ตัวร้ายเริ่มเผยตัว เสียงสายไวโอลินที่บาดคมหรือเสียงคอรัสต่ำ ๆ จะทำให้ผู้ชมรู้สึกว่าความเสี่ยงกำลังเพิ่มขึ้นแบบไม่ต้องมีบทพูดเยอะ ๆ

การจัดวางเพลงร่วมกับจังหวะภาพก็สำคัญมาก ท่าทีของคู่อริจะถูกขยายด้วยการเพิ่มจังหวะหรือท่อนซิมโฟนีเมื่อเขาทำการตัดสินใจครั้งใหญ่ ส่วนในฉากที่ต้องการความลึกลับ การใช้ความเงียบเป็นช่วงสั้น ๆ ก่อนให้ดนตรีระเบิดออกมาสามารถทำให้การปรากฏตัวของตัวร้ายทรงพลังขึ้นในทันที นี่แหละเหตุผลที่ผมชอบสังเกตเพลงประกอบเวลาเสียงดนตรีปรับจูนไปพร้อม ๆ กับการเปลี่ยนแปลงของตัวร้ายในเรื่อง — มันเหมือนการอ่านภาษาอารมณ์ที่ซับซ้อนและสนุกทุกครั้ง

เรามักมองว่าความเงียบก็เป็นเครื่องดนตรีชนิดหนึ่ง การไม่ใส่ดนตรีหรือใช้เสียงเพียงเล็กน้อยสามารถทำให้คู่อริดูน่ากลัวยิ่งกว่าแผ่นซ้อนเสียงประโคม

ในภาพยนตร์อย่าง 'No Country for Old Men' การแทบไม่มีเพลงประกอบทำให้ตัวร้ายดูเป็นพลังธรรมชาติที่เยือกเย็น การไม่มีคิวเพลงประโลมช่วยให้ทุกการเคลื่อนไหวและเสียงเล็กๆ เช่นเสียงเปิดประตูหรือเสียงหายใจ กลายเป็นสัญญาณเตือนที่น่ากลัว ตรงข้ามกับงานสยองขวัญอย่าง 'Psycho' ที่ใช้สตริงคม ๆ ตัดสั้นเป็นแถวเพื่อเน้นความรุนแรงแบบทันทีทันใด

ส่วนเกมและบางหนังสยองขวัญมักใช้ซาวด์สเคป (soundscape) ที่ไม่ใช่เมโลดี้ เพื่อบอกนิสัยของตัวร้าย เช่นเสียงทอนเสียงเครื่องจักรหรือเอฟเฟกต์ที่วนเป็นวงซ้ำ ๆ แทนการเล่นทำนอง ทำให้ผู้เล่นรู้สึกว่ากำลังตกอยู่ในเขตของจิตใจที่ผิดปกติ ส่วนตัวแล้วผมชอบวิธีที่คอมโพสเซอร์บางคนเอาเสียงบ้าน ๆ มาทำเป็นสัญลักษณ์ของตัวร้าย เพราะมันทำให้ความน่ากลัวคุ้นชินและฝังลึกในความทรงจำโดยไม่ต้องชี้นำมากนัก

บ่อยครั้งที่เพลงทำหน้าที่เป็นกระจกเงาให้ตัวร้าย แสดงทั้งอดีตจิตใจและแรงจูงใจโดยไม่ต้องบอกตรง ๆ

ในแอนิเมะอย่าง 'Death Note' ดนตรีมีบทบาทในการขับเน้นความแตกต่างระหว่างสองฝั่ง: ท่อนที่นิ่ง สงวน และเต็มไปด้วยสายสังเคราะห์ มักถูกใช้ตอนตัวละครมีแผนการลับ ทำให้ผู้ชมรับรู้ว่าเกิดการคิดคำนวณอยู่เบื้องหลัง ส่วนในหนังสยองคลาสสิก 'Halloween' ธีมซินธ์ซ้ำ ๆ ของจอห์น คาร์เพนเตอร์ กลายเป็นสัญลักษณ์เรียบง่ายแต่ทรงพลังที่ทำให้ตัวร้ายดูล่องหนแต่ใกล้ตัว

ประสบการณ์ส่วนตัวผมมักสังเกตว่าเพลงไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่เสมอไป แค่เมโลดี้สั้น ๆ ที่ถูกใช้ซ้ำหลายครั้งหรือเสียงประหลาดที่ผสมกับเสียงธรรมดา ๆ ก็เพียงพอที่จะทำให้คู่อริติดตรึงในความทรงจำของผู้ชมได้ ความชาญฉลาดอยู่ที่การเลือกว่าจะเปิดเผยมากแค่ไหนและเมื่อไร — การใช้เพลงเป็นเหมือนการให้กล้องคอยซูมเข้าไปยังมุมมืดของจิตใจตัวร้าย แล้วปล่อยให้ผู้ชมเติมเต็มช่องว่างเอง